مبطلات نماز
خوراندن دارو به بيمار، در حال نماز
سوال 704 :
چنان چه ضرورت ايجاب نمايد در حال نماز به بيمار دارو خورانده شود، آيا اعاده ى نماز لازم است؟
جواب :
اگر فعل کثير (عمل زياد) نباشد، مانعى ندارد.
انجام دادن فعل حرام در نماز
سوال 705 :
آيا انجام دادن فعل حرام در حال نماز، در صورتى که خود آن فعل ربطى به نماز نداشته باشد، مثل شنيدن موسيقى، مبطل نماز مى باشد؟
جواب :
مبطل نيست.
قطع نماز براى نشنيدن غيبت
سوال 706 :
شخصى مشغول نماز است و ديگران مشغول غيبت مؤمن مى باشند؛ تکليف شخص نمازگزار چيست؟ آيا براى ردّ آن، قطع نماز جايز است؟
جواب :
بنابر عدم حرمت سماع (به گوش خوردن)، اگر استماع نکند و نشنود، اشکال ندارد؛ هر چند اگر کرد، نمازش باطل نيست و نهى ازمنکر هم در حال نماز، با اشاره ممکن است.
قطع نماز براى نشنيدن غناى مطرب
سوال 707 :
شخصى مشغول نماز است و ديگران مشغول شنيدن غناى مطرب اند و خود شخص نمى تواند از شنيدن خوددارى کند، آيا قطع نماز جايز است؟
جواب :
اختيارا گوش ندهد و در حال نماز با اشاره، نهى از منکر کند.
شک در خروج باد معده هنگام نماز
سوال 708 :
اگر در موقع نماز در خروج باد معده شک کنيم، آيا وضو باقى و نماز صحيح است؟
جواب :
بله، صحيح است.
خارج شدن بول
سوال 709 :
اگر در آخرين کلمه ى نماز قطره اى بول از انسان خارج شود، آيا نماز او باطل مى شود؟
جواب :
اگر در گفتن سلام آخر باشد، باطل نمى شود.
حرکت کردن بول
سوال 710 :
اگر بول از محل خود حرکت کند؛ ولى از مجراى خود بيرون نيايد، آيا سبب باطل شدن نماز مى شود؟
جواب :
خير.
حدث اصغر
سوال 711 :
حدث اصغر چيست و انواع آن کدام است؟
جواب :
هنگام خارج شدن بول، غايط، باد معده و روده که از مخرج غايط خارج مى شود و خوابى که به واسطه آن چشم نبيند و گوش نشنود و نيز چيزهايى هم چون ديوانگى، مستى و بيهوشى و در برخى از موارد استحاضه، حدث اصغر به انسان عارض مى شود. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله 327 رساله رجوع شود.)
حدث اکبر
سوال 712 :
حدث اکبر چيست و انواع آن چيست؟
جواب :
عواملى که موجب واجب شدن غسل بر انسان مى شود، حدث اکبر هستند، مثل جنابت، حيض، مس ميّت و...
خارج شدن بول سهوا
سوال 713 :
اگر سهوا قطره اى بول از انسان خارج شود، آيا نماز باطل مى شود؟
جواب :
بله، باطل مى شود.
مسلوس
سوال 714 :
مسلوس کيست؟
جواب :
کسى است که به علت بيمارى، بول او قطره قطره مى ريزد.
نماز مسلوس
سوال 715 :
آيا کسى که بيمار است و قطره قطره بول از او خارج مى شود (مسلوس)، با خارج شدن بول نمازش باطل مى شود؟
جواب :
در اين رابطه به مسأله 312 تا 320 رساله رجوع شود.
شک در خارج شدن بول حين نماز
سوال 716 :
شخصى به علت بيمارى در بين نماز شک مى کند، بلکه احتمال قوى مى دهد که ادرار از او به صورت قطره قطره خارج شده، ولى خودش در آن هنگام متوجه نبوده، حکم نماز و وضوى او چيست؟
جواب :
با شک و احتمال در خارج شدن بول، تکليفى ندارد.
