شرط سوم قصد مسافت تا آخر سفر، استمرار داشته باشد
******پرسش‌هاى مقدماتى *******
- اگر مسافر در اثناى سفر، از ادامه سفر منصرف يا مردد شود، چه حکمى دارد؟
- نمازهائى که مسافر قبل از انصراف خوانده چه حکمى دارد؟
- پس از ترديد اگر دوباره مصمّم به ادامه سفر شود، چه حکمى دارد؟
مسأله 1 - مسافر در صورتى نماز را شکسته مى‌خواند که قصد پيمودن مسافت شرعى (هشت فرسخ يا بيتشر) تا آخر سفر استمرار داشته باشد. بنابراين، اگر قبل از رسيدن به چهار فرسخ، از قصد خود منصرف شود يا مردد گردد، * بايد نماز را از لحظه انصراف يا ترديد تمام بخواند. 46 (ع. م 21)
سوال 16 - اگر مسافرى قبل از چهار فرسخ به محل باصفايى برسد و تصميم بگيرد يک هفته در آن جا بماند و بعد به سفرش ادامه دهد، يا مردد شود که به سفرش ادامه دهد يا پس از يک هفته توقف ادامه سفر دهد، نمازش چه حکمى دارد؟
مثال: شخصى از روستاى «الف» واقع در سه فرسخى اهواز، به قصد مشهد مقدس به اهواز رفته و يک هفته براى تهيه بليط تلاش کرد ولى موفق نشد، لذا از سفر به مشهد منصرف گرديد (يا مردد شد که به مشهد برود يا به روستا باز گردد)، اين شخص از لحظه انصراف (يا ترديد) بايد نماز را تمام بخواند. با اين که تا قبل از اين، نماز را شکسته مى‌خواند.
سوال 17 - اگر قصد داشته باشد که در صورت تهيه بليط قطار، به مشهد مقدس برود - در حالى که موقع حرکت از روستا به اهواز، اطمينانى به تهيه بليط نداشت - در مسير روستا به اهواز و يک هفته‌اى که در اهواز بوده و در مسير بازگشت به روستا، نمازش چه حکمى دارد؟
سوال 18 - شخصى ساکن روستاى «الف» واقع در سه فرسخى اهواز، براى روز جمعه به مقصد مشهد مقدس، بليط هواپيما تهيه کرد. روز دوشنبه به قصد سفر مشهد، به اهواز آمد و تا روز جمعه براى خداحافظى با اقوام در اهواز ماند. روز جمعه متوجه شد که پروازش لغو شده، از اين رو از سفر به مشهد منصرف گرديد و به روستا بازگشت. در مسير روستا به اهواز و در آن جا و در مسير بازگشت به روستا، نمازش چه حکمى دارد؟
سوال 19 - اگر از سفر به مشهد منصرف نشده و دنبال تهيه بليط ديگرى باشد و به همين منوال بيست روز در اهواز بماند، در اين مدت نمازش چه حکمى دارد؟
مسأله 2 - نمازهايى را که مسافر قبل از انصراف از ادامه سفر (يا ترديد در ادامه سفر) به صورت شکسته خوانده، صحيح است و لازم نيست دوباره اعاده يا قضا نمايد. 47 (ع .م 24)
مسأله 3 - اگر مسافر بعد از رسيدن به چهار فرسخ، از مسافرت منصرف شود و تصميم داشته باشد - همان روز يا حداکثر قبل از ده روز - از راهى که رفته يا راه دورتر، بازگردد (يا مردد باشد که به سفر خود ادامه دهد يا بازگردد)، بايد نماز را شکسته بخواند 48. (ر.م 1288)
سوال 20 - اگر مسافر بعد از رسيدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود و تصميم داشته باشد از راهى که کمتر از چهار فرسخ است باز گردد، نمازش چه حکمى دارد؟
مسأله 4 - اگر مسافر بعد از رسيدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود ، چنان چه تصميم داشته باشد که همان جا بماند يا بعد از ده روز باز گردد (يا بعد از ده روز به سفر ادامه دهد) بايد نماز را تمام بخواند. هم چنين اگر بعد از رسيدن به چهار فرسخ مردد شود که ده روز توقف کند يا باز گردد (يا مردد شود که ده روز توقف کند يا به سفر ادامه دهد)، بايد نماز را تمام بخواند. 49(ر.م 1287 - ع.م 21)
سوال 21 - اگر مسافر بعد از طى چهار فرسخ به محل باصفايى برسد و تصميم بگيرد يک هفته در آنجا بماند و بعد ادامه سفر دهد (يا باز گردد) يا مردد شود که به سفر ادامه دهد يا پس از يک هفته توقف، ادامه سفر دهد (يا باز گردد)، نمازش چه حکمى دارد؟
مسأله 5 - اگر مسافر بعد از رسيدن به هشت فرسخ، از مسافرت منصرف (يا مردد) شود، بايد نماز را شکسته بخواند، (مگر باتحقق يکى از قواطع* سفر).
