نجاسات
1 و 2 - بول و غائط
مسأله :
بول و غائط انسان و هر حيوان حرام گوشتى که خون جهنده دارد يعنى اگر رگ آن را ببرند خون از آن جستن مى‌کند، نجس است، ولى فضله حيوانات کوچک مثل پشه و مگس که گوشت ندارند پاک است.
مسأله :
فضله پرندگان حرام گوشت پاک است.
مسأله :
بول و غائط حيوان نجاستخوار نجس است و همچنين است بول و غائط حيوانى که انسان با آن نزديکى نموده، و گوسفندى که گوشت آن از خوردن شير خوک محکم شده است.
3 - منى
مسأله :
منى انسان و هر حيوانى که خون جهنده دارد نجس است.
4 - مردار
مسأله :
مردار انسان و هر حيوانى که خون جهنده دارد نجس است، چه خودش مرده باشد يا به غير دستورى که در شرع معيّن شده آن را کشته باشند، و ماهى چون خون جهنده ندارد اگرچه در آب بميرد پاک است.
مسأله :
چيزهايى از مردار مثل: پشم، مو، کرک، استخوان و دندان که روح ندارد اگر از غير حيوانى باشد که مثل سگ نجس است، پاک مى‌باشد.
مسأله :
اگر از بدن انسان يا حيوانى که خون جهنده دارد در حالى که زنده است گوشت يا چيز ديگرى را که روح دارد جدا کنند نجس است.
مسأله :
اگر پوستهاى مختصر لب و جاهاى ديگر بدن را بکنند پاک است گرچه موقع افتادنشان نرسيده باشد.
مسأله :
تخم مرغى که از شکم مرغ مرده بيرون مى‌آيد اگر پوست روى آن سفت شده باشد پاک است، ولى ظاهر آن را بايد آب کشيد.
مسأله :
اگر برّه و بزغاله پيش از آنکه علف خوار شوند بميرند پنيرمايه‌اى که در شيردان آنها مى‌باشد پاک است، ولى ظاهر آن را بايد آب کشيد.
مسأله :
داروهاى روان، عطر، روغن، واکس و مثل اينها که از بلاد کفر مى‌آورند پاک است، و خوردن آنها و نماز خواندن با آنها اشکال ندارد.
مسأله :
گوشت، پيه و چرمى که در بازار مسلمانان فروخته شود پاک است، همچنين اگر يکى از اينها در دست مسلمان باشد و بدانيم آن مسلمان از کافر گرفته و احتمال بدهيم آن مسلمان رسيدگى کرده است باز هم پاک است، امّا اگر بدانيم رسيدگى نکرده و يقين به مردار بودن آن هم نداشته باشيم پاک است ولى خوردن آن و نماز خواندن با آن جايز نيست.
5 - خون
مسأله :
خون انسان و هر حيوانى که خون جهنده دارد نجس است، پس خون حيوانى که مانند ماهى و پشه خون جهنده ندارد پاک مى‌باشد.
مسأله :
اگر حيوان حلال گوشت را به دستورى که در شرع معيّن شده بکشند و خون آن به مقدار معمول بيرون آيد خونى که در بدنش مى‌ماند پاک است، ولى اگر به علّت نفس کشيدن يا به واسطه اينکه سر حيوان در جاى بلندى بوده خون به بدن حيوان برگردد آن خون نجس است.
مسأله :
خونى که در تخم‌مرغ مى‌باشد نجس‌نيست و خوردن آن هم‌مانعى ندارد.
مسأله :
خونى که موقع دوشيدن شير ديده مى‌شود نجس است و شير را نجس‌مى‌کند.
مسأله :
خونى که از لاى دندانها مى‌آيد، نجس و خوردن آن حرام است ولى اگر به واسطه مخلوط شدن با آب دهان از بين برود پاک است، و فروبردن آب دهان در اين صورت اشکالى ندارد.
مسأله :
خونى که به واسطه کوبيده شدن زير ناخن يا زير پوست مى‌ميرد اگر طورى شود که ديگر به آن خون نگويند پاک است و اگر به آن خون بگويند نجس است و در صورتى که ناخن يا پوست سوراخ شود، اگر مشقّت ندارد بايد براى وضو و غسل خون را بيرون آورند و اگر مشقّت دارد بايد وضوى ارتماسى يا جبيره‌اى بگيرد و اگر مشقّت دارد بايد تيمّم کند.