کسى که گاهى مسلوس است و گاه سالم
سوال 717 :
اگر کسى گاهى به بيمارى دچار مى شود که بول از او قطره قطره خارج مى شود و گاهى سالم است، با خارج شدن بول، در همه ى ايام نمازش باطل مى شود؟
جواب :
اگر در وقت، به مقدار نماز مهلت دارد، بايد نمازش را وقتى بخواند که سالم است وگر نه با عمل به وظيفه فعليّه، نمازش صحيح است. (به مسأله ى 312 به بعد مراجعه شود).
کسى که متوجه خروج ادرار نشود
سوال 718 :
اگر انسان متوجه خروج ادرار نشود، آيا باز هم نمازش باطل مى شود؟
جواب :
اگر بعد از نماز يقين به خروج پيدا کند، بايد دوباره نمازش را بخواند.
کسى که فاقد قدرت کنترل باد معده است
سوال 719 :
کسى که نمى تواند باد معده اش را کنترل کند و در وسط نماز وضويش باطل مى شود، تکليفش چيست؟
جواب :
بايد به وظيفه کسانى که نمى توانند از بيرون آمدن بول و غايط خوددارى کنند، عمل کند.
تکفير (قرار دادن يک دست بر ديگرى)
سوال 720 :
اگر کسى عمدا دست خود را بر روى دست ديگر قرار دهد، آيا نماز او باطل است؟
جواب :
اگر قصدش اين باشد که اين کار جزو نماز است يا انجام آن لازم است، نمازش باطل است و در غير اين صورت اگر عمدا اين کار را بکند، از روى احتياط نمازش را بايد دوباره بخواند.
کسى که سهوا دست ها را بر هم قرار دهد
سوال 721 :
اگر کسى سهوا دست خود را بر روى دست ديگر خود قرار دهد، آيا نماز او باطل است؟
جواب :
بنابر اظهر، اشکال ندارد.
کسى که براى حفظ جان دست ها را بر هم مى نهد
سوال 722 :
اگر کسى براى حفظ جان خود هنگام نماز دست هاى خود را بر روى هم بگذارد، نمازش باطل مى شود؟
جواب :
خير، اشکال ندارد، (به مسأله ى 928 رساله مراجعه شود).
کسى که براى مخفى نگه داشتن عقايد دست ها را روى هم نهد
سوال 723 :
اگر کسى براى مخفى نگه داشتن عقايد خود دست ها را روى هم بگذارد، آيا نمازش باطل مى شود؟
جواب :
اگر براى تقيّه ى لازمه باشد، اشکال ندارد.
دست روى هم گذاشتن بدون قصد
سوال 724 :
اگر کسى بدون قصد اين که موافق غير شيعه عمل کند، دست ها را برهم بگذارد، آيا نمازش باطل مى شود؟
جواب :
اگر براى ادب دست ها را روى هم بگذارد، بنابر احوط بايد نماز را دوباره بخواند.
اگر صورت به طرف راست يا چپ به طور کامل برگردد
سوال 725 :
اگر کسى صورت خود را کاملاً به طرف چپ يا راست برگرداند، آيا نمازش باطل مى شود؟ چنان چه سهوا اين کار را بکند چه صورتى دارد؟
جواب :
اگر گردش فقط به صورت باشد و عمدا بوده و به پشت سر نرسد، کراهت دارد (به بعد از مسأله ى 928 رساله: بند پنجم مراجعه شود).
کسى که به طور کامل به چپ يا راست برنگردد
سوال 726 :
اگر کسى به طور کامل به چپ يا راست برنگردد، آيا نمازش باطل مى شود؟
جواب :
اگر با تمام بدن باشد و عمدا باشد، نمازش باطل مى شود.
کسى که بنابر اضطرار سر برگرداند
سوال 727 :
اگر کسى بنابر اضطرار سر از قبله برگرداند، آيا نمازش باطل مى شود؟
جواب :
لحوق آن به آن چه تنها در حالت سهو موجب بطلان است، خالى از وجه نيست؛ هر چند جريان حکم صورت عمد در آن، احوط است.
