مسائل مربوط به حفظ جان
سوال 1538 :
الف) آيا دروغ گفتن براى حفظ جان مسلمانى جايز است؟
ب) دروغ گفتن جهت حفظ جان کافر ذمّى چه صورتى دارد؟
جواب :
در جايى که انسان مى تواند با دروغ گفتن و به خطر انداختن جان خود و يا شخص ديگر، موجب نجات جان چند مسلمان بشود تکليف وى را در اين مورد بيان فرماييد که آيا اين کار جايز است و در صورت به خطر افتادن جان آن شخص ديگر (با دروغ اين انسان) و تلف شدن، ديه به عهده کيست؟
جواب :
الف) نه تنها جايز بلکه واجب است.
ب) اشکال ندارد.
جواب :
دروغ گفتن براى نجات جان افراد اشکال ندارد ولى به خطر انداختن جان خود يا ديگرى براى حفظ جان ديگران لازم نيست و اگر جان ديگرى را به خطر بيندازد ضامن است.
سوال 1539 :
در عالم پزشکى متداول شده که روى موجودات بسيار ريز ژنهاى درون سلولهاى بدن انسان و غير انسان اقداماتى انجام مى دهند که گفته مى شود موجب پيدايش تغييراتى در ساختمان روانى انسانها و يا تغييرات جسمى انسانها و غير انسانها مى گردد، بفرماييد:
الف) آيا نفس اين عمل (دست کارى کردن ژنها) جايز است؟
ب) در صورتى که اين اقدام به منظور درمان صورت نگيرد و ليکن در جهت دستيابى به برتريهاى جسمى و يا روانى و پيشرفت علم پزشکى بوده باشد، آيا جايز است چنين اقداماتى انجام گيرد؟
جواب :
اگر اقدام فوق روى نطفه يا جنين انجام شود حکم چگونه خواهد بود؟
جواب :
الف) هرگاه اين تغييرات مثبت باشد اشکالى ندارد.
ب) اگر مثبت باشد اشکالى ندارد.
جواب :
مانند مسأله سابق است.
سوال 1540 :
الف) آيا براى نجات جان يک مسلمان، انسان مى تواند عضوى از اعضاى خود را به او هديه کند، بدون اين که هيچ خطر جانى متوجّه انسان دهنده عضو بوده باشد؟
ب) آيا دهنده عضو مى تواند پولى در عوض دريافت نمايد؟
جواب :
اگر احتمال آسيب و خطر کمتر از مرگ براى دهنده عضو در کار باشد آيا اين اقدام جايز است در صورتى که با اين کار مسلمانى را از مرگ نجات بدهد؟
جواب :
الف) نه تنها اشکالى ندارد بلکه راجح و خوب است و گاه ممکن است واجب شود.
ب) جايز است ولى بهتر اين است که پول را در مقابل اين که اجازه مى دهد عضو را بردارند بگيرد نه در مقابل خود عضو.
جواب :
جايز است.
سوال 1541 :
نسبت به شخصى که به گونه اى مى خواهد اقدام به خودکشى نمايد بفرماييد:
الف) آيا جلوگيرى از خودکشى وى بر ديگران واجب است؟
ب) اگر ممانعت از خودکشى آن شخص، مستلزم مخارجى باشد آن مخارج را چه کسى و تا چه مقدارى بايد پرداخت نمايد؟
جواب :
اگر بازدارى شخص فوق از خودکشى، مستلزم استقبال از خطر جانى يا به خطر افتادن سلامت شخص نجات دهنده باشد تا چه اندازه بايد از اين خطر استقبال نمايد؟
د) آيا در نجات جان چنين فردى، فرقى بين مسلمان يا کافر حربى يا کافر غير حربى که مى خواهد خودکشى نمايد وجود دارد، اگر هست احکام آن را بفرماييد؟
هـ) آيا براى ممانعت از خودکشى آن شخص، رضايت يا عدم رضايت وى براى نجات در تکليف نجات دهنده، مدخليّت دارد يا خير؟
و) در صورت عدم رضايت براى نجات جان خود اگر کسى اقدامى در جهت نجات وى انجام داد که در ضمن آسيبى هم به شخص خودکشى کننده وارد شد، آيا منجى ضامن است؟
جواب :
الف تا ج) جلوگيرى از خودکشى بر هر مسلمانى واجب است و اگر هزينه کمى داشته باشدبايد شخص بازدارنده بپردازد امّا اگر هزينه آن سنگين باشد يامستلزم خطر جانى باشد بر آن شخص لازم نيست ولى چنانچه بيت المال توانايى داشته باشد بايد آن را بپردازد.
د) نجات جان کافر حربى لازم نيست و در مورد کافر ذمّى احتياط نجات دادن است.
هـ) رضايت او لازم نيست.
و) در صورتى که راه نجاتش منحصر به راهى است که آسيبى به او مى رسد اشکالى ندارد و ضامن نيست.