احرام براى عمره تمتع
مسأله80.نخستين عمل عمره تمتع، احرام بستن است. زائر خانه خدا براى عمره تمتع، بايد از يکى از مواقيت پنج گانه احرام ببندد و علت تعدّد ميقات ها، به خاطر اختلاف راه هاى زائران است که از شرق و غرب، يا شمال و جنوب عازم زيارت خانه خدا مى شوند، از اين جهت، مواقيت نيز متعدد مى باشند.
ميقات اوّل
«مسجد شجره» نخستين ميقات است که به آن «ذوالحليفه» نيز مى گويند، و آن ميقات کسانى است که از مدينه منوره به حج مى آيند يا به مدينه منوره آمده اند و مى خواهند از آنجا عازم عمره شوند. فاصله آن تا مرکز شهر مدينه 9کيلومتر است و با مکه 450کيلومتر فاصله دارد.
صفحه 44
مسأله81. هرگاه ضرورتى پيش آيد، و انسان نتواند از «مسجد شجره» احرام ببندد، مى تواند از ميقات بعدى که در مسير راه است، احرام ببندد، و نام آن ميقات، «جحفه» است که بعداً گفته خواهد شد.
مسأله82. احتياط مستحب است که انسان در داخل مسجد احرام ببندد، ولى از خارج مسجد نيز، بستن احرام، بى اشکال است، و در اين قسمت، فرقى بين مسجد قديم و مسجد جديد نيست، زيرا کراراً اين مسجد، تخريب و بازسازى شده و از وضعى که در زمان پيامبرصلَّى اللّه عليه و آله و سلَّم داشته، خارج شده است.
کسانى که مى خواهند خارج از مسجد احرام ببندند، لازم است سمت پشت قبله از بيرون مسجد يا سمت راست يا سمت چپ مسجد را براى اين کار انتخاب کنند.
مسأله83. طهارت از جنابت و حيض و نفاس، و با وضو بودن شرط صحت احرام نيست.
مسأله84. فرد جنب، نمى تواند در داخل مسجد، محرم شود و بايد از بيرون مسجد به نحوى که بيان شد، احرام ببندد، و اگر بخواهد در داخل مسجد، محرم شود، بايد حالت عبورى داشته باشد، يعنى از درى وارد و از در ديگر خارج شود و لبّيک را در حال عبور بگويد، و اگر در دوم مسجد بسته باشد، احتياط آن است که
صفحه 45
بيرون مسجد محرم شود.
مسأله85 . اگر حائض نتواند تا پاک شدن صبر کند، بايد بيرون مسجد به نحوى که گفته شد، محرم شود.
دوم: «وادى عقيق» که اوايل آن «مسلخ» و اواسط آن «غمره» و اواخر آن «ذات عرق» نام دارد، و اين ميقات کسانى است که از راه «عراق» و يا «نجد» به مکه مى روند. وسيع ترين ميقات در ميان مواقيت پنج گانه، همين ميقات است، که در 180کيلومترى مکه قرار دارد، و احتياط واجب آن است که از نقطه «مسلخ» تا نقطه غمره محرم شود.
سوم: «قَرْن المنازل» و آن ميقات کسانى است که از راه طائف به حج مى روند، و نزديک ترين ميقات به مکّه همين ميقات است، که از جادّه جديد 94کيلومتر با مکّه فاصله دارد.
چهارم:«يلملم» اسم کوهى است و آن ميقات کسانى است که از راه يمن به حج مى روند و 100کيلومتر با مکه فاصله دارد.
پنجم: «جحفه»، ميقات کسانى است که از راه «شام» به مکه مى روند، و نيز ميقات کسانى است که به علّتى در مسجد شجره محرم نشده اند و همچنين جحفه، ميقات کسانى است که از طريق دريا عازم حج مى شوند و پس از بستن احرام در آنجا، رهسپار بندر «جده» مى شوند، و فاصله جحفه تا مکه 187 کيلومتر است و بين جحفه و نقطه غدير خم، حدود 11کيلومتر فاصله است.
صفحه 46
مسأله86. هرگاه، يک شاهد عادل شهادت دهد که فلان نقطه ميقات است، مى توان به قول او اعتماد کرد، و اگر شاهد عادلى در کار نباشد، بايد از اهل محلّ پرسيد و در صورت اطمينان به آن اعتماد کرد، ولى امروزه مواقيت پنج گانه به وسيله تابلوهايى معين شده و طبعاً مفيد اطمينان است.
مسأله87. هرگاه از راهى برود که هرگز از ميقات عبور نمى کند، مانند کسى که از ايران و غيره وارد جدّه مى شود، آنان مى توانند به سه صورت محرم شوند.
الف. به مدينه منوّره بروند و از مسجد شجره محرم شوند، ويا به ميقات جحفه بروند و از آن جا احرام ببندند.
ب. مى توانند در جدّه، يا نقطه محاذى جحفه که در جنوب شرقى جده است، محرم شوند، و طبق نقل اهل اطلاع و نقشه هاى جغرافيايى، فرودگاه جدّه، و وسط شهر پيش از آن که به پل بزرگ برسد، محاذى جحفه است.
