طلاق خُلع و مبارات

طلاق خُلع و مبارات

سوال 1124 :

زنى براى شوهرش چنين مى نويسد: «مهرم را مى بخشم و آنچه از شما گرفته ام پس مى دهم و هرآنچه داده ام را مى بخشم، به شرط اين که مرا طلاق دهى» شوهر در جواب گفته است: «به اين درخواست با شرايط فوق موافقت مى کنم» حال سوال اين است که:

الف) آيا اين ورقه موافقت بدوى، طلاق به حساب مى آيد؟

ب) آيا اين نوشته دلالت بر وکالت ضمنى مى کند؟

جواب :

اگر شخص ثالث با استناد به اين ورقه صيغه طلاق را جارى کند، آيا طلاق صحيح است؟

جواب :

طرفين بايد به شخص ثالثى وکالت بدهند که در مقابل بذل اموال مزبور صيغه طلاق خلع را با حضور عدلين جارى کند.

سوال 1125 :

بر مبناى توافق زوجين قرار شد زوجه علاوه بر مهريّه، مبلغى را نيز جهت طلاق خلع به شوهر بپردازد; ولى بعد از اجراى طلاق خلع، زوجه، يا وکيل او از دادن مال مورد توافق امتناع مىورزند. زوج نيز به مجرّد امتناع زوجه از بذل مال در همان زمان، رجوع خويش را به همسر و خانواده اش اطّلاع مى دهد، آيا در اين فرض بعد از رجوع و احراز آن، طلاق بر هم مى خورد؟

جواب :

هرگاه عدم پرداخت به عنوان رجوع به بذل باشد زوج حق دارد رجوع کند و امّا اگر صرفاً تعلّلى در پرداخت بوده باشد زوج حقّ رجوع ندارد و ازدواج زن بعد از عدّه جايز است، و زوج مى تواند طلب خود را از زوجه بگيرد.

سوال 1126 :

مردى در قبال بذل مهريّه زوجه، او را طلاق داد، و در ضمن آن حضانت فرزند خردسال خود را براى هميشه به زوجه داده است، آيا بعد از گذشت ايّام عدّه و يا چند سالى که طفل هنوز صغير است، مرد مى تواند تقاضاى استرداد طفل را بنمايد؟ و اگر بتواند، آيا زن هم مى تواند به مهر خود رجوع و آن را مطالبه نمايد؟

جواب :

با موافقت طرفين قرارداد به هم مى خورد.

سوال 1127 :

زوجه در طلاق خلع، که قبل از دخول صورت گرفته است، تمام مهر خود را به زوج بذل نموده است; آيا زوج حق دارد نصف مهر را بعد از طلاق مطالبه نمايد؟

جواب :

حق ندارد.

سوال 1128 :

خانم مطلّقه به طلاق خلعى با رجوع شوهرش موافقت کرده است; مدّت زيادى عمل زناشويى انجام داده اند; ولى زوجه رجوع به بذل نکرده است. با توجّه به اين مقدّمه به سوالات زير پاسخ فرماييد:

الف) آيا عمل آنها صحيح است؟

جواب :

تا زن رجوع به بذل نکند زوج حق رجوع ندارد; ولى مى تواند با توافق طرفين او را عقد جديد بنمايد.

ب) آيا کار آنان زناست، يا وطى به شبهه محسوب مى شود، و يا رجوع قهرى حساب مى شود؟

جواب :

چون جاهل به مسأله بوده اند وطى به شبهه است و رجوع قهرى محسوب نمى شود و زنا هم نيست.

جواب :

چنانچه بچّه دار شوند، کيفيّت ارث چگونه است؟ تکليف فعلى آنان چيست؟ آيا بايد از هم جدا شوند، يا نياز به طلاق مجدّد دارند؟

جواب :

اولاد ايشان ملحق به ايشان است و در جميع احکام مانند بچّه حلال زاده است; ولى اگر از اين به بعد بدون عقد جديد با هم آميزش کنند زنا محسوب مى شود.

د) در صورتى که بدون طلاق جدا شوند على القاعده بايد عدّه نگه دارد. آيا از وقتى که از شوهر جدا مى شود عدّه شروع مى شود يا بعد از توجّه؟ در صورتى که رجوع قهرى حساب شود، آيا زن مالک مهريّه مبذوله مى شود يا نه؟ در صورت امکان تمام شقوق محتمله در اين موضوع را بيان فرماييد.

جواب :

به واسطه دخول مستحقّ مهرالمثل مى باشد و احتياط واجب آن است که زن عدّه نگه دارد و اگر عدّه طلاق خلع تمام نشده بنابراحتياط واجب بايد بقيّه عدّه را بگيرد و بعداً عدّه اى هم براى وطى به شبهه نگه دارد.