کسى که سهوا سر را به راست يا چپ برگردانده و وقت نماز گذشته
سوال 728 :
اگر شخصى سهوا به طرف راست يا چپ برگردد، در حالى که رکن را انجام داده، اگر وقت نماز تمام شده باشد آيا قضاى نماز بر او واجب است؟
جواب :
اگر گردش با تمام بدن و سهوا بوده و خارج از حدّ يمين و يسار (راست و چپ) نبوده، باطل نيست و اعاده و قضا ندارد. (به بعد از مسأله ى 928 رساله: مورد پنجم مراجعه شود).
صحبت کردن عمدى
سوال 729 :
کلمات چند حرفى باعث باطل شدن نماز مى شوند؟
جواب :
اگر عمدا کلمه اى گفته شود که دو حرف يا بيشتر باشد، ولى بى معنا باشد و يا اين که يک حرف يا بيشتر بوده ولى معنا داشته باشد، موجب باطل شدن نماز مى گردد و گفتن عمدى آخ و آه و... که دو حرف است، نماز را باطل مى کند.
کلام دو حرفى بدون معنا
سوال 730 :
آيا کلام دو حرفى بدون معنا نيز باعث بطلان نماز مى شود؟
جواب :
بله، اگر عمدا باشد موجب باطل شدن نماز مى گردد.
قرائت قرآن و دعا در حال نماز
سوال 731 :
آيا خواندن آيات قرآن و ذکر و دعاهاى مأثور و غيرمأثور در حال نماز، باعث بطلان نماز مى شود؟
جواب :
خواندن قرآن يا دعا در نماز اشکال ندارد، مگر چهار آيه اى که سجده واجب دارند و يا دعا به گونه اى باشد که به نظم واجب در قرائت و يا ذکر صدمه بزند و يا نفرين بر مؤمن باشد که در اين صورت ها نماز باطل مى شود.
حرف زدن سهوى
سوال 732 :
اگر شخصى در نماز سهوا حرف بزند، نمازش باطل مى شود؟
جواب :
خير.
حرف زدن در نماز مستحبى
سوال 733 :
آيا حرف زدن در نماز مستحبى اشکال دارد؟
جواب :
بله، اگر عمدى باشد مبطل نماز است.
مطابقت جواب سلام با سلام
سوال 734 :
آيا جواب سلام در معرفه و نکره و مفرد و جمع بودن، بايد مثل خود سلام باشد؟
جواب :
بله، بايد مثل سلام جواب گفته باشد.
اگر جواب «سلام عليکم» را با «السلام عليکم» بدهد
سوال 735 :
اگر شخصى بگويد «سلامٌ عليکم» و شخصى که در حال نماز است بگويد «السلام عليکم» نمازش باطل مى شود؟
جواب :
بله، باطل مى شود.
سلام به يک جمع
سوال 736 :
اگر شخصى به يک جمع سلام کند که يک فرد از آن جمع در حال نماز خواندن است، آيا جواب سلام بر آن فرد نماز خوان واجب است؟
جواب :
اگر شک کند که سلام کننده قصد سلام کردن به او را هم داشته است يا نه، نبايد جواب بدهد و نيز اگر بداند که او را هم قصد کرده و ديگرى جواب او را بدهد؛ اما اگر بداند که او را هم قصد کرده يا اين که بفهمد فقط او را قصد کرده و ديگرى جواب ندهد، بايد جواب او را بگويد. ولى اگر بچه مميّزى هم جواب سلام را داد، بنابر اظهر از نمازگزار و ديگران ساقط مى شود.
سوال 737 :
اگر شخصى به يک جمع سلام کند که همه ى آن ها در حال نماز خواندن مى باشند آيا جواب سلام بر همه واجب است؟
جواب :
بله، ولى اگر يکى جواب داد، ديگران نبايد جواب بدهند.
سلام يک شخص به دو شخص
سوال 738 :
اگر يک فردى به دو نفر سلام کند، ولى مشخص نکند که کدام مراد است و آن دو فرد هم ندانند که مراد کدامشان است، آيا بر آن ها جواب سلام واجب است؟
جواب :
خير، بر هيچ کدام واجب نيست و در حال نماز جايز نيست.
