د - احکام همسر نابالغ
حديث شريف:
1 - ابو عبد اللَّه‌عليه السلام مى‌فرمايد: "هرگاه مردى با دختر نابالغى‌ازدواج کرد نبايد به او دخول کند تا وقتى که دختر به نه سالگى‌برسد."(307)
2 - على‌عليه السلام مى‌فرمايد: "با همسرى که دختر کمتر از ده ساله باشدنبايد آميزش کرد، اگر مرد با او آميزش کرد واو عيبناک شد مرد ضامن‌است."(308)
تفصيل احکام:
1 - آميزش جنسى باهمسرى که هنوز نه سالش تمام نشده، جايزنيست خواه آزاد باشد يا کنيز، همسر دائم باشد يا موقت، اماکامجوييهاى ديگر جز دخول، اعم از نظر يا نوازش با شهوت ياملاعبه ونظاير آن جايز است.
2 - اگر مردى با دختر خردسالى ازدواج کند )خواه دائم يا موقت(وپيش از کامل شدن نه سال به او دخول کند واو را )افضاء((309) کند،ديه‌اش به آن مرد تعلق مى‌گيرد - که نصف ديه مرد است - يا بايد مادام‌العمر به او نفقه دهد، مگر آن که او را در ازدواج خود نگهداردوطلاقش ندهد، وگفته شده مطلقاً بايد تا پايان عمر به آن دخترنفقه‌اش را بپردازد واين سخن موافق احتياط است.
3 - احوط آن است که نبايد پيش از کامل شدن ساختمان جسمى‌دختر ورسيدن او به حد زنان کامل باوى همبستر شد، وهنگام‌احتمال ضرر همچون )افضاء( ونظاير آن همبستر شدن با او حرام‌است.
فروع:
1 - حکم )افضاء( کنيز ملکى، يا محلله، يا کسى که نزديکى کردن‌با او به شبهه(310) يا زنا صورت گرفته، يا زن بالغه کبيره، همانند حکم)افضاء( زوجه صغيره نيست.
2 - ديه در همه موارد ياد شده در مسأله فوق، تعلّق مى‌گيرد ثابت‌مى‌شود جز در مورد زن بالغ.
3 - در صورت پيش گفته، حتى در زنا شرط آن است که )افضاء(با دخول صورت گيرد، ودر ثبوت ديه براى زن بالغ )که با رضايت به‌اين عمل تن داده( اشکال است، چون خود او اقدام به زيان رساندن‌به خويش نموده است.
4 - انجام دادن )افضاء( با انگشت ونظاير آن ملحق به دخول‌نيست، اگر چه در آن نيز ديه ثابت مى‌شود.
5 - اگر مردى با کامل شدن نه سال سن همسرش، به او دخول کردومنجر به )افضاء( وى شد، آن زن بر مرد حرام نمى‌شود، وديه نيز-چنانچه گفته شد - ثابت نمى‌گردد ولى در برخى موارد مراعات‌احتياط لازم است، و احتياط واجب آن است که به زن، ماداميکه‌زنده است، نفقه داده شود.
6 - اگر به سبب دخول پيش از کامل شدن نه سال عيب ديگرى‌غير از )افضاء( پيش آيد مرد بايد ارش )عوض( آن را بپردازد، ونيزچنين است هرگاه با )افضاء( عيب ديگرى نيز پيش آيد که موجب‌تعويض يا ديه است، مرد بايد آن را همراه با ديه )افضاء( بپردازد.
7 - اگر مرد شک کند که دختر نه سال را پشت سر نهاده يا خير نبايددخول کند، زيرا چنين دخترى در حکم غير بالغ است.
8 - پس از افضاء همه احکام زوجيت - در صورتى که او را طلاق‌ندهد - اعم از حرمت خواهر او بر مرد وساير احکام، جريان مى‌يابد.
9 - وجوب دادن نفقه به زن، مادامى که زنده است با نشوز زن ازميان نمى‌رود، زيرا احتمال آن هست که اين نفقه از باب نفقه همسرنباشد بلکه به اعتبار عوض از عيب )افضاء( پرداخت مى‌شود، ولذاپس از طلاق بلکه پس از ازدواج با ديگرى نيز ثابت مى‌ماند.
10 - ظاهر نظر مشهور فقها آن است که نفقه همان گونه که با مرگ‌زن ساقط مى‌شود با مرگ مرد نيز ساقط مى‌شود.
11 - ظاهراً نفقه با عدم تمکن مرد، ساقط نمى‌شود ودينى برعهده او خواهد بود. همچنين دينى خواهد بود بر عهده مرد اگر باداشتن قدرت مالى، از پرداخت آن به زن خود دارى ورزد.
12 - احکام بالا به پس از طلاق اختصاص دارد، واما پيش ازطلاق همان احکام همسر، جارى است.