گفتار در شرائط جماعت

گفتار در شرائط جماعت

در نماز جماعت غير از شرائطى که قبلا ذکر شد چند شرط معتبر است :

اول اينکه بين امام و ماءمومين و يا بين ماءمومين که واسطه اتصالند حائلى که از مشاهده جلوگيرى کند نباشد البته اين شرط در جماعتى معتبر است که ماءموم مرد باشد و اما اگر زن باشد و به امام مرد اقتداء کند وجود حائل بين او و امام و يا بين او و ماءمومين مرد ضررى ندارد و اما بين او و بين زنان ديگر ماءموم که واسطه اتصال او به امامند و همچنين بين او و خود امام در صورتى که امام زن باشد و اقتداء زن بزن جايز باشد محل اشکال است .

شرط دوم اينکه موقف و محل ايستادن امام بالاتر از موقف ماءمومين نباشد مگر آنکه تفاوت دو موقف بسيار اندک باشد که عيبى ندارد و نزديک تر به احتياط آن است که اين تفاوت آن قدر کم باشد که عرف با اينکه مسامحه دارد امام را بالاتر از مردم نبيند.

و اما بلند بودن موقف مامومين از موقف امام عيب ندارد هرچند که تفاوت زياد باشد البته زياد متعارف مثل اينکه امام در صحن مسجد در نماز ايستاده و ماموم پشت بام ايستاده باشد و احتياط آن است که ماءموم از بالاى بام آپارتمانهاى متعارف در اين زمان اقتداء نکند.

شرط سوم اينکه ماموم از امام و يا از صف جلوتر از خود زياد دور نباشد و احتياط آن است که بين محل سجده ماءموم و جاى پاى امام و همچنين بين محل سجده صف عقب با جاى پاى صف جلو بيش از يک گام متعارف فاصله نباشد و نزديک تر به احتياط آن است که محل سجده صف عقب بدون فاصله درست پشت موقف صف جلو بوده باشد.

شرط چهارم اينکه ماءموم جلوتر از امام بايستد و احتياط آن است که دوشادوش او نيز نباشد بلکه عقب تر بايستد هرچند که به مقدار کمى و اما اگر ماموم اندکى عقب تر ايستاده ولکن بخاطر اينکه بلند قامت تر از امام است در حال رکوع و سجده از امام جلوتر بيفتد ضررى ندارد هرچند که مراعات تاءخر در همه حالات و مخصوصا در حال نشستن و زانوها را عقب تر از زانوى امام قرار دادن به احتياط نزديک تر است .

مساءله 1 - تاريکى و غبارى که مانع مشاهده باشد جزء حائل به حساب نمى آيد و همچنين نهر و راه عبور در صورتى که بسيار عريض نباشند از مصاديق حائل نيست بلکه ظاهر اين است که پنجره و شبکه نيز مانع شمرده نمى شود مگر آن که آن قدر سوراخهاى شبکه تنگ باشد که عنوان ساتر و يا ديوار بر آن صادق باشد که در اين صورت مضر بجماعت است .

و اما شيشه اى که ماوراى خود را نشان مى دهد مانع نيست هرچند که نزديک تر به احتياط اجتناب از آن است .

مساءله 2 - حائل کوتاهى که در همه احوال نماز جلو ديد را نمى گيرد ضررى ندارد هرچند که در حال سجده جلو ديد را بگيرد مانند حائلى که مثلا يک وجب و يا کمى بيشتر بلندى داشته باشد اما به شرطى که آن قدر بلند نباشد که در حال نشستن مانع ديد باشد و گرنه باعث اشکال مى شود و احتياط در آن ترک نشود.

مساءله 3 - حائل شدن ماءمومين صف هاى جلوتر هرچند که هنوز داخل نماز نشده باشند ضررى ندارد بشرطى که آماده داخل شدن باشند همچنانکه نديدن بعضى از افراد صف اول و يا بيشتر آنان امام را از جهت طولانى بودن صف ضررى ندارد و همچنين نديدن در صف دومند صف اول را در صورتى که علتش طولانى بودن صف دوم از صف اول باشد.

مساءله 4 - اگر صفوف جماعت تا مثلا درب مسجد کشيده شده باشد و يک يا چند صف در خارج مسجد قرار داشته باشد بطورى که مثلا يکى از آنان روبروى درب و بقيه در دو طرف او قرار گرفته باشند بنابراحتياط نماز آنهائى که در صف اول در دو طرف آن شخص قرار دارند و بين آنان و امام و يا بين آنان و صف جلو مانعى از مشاهده هست باطل است بلکه باطل بودن خالى از قوت نيست و همين حکم درباره محراب درونى جارى است ، بله صفهاى غير صف اول همگى نمازشان صحيح است .

مساءله 5 - اگر در اول نماز جماعت حائلى بين امام و مامومين وجود نداشته ولى در بين نماز پيدا شد و يا وصفى پيش آمد که فاصله بين اين دو از حد مجاز تجاوز کرد اقوى تر آن است که مثل وجود حائل و يا فاصله در ابتداء موجب بطلان جماعت است و نماز خود بخود فرادى مى شود.

مساءله 6 - حائل غير مستقر مانند حيوان و يا انسانى که از جلو صف نمازگذار عبور کند ضررى ندارد.

بله اگر عبورکنندگان نيز صفى متصل بهم باشند جماعت را بهم مى زنند هرچند که مستقر نيستند.

مساءله 7 - اگر نماز صف اول ( بخاطر قصر بودن ) تمام شود بقاء اقتداء صفوف بعدى مشکل است هرچند که اهل صف اول بلافاصله بعد از سلام نماز دوباره اقتداء کنند بنابراين احتياط ترک نشود به اينکه صفوف بعدى قصد فرادى کنند و بقيه نمازشان را خودشان بخوانند.

مساءله 8 - اگر يقين داشته باشد به اينکه نماز اهل صف جلو باطل است جماعت او نيز باطل خواهد بود البته اين بطلان وقتى است که صف جلو حائل باشد بين او و امام و يا باعث زيادتى فاصله گردد.

بله اگر اهل صف بعدى اطلاعى از صحت و بطلان اهل صف قبلى ندارند لازم نيست تفحص کنند بلکه عمل آنان را حمل بر صحت مى نمايند.

و اما اگر نماز آنان بر حسب تقليد خودشان صحيح و بر حسب تقليد صف بعد باطل باشد اگر وجود صف جلو حائل و يا باعث زيادتى فاصله باشد صحت جماعت صف بعد مشکل است .

مساءله 9 - جائز است براى اهل صف بعد اينکه قبل از تکبيرة الاحرام گفتن صف جلو تکبير بگويند البته به شرطى که صف جلو ايستاده و آماده براى دخول در نماز باشند.