جواب سلام فرد نمازگزار به دو فرد که پى در پى سلام مى کنند
سوال 739 :
اگر دو نفر پشت سر هم و پى در پى وارد مسجد شوند و با فاصله ى بسيار کم به فردى که درحال نماز خواندن است سلام کنند، آيا بر فردى که نماز مى خواند دو جواب سلام واجب است؟
جواب :
بله، دو جواب سلام واجب است.
برگرداندن جواب سلام در نماز
سوال 740 :
اگر کسى به نمازگزارى سلام کند و او جوابش را ندهد، نمازش اشکال دارد؟
جواب :
معصيت کرده است؛ ولى نمازش صحيح است.
جواب سلام شخصى که به طور غلط سلام مى دهد
سوال 741 :
اگر در حال نماز باشيم و شخصى به طور غلط به ما سلام بدهد، مثلاً «عليکم» را با «الف» نه با «عين» تلفظ کند، واجب است جواب او را بدهيم يا خير؟
جواب :
اگر سلام او سلام حساب نشود، جواب او واجب نيست؛ مگر اين که احتمال بدهد فرد سلام کننده نمى تواند به صورت صحيح سلام دهد، که در اين صورت جواب سلام واجب است.
جواب سلام هايى که موجب باطل شدن نماز مى شود
سوال 742 :
اگر در حال نماز باشيم، جواب چه نوع از سلام ها را اگر بدهيم، نمازمان باطل مى شود؟
جواب :
اگر ديگرى جواب سلام را داده يا غير مسلمان سلام کند و ما جواب دهيم، موجب باطل شدن نماز مى شود.
جواب دادن به سلام بچه غير مکلّف
سوال 743 :
آيا جواب سلام بچه غير مکلّف هم در حال نماز واجب است؟
جواب :
بله، اگر بچه ى مميّز باشد جواب سلام او واجب است. (مسأله ى 938).
سرفه کردن عمدى
سوال 744 :
اگر کسى عمدا سرفه کند و اين سرفه کردن باعث شود صدايى که دو حرف يا بالاتر است ايجاد شود، آيا نمازش باطل است؟
جواب :
اگر کلمات دو حرفى باشد، در صورت عمدى بودن، نماز را باطل مى کند.
خواندن قرآن به نيّت غير قرآن
سوال 745 :
اگر نمازگزار يک عبارت از آيات قرآن را به نيّت غير قرآن بخواند، نمازش باطل مى شود؟
جواب :
اگر تحت عنوان ذکر و دعاى داخل نباشد، نماز باطل مى شود.
خواندن آيه ى سجده دار در نماز
سوال 746 :
آيا خواندن آيه ى سجده دار باعث باطل شدن نماز مى شود؟
جواب :
بله، موجب باطل شدن نماز مى گردد.
خواندن آيات و دعا به گونه اى که اخلال به نماز وارد کند
سوال 747 :
آيا خواندن آيات قرآن، دعا و ذکر اگر باعث اخلال به نماز شود، نماز را باطل مى کند؟
جواب :
اگر به نظم واجب در قرائت و يا ذکر صدمه بزند، نماز باطل مى شود.
نفرين هنگام نماز
سوال 748 :
آيا دعا عليه مؤمن (نفرين) هنگام نماز باعث باطل شدن نماز مى شود؟
جواب :
بله، نماز باطل مى شود.
دعا براى مخاطب
سوال 749 :
آيا دعا براى مخاطب در هنگام نماز (به او بگويى غفر اللّه لک) باعث باطل شدن نماز مى شود؟
جواب :
احتياطا باطل مى شود.
سوال 750 :
اگر فردى که در حال نماز است به مخاطب خود بگويد «يا هذا غفر اللّه لک» آيا نمازش باطل است؟
جواب :
بله، باطل است.
گفتن «غفر اللّه لک» در نماز
سوال 751 :
اگر فردى هنگام نماز عطسه کند و شخصى به او بگويد: «يرحمکم اللّه » و فرد نمازگزار بگويد: «غفر اللّه لک» ـ به قصد تحيت ـ آيا نمازش باطل مى شود؟ اگر بدون قصد تحيّت بگويد چه طور؟ آيا باز نمازش باطل مى شود؟
جواب :
اگر به قصد تحيّت بگويد نمازش باطل مى شود؛ و اگر بدون قصد تحيّت بگويد باز احتياطا نمازش باطل مى شود.
