موات اصلى
سوال 1 :
- اينجانب يک قطعه زمين به مساحت 5/ 98 متر و به مبلغ يکصد و سى هزار تومان خريدارى نموده‌ام که مبلغ هزار تومان آن را نقدا در محضر پرداخت نمودم و مابقى دو فقره چک به مدت سه و چهار ماهه که قسط اول هم پرداخت شده و قسط آخر به مبلغ سى هزار تومان باقى مانده است با در نظر گرفتن اينکه زمين باير است نظر حضرت عالى درباره باقيمانده پول زمين مزبور چيست آيا بايد قسط آخر را بدهم يا خير؟
جواب:
- بدهى بايد پرداخت شود مگر آنکه شرعا ثابت شود که فروشنده مالک زمين نبوده است.
سوال 2 :
- قطعه زمينى است موات که هيئت 7 نفرى واگذارى زمين، در اختيار بنياد مسکن انقلاب اسلامى رودسر گذاشته، آيا اين بنياد مى‌تواند زمين نامبرده را براى تأسيس قبرستان مؤمنين واگذار نمايد؟ آنچه حکم شرع مقدس است بيان فرمائيد؟
استفتاءات، ج2، ص: 569
جواب:
- با فرض اينکه موات است، با مراعات مقرّرات دولت اسلامى، مانع ندارد.
سوال 3 :
- 25 سال پيش انبارى از شخصى خريده‌ام، بالاى آن انبار زمينى بوده که آباد نبوده و اينجانب نيروى جوانى خود را در آباد کردن آنجا به کار گرفته‌ام، پس از 25 سال پسرهاى فردى که به اينجانب انبار مذکور را فروخته بود مى‌گويند آنجائى که شما گرفته‌ايد مال ما بوده است چون در مجاورت خرمن ما مى‌باشد، در اين باره دستور اسلام را صادر فرمائيد؟
جواب:
- اگر موات بوده و حريم ملک ديگرى نبوده و شما آن را احياء کرده‌ايد، مالک شده‌ايد.
سوال 4 :
- اينجانب ساکن آمل از استان مازندران هستم و سوالى داشتم مبنى بر اينکه زمينهاى شاليزارى را به معرض فروش گذاشته و مى‌فروشند من هم ميل دارم از زمينهاى مزبور بخرم آيا خريد و فروش زمينهاى شاليزارى را جايز مى‌دانيد يا خير؟
جواب:
- اگر مالک دارد خريد و فروش آن موقوف است به اجازه مالک.
سوال 5 :
- مجموع اراضى بعضى از روستاها به نسبت مساوى تقسيم شده،
استفتاءات، ج2، ص: 570
(مثلا 75 سهم در برابر 75 نفر براى هر يک نفر يک سهم) بعضى از افراد اهالى قسمت بيشترى دارند يعنى علاوه بر سهم مفروض که تحت تصرّف آنها است و هر سال به عنوان ديم زير کشت مى‌برند يک برابر و گاهى تا چند برابر از سهام ديم بيشتر کشت نموده و اين سهام اضافى از ساليان متمادى در تصرّف آنها بوده، آيا بيشتر از سهم مفروض حق کشت دارند يا نه؟ يا اينکه هيئت واگذارى زمين مى‌تواند مازاد بر سهم مقرّر را گرفته و به محرومين و کسانى که احيانا زمين ندارند واگذار نمايد تا موقّتا کشت کنند؟
جواب:
- مقدارى بيشتر را که بعض اهالى روستا زير کشت برده‌اند اگر متعلّق حق کسى نبوده ملک شرعى آنان است و موات محسوب نيست.
سوال 6 :
- قطعه زمين مواتى را که ميدان بازى جوانهاى محل بوده است، شخصى اقدام به آباد کردن آن نمود و قسمتى از آنرا به زير کشت برده ولى با اعتراض آنهائى که قبلا زمين را در اختيار داشتند و روى آن بازى مى‌کردند مواجه شده و آنها مانع از فعّاليّتش شده‌اند، لطفا حکم شرعى را بفرمائيد که آيا زمين به گروه اول تعلّق مى‌گيرد يا به شخص دوم؟
جواب:
- اگر زمين مذکور حريم يا متعلّق حقّ کسى نباشد احياء آن اشکال ندارد.
سوال 7 :
- زمينى را، از مسلمانى که زمين را تسطيح و جدول بندى نموده بود، طبق سند رسمى و موازين شرعى و قانونى خريدارى و در آن احداث