مسأله 6 - اگر مسافر پيش از رسيدن به هشت فرسخ، مردد شود که بقيه راه را برود يا نه و بعداً ترديد بر طرف شود و دوباره مصمم به ادامه سفر گردد، در اين صورت يکى از دو وضعيت زير ممکن است پيش آيد:
وضعيت اول: در حال ترديد راه نرفته است. در اين صورت بعد از تصميم دوباره به ادامه سفر، مسافت باقى مانده را با مسافت طى شده (قبل از ترديد) جمع مى‌کند و چون مجموع به اندازه مسافت شرعى (هشت فرسخ يا بيشتر) مى‌باشد، بايد نماز را شکسته بخواند. 50 (ر.م. 1290)
مثال: شخصى از اهواز به قصد شهر «الف» واقع در نه فرسخى اهواز، حرکت مى‌کند با اين تصميم که دو هفته در آن شهر بماند. بين راه، شب را در روستايى واقع در پنج فرسخى اهواز در منزل يکى از دوستانش مى‌گذراند؛ بر اثر سخنان او، نسبت به ادامه سفر مردد مى‌شود - که آيا به سفر ادامه دهد يا ده روز در روستا پيش دوستش بماند - صبح دوباره مصمم به ادامه سفر مى‌شود و از او خداحافظى کرده، عازم شهر «الف» مى‌گردد. اين شخص در مسير اهواز به روستا و روستا به شهر «الف»، * بايد نماز را شکسته 51 بخواند؛ اما در روستا در مدتى که مردد است بايد نماز را تمام بخواند. **
سوال 22 - اگر شخص مذکور در مثال بالا تصميم داشت در شهر «الف» فقط يک هفته توقف کند، نمازش در مسير اهواز به شهر «الف» و در آن جا و مسير بازگشت، چه حکمى داشت ؟
سوال 23 - در مفروض سوال قبل اگر مردد شود که آيا به سفر ادامه دهد يا يک هفته در آن روستا بماند و صبح مصمم به ادامه سفر گردد، در اين صورت نمازش چه حکمى دارد؟
وضعيت دوم: در حال ترديد و دودلى مقدارى به سفرش ادامه داد، بعد دوباره مصمم به ادامه سفر شد، در اين صورت اگر بقيه سفر، به تنهايى - بدون احتساب مقدارى که قبل از ترديد پيموده - هشت فرسخ يا بيشتر باشد (امتدادى يا تلفيقى)، بايد نماز را شکسته بخواند؛ اما اگر به تنهايى کمتر از هشت فرسخ باشد ولى در مجموع (با احتساب مقدارى که قبل از ترديد پيموده) هشت فرسخ يا بيشتر باشد، بنابر احتياط مستحب، بايد نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.و اگر فقط شکسته بخواند هم کفايت مى‌کند 52 (ر.م 1292)
مثال: شخصى از اهواز به قصد شهر «الف »واقع در نه فرسخى اهواز، حرکت مى‌کند - با اين تصميم که دو هفته در آن شهر بماند - بين راه، شب را در روستايى واقع در پنج فرسخى اهواز در منزل يکى از دوستانش مى‌گذراند؛ بر اثر سخنان او نسبت به ادامه سفر دو دل مى‌شود (که آيا به سفر ادامه دهد يا ده روز در آنجا بماند)، صبح خدا حافظى کرده و با همان حالت ترديد مقدارى به طرف شهر «الف» راه مى‌رود و بعد دوباره مصمم به ادامه سفر مى‌شود. در اين صورت از روستا تا شهر «الف» بايد نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند. 53 *
سوال 24 - در مسير اهواز به روستا و در خود روستا، نمازش چه حکمى دارد؟
سوال 25 - اگر تصميم داشت در شهر «الف» فقط يک هفته توقف کند، نمازش در مسير اهواز به شهر «الف» و در آن جا و مسير بازگشت، چه حکمى داشت؟
سوال 26 - اگر شهر «الف» در ده فرسخى اهواز واقع شده بود و روستا در هشت فرسخى و قصد داشت در شهر «الف» دو هفته توقف نمايد، نمازش در مسيراهواز به شهر «الف» چه حکمى خواهد داشت؟
* - ترديد در رفتن و بازگشتن يا ده روز (يا بيشتر) ماندن و رفتن يا ده روز (يا بيشتر) ماندن و برگشتن.