حکم خنديدن در نماز
سوال 752 :
آيا اگر کسى سهوا به خاطر شنيدن سخن خنده دارى بى اختيار قهقهه بزند و با صداى بلند بخندد، نمازش باطل مى شود؟
جواب :
اگر به حدّ قهقهه رسيده باشد، نمازش باطل مى شود.
تبسّم در نماز
سوال 753 :
آيا تبسّم نماز را باطل مى کند؟
جواب :
خير، باطل نمى کند.
کسى که شک کند قهقهه اش عمدى بوده يا سهوى
سوال 754 :
اگر شخصى شک کند که قهقهه اش عمدى بوده و با اختيار بوده يا سهوى و بدون اختيار، آيا نمازش باطل مى شود؟
جواب :
ظاهرا باطل نمى شود.
کسى که رنگش به خاطر جلوگيرى از خنديدن قرمز شود
سوال 755 :
آيا اگر کسى هنگام نماز به فکر يک مسأله ى خنده دار بيفتد؛ ولى خود را کاملاً کنترل کند و صداى خنده از او به گوش نرسد؛ ولى رنگش به خاطر اين که خود را نگه داشته قرمز شود، آيا نمازش باطل مى شود؟
جواب :
نمازش صحيح است.
خنده اى که نه قهقهه است و نه تبسّم
سوال 756 :
آيا خنده اى که قهقهه نباشد و تبسّم هم نباشد، نماز را باطل مى کند؟
جواب :
در صورتى که مقدمه خنديدن به اختيار و توجه او بوده است، بنابر اظهر نمازش باطل است وگرنه باطل بودن نماز مطابق احتياط است که نماز را تمام کرده و بعد از روى احتياط دو مرتبه اعاده نمايد.
گريه در حال نماز
سوال 757 :
آيا گريه ى باصدا، براى امر دنيوى، عمدا در حال نماز، نماز را باطل مى کند؟ اگر سهوى باشد، چه طور؟ اگر آن امر رجحان شرعى داشته باشد، چه حکمى دارد؟
جواب :
گريه با صدا براى کار دنيا موجب باطل شدن نماز مى شود ولى اگر براى کار دنيا بى صدا گريه کند اشکال ندارد. و اگر از ترس خدا يا براى آخرت گريه کند، آهسته باشد يا بلند، اشکال ندارد، بلکه از بهترين اعمال است.
گريه ى بدون صدا براى امر دنيايى
سوال 758 :
آيا گريه ى بدون صدا در صورتى که براى امر دنيايى باشد نماز را باطل مى کند؟
جواب :
اشکال ندارد.
گريه ى با صدا به صورت قهرى
سوال 759 :
اگر کسى قهرا گريه ى با صدا بر او غالب شود، آيا نمازش باطل مى شود؟
جواب :
اگر مقدمه ى آن به اختيار و توجه او بوده نمازش باطل مى شود وگر نه احوط تمام کردن نماز و سپس اعاده است.
گريه بر امام حسين ـ عليه السّلام ـ در نماز
سوال 760 :
اگر نمازگزار در حال نماز به ياد مصايب سيّدالشّهداء ـ عليه السّلام ـ بيفتد و يا اگر شخصى ذکر مصيبت بخواند و انسان در حال نماز بر آن بزرگوار گريه کند، آيا نماز او صحيح است؟
جواب :
بنابر اظهر جايز است.
گريه براى حضرت سيدالشهداء ـ عليه السّلام ـ
سوال 761 :
چرا گريه براى حضرت سيدالشهداء ـ عليه السّلام ـ نماز را باطل نمى کند؟
جواب :
چون محبت خدا و حُبّ اولياى او، موجب حزن و گريه ى بر مصايب اولياى خداى متعال مى شود.
گريه براى مصيبت اولياى خدا
سوال 762 :
آيا گريه براى مصيبت اولياى خدا، به غير از حضرت سيدالشهداء ـ عليه السّلام ـ باعث باطل شدن نماز مى شود؟
جواب :
اگر به داعى ثواب آخرتى باشد، مبطل نيست.
