شرايط کسانى که مستحق زکاتند
مسأله 2015 :
کسى که زکات مى گيرد بايد شيعه دوازده امامى باشد و اگر از راه شرعى شيعه بودن کسى ثابت، و به او زکات بدهند، و زکات تلف شود بعد معلوم شود شيعه نبوده لازم نيست دوباره زکات بدهد.
مسأله 2016 :
اگر طفل يا ديوانه اى از شيعه فقير باشد، انسان مى تواند به ولىّ او زکات بدهد به قصد اين که آنچه را مى دهد ملک طفل يا ديوانه باشد.
مسأله 2017 :
اگر به ولىّ طفل و ديوانه دسترسى ندارد مى تواند خودش يا بوسيله يک نفر امين زکات را به مصرف طفل يا ديوانه برساند و بايد موقعى که زکات را به مصرف آنان مى رساند نيّت زکات کند.
مسأله 2018 :
به فقيرى که گدائى مى کند، مى شود زکات داد، ولى به کسى که زکات را در معصيت مصرف مى کند نمى شود زکات داد.
مسأله 2019 :
به کسى که معصيت کبيره را آشکارا انجام مى دهد احتياط واجب آن است که زکات ندهند و همچنين است به شارب الخمر.
مسأله 2020 :
به کسى که بدهکار است و نمى تواند بدهى خود را بدهد اگر چه مخارج او بر انسان واجب باشد مى شود زکات داد تا قرضش را بدهد. ولى اگر زن يا کس ديگرى که مخارجش بر انسان واجب است براى خرجى خود قرض کند انسان نمى تواند بدهى او را از زکات بدهد.
مسأله 2021 :
انسان نمى تواند مخارج کسانى را که خرجشان بر او واجب است مانند زن دائمى و اولاد و نوه ها و پدر و مادر و اجداد را از زکات بدهد. ولى اگر مخارج آنان را ندهد ديگران مى توانند به آنان زکات بدهند.
مسأله 2022 :
اگر انسان زکات به پسرش بدهد که خرج زن و نوکر و کلفت خود نمايد اشکال ندارد.
مسأله 2023 :
اگر پسر به کتابهاى علمى دينى احتياج داشته باشد پدر مى تواند براى خريدن آنها به او زکات بدهد.
مسأله 2024 :
پدر مى تواند به پسرش زکات بدهد که براى خود زن بگيرد پسر هم مى تواند براى آن که پدرش زن بگيرد زکات خود را به او بدهد.
مسأله 2025 :
به زنى که شوهرش مخارج او را مى دهد، يا خرجى نمى دهد ولى
[323]
ممکن است او را به دادن خرجى مجبور کنند، نمى شود زکات داد.
مسأله 2026 :
زنى که صيغه شده اگر فقير باشد، شوهرش و ديگران مى توانند به او زکات بدهند ولى اگر شوهرش در ضمن عقد شرط کند که مخارج او را بدهد، يا به جهت ديگرى دادن مخارجش بر او واجب باشد در صورتى که بتواند مخارج آن زن را بدهد يا بتوان شوهر را مجبور کرد نمى شود به آن زن زکات داد.
مسأله 2027 :
زن مى تواند به شوهر فقير خود زکات بدهد، اگر چه شوهر زکات را صرف مخارج آن زن و اولادش کند.
مسأله 2028 :
سيّد مى تواند از سيّد زکات بگيرد ولى سيّد نمى تواند از غير سيّد زکات بگيرد، ولى اگر خمس و ساير وجوهات کفايت مخارج او را نکند و از گرفتن زکات ناچار باشد، مى تواند از غير سيّد زکات بگيرد. امّا احتياط واجب آن است که اگر ممکن باشد فقط به مقدارى که براى مخارج روزانه اش ناچار است، بگيرد.
مسأله 2029 :
به کسى که معلوم نيست سيّد است يا نه، مى شود زکات داد.