موات عرضى
سوال 19 :
- زمينى است که حدود 25 سال قبل کشاورزانى در اين زمين کشاورزى مى‌کردند و تقريبا بيست سال بلا کشت و زرع مانده و به صورت موات درآمد و حدود پنج سال قبل شخصى با اجاره و اجازه از مالکين اولى و اصلى در زمين مزبور يک حلقه چاه عميق زده و زمين را احيا مى‌نمايد آيا زارعين بيست سال قبل که در طول اين مدت زمين را ترک کرده بودند حقى در زمين احيا شده دارند يا خير؟
جواب:
- اگر قبلا زارعين زمين را به احياء مالک شده‌اند تا اعراض نکرده‌اند به ملکيت آنها باقى است.
سوال 20 :
- چنانچه قسمتى از اراضى که در اثر کمى آب قنات و بادهاى فصلى و نبودن وسائل فعلى (تراکتور و غيره) از استفاده افتاده و در وضع موجود مى‌توان با سهولت آنها را قابل استفاده نمود اين قبيل اراضى در صورت تمايل عمران و آبادانى آن به مالک مى‌رسد يا به غير؟
استفتاءات، ج2، ص: 578
استفتاءات ج2 585 س 38 ..... ص : 585
جواب:
- زمينهاى مذکوره اگر سابقه احياء ندارد و يا بعد از احياء مالک از آن اعراض نموده ملک کسى نيست و هر کس با شرائط، در احياء آن سبقت گرفت مالک مى‌شود.
سوال 21 :
- مستدعى است فتواى مبارک را در مورد زمينى که از سالها پيش مورد کشت بوده و طبق قاعده کشاورزى يک سال در ميان کاشته مى‌شود آيا موات محسوب مى‌شود يا نه؟
جواب:
- تنها ترک کشت زمين زراعتى يک سال در ميان موجب سلب مالکيّت مالک شرعى نسبت به آن نمى‌شود و زمين ذکر شده موات محسوب نمى‌شود و تا مالک از آن اعراض نکرده تصرف در آن بدون اجازه او غصب و حرام است.