مسأله :
اگر انسان نداند که خون زير پوست مرده يا گوشت به واسطه کوبيده شدن به آن حالت در آمده پاک است.
مسأله :
چيز سرخ رنگ و زردابه‌اى که در حال بهبودى زخم در اطراف زخم يا روى آن پيدا مى‌شود پاک است.
6 و 7 - سگ و خوک
مسأله :
سگ و خوکى که در خشکى زندگى مى‌کنند حتّى مو و استخوان و پنجه و ناخن و رطوبتهاى آنهانجس است ولى‌سگ و خوک‌دريايى پاک است.
8 - کافر
مسأله :
کافر (کسى که منکر خدا يا معاد است، يا براى خدا شريک قرار مى‌دهد، يا پيامبرى حضرت خاتم الانبيا محمد بن عبداللَّه6 را قبول ندارد، يا در يکى از اينها شک داشته باشد، يا ضرورى دين يعنى چيزى را که مثل نماز و روزه مسلمانان جزو دين اسلام مى‌دانند منکر شود، در صورتى که بداند انکار آن چيز به انکار خدا يا توحيد يا نبوت برمى‌گردد) احکام مسلمانان را ندارد، مثلاً نمى‌تواند زن مسلمان بگيرد، و نبايد در قبرستان مسلمانان دفن شود و بنابر احتياط از آنها اجتناب شود.
مسأله :
هرگاه کسى به خدا يا پيامبر6 يا يکى از ائمّه معصومين: يا فاطمه‌زهرا3 ناسزا گويد يا با يکى از اينها دشمنى داشته باشد و يا يکى از ائمه: يا غير آنها را خدا بداند کافر است.
مسأله :
اگر پدر و مادر و جد و جدّه بچّه نابالغ کافر باشند آن بچّه در حکم کافر و اگر يکى از اينها مسلمان باشد در حکم مسلمان است.
مسأله :
اگر مسلمانى کافر شود (زن باشد يا مرد) همسرش بر او حرام و مالش به ورثه مسلمان او منتقل مى‌شود و اگر توبه کند توبه‌اش قبول است و عبادتش صحيح مى‌باشد و مى‌تواند همسر مسلمان بگيرد و يا همسر سابق را به عقد جديد اختيار کند، ولى مالش به او بر نمى‌گردد، و در اين مسأله فرقى نيست بين کسى که مسلمان زاده باشد (مرتدّ فطرى) يا نباشد (مرتدّ ملّى)، و مرتدّ احکام ديگرى دارد که در احکام حدود مى‌آيد.
9 - مايعات مست کننده
مسأله :
شراب و هر چيزى که انسان را مست مى‌کند، چنانچه به خودى خود روان باشد نجس است. و اگر مثل بنگ و حشيش روان نباشد گرچه چيزى در آن بريزند که روان شود پاک است.
مسأله :
الکل صنعتى، عطرها، ادکلنها و داروهايى که با آن مخلوط است، پاک‌مى‌باشد.
مسأله :
اگر انگور و آب انگور به خودى خود يا به واسطه پختن جوش بيايد حرام است ولى نجس نيست.
مسأله :
خرما و مويز و کشمش و آب آنها گرچه جوش بيايند پاک و خوردن آنها حلال است.
مسأله :
فقاع که از جو گرفته مى‌شود و به آن آب جو مى‌گويند نجس است ولى آبى که به دستور طبيب از جو مى‌گيرند و به آن ماء الشعير مى‌گويند پاک مى‌باشد.
10 و11 - حيوان‌نجاستخوار و حيوانى‌که انسان‌با آن‌نزديکى‌نموده
مسأله :
حيوان نجاستخوار و حيوانى که انسان با آن نزديکى نموده حتّى عرق و شير و سرگين آنها نجس است و نيز تخم اينگونه پرندگان نجس مى‌باشد، ولى اجزاى بى روح آنها مانند پر و مو و پشم پاک است.