احکام موضوعات متفرقه_1. موسيقى
معيار حرمت موسيقى
سوال 1756 :
آيا معيار حرمت موسيقى فقط مطرب و لهوى بودن آن است يا اين که ميزان تحريک و تهييج آن هم تأثير دارد؟ و اگر باعث حزن و گريه شنونده شود، چه حکمى دارد؟
جواب :
مطرب بودن قيدى است که در غنا مطرح است نه در موسيقى و اصل اطراب شأنى، معيار حرمت است و نيز هر تحريک و تهييجى که سبب فرح يا حزن شود اما در موسيقى تلهّ ى (نواختن موسيقى لهوى) با آلات معدّه ى (دستگاه ها و ابزار ويژه ى موسيقى) مطلقا جايز نيست، بلکه استعمال آن ها در غير لهو هم بنابر احتياط واجب جايز نيست.
سوال 1757 :
1) کدام موسيقى حرام است و آيا گوش دادن به آن براى رفع خستگى ناشى از کار يا افسردگى و مانند آن اشکال دارد؟
جواب :
آن چه مطرب است، از حيث غناى حرام است و از حيث لهو با آلات موسيقى، پس مطلقا حرام است و اگر استعمال آن ها در غير لهو باشد، بنابر احتياط جايز نيست.
2) رقص و آواز در مجالس عروسى که زن ها و مردها جدا باشند، آيا اشکال دارد؟
جواب :
رقص خلاف احتياط است، آواز هم به غنا و غير غنا منقسم مى شود که در صورت غنايى بودن حرام مى باشد.
ملاک حلّيت موسيقى
سوال 1758 :
مبانى فقهى حرمت موسيقى و معيار تعيين مصداق موسيقى مطرب چيست؟
جواب :
ملاک حرمت اطراب شأنى است که معمولاً در زدن با آلات و ابزارهاى آن مطرب شأنى مى شود و علامت آن غلبه ى مقرونيّت آن ها با محرّمات ديگر است.
مجالس لهو و لعب
سوال 1759 :
منظور از مجالس لهو و لعب چه مى باشد؟
جواب :
مجالس لهو و لعب، مجالسى است که مناسبت با مجالس اهل فسق و گناه دارد.
تفاوت موسيقى و ترانه سنتى و غير سنتى
سوال 1760 :
آيا فرقى بين موسيقى سنّتى و غيرسنّتى، ترانه به زبان محلى و يا زبان هاى ديگر و استفاده از نوار ضبط شده آن وجود دارد؟ خريد و فروش اين گونه نوارها چگونه است؟
جواب :
در حرمت موسيقى تفاوتى بين سنتى و غيرسنتى آن وجود ندارد و در صورت حرمت اصل موسيقى، خريد و فروش نوارهاى آن نيز حرام است.
آثار روحى موسيقى
سوال 1761 :
گوش کردن موسقى باعث چه تحولاتى در روح انسان مى شود؟ آيا حکم موسيقى تابع اين امور است؟
جواب :
گوش دادن موسيقى آثار منفى فراوانى در روح انسان دارد، ولى حکم شرعى آن داير مدار آن آثار نيست.
رابطه علم موسيقى با حکم فقهى آن
سوال 1762 :
هنر موسيقى، مبتنى بر اصول و قواعد علمى و تاريخى است، چرا افراد دين دار آشنا با موسيقى، مرجع تشخيص حکم آن قرار نگيرند؟
جواب :
مرجع تشخيص حکم در تمام احکام شرعى، مرجع تقليد جامع شرايط است که بر فهم و استنباط نظر شارع قدرت دارد و در تشخيص موضوعات، به متخصصين و خبره ى آن مراجعه مى شود.
موسيقى درمانى
سوال 1763 :
آيا موسيقى درمانى جايز است؟
جواب :
استفاده موسيقى براى درمان نيز همانند موارد ديگر آن جايز نيست.
استفاده از موسيقى براى اغراض علمى و...
سوال 1764 :
آيا استفاده و آموزش موسيقى در مواردى مثل هنر و طبابت و افزايش شير دام و رشد گياه و... ، جايز است؟
جواب :
موارد استفاده از موسيقى موجب تغيير حکم شرعى آن نمى شود.
استماع، ساخت، فروش، تعليم و تعلّم موسيقى مطرب و آلاتش
سوال 1765 :
گوش دادن به آهنگ ها، ساخت، فروش، تعليم و تعلّم موسيقى و آلاتش چه حکمى دارد؟
جواب :
ظاهرا همه ى اين ها جايز نيست.