الف) آيا بذل مهريّه و مازاد بر آن در قالب عقد هبه ضمن طلاق خلع صورت مى گيرد؟ اصولاً تمليک زوجه نسبت به زوج در طلاق خلع از لحاظ فقهى تحت چه عنوانى از عناوين فقهيّه است؟

جواب :

بذل زوجه نوعى هبه معوّضه است; ولى احکامى مخصوص به خود دارد.

ب) در صورتى که زوجه در طلاق خلع و در زمان عدّه به مبذول خود رجوع نمايد آيا محض رجوع وى، مهريّه يا مال ديگرى که توسّط زوجه بذل شده، قهراً به ملکيّت زوجه برمى گردد و يا برگشت مال به ملکيّت زوجه مستلزم رجوع زوج است و تا زمانى که زوج رجوع نکرده مال مبذول در ملکيّت زوج باقى است و تنها اثر رجوع زوجه به بذل اين است که طلاق خلع که بائن است تبديل به طلاق رجعى مى شود؟

جواب :

صحيح همان تعبير اوّل است; يعنى به محض رجوع زوجه به بذل، مالکيّت او بازمى گردد.

سوال 1130 :

چهار سال قبل از همسرم به طلاق خلع جدا شدم; خانم در زمان عدّه تلفن کردند و بنده را همراه تنها فرزندمان دعوت کردند، رجوع و نزديکى انجام گرفت. بعد نشستيم و صحبت کرديم و مطالب زير مطرح شد:

1ـ ما شرعاً رجوع کرديم، ولى من محضر نمى آيم، براى اين که اگر اداره باخبر شود بنده را اخراج مى کند.

2ـ حقوق خود را ديگر به شما نمى دهم. گفتم چه بهتر، شما هرطور بخواهى مى توانى انجام دهيد.

3ـ مهريّه را که بخشيده بود طلب کرد، جواب دادم جاى خود باقى است.

4ـ از من خواست با برادرش صحبت کنم، که صحبت کردم و او را در جريان گذاشتم.

الف) آيا رجوع مزبور درست است؟ اگر درست نباشد من مرتکب گناه شده ام؟

ب) اگر رجوع درست باشد، آيا اين خانم مى تواند بدون جارى شدن صيغه طلاق با مرد ديگرى ازدواج نمايد؟ اگر با مرد ديگرى ازدواج کرده باشد، آيا اين زن نسبت به من حرام است؟

جواب :

اگر زن بعد از رجوع مهر خود را ببخشد، آيا رجوع درست نيست؟

جواب :

اگر قبل از اتمام عدّه، زن از مهريّه اى که بخشيده برگردد و مرد پس از آن رجوع کند رجوع صحيح است و بدون طلاق مجدّد از هم جدا نمى شوند و اگر زن بدون طلاق شوهر کند به شوهر اوّل حرام نمى شود; امّا اگر بعد از تمام شدن عدّه رجوع کنند، رجوع باطل است.

سوال 1131 :

اين جانب با دخترى ازدواج نمودم و بعد از ازدواج از او نفرت پيدا کردم; ولى از دادگاه تقاضاى طلاق نکردم، امّا دختر تقاضاى طلاق کرد. من به دلايل عاطفى که دختر مذکور بدبخت نشود با طلاق مخالفت کردم. با توجّه به اين که قلباً هم به اين امر راضى هستم و مى خواهم او را طلاق دهم و با توجّه به اين که دختر باکره است و فقط قسمت هايى از آلت مرد به مهبل دختر داخل شده است او را بايد چه نوع طلاقى داد؟ اگر او را طلاق خلع بائن داده باشند آيا طلاق صورت گرفته است؟ آيا ايشان بايد عدّه نگه دارد؟ در ضمن دختر مهريّه خود را بخشيده است.

جواب :

اگر تمام حشفه داخل شده باشد عدّه لازم است، در غير اين صورت عدّه واجب نيست و دخول و عدم دخول تأثيرى در نوع طلاق ندارد و امّا نوع طلاق در صورتى که زوج مايل به طلاق نباشد، ولو به خاطر جهات عاطفى، و تنها زوجه مايل باشد طلاق خلع است و الاّ طلاق مبارات است.

سوال 1132 :

اگر در ايّام طلاق خلع، زن به مهر خود رجوع کند و زوج نتواند در يک قسط تمام مهر زوجه را پرداخت کند، يا از پرداخت مهر معسر باشد، يا بطور کلّى از پرداخت مهر امتناع کند، آيا با اين اوصاف طلاق به قوّت خود باقى است، يا اين که به صرف رجوع زن به مهر بدون رضايت زوج، طلاق باطل و ازدواج برقرار و مرد مکلّف به ادامه زندگى زناشويى با زوجه است؟ يا اين که طلاق برقرار و زوجه بايستى جهت وصول مهر خود، به مراجع صالحه مراجعه و اقامه دعوا نمايد؟

جواب :

در مدّت عدّه، زن مى تواند بذل خود را بازپس گيرد و شوهر حق ندارد امتناع کند و بعد از بازپس گرفتن طلاق رجعى مى شود.