کسى که عمدا آمين بگويد
سوال 763 :
اگر کسى بعد از اتمام سوره ى فاتحه، عمدا ـ در حال تقيّه ـ آمين بگويد، نمازش باطل مى شود؟
جواب :
در حال تقيّه باطل نمى شود.
کسى که قبل از تمام شدن سوره ى فاتحه آمين بگويد
سوال 764 :
اگر شخصى قبل از تمام شدن سوره فاتحه آمين بگويد، آيا نمازش باطل است؟
جواب :
احتياطا باطل مى شود.
فرو دادن غذاى لاى دندان
سوال 765 :
اگر پس از غذا مشغول نماز شويم و غذاهاى باقى مانده لاى دندان را در وقت نماز فرو دهيم، آيا موجب اخلال در نماز مى شود؟
جواب :
نماز باطل نمى شود.
غذا خوردن در نماز به مقدار کم و عمدى
سوال 766 :
اگر کسى عمدا مقدار کمى غذا بخورد، به گونه اى که صورت نماز از بين نرود، آيا نمازش باطل مى شود؟
جواب :
بايد نمازش را تمام کرده و دوباره اعاده نمايد.
فرو دادن آب کشک، نبات و...
سوال 767 :
اگر در هنگام نماز کشک، نبات، آدامس و... در دهن بوده باشد و فقط آب آن ها فرو داده شود، نماز باطل مى گردد؟
جواب :
بنابر اظهر نماز اشکال پيدا نمى کند.
عملى که يک بار آن صورت نماز را از بين نمى برد
سوال 768 :
آيا عملى که يک بار آن محو کننده صورت نماز نمى باشد؛ ولى تکرار آن صورت نماز را خراب مى کند، در صورتى که يک بار انجام شود باطل کننده نماز است؟
جواب :
خير، مبطل نيست.
معيار محو شدن صورت نماز
سوال 769 :
معيار محو شدن صورت نماز چيست؟
جواب :
ملاک، کارهايى است که نزد افراد متشرعه، صورت نماز را به هم بزند.
حرکت دادن انگشتان هنگام نماز
سوال 770 :
آيا زيادى حرکت دادن انگشتان هنگام نماز، نماز را باطل مى کند؟
جواب :
خير، باطل نمى کند.
اشاره کردن به چيزى هنگام نماز
سوال 771 :
اگر هنگام نماز با دست به چيزى اشاره کنيم، نماز باطل مى شود؟
جواب :
اشکال ندارد.
کشتن مار و عقرب هنگام نماز
سوال 772 :
آيا کشتن حيوانات موذى مثل مگس، مار، عقرب و... هنگام نماز، نماز را باطل مى کند؟
جواب :
اشکال ندارد.
نگه داشتن بچه هنگام نماز
سوال 773 :
آيا نگه داشتن بچه و شير دادن او هنگام نماز، نماز را باطل مى کند؟
جواب :
اشکال ندارد.
شمارش تسبيحات با دست يا تسبيح، هنگام نماز
سوال 774 :
آيا شمارش تسبيحات اربعه با دست يا تسبيح، هنگام نماز، نماز را باطل مى کند؟
جواب :
خير، باطل نمى کند.
تکيه بر عصا هنگام نماز
سوال 775 :
آيا اگر پيرمردى هنگام نماز بر عصايش تکيه کند، نمازش باطل مى شود؟
جواب :
اگر بدون تکيه بر عصا نتواند بايستد، اشکال ندارد.
قرآن خواندن با صداى بلند براى علامت دادن، حين نماز
سوال 776 :
اگر شخصى براى علامت دادن هنگام نماز، قرآن را با صداى آشکار بخواند، آيا نمازش باطل مى شود؟
جواب :
اگر کلمه اى را به قصد ذکر بگويد، مثلاً به قصد ذکر بگويد «اللّه اکبر» و در موقع گفتن آن، صدا را بلند کند که چيزى را به ديگرى بفهماند، اشکال ندارد؛ ولى اگر به قصد اين که چيزى را به کسى بفهماند کلمه اى را، مناسب مقصودش بگويد؛ اگرچه قصد ذکر هم داشته باشد، نماز باطل مى شود.