اعمال مسجدالحرام
پس از انجام فريضه حلق يا تقصير، نوبت اعمال مکه مى رسد، و وقت آن از روز دهم تا آخر ماه ذى الحجه است، هر چند مستحب آن است که اعمال مکه را از روز يازدهم به تأخير نيندازد.
اعمال مکه عبارتند از:
1. طواف حج يا طواف زيارت
2. دو رکعت نماز طواف در نزد مقام ابراهيم
3. سعى ميان صفا و مروه
4. طواف نساء
5. دو رکعت نماز طواف
و با انجام سعى بوى خوش نيز حلال مى شود و با انجام طواف نساء کليه محرمات احرام بر محرم حلال مى شود.
صفحه 162
مسأله530. از آنجا که درباره اين اعمال در بخش عمره تمتع به تفصيل سخن گفتيم، در اينجا نيازى به تفصيل بيشتر نيست. آنچه لازم است اين که بايد اين اعمال به ترتيب انجام شود، و اگر کسى بر خلاف ترتيب ياد شده انجام داد، بايد به گونه اى اعاده کند که ترتيب حاصل شود، مثلاً اگر اوّل سعى نمود و بعداً طواف، تنها اعاده سعى کافى است.
مسأله531. طواف زيارت و سعى از ارکان حج است و اگر کسى عمداً تا آخر ذى الحجه آنها را ترک کند، حج او باطل مى شود، و اگر از روى فراموشى هر دو يا يکى را به جا نياورد، بايد پس از ماه ذى الحجة الحرام، قضا کند، و اگر نمى تواند شخصاً انجام دهد، بايد نايب بگيرد.
مسأله532. طواف نساء اختصاصى به مردان ندارد، بلکه همه بايد آن را انجام دهند، و اگر کسى انجام ندهد و بميرد، بايد براى او نايب بگيرند، و هزينه نائب از ترکه برداشته مى شود.
مسأله533. طواف نساء پس از سعى انجام مى گيرد و اگر کسى عمداً آن را جلو بيندازد، طواف او باطل است و بايد اعاده کند و اگر سهواً يا از روى جهل به مسأله انجام دهد، اعاده مستحب است.
مسأله534. اعمال مکه را بايد پشت سر هم انجام داد، و
صفحه 163
ميان آنها فاصله زيادى قرار نداد، مگر به نحوى که در مبحث عمره تمتع گفتيم، ولى تأخير طواف نساء از سعى مانعى ندارد، و مى تواند تا آخر ذى حجه آن را انجام دهد، بلکه مى تواند آن را ترک کند، ولى بايد به تبعات و احکام آن يعنى حرام بودن نزديکى با همسر و ديگر تمتعات جنسى عمل کند، و اينکه حتى نمى تواند همسرى اختيار کند.
مسأله535. اگر کسى در انجام طواف نساء شک کند، در حالى که ماه ذى حجة الحرام به پايان نرسيده است، چنين فردى بايد خود و در صورت عدم امکان، نايب او طواف نسا و نماز آن را انجام دهد، و اگر پس از خروج از ماه ذى الحجه چنين شکى رخ داد، اعتنا نکند.
مسأله536. اجزاى عمره مفرده، با عمره تمتع تفاوتى ندارد، جز اين که در عمره مفرده، طواف نساء و نماز طواف نساء پس از سعى واجب است، ولى در عمره تمتع طواف نساء نيست، فقط در اعمال حج واجب است.
مسأله537. اگر کسى به نيابت از ديگرى به حج برود، امّا طواف نسا را فراموش کند، زن بر نائب حرام مى شود، تا آن را انجام دهد و در صورت عدم تمکن نايب بگيرد، و اگر بميرد بايد از ترکه او کسى را اجير کنند تا طواف نسا را به نيابت از او به جا آورد، ولى ترک طواف نسا از جانب نائب نسبت به منوب عنه اثرى ندارد.
صفحه 164
مسأله538. هرگاه زنى به خاطر ترس از حيض، طواف نسا را بر سعى مقدم بدارد، طواف او صحيح است،ولى اگر بعداً حائض نشد واجب است خودش طواف نسا و نماز آن را به جا آورد.