شنيدن موسيقى در خانواده
سوال 1766 :
در خانواده اى که يک يا چند نفر از اعضاى آن موسيقى گوش مى کنند و بقيه با اجبار و قهرا صداى موسيقى به گوش آن ها مى خورد و امر به معروف و نهى ازمنکر آن ها فايده اى ندارد، چه حکمى دارد و گناه گوش کردن اين نوارها بالاخص در ماه محرم و صفر و رمضان به عهده کيست؟
جواب :
به گوش خوردن موسيقى، همانند شنيدن آن حرام نيست و گناه عمل حرام اعم از شنيدن موسيقى و... در ماه هاى حرام مضاعف است.
موسيقى و ياد خدا
سوال 1767 :
اگر شنيدن موسيقى و يا غنا انسان را به ياد خداوند متوجه کند، آيا شنيدن آن مانعى دارد؟
جواب :
انسان با عملى که مورد رضاى خداوند نيست، نمى تواند به ياد خداوند باشد و چنين امورى نمى تواند موجب تغيير حکم شرعى موسيقى و غنا باشد.
ملاک جواز و عدم جواز نوارهاى ترانه و موسيقى
سوال 1768 :
آيا داشتن مجوز از وزارت ارشاد دليل بر مجاز بودن صداى خواننده يا ترانه ى او مى باشد؟
جواب :
مجوّز آن وزارت خانه، نمى تواند مجوّز شرعى براى نوارهاى موسيقى و ترانه باشد.
شنيدن موسيقى هاى صدا و سيما
سوال 1769 :
شنيدن موسيقى هايى که از صدا و سيما پخش مى شود چه صورت دارد؟
جواب :
فرقى با موارد ديگر نمى کند و به طور کلّى شنيدن موسيقى مطرب حرام است و در فرض مذکور به هر نحو ممکن بايد از شنيدن آن اجتناب نمود.
تجليل از نوازندگان در رسانه عمومى
سوال 1770 :
تشويق و تجليل از بعضى نوازندگان و حرفه آن ها در بعضى روزنامه ها و مجالس و رسانه هاى خبرى ديگر و شرکت در اين برنامه ها و تشويق آن ها چه حکمى دارد؟
جواب :
چون نواختن و شنيدن موسيقى مطرب حرام است، کليّه امورى که به عنوان مقدمه يا ترويج آن محسوب مى شود نيز حرام است.
ديدن فيلم با آهنگ
سوال 1771 :
آيا کارتون هاى خارجى که آهنگ هاى شاد دارند، حرام است؟
جواب :
اگر مطرب باشند، شنيدن موسيقى آن حرام است و در اين صورت ديدن فيلم، بدون آهنگ از اين جهت اشکالى ندارد.
شنيدن موسيقى بدون حالت طرب
سوال 1772 :
شنيدن نوارهاى ترانه خواننده زن و مرد و نواختن ارگ يا آهنگ هاى راديو و تلويزيون، اگر به خود گوش دهنده آن حالت طرب دست ندهد، چه حکمى دارد؟
جواب :
چون ميزان در مطرب بودن اطراب شأنى است نه فعلى؛ بنابراين در فرض سوال نيز شنيدن آن ها حرام است.
نى زدن
سوال 1773 :
نى زدن اگر موجب فساد نباشد، چه حکمى دارد؟
جواب :
نى از آلات مخصوص موسيقى است و اشکال دارد.
موسيقى حلال
سوال 1774 :
آيا موسيقى حلال نيز وجود دارد، موسيقى آرام چه وجه ى دارد؟
جواب :
اگر با آلات و ابزار لهو باشد، صورت حلال ندارد.
شنيدن آهنگ هاى شاد براى شادابى روحى
سوال 1775 :
براى رفع خستگى روح و جانم آهنگ هاى شاد گوش مى کنم، زيرا خدا آزار رساندن به روح توسط خود انسان را محکوم مى کند، پس گمان نمى کنم رفع خستگى روح با آهنگ اشکالى داشته باشد؟
جواب :
موسيقى بزرگ ترين و بيشترين آسيب را به روح انسان وارد مى سازد و او را از قرب پروردگار متعال دور مى سازد، بنابراين شما که نگران روح خود هستيد، بايد از شنيدن موسيقى حرام خوددارى نماييد.
عدم تأثير نوارهاى مبتذل
سوال 1776 :
برخى مى گويند نوارهاى ترانه روى ما تأثير منفى ندارند، آن ها را چگونه ارشاد کنيم؟
جواب :
ملاک حرمت تأثير فعلى نمى باشد، بنابراين در اين صورت نيز آن ها نبايد موسيقى گوش کنند.