ج. بهتر از آن اين است که به حديبيه برود چه از راه قديم و چه از راه جديد، و در آنجا محرم شود و اصولاً کسى که از يکى از مواقيت عبور نمى کند، رفتن او به ميقات واجب نيست، و مى تواند به يکى از دو گونه اخير محرم شود.
مسأله88. هرگاه کسى در مسير خود از دو ميقات عبور مى کند، و در ميقات نخست احرام بست، ديگر لازم نيست در
صفحه 47
ميقات دوم، تجديد نيت و احرام کند، و همچنين اگر از محاذات ميقات اوّل، احرام ببندد، سپس به محاذات ميقات دوم نيز برسد، تجديد احرام لازم نيست.
مسأله89. بستن احرام، قبل از ميقات، بسان خواندن نماز قبل از وقت است، و جايز نيست مگر در يک صورت، و آن اين که نذر کند، پيش از ميقات محرم شود،در اين صورت، واجب است، قبل از ميقات، محرم شود، بنابراين کسانى که از هر نطقه اى، يک سره مى خواهند به مکه بروند، مى توانند به وسيله نذر در فرودگاه محرم شوند، و ديگر تجديد احرام در ميقات لازم نيست.
مسأله90. مقصود از محاذات اين است که ميقات سمت چپ يا راست او قرار گيرد، و اين يک امر عرفى است. هرگاه بگويند اين نقطه عبور شما، محاذى با فلان ميقات است، کافى است.
مسأله91.اگر کسى به خاطر ندانستن مسأله يا فراموش کارى، بدون احرام از ميقات بگذرد، بايد برگردد و از همان ميقاتى که عبور کرده است، احرام ببندد، چه داخل سرزمين حرم شده باشد، چه نه، و اگر امکان نداشت، اگر داخل حرم نشده، از همانجا احرام ببندد، و احتياط مستحب آن است که چند قدم به سمت ميقات برود و از آنجا احرام ببندد.
اگر داخل حرم شده باشد، واجب است از حرم خارج شود و از مرز حرم، محرم شود و اگر به خاطر تنگى وقت يا عدم امکان ،
صفحه 48
نتواند از حرم خارج شود، لازم است ، به مقدارى که مى تواند عقب برود، هر چند به مرز حرم نرسد، و از آن جا احرام ببندد.
مسأله92. اگر زن حائض، به خاطر ناآشنايى به مسأله يا به هر علّت ديگر در ميقات محرم نشود، حکم وى، حکم همان فردى است که در مسأله قبل گفته شد.
مسأله93. هرگاه فردى عمداً از ميقات محرم نشود، و نتواند به خاطر ضيق وقت يا عذر ديگر به ميقات برگردد، و در پيش روى او ميقات ديگرى نباشد، نمى تواند حجّ انجام دهد، هر چند احتياط مستحب آن است که از مرز حرم، احرام ببندد و اعمال خود را انجام دهد، و سال ديگر نيز بايد حج را قضا کند.
مسأله94. عبور از ميقات بدون احرام، جايز نيست، چنان که عبور از محاذات ميقات، بدون احرام حرام مى باشد، ولى اگر اين حرام را مرتکب شد و از ميقات دوم احرام بست، حج او صحيح است.
مسأله95. هرگاه کسى مى تواند از دو ميقات که يکى از آنها «مسجد شجره» است احرام ببندد، بهتر است مسجد شجره را انتخاب کند که فضيلت بيشترى دارد.
مسأله96. کسانى که در غير ماه هاى حج (شوال و ذى قعده و ذى حجه) به عمره مفرده رفته اند و تا موسم حج در عربستان
صفحه 49
مانده اند، و اکنون مى خواهند عمره تمتع را انجام دهند، هرگاه در مسير آنان به مکه، ميقاتى وجود دارد، بايد از همان جا محرم شوند، و اگر در مکه اقامت دارند، بايد از مرز حرم (ادنى الحل) براى عمره تمتع احرام ببندند. بنابراين گروه دوم مى توانند از «تنعيم» و يا «حديبيه» که نزديک ترين مرزهاى حرم به مکه هستند، محرم شوند.
مسأله97. کسانى که براى عمره مفرده به مکه مى روند، حکم آنان، حکم کسانى است که براى عمره تمتع محرم مى شوند، هرگاه در مسير آنان ميقاتى باشد از آنجا محرم مى شوند و نبايد بدون احرام، از ميقات عبور کنند، و در صورت عبور، بايد بر گردند و از آنجا محرم شوند، و اگر در مسيرشان، ميقات نيست، مى توانند از مرز حرم که در اصطلاح فقها (ادنى الحل) نام دارد، احرام ببندند. مرزهاى حرم به وسيله تابلوهايى مشخص شده، و نزديک ترين و آسان ترين نقطه براى زائران، نقطه «تنعيم» و «حديبيه» است.
مسأله98. کسانى که در جدّه شاغل هستند، چه در عمره تمتع و چه در عمره مفرده، مى توانند از «ادنى الحلّ»(مرزهاى حرم) احرام ببندند و چه بهتر که از «حديبيه» محرم شوند که محل بيعت رضوان و مکث پيامبر و ياران او با حالت احرام تا بستن پيمان صلح مى باشد; گذشته از اين وسائل غسل کردن و خواندن نماز آماده تر است.
صفحه 50
صفحه 51