سوال 1133 :

طلاقى که به درخواست زوجه و بدون موافقت زوج واقع مى شود چه نوع طلاقى است؟ آيا قاضى دادگاه مى تواند بدون رضايت زوج قبول بذل نمايد و رأى به طلاق خلع دهد؟

جواب :

در مواردى که دادگاه به خاطر تخلّفاتى از سوى زوج حقّ طلاق دارد و بازگشت و رجوع سبب تجديد مشکل مى شود، مى تواند طلاق خلع دهد و بذل را از طرف زوج بپذيرد.

سوال 1134 :

شخصى خانم خود را در حضور سه نفر عامى طلاق داده، ولى صيغه را به صورت «بذلتُ» و بدون «على» خوانده است و خانم پس از اتمام عدّه، ازدواج کرده است. حکم اين طلاق چيست؟

جواب :

چنانچه بقيّه صيغه را مطابق آنچه در رساله ما آمده است خوانده باشد، اشکالى ندارد; زيرا طلاق به هر صورت واقع شده است.

سوال 1135 :

شخصى سنّى مذهب در کشور هند با دخترى شيعه مذهب ازدواج مى کند، پس از مدّتى در جايى ديگر با خواهر کوچکتر همسر خود ازدواج مى کند. حکم ازدواج اين مرد با خواهر همسرش چگونه است؟ در صورتى که اين کار حرام بوده، آيا مى تواند پس از طلاق همسر خود، دوباره آن خواهر را به عقد دائم خود درآورد؟

همسر وى پس از اين جريان از شوهر خود تقاضاى طلاق خلعى دارد و 4 سال است که مکرّراً از وى به وسيله نامه و يا تلفن اين تقاضا را تکرار مى نمايد; ولى شوهر اين زن در موعد مقرّر براى طلاق حاضر نمى شود، اين در حالى است که در صورت تمايل زن دادگاههاى هند براى وى حکم طلاق صادر خواهند کرد; ولى ايشان مى خواهد حکم شرعى خود را بداند. لطفاً بيان نماييد که در صورت عدم حضور شوهر، طلاق خلعى چگونه صادر خواهد شد و تکليف اين زن چيست؟ در ضمن شوهر او طلاق و نفقه نمى دهد.

جواب :

الف) ازدواج او با خواهر دوّم حرام و باطل بوده و اگر مسأله را مى دانسته حدّ شرعى دارد; ولى اگر خواهر اوّل را طلاق شرعى بدهد، بعد از پايان عدّه او، مى تواند با خواهر دوّم ازدواج کند.

ب) در مورد طلاق خواهر اوّل، اگر آن مرد بدون عذر شرعى نفقه او را قطع کرده و با او زندگى نمى کند، حاکم شرع يا کسى که از طرف او مجاز است به او اتمام حجّت مى کند، اگر به وظيفه خود عمل نکرد مى تواند زن را طلاق خلعى بدهد و نفقه آن مدّت را از او بگيرد، يا به جاى مال خلع حساب کند.

سوال 1136 :

لطفاً به سوالات چهارگانه زير پاسخ فرماييد:

الف) آيا براى مردى که طلاق رجعى يا خلعى داده، جايز است که همسر مطلّقه اش را در زمان عدّه، عقد موقّت کند؟

جواب :

در طلاق خلع جايز است، و در طلاق رجعى در واقع رجوع به نکاح سابق است و نکاح جديدى محسوب نمى شود.

ب) اگر شخص مزبور در زمان عدّه، صيغه عقد موقّت را بخواند و در زمان عدّه آميزش کند، آيا اين عقد موقّت، رجوع محسوب مى شود؟ در حالى که در طلاق رجعى، قصد رجوع ندارد و در طلاق خلع بدون رجوع به بذل، رجوع صحيح نيست.

جواب :

در مواردى که رجوع جايز است، عقد مزبور، مصداق رجوع است و در طلاق خلع، عقد جديد محسوب مى شود.

جواب :

در فرض مزبور، اگر عقد موقّت رجوع محسوب نشود، عدّه طلاق پس از انتهاى مدّت عقد موقّت چه مقدار است؟

جواب :

احتياط آن است که عدّه خلع تکميل شود، سپس عدّه عقد جديد را شروع کند.

د) اگر شوهر در فرض مسأله بالا در اثناى عدّه و حتّى بعد از تمام شدن عدّه، چندين بار آميزش کند و زن اکنون قصد دارد با مرد ديگرى ازدواج کند، عدّه اى که زن براى ازدواج با شوهر جديد بايد نگهدارد، چه مدّت است؟

جواب :

احتياط آن است که عدّه طلاق خلع را بعد از پايان عقد موقّت تکميل کند، سپس عدّه عقد موقّت را شروع کند