روزه(1)

، روزه بر شما واجب شده، چنانچه بر پیشینیان شما نیز واجب بوده، تا پرهیزگار شوید».

(سورة بقره، آیة 183)

تعریف روزه

روزه آن است که انسان از «اذان صبح»تا «مغرب» برا اطاعت از فرمان خدا، برخی کارها، کا شرح آن خواهد آمد ـ بپرهیزد.

در بیشتر روزهای سال، روزه گرفتن مستحب است ولی در ماه مبارک رمضان، واجب و در روز عید فطرو عید قربان حرام است.^[1]

آنچه که مورد علاقه نفس می‌باشد و ما را از خدا دور می‌کند.

فواید روزه

روزه گرفتن فواید بی شماری دارد. به مواردی از آن اشاره می‌شود:

1ـ صبر و بردباری

2ـ فروتنی

3ـ بی نیازی از دیگران و عزت نفس

4ـ تقویت اراده

5ـ سلامتی بدن

6ـ تقوا و دوری از گناه

7ـ کم خوری و همدردی با محرومان

ماه مبارک رمضان

از آنجا که اسلام به وحدت جامعه، توجّه فراوان دارد، ماه مبارک رمضان را برای روزه گرفتن قرار داده است تا همه با هم، همزمان به مدّت یک ماه، برای بدست آوردن ارزشهای انسانی و الهی، تمرین کنند؛ یک تمرین عمومی، و همگانی.

نیّت روزه

1ـ روزه داری در اسلام اعتصاب غذا برای رسیدن به هدفهای مادی نیست بلکه این عمل پیوندی با پروردگار جهان دارد و باید به قصد انجام دستور خداوند و نیّت خالص معنوی و به دور از هر گونه ریا و خود نمایی باشد. لازم نیست نیّت روزه را به زبان آورد، بلکه همین قدر که برای انجام دستور خداوند عالم، از اذان صبح تا مغرب کارهای باطل کنندة روزه را انجام ندهد کافی است.^[2]

2ـ انسان می‌تواند در هر شب ماه رمضان برای روزة فردای آن، نیّت کند، و بهتر است در شب اوّل ماه، روزة همة ماه را نیّت کند.^[3]

3ـ در روزة واجب، اگر به واسطة عذری؛ مانند فراموشی یا سفر، نیّت روزه نکرده باشد، در صورتی که کاری که روزه را باطل می‌‌کند انجام نداده باشد، تا ظهر می‌تواند نیّت روزه کند.^[4]

مبطلات روزه

به کارهایی که روزه را باطل می‌ کند و روزه دار از اذان صبح تا اذان مغرب باید از آنها خودداری کند، «مطلات روزه» گویند.

این کارها روزه را باطل می‌کند:

1ـ خوردن و آشامیدن.

2ـ رساندن غبار غلیظ به حلق.

3ـ فرو بردن تمام سر در آب.

4ـ دروغ بستن به خدا و پیغمبر و جانشینان او.^[5]

5ـ قی کردن.

6ـ استمنا.

7ـ باقی ماندن بر جنابت، یا حیض و نفاس تا اذان صبح.

8ـ جماع (آمیزش).

9ـ اماله کردن با چیز روان.

اینک به بیان برخی از احکام مبطلات روزه می‌پردازیم.

خوردن و آشامیدن 

1ـ اگر روزه دار به سبب فراموشی، چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه‌اش باطل نمی‌شود.^[6]

2ـ تزریق آمپول، اگر خوراکی نباشد هر چند عضو را بی حس کند، روزه را باطل نمی‌کند.^[7]

به فتوای حضرت آیة الله خامنه‌ای (دامت برکاته)، روزه دار بنابر احتیاط واجب باید از آمپول‌های مقوی یا مغذّی یا آمپولهایی که به رگ تزریق می‌شود و نیز انواع سرمها خود داری کند ولی تزریق آمپول برای بی حس کردن و نیز  دارو گذاشتن بر زخمها و جراحت‌ها اشکال ندارد.^[8]

3ـ مسواک کردن با خمیر دندان در حال روزه، اشکال ندارد ولی باید از فرو رفتن آب دهان جلوگیری شود.^[9]

4ـ فرو بردن آب دهان، هر چند زیاد باشد ـ روزه را باطل نمی‌کند.^[10]

5ـ فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده روزه را باطل نمی‌کند، ولی اگر به فضای دهان آمده است، بنابر احتیاط واجب نباید آن را فرو ببرد.^[11]

رساندن غبار غلیظ به حلق

1ـ اگر روزه دار غبار غلیظی به حلق برساند، روزه‌اش باطل می‌شود، چه غبار خوراکیها باشد؛ مانند آرد یا غیر خوراکی مانند خاک.

2ـ در این موارد روزه باطل نمی‌شود:

*‌ غباری که به حلق رسیده غلیظ نباشد.

*‌ غبار غلیظ فقط به فضای دهان برسد ولی به حلق نرسد.

*‌ نمی‌داند روزه است و غبار غلیظی به حل برساند.

* بی‌اختیار غبار غلیظ به حلق برسد.

*‌‌ نمی‌داند غبار غلیظی به حلق رسیده است یا نه.^[12]

فرو بردن سر در آب

1ـ اگر روزه‌دار از روی آگاهی، تمام سر را در آب مطلق فرو برد روزه‌اش باطل است.^[13]

2ـ اگر رزوه‌دار، بی اختیار در آب بیفتد یا شخص دیگری به زور سر او را در آب فرو برد، روزه‌اش باطل نمی‌شود.^[14]

3ـ شنا کردن در حال روزه، اشکال ندارد ولی روزه‌دار باید از رسیدن آب به حلق، و فرو بردن تمامسر در زیر آب خود داری کند.

پرسش

1ـ روزة کامل و حقیقی کدام است؟

2ـ تفاوت روزه با اعتصاب غذا چیست؟

3ـ کسی که روزة مستحبی دارد اگر متوجه نباشد روزه است و چیزی بخورد، روزه‌اش چه حکمی دارد؟

4ـ در چه صورتی روزه دار در محل غبار آلود قرار بگیرد روزة او باطل نیست.

5ـ شنا کردن در حال روزه چه حکمی دارد؟