45- همه مراجع معظم تقليد در حکم اين مسأله اتفاق نظر دارند.
46- اراکى (ع.م 24)، گلپايگانى (ع. م 24)، بهجت (استفتا)، تبريزى (استفتا)، خامنه‌اى (س 650)، زنجانى (استفتا)، فاضل (ع.م 24) و مکارم (ع.م 24): حکم مسأله همان است که امام (ره) فرموده‌اند.
خوئى (ع.م 24): قضا لازم است ولى اعاده، احتياطاً واجب است؛ يعنى، اگر وقت نماز باقى است، بنابر احتياط واجب بايد نمازى را که شکسته خوانده، دوباره چهار رکعتى بخواند .
* - براى توضيح قواطع سفر به فصل چهارم مراجعه شود.
47- تبريزى، زنجانى و مکارم: هم چنين اگر پيش از رسيدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود و تصميم داشته باشد از راه ديگرى برگردد که مجموع رفت و برگشت به مقدار هشت فرسخ باشد( مثلاً رفت سه فرسخ و برگشت پنج فرسخ)، بايد نماز را شکسته بخواند. (براى توضيح بيشتر به فصل اول بحث مسافت تلفيقى مراجعه شود).
48- همه مراجع معظم تقليد در حکم اين مسأله اتفاق نظر دارند.
49- همه مراجع معظم تقليد در حکم اين مسأله اتفاق نظر دارند.
* - چون با ترديد، راهى طى نکرده لذا پنج فرسخ قبل از ترديد با چهار فرسخ بعد، جمع مى‌شود، مجموع نه فرسخ مى‌گردد که بيش از مسافت شرعى است. (در شهر «الف» به جهت قصد اقامه بايد نماز را تمام بخواند.)
** - براى توضيح بيشتر به مسأله 4 همين فصل مراجعه شود.
50- اراکى (ر.م 1282)، گلپايگانى (ر.م 1299)، بهجت (ر.م 1048)، خامنه‌اى (استفتا)، زنجانى (ر.م 1299)،
فاضل (ر.م 1312) و مکارم (ر.م 1132): حکمش همان است که امام راحل (ره) فرموده‌اند.
خوئى (ر.م 1300) و تبريزى (ر.م 1300): مسافت باقى مانده با مسافت طى شده جمع نمى‌شود. بنابراين، چنان چه مسافتى که بعد از رفع ترديد، قصد پيمودن آن را دارد، به تنهايى - بدون احتساب مسافت طى شده قبل از ترديد - به اندازه مسافت شرعى (امتدادى يا تلفيقى) باشد، بايد نماز را شکسته بخواند وگرنه نمازش تمام است .
51- خوئى و تبريزى: در مسير روستا به شهر «الف» بايد نماز را تمام بخواند؛ چون مسافتش، چهار فرسخ است که کمتر ازمسافت شرعى است .
52- اراکى (ر.م 1284)، گلپايگانى (ر.م 1301)،بهجت (ر.م 1049)، خامنه‌اى (استفتا)، زنجانى (ر.م 1301)و فاضل (ر.م 1314): حکمش همان است که امام راحل (ره) فرموده‌اند.
خوئى (ر.م 1300) و تبريزى (ر.م 1300): بايد نماز را تمام بخواند.
مکارم (ر.م 1132): مسافت بعد از رفع ترديد با مسافت طى شده قبل از ترديد، جمع مى‌شود. بنابراين اگر مجموع هشت فرسخ يا بيشتر باشد بايد نماز را شکسته بخواند.
* - در شهر «الف» به جهت قصد اقامه، نمازش تمام است .
53- خوئى و تبريزى: بايد نماز را تمام بخواند.
مکارم: بايد نماز را شکسته بخواند.