5 - جواهرى که به واسطه فرو رفتن در دريا بدست مىآيد
مسأله 1815 :
اگر به واسطه غواصى يعنى فرو رفتن در دريا، لؤلؤ و مرجان يا جواهر ديگرى که با فرو رفتن در دريا بيرون مىآيد بيرون آورند، روئيدنى باشد، يا معدنى، چنانچه بعد از کم کردن مخارجى که براى بيرون آوردن آن کرده اند، قيمت آن به 18 نخود طلا برسد، بايد خمس آن را بدهند، چه در يک دفعه آن را از دريا بيرون آورده باشند يا در چند دفعه، آنچه بيرون آمده از يک جنس باشد يا از چند جنس، ولى اگر چند نفر آن را بيرون آورده باشند هر کدام آنان که قيمت سهمش به 18 نخود طلا برسد فقط او بايد خمس بدهد.
مسأله 1816 :
اگر بدون فرو رفتن در دريا به وسيله اسبابى جواهر بيرون آورد و بعد از کم کردن مخارجى که براى آن کرده قيمت آن به 18 نخود طلا برسد بنابر احتياط خمس آن واجب است. ولى اگر از روى آب دريا يا از کنار دريا جواهر بگيرد، در صورتى بايد خمس آن را بدهد که اين کار شغلش باشد و از مخارج سالش به تنهائى يا با منفعت هاى ديگر زياد بيايد.
مسأله 1817 :
خمس ماهى و حيوانات ديگرى که انسان بدون فرو رفتن در دريا مىگيرد در صورتى واجب است که براى کسب بگيرد و به تنهائى يا با منفعتهاى ديگر، کسب او از مخارج سالش زيادتر باشد.
مسأله 1818 :
اگر انسان بدون قصد اين که چيزى از دريا بيرون آورد در دريا فرو رود و اتفاقا جواهرى بدستش آيد بايد خمس آن را بدهد.
مسأله 1819 :
اگر انسان در دريا فرو رود و حيوانى را بيرون آورد و در شکم آن جواهرى پيدا کند که قيمتش هيجده نخود طلا يا بيشتر باشد چنانچه آن حيوان مانند صدف باشد که نوعا در شکمش جواهر است، بايد خمس آن را بدهد، و اگر اتفاقا جواهر بلعيده باشد در صورتى خمس آن لازم است که به تنهايى يا با منافع ديگر کسب او، از مخارج سالش زيادتر باشد.
مسأله 1820 :
اگر در رودخانه هاى بزرگ مانند دجله و فرات فرو رود و جواهرى بيرون آورد، چنانچه در آن رودخانه جواهر عمل مىآيد، بايد خمس آن را بدهد.
مسأله 1821 :
اگر در آب فرو رود و مقدارى عنبر بيرون آورد که قيمت آن 18 نخود طلا يا بيشتر باشد بايد خمس آن را بدهد، و چنانچه از روى آب يا از کنار دريا بدست آورد اگر قيمت آن به مقدار (18) نخود طلا هم نرسد در صورتى که اين کار کسبش باشد و به تنهائى يا با منفعتهاى ديگر او از مخارج سالش زياد بيايد، بايد خمس آ ن را بدهد.
مسأله 1822 :
کسى که کسبش غواصى يا بيرون آوردن معدن است اگر خمس آنها را بدهد و چيزى از مخارج سالش زياد بيايد، لازم نيست دوباره خمس آن را بدهد.
مسأله 1823 :
اگر بچه اى معدنى را بيرون آورد، يا مال حلال مخلوط به حرام داشته باشد، يا گنجى پيدا کند، يا به واسطه فرو رفتن در دريا جواهرى بيرون آورد ولى او بايد خمس آنها را بدهد.