الف - احکام و آداب زن
1 - اسلام براى بزرگداشت زن، قوانينى را نهاده است که پاکدامنى‌او را پاس مى‌دارد تا بازيچه‌اى در دست هوسرانان نگردد، واز همين‌روست که پيامبر نهى کرده از اين که زنى بر زين اسب نشيند ودرروايتى آمده است که "پيامبرصلى الله عليه وآله نهى مى‌کرده است از اين که فرجى‌بر سرجى سوار شود."(346)
2 - پيامبر به شوهران دستور مى‌دهد اگر زن از آنها خواست به‌مکانهاى خودنمايى بروند بايد با او نافرمانى کنند.
حضرت‌صلى الله عليه وآله مى‌فرمايد: "کسى که زنش را فرمان برد خداوند او رابه رو در آتش درافکند." سوال شد: اين فرمانبرى کدام است؟فرمود: "اين که زن از مرد بخواهد به حمامهاى عمومى يا جشنهاى‌عروسى يا عيد ديدنى يا مراسم نوحه‌خوانى بروند يا بخواهند جامه‌نازک بپوشند."(347)
3 - پيامبرصلى الله عليه وآله به زنان دستور مى‌دهد در راه‌ها از دو طرف راه بروندتا از ديد چشمهاى خائن بدور بمانند. از حضرت‌صلى الله عليه وآله نقل شده است‌که فرمود: "زنان حق ندارند در ميانه راه، راه بروند، وبهتر است ازکنار ديوار وگوشه راه حرکت کنند."(348)
4 - زنان از آشکار کردن زينت وزيبائيهاى خود نزد زنان ديگرى که‌آنها را براى مردان توصيف مى‌کنند منع شده‌اند. از امام صادق عليه السلام‌روايت شده است که فرمود: "زن را نزيبد که نزد زنى يهودى يامسيحى زينت وزيبائيهاى خود را آشکار کند، زيرا آنها اين زنان رابراى شوهران خود توصيف مى‌کنند."(349)
5 - براى پاسداشت زن از لغزش وانحراف، اسلام حرام کرده‌است زنى با مردى نامحرم خلوت کند. پيامبرصلى الله عليه وآله مى‌فرمايد: "کسى‌که به خدا وروز واپسين ايمان دارد در محلى بيتوته نمى‌کند که صداى‌تنفّس زنى که محرم او نيست، به گوش رسد."(350)
6 - اسلام دست دادن با زن بيگانه )نامحرم( را حرام دانسته است)مگر با واسطه پارچه‌اى( وحرام دانسته مردى زن نامحرمى را درآغوش گيرد يا به سينه بچسبناند. در حديثى از پيامبرصلى الله عليه وآله رسيده‌است "هر که چشم خود را از حرام پر کند خداوند در روز رستاخيزچشم او را از آتش پر کند مگر آن که توبه کند وباز گردد" ونيزپيامبرصلى الله عليه وآله مى‌فرمايد: "هر که با زنى دست دهد که محرم او نيست به‌خشم الهى گرفتار آيد وهر که همراه زن نامحرم گردد از طريق حرام، باشيطان در زنجيرى از آتش کشيده شود وهر دو به آتش درافکنده‌شوند."(351)
7 - اسلام مانع از آن شده که مردى با زنى نامحرم شوخى کند،پيامبرصلى الله عليه وآله مى‌فرمايد: "هر که با زنى بگو بخند کند که مالک)ومحرم( او نيست خداوند در برابر هر کلمه‌اى که در دنيا گفته هزارسال حبسش کند."(352)
8 - مردان از اين که با شهوت به پشت زنان بنگرند منع شده‌اند.امام صادق‌عليه السلام مى‌فرمايد: "آيا کسانى که به پشت زنان مى‌نگرند ازآن نمى‌هراسند که ديگران به پشت زنا نشان بنگرند."(353)
9 - پيامبر نهى کرده از اين که به بيش از چهره ودو دست ودو پاى‌زن )آن هم بدون ترس از افتادن در حرام( نگريسته شود. در حديثى‌از امام صادق‌عليه السلام رسيده است که راوى به ايشان عرض کرد:نگريستن به چه قسمتهايى از پيکر زن براى مرد نامحرم رواست؟فرمود: "چهره، دو دست ودو پا."(354)
10 - اگر مردى مى‌خواهد با زنى نامحرم دست دهد بايد پارچه‌اى‌ميان دست آنها حائل شود ودست زن را نفشرد. سماعه بن مهران‌مى‌گويد: از حضرت صادق‌عليه السلام درباره دست دادن با زن پرسيدم،امام‌عليه السلام فرمود: "حلال نيست مردى با زنى دست دهد مگر زنى که‌ازدواج با او حرام است مانند خواهر، دختر، عمه، خاله، دخترخواهر ونظاير آن، واما زنى که ازدواج با او حلال است، نبايد با اودست دهد مگر با واسطه پارچه‌اى ودست او را نفشارد."(355)
