د - آداب وسنن ولادت
1 - از سنتها وآداب اسلام پيرامون نوزاد، گفتن اذان واقامه در دوگوش اوست. پيامبرصلى الله عليه وآله مى‌فرمايد: "کسى که خداوند به او فرزندى‌داد، بايد در گوش راستش اذان ودر گوش چپش اقامه گويد،که اين کار او را از شيطان رجيم محفوظ مى‌دارد."(393)
2 - پيش از اين مستحب است کام کودک را با خرما بگيرند، چنان‌که پيامبرصلى الله عليه وآله با حسن وحسين چنين کرد.(394)
ودر روايت ديگرى، امام باقرعليه السلام مى‌فرمايد: "کام نوزاد با آب‌فرات گرفته مى‌شود، ودر گوش او اقامه مى‌گويند."(395)
3 - از سنتها وآداب ولادت، همان کارهايى است که پيامبرصلى الله عليه وآله به‌هنگام زاده شدن دو غنچه خود حسن وحسين انجام داد وتفصيل آن‌را امام رضاعليه السلام به نقل از اسماء دختر عميس روايت مى‌کند:
"هنگامى که فاطمه، حسن را به دنيا آورد، پيامبر بيامد وفرمود:اى اسماء! پسرم را بياور. پس او را پيچيده در پارچه‌اى زرد نزد پيامبرآوردم. پيامبر پارچه را به گوشه‌اى پرت کرد وفرمود: آيا به شماسفارش نکردم نوزاد را در پارچه زرد نپيچيد؟ ودستور داد پارچه‌اى‌سفيد آوردند وکودک را در آن پيچيد، سپس در گوش راستش اذان‌ودر گوش چپش اقامه گفت".
اسماء همين سخن را درباره حسين‌عليه السلام نيز بيان داشت تا جايى که‌گفت: چون روز هفتم رسيد پيامبر نزد من آمد وفرمود: پسرم را نزدمن بياور وبا او همان کرد که با حسن کرده بود، وهمچون حسن براى‌او نيز قوچ سياه وسفيدى را عقيقه کرد، ويک پاى آن را به قابله داد،وسر حسين را تراشيد وبه وزن آن نقره داد و)خلوق( عطرى زعفران‌آلود به سر او ماليد وفرمود: "ماليدن خون به سر کودک از کارهاى‌جاهليت است."(396)
4 - روايات بر عقيقه تأکيد کرده‌اند تا جايى که در حديثى از امام‌صادق‌عليه السلام رسيده است: "هر کس در روز رستاخيز در گرو عقيقه خوداست، عقيقه واجب‌تر از قربانى است."(397)
بلکه نصوص دلالت بر آن دارند که اگر کسى نداند براى او عقيقه‌شده است يانه بايد براى خود عقيقه کند واين همان کارى است که‌پيامبر پس از نبوت کرد.(398)
وبراى دختر وپسر، گوسفند يا گاو يا شتر عقيقه مى‌شود(399) وبراى‌دو قلو دو گوسفند عقيقه مى‌شود(400) واگر تهيدست باشد منتظر مى‌مانددر وضعش گشايشى پيش آيد تا عقيقه کند واگر نتوانست چيزى برعهده او نيست.(401)
از امام صادق‌عليه السلام درباره عقيقه پرسيدند که آيا استخوان قربانى‌شکسته مى‌شود فرمود: "آرى، استخوان آن شکسته مى‌شودوگوشتش تکه تکه مى‌گردد وپس از ذبح آنچه خواستيد با آن انجام‌دهيد."(402)
رعايت شرايط قربانى در آن واجب نيست. امام صادق‌عليه السلام‌مى‌فرمايد: "عقيقه گوسفندى است براى گوشت، پس به منزله‌قربانى عيد قربان نيست، وهرچه باشد کفايت مى‌کند."(403)
هنگام ذبح عقيقه مستحب است دعايى را که از امام صادق‌عليه السلام‌نقل شده بخوانند: "بسم اللَّه وباللَّه اللهم عقيقة عن فلان، لحمها بلحمه‌ودمها بدمه وعظمها بعظمه، اللهم اجعله وقاء لآل محمد."(404)
وبر اساس حديث رسيده از امام صادق‌عليه السلام مکروه است پدرومادر فرزند، از گوشت عقيقه بخورند.(405)
واسلام باز داشته از اين که سر کودک را با خون عقيقه بيالايند،زيرا اين کار از شرک دوران جاهليت است.(406)
5 - اسلام دستور داده پسر را در روز هفتم ولادت ختنه کنند. درحديثى از پيامبر رسيده است که فرمود: "روز هفتم، کودکتان را تطهير)يعنى ختنه( کنيد، که اين کار پاکتر وپاکيزه‌تر وبراى روييدن گوشت‌سريعتر است، وزمين تا چهل روز از بول ختنه نکرده نجس‌مى‌شود."(407)
اما فرزندى که ختنه شده به دنيا آمده، مستحب است - طبق آنچه‌در سنت اسلام آمده - تيغ از موضع ختنه بگذرانند. در حديثى منقول‌از امام کاظم به هنگام تولد امام رضاعليه السلام آمده است که فرمود: "اين‌فرزند من ختنه شده وپاک ومطهر به دنيا آمد وامامان همه مختون‌وپاک ومطهر زاده شدند، ولى ما تيغ را بر آن مى‌گذرانيم تا به سنت‌عمل کرده باشيم واز دين حنيف پيروى کرده باشيم."(408)
ودر روايتى از امام صادق‌عليه السلام آمده است: "ختنه کردن پسر ازسنت است اما خفض دختر از سنت نيست."(409)
آرى در برخى‌احاديث آمده است که خفض دختر، مکرمه است.(410)
وهنگام ختنه مستحب است اين دعاى مأثور را خواند: "اللّهمّ هذه‌سنّتک وسنّة نبيّک، واتّباع منّا لک ولدينک بمشيئتک وبإرادتک، لأمرأردته، وقضاء حتمته، وأمر أنفذته فأذقته حرّ الحديد في ختانه‌وحجامته لأمر أنت أعرف به منّي، اللّهمّ فطهّره من الذنوب، وزد في‌عمره، وادفع الآفات عن بدنه، والأوجاع عن جسمه، وزده من الغنى،وأدفع عنه الفقر فانّک تعلم ولا نعلم."(411)