گفتار در شک در افعال نماز

گفتار در شک در افعال نماز

مساءله 1 - کسى که در يکى از افعال نماز شک کند اگر چنانچه شک او قبل از گذشتن از محل آن فعل و داخل شدن در فعلى ديگر که دنبال آن فعل قرار دارد پيدا شده باشد بايد آن فعل را بجاى آورد مثل اينکه از داخل شدن در قرائت و حتى قبل از گفتن اعوذ بالله من الشيطان الرجيم شک کند در اينکه تکبيرة الاحرام را گفته يا نه ، بايد آن را بگويد و يا قبل از داخل شدن در سوره شک کند که آيا حمد را خوانده ام يا نه و يا قبل از رکوع شک کند که آيا سوره را خوانده ام يا نه و يا قبل از سرازير شدن به سوى سجده شک کند در اينکه رکوع کرده ام يا نه و يا قبل از برخاستن و يا داخل شدن در تشهد شک کند که سجده کرده ام يا نه .

و اما اگر بعد از داخل شدن در جزء بعد شک کند که جزء قبلى را انجام داده ام يا نه هرچند که جزء بعدى مستحبى باشد توجهى بشک خود ننموده بنا را بر آن مى گذارد که جزء قبلى را انجام داده ام چه اينکه شک مورد بحث در دو رکعت اول نماز باشد و يا در دو رکعت آخر و بنابراين بعد از داخل شدن در سوره اعتنائى به شک در حمد نمى کند و بعد از داخل شدن در قنوت اعتنائى به شک در سوره نمى کند و بعد از سرازير شدن بسوى سجده اعتنائى بشک در رکوع و يا برخاستن از رکوع نمى کند و بعد از برخاستن و ايستادن اعتنائى به شک در سجده يا شک در تشهد نمى کند و حتى بنابراقوى در حال شروع به برخاستن نيز اعتنائى به شک در تشهد نمى کند.

بله در حال شروع کردن به برخاستن اگر شک کند در اينکه سجده کرده يا نه واجب است آن را تدارک کند.

مساءله 2 - در هر جا که گفتيم بشک خود اعتناء نکند و بخاطر داخل شدن در جزء بعدى بگويد که جزء قبلى را آورده ام فرقى نيست بين اجزائى که مانند مثال هاى قبلى مستقل در جزئيتند و بين اجزائى که مستقل نيستند مثل اينکه در آخر سوره شک که من اول سوره را خواندم يا نه و يا در آخر آيه شک کند در اين که اول آيه را خوانده ام يا نه بلکه حکم نامبرده در آخر کلمه نسبت به اول آن نيزجريا دارد هرچند که نزديک تر به احتياط آن است که در شک در جزء اول کلمه مشکوک را به قصد قربت مطلقه ( نه به قصد جزئيت ) بياورد.

مساءله 3 - اگر در صحيح و يا فاسد بودن عملى که انجام داده شک کند نه در انجام دادن اصل عمل بشک خود اعتناء نمى کند هرچند که از محل آن عمل نگذشته باشد گو اينکه دراين صورت که از محل تجاوز نکرده احتياط اقتضاء مى کند که آن عمل را اگر قرائت و ذکر است به نيت قربت اعاده کند و اگر رکن است نماز را تمام کرده دوباره بخواند و اين احتياط مطلوبست .

مساءله 4 - اگر پس از شروع به تعقيب نماز و يا کار ديگر از منافيات و غير منافيات از کارهائى که معمولا نماز گذار آن را انجام نمى دهد مگر بعد از نماز شک کند در اينکه سلام گفته يا نه بشک خود اعتناء نکند همچنانکه اگر ماءموم در نماز جماعت شک کند در اينکه تکبيرة الاحرام گفته ام يا نه با اينکه مانند همه نماز جماعت خوان ها در حال سکوت و گوش دادن به قرائت امام است اعتنائى به شک خود نمى کند.

مساءله 5 - آنچه گفتيم در صورت شک و بقاء محل بايد بياورد اگر آورد و بعدا معلوم شد آورده بوده و در نتيجه عمل تکرار شده نماز باطل نمى شود مگر آن که آن عمل رکن باشد همچنانکه اگر در صورت تجاوز از محل اعتناء بشک نکرد و آن مشکوک را نياورد بعدا معلومش شود که نياورده بوده اين ترک وظيفه نمازرا باطل نمى کند مگر آن که آن عمل رکن باشد و تدارکش ‍ هم ممکن نباشد يعنى داخل رکنى ديگر شده باشد و در اثر ترک وظيفه ترک شده باشد و اما اگر تدارک آن ممکن باشديعنى داخل در رکنى نشده باشد آن را تدارک ميکند چه رکن باشد و چه غير رکن .

مساءله 6 - اگر در حال انجام فعلى از افعال نماز شک کند در اينکه آيا نسبت به بعضى از افعال گذشته شکى برايش پيدا شده يا نه به شک خود اعتناء نمى کند و همچنين اگر شک کند در اين که آيا در اعمال قبلى سهوى رخ داده يا نه .

بله اگر در محل عمل شک کند که آيا سهودى رخ داده يا نه از آنجا که فرصت براى تدارک دارد بايد آن را تدارک کند.