11 - پيامبرصلى الله عليه وآله نهى کرده از اين که مردى به ديدن زنى نامحرم رودمگر با اجازه خانواده آن زن، در حديث آمده است که: "پيامبرصلى الله عليه وآله‌باز داشته از اين که مردان به ديدن زنان بروند مگر با اجازه اولياءزنان."(356)
12 - بوسيدن دختر کوچکى که به شش سال رسيده باشد کراهت‌دارد، امام صادق‌عليه السلام مى‌فرمايد: "هرگاه دخترى به شش سال رسيدشايسته نيست او را ببوسى."(357)
13 - بايد خوابگاه فرزندان را پس از ده سال از يکديگر جدا کردپيامبرصلى الله عليه وآله مى‌فرمايد: "خوابگاه پسر بچه وپسر بچه يا پسر بچه،ودختر بچه، يا دختر بچه ودختر بچه از ده سالگى جدا مى‌گردد."(358)
14 - کراهت دارد مردى پيشاپيش به زنى نامحرم سلام کند، يا اورا به غذا تعارف کند. امير المؤمنين‌عليه السلام مى‌فرمايد: شما آغازگر سلام‌با زنان نباشيد، وآنها را به خوراک فرا نخوانيد که پيامبرصلى الله عليه وآله‌مى‌فرمود: "زنان، ناتوانى هستند وعورت، پس ناتوانى آنها را باسکوت بپوشانيد وعوراتشان را در خانه پنهان داريد."(359)
15 - اسلام مانع از آن شده است که زنان ومردان در محافل‌عمومى باهم اختلاط يابند. روزى امام على‌عليه السلام براى اهل عراق‌خطبه کرد وآنها را از اختلاط با زنان باز داشت وفرمود: "اى مردم‌عراق شنيده‌ام که زنان شما در راه مزاحم مردان مى‌شوند آيا شرم‌نمى‌کنيد؟."(360)
وشايد از همين رو باشد که اسلام اجازه نمى‌دهد زنان براى‌شرکت در نماز عيد قربان وفطر از خانه خارج شوند، محمد بن شريح‌در اين باره از امام صادق‌عليه السلام پرسش کرد وامام‌عليه السلام فرمود: "خير،مگر پير زن، آن هم با نعلين."(361)
16 - پيامبرصلى الله عليه وآله ناخوش مى‌داشت که مردى در جاى زنى بنشيندپيش از آن که جاى او سرد شود )واين کراهت به خاطر برانگيخته‌شدن غريزه جنسى مرد است از حرارت بدن زن(. پيامبرصلى الله عليه وآله‌مى‌فرمود: "اگر زنى در جايى نشست وسپس برخاست نبايد مرد درجاى او بنشيند تا وقتى که جايگاه او سرد شود."(362)
17 - در روايت شريفى امام محمد بن على الباقرعليه السلام احکام خاص‌زنان را بتفصيل بيان فرموده که بخشى از آن را مى‌خوانيم :
"زنان نبايد )با صداى بلند( اذان و اقامه بگويند، ونه به جمعه‌وجماعت حاضر شوند، ونه به ديدار بيمار روند، ونه تشييع جنازه‌کنند، ونه با صداى بلند تلبيه )درحج( گويند، ونه ميان صفا ومروه‌هروله کنند، ونه حجر الاسود را لمس کنند، ونه به کعبه داخل شوند،ونه )در حج( موهاى خود را بتراشند، بلکه مقدار کمى از موى خودرا تقصير کنند، ونه عهده‌دار قضا گردند، ونه امارت بر عهده گيرند،ونه با ايشان رايزنى شود، ونبايد جز به اضطرار حيوانى را ذبح کنندووضوى خود را بر خلاف مردان که از ظاهر ذراع مى‌آغازند از باطن‌مى‌آغازند، وچنان مسح نمى‌کنند که مردان بلکه براى نماز صبح‌ومغرب مقنعه را از موضع مسح سر برمى گيرند، ودر ساير نمازها برروى آن مسح مى‌کشند، زن دست خود را داخل مقنعه مى‌کندوسپس به مسح سر خود مى‌پردازد بدون آن که مقنعه را از سر خودبرگيرد، وهرگاه به نماز ايستاد دو پاى خود را به يکديگر مى‌چسباند،ودو دستش را بر سينه‌اش مى‌گذارد، ودر رکوع دو دستش را بر دورانش مى‌نهد، وهنگام سجود به زمين مى‌چسبد، وهرگاه سر ازسجده برداشت مى‌نشيند وسپس قيام مى‌کند، وهرگاه براى تشهدنشست دو پاى خود را زير دو ران خود مى‌گذارد."(363)
از اين حديث اين گونه پيداست که حکمت اين آداب وسنن‌پاسدارى از کرامت زن است، تا وسيله‌اى براى برانگيختن شهوت،ولغزش وانحراف مردم نگردد، واز نگاه ناپاک محفوظ بماند. واللَّه‌العالم.