شرايط کسانى که مستحقّ زکاتند
مسأله 2012 :
کسى که زکات مى‌گيرد بايد شيعه دوازده امامى باشد، و اگر از راه شرعى شيعه بودن کسى ثابت شود و به او زکات بدهد، و زکات تلف شود بعد معلوم شود شيعه نبوده، لازم نيست دوباره زکات بدهد.
مسأله 2013 :
اگر طفل يا ديوانه‌اى از شيعه فقير باشد، انسان مى‌تواند به ولىّ او زکات بدهد، به قصد اين که آنچه را مى‌دهد ملک طفل يا ديوانه يا مصرف آنها باشد.
مسأله 2014 :
اگر به ولىّ طفل و ديوانه دسترسى ندارد، مى‌تواند خودش يا به وسيله يک نفر امين، زکات را به مصرف طفل يا ديوانه برساند و بايد موقعى‌که زکات به مصرف آنان مى‌رسد نيّت زکات کنند. و اگر طفل مميّز است و اطمينان دارد که در همان مواردى صرف مى‌کند که ولىّ او صرف مى‌کرد، مى‌توان به خود طفل نيز داد و همچنين به سفيه، با اطّلاع ولىّ او، مى‌توان زکات داد.
مسأله 2015 :
به فقيرى که گدايى مى‌کند، مى‌شود زکات داد، ولى به کسى که زکات را در معصيت مصرف مى‌کند نمى‌شود زکات داد.
مسأله 2016 :
به کسى که معصيت کبيره را آشکارا بجا مى‌آورد، احتياط واجب آن است که زکات ندهند.
مسأله 2017 :
به کسى که بدهکار است و نمى‌تواند بدهى خود را بدهد اگرچه مخارج او بر انسان واجب باشد، مى‌شود زکات داد. ولى اگر زن براى خرجى‌خودش قرض کرده باشد شوهر نمى‌تواند بدهى او را از زکات بدهد، بلکه اگر کس ديگرى هم که مخارج او بر انسان واجب است براى خرجى‌خود قرض کند احتياط واجب آن است که بدهى او را از زکات ندهد.
مسأله 2018 :
انسان نمى‌تواند مخارج کسانى را که مثل اولاد، خرجشان بر او واجب است از زکات بدهد، ولى ديگران مى‌توانند به آنان زکات بدهند.
مسأله 2019 :
اگر انسان زکات به پسرش بدهد که خرج زن و خدمکار خود نمايد اشکال ندارد.
مسأله 2020 :
اگر پسر به کتابهاى علمى دينى احتياج داشته باشد پدر مى‌تواند براى خريدن آنها به او زکات بدهد.
مسأله 2021 :
پدر مى‌تواند به پسرش زکات بدهد که براى خود زن بگيرد پسر هم مى‌تواند براى آن که پدرش زن بگيرد زکات خود را به او بدهد.
مسأله 2022 :
به زنى که شوهرش مخارج او را مى‌دهد، يا خرجى نمى‌دهد، ولى زن مى‌تواند او را به دادن خرجى مجبور کند، نمى‌شود زکات داد.
مسأله 2023 :
زنى که صيغه شده اگر فقير باشد، شوهرش و ديگران مى‌توانند به او زکات بدهند. ولى اگر شوهرش در ضمن عقد شرط کند که مخارج او را بدهد، يا به جهت ديگرى دادن مخارجش بر او واجب باشد، در صورتى که بتواند مخارج آن زن را بدهد يا زن بتواند او را مجبور کند، نمى‌شود به آن زن زکات داد.
مسأله 2024 :
زن مى‌تواند به شوهر فقير خود زکات بدهد، اگرچه شوهر، زکات را صرف مخارج خود آن زن نمايد.
مسأله 2025 :
سيّد نمى‌تواند از غير سيّد زکات بگيرد، ولى اگر خمس و ساير وجوهات، کفايت مخارج او را نکند و از گرفتن زکات ناچار باشد، مى‌تواند از غير سيّد زکات بگيرد. ولى احتياط واجب آن است که اگر ممکن باشد، فقط به مقدارى که براى مخارج سالانه‌اش ناچار است بگيرد و اگر در اثناء سال بى‌نياز شد آن را پس بدهد يا با اذن زکات دهنده به مصرف مستحقّين زکات برساند.
مسأله 2026 :
به کسى که معلوم نيست سيّد است يا نه، مى‌شود زکات داد.