شنيدن ترانه ى غمگين
سوال 1777 :
آيا شنيدن ترانه ى غمگين جايز است؟
جواب :
تفاوتى با انواع ديگر موسيقى ندارد و غمگين بودن سبب حليّت نمى شود.
شنيدن ترانه ى ديگرى
سوال 1778 :
گوش دادن به صداى کسى که ترانه اى را زمزمه مى کند، چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر ترانه را به آن سبک بخواند، به صورتى که به حالت غنا برسد، حرام است.
شنيدن اجبارى موسيقى مبتذل
سوال 1779 :
انسان اگر به اجبار به موسيقى مبتذل گوش کند، چه حکمى دارد؟
جواب :
اختيارا خودش نبايد گوش دهد و حکم به گوش خوردن موسيقى (سماع) با شنيدن آن (استماع) فرق مى کند.
شنيدن موسيقى در وسايل نقليه عمومى
سوال 1780 :
در صورتى که در شرايط زمانى يا مکانى خاص، سوار اتومبيل عمومى باشيم که چاره اى جز شنيدن ترانه و موسيقى نباشد، تکليف چيست؟
جواب :
خود انسان اختيارا نبايد گوش دهد، پس مى تواند به گونه اى خود را مشغول ذکر و يا امور ديگر نمايد که شنونده ى موسيقى نباشد، هر چند صداى آن به گوش وى بخورد.
پخش آهنگ در مسجد و حسينيه
سوال 1781 :
حکم پخش کردن آهنگ هاى مذهبى در مساجد و حسينيه ها چه مى باشد؟
جواب :
انجام امورى که موجب هتک حرمت مسجد مى شود، حرام است و گناه آن مضاعف است.
حکم دايره زدن
سوال 1782 :
آيا دايره زدن حلال است؟
جواب :
دايره نيز از آلات و وسايل طرب مى باشد و استعمال آن حرام است.
شکستن وسايل موسيقى
سوال 1783 :
حکم وسايل طرب و استفاده و خريد و فروش و ساختن و تعليم و تعلم آن ها از قبيل تار، سه تار، سنتور، تنبور، قانون، قيچک، کمانچه، نى، تنبک، دف، پيانو، ويولون، ويلا، کلارينت، فلوت، هورن، ترومپت، و سازهاى کوبه اى، چه صورتى دارد و خانه ها و مؤسسات و اشتغال و درآمد از اين راه چه حکمى دارد؟ شکستن آن ها ضمان آور است يا خير؟
جواب :
چون وسايل ذکر شده، ابزار و آلات ويژه لهو مى باشند اشتغال و درآمد آن ها و کلّ امور مذکور حرام است و از بين بردن صورت و شکل ظاهرى آن ها واجب است و در اين خصوص ضمانى ندارد.
کسب از طريق آموزش نوازندگى
سوال 1784 :
آيا از لحاظ شرعى نواختن موسيقى و آموزش و فراگيرى آن، شغل و درآمد آن حلال محسوب مى شود؟
جواب :
اشتغال و کسب درآمد از چنين حرفه هايى حرام است.
آموزش خوانندگى و نوازندگى
سوال 1785 :
يادگيرى خوانندگى يا نوازندگى موسيقى توسط جوانان و نوجوانان چه حکمى دارد؟
جواب :
حرام است.
اجرت تکثير نوارهاى مبتذل
سوال 1786 :
آيا گرفتن اجرت براى تکثير نوارهاى صوتى که محتوى امور حرامى هستند، جايز است؟
جواب :
خير، حرام است.
خريد و فروش آلات و وسايل موسيقى
سوال 1787 :
خريد و فروش اسباب مشترکه موسيقى، چه حکمى دارد؟
جواب :
خريد و فروش آلات لهو، مثل تار و حتى سازهاى کوچک حرام است؛ مگر اين که منفعت مشروع و حلالى از آن برده شود و معامله براى آن منفعت حلال واقع شود که بنابر اظهر در اين صورت معامله صحيح است.
آلات موسيقى در مجالس اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ
سوال 1788 :
استفاده از طبل، سنج و شيپور در مراسم عزادارى چه حکمى دارد؟
جواب :
خلاف احتياط است.
مصونيت از مفاسد عمل حرام
سوال 1789 :
آيا مى توان به استناد اين که از مفسده حرام مثل رقص و قمار و شراب و غنا مصونيت دارم، مرتکب حرام؟
جواب :
هر عمل حرامى داراى مفسده است، چه فرد آن را درک نمايد و چه متوجه آن نشود؛ بنابراين در هر صورت از چنين اعمال حرامى بايد پرهيز نمود.