مبطلات نماز
مسأله :
اوّل آنکه در بين نماز يکى از شرطها يا اجزاى آن از بين برود.
مسأله :
دوّم از مبطلات آن است که در بين نماز عمداً يا سهواً يا از روى ناچارى کارى که وضو يا غسل را باطل مى‌کند انجام دهد.
مسأله :
سوّم از مبطلات آن است که دست بسته نماز بخواند آنگونه که اهل تسنن انجام مى‌دهند ولى اگر از روى فراموشى يا تقيّه يا نه به قصد جزئيت بلکه براى خاراندن بدن باشد اشکال ندارد.
مسأله :
چهارم از مبطلات آن است که بعد از حمد آمين بگويد آنگونه که اهل تسنن انجام مى‌دهند ولى اگر از روى فراموشى يا تقيّه يا نه به قصد جزئيّت بلکه به قصد دعا بگويد اشکال ندارد.
مسأله :
پنجم از مبطلات نماز آن است که عمداً يا سهواً پشت به قبله کند، يا به طرف راست يا چپ قبله برگردد بلکه اگر صورت را به تنهايى به طرف راست يا چپ قبله برگرداند نيز نماز باطل مى‌شود ولى اگر بدن يا صورت را کمى برگرداند به طورى که از قبله خارج نشود، عمداً باشد يا سهواً، نماز باطل نمى‌شود.
مسأله :
ششم از مبطلات نماز آن است که عمداً جمله يا کلمه‌اى بگويد و از آن جمله يا کلمه قصد معنى کند گرچه معنى هم نداشته باشد.
مسأله :
سرفه کردن و آروغ زدن و آه کشيدن در نماز اشکال ندارد ولى گفتن آخ و آه و مانند اينها، اگر عمدى باشد نماز را باطل مى‌کند.
مسأله :
اگر کلمه‌اى را به قصد ذکر بگويد مثلاً به قصد ذکر بگويد »اللَّه اکبر« و در موقع گفتن آن، صدا را بلند کند که چيزى را به ديگرى بفهماند اشکال ندارد بلکه اگر به‌قصد اين که‌چيزى به‌کسى‌بفهماندکلمه‌اى را به‌قصد ذکربگويداشکال ندارد.
مسأله :
خواندن قرآن در نماز، غير از چهار سوره‌اى که سجده واجب دارد و نيز دعا کردن در نماز اشکال ندارد گرچه به فارسى يا زبان ديگر باشد.
مسأله :
اگر چيزى از حمد و سوره و ذکرهاى نماز را عمداً يا احتياطاً چند مرتبه بگويد اشکال ندارد ولى اگر به خاطر وسوسه باشد جايز نيست.
مسأله :
در حال نماز، انسان نبايد به ديگرى سلام کند ولى اگر ديگرى به او سلام کند بايد جواب او را بدهد.
مسأله :
انسان بايد جواب سلام را چه در نماز يا غير نماز فوراً بگويد، و اگر عمداً يا از روى فراموشى جواب سلام را به قدرى طول دهد که اگر جواب بگويد جواب آن سلام حساب نشود، چنانچه در نماز باشد نبايد جواب بدهد و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نيست.
مسأله :
بايد جواب سلام را طورى بگويد که سلام کننده بشنود ولى اگر سلام کننده کر باشد يا سلام کند و تند رد شود چنانچه انسان به طور معمول جواب او را بدهد کافى است.
مسأله :
اگرنمازگزار جواب‌سلام را ندهدمعصيت‌کرده ولى‌نمازش صحيح است.
مسأله :
اگر کسى به نمازگزار غلط سلام کند، به طورى که سلام حساب نشود، جواب او واجب نيست.
مسأله :
جواب سلام کسى که از روى مسخره يا شوخى سلام مى‌کند واجب نيست و خوب است در جواب سلام غير مسلمان گفته شود عليک.
مسأله :
اگر کسى به عده‌اى سلام کند، جواب سلام او بر همه آنان واجب است ولى اگر يکى از آنان جواب دهد کافى است.
مسأله :
سلام کردن مستحب است و خيلى سفارش شده است که سواره به پياده و ايستاده به نشسته و کوچکتر به بزرگتر سلام کند.
مسأله :
اگر دو نفر با هم به يکديگر سلام کنند، بر هر يک واجب است جواب سلام ديگرى را بدهد.
مسأله :
در غير نماز، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگويد مثلاً اگر کسى گفت سلام عليکم در جواب بگويد سلام عليکم و رحمة اللَّه.
مسأله :
هفتم از مبطلات نماز خنده با صداست ولى اگر سهواً باشد به اين معنى که فراموش کرده است در نماز است، و يا اضطراراً باشد به اين معنى که نتواند جلوى خنده خود را بگيرد، و يا جهل به مسأله باشد، نماز باطل نمى‌شود گرچه در هر سه صورت بهتر است نماز را دوباره بخواند، امّا تبسّم و لبخند نماز را باطل نمى‌کند.
مسأله :
اگر براى جلوگيرى از صداى خنده حالش تغيير کند، مثلاً رنگش سرخ شود، نماز باطل نمى‌شود ولى بهتر است که نماز را دوباره بخواند.
مسأله :
هشتم از مبطلات نماز آن است که براى دنيا با صدا گريه کند ولى اگر براى دنيا بى صدا يا سهواً يا بى‌اختيار يا از روى ندانستن مسأله گريه کند اشکال ندارد و همچنين اگر از ترس خدا يا براى آخرت يا مصائب ائمّه: گريه کند، آهسته باشد يا بلند، اشکال ندارد بلکه از بهترين اعمال است.
مسأله :
نهم از مبطلات نماز کارى است که صورت نماز را به هم زند مثل به هوا پريدن يا ساکت ماندن به مقدارى که نگويند نماز مى‌خواند عمداً باشد يا سهواً، با اختيار باشد يا بدون اختيار، از روى جهل به مسأله باشد يا نه، ولى کارى که صورت نماز را به هم نزند مثل اشاره کردن به وسيله دست اشکال ندارد.
مسأله :
اگر در بين نماز کارى انجام دهد يا مدّتى ساکت شود و شک کند که نماز به هم خورده يا نه، نمازش صحيح است.
مسأله :
دهم از مبطلات نماز خوردن و آشاميدن است در صورتى که عمداً و با علم به مسأله باشد، مانند آب خوردن، حتّى اگر قند يا شکر و مانند اينها را در دهان بگذارد و در حال نماز کم‌کم آب شود و فرو ببرد نمازش باطل مى‌شود ولى اگر در بين نماز غذايى را که لاى دندانها مانده فرو ببرد اشکال ندارد.
مسأله :
يازدهم از مبطلات نماز شک در رکعتهاى نماز دو رکعتى و سه رکعتى يا در دو رکعت اوّل نمازهاى چهار رکعتى است.
مسأله :
دوازدهم از مبطلات نماز آن است که رکن نماز را عمداً يا سهواً کم يا زياد کند، يا چيزى را که رکن نيست عمداً کم يا زياد نمايد.
مسأله :
اگر بعد از نماز شک کند که در بين نماز کارى که نماز را باطل مى‌کند انجام داده يا نه، نمازش صحيح است.
مسأله :
در نماز، يازده عمل، مکروه است:
1 - صورت را کمى به طرف راست يا چپ بگرداند.
2 - چشمها را ببندد يا به طرف راست و چپ بگرداند.
3 - با ريش و دست خود بازى کند.
4 - انگشتها را داخل هم نمايد.
5 - آب دهان بيندازد.
6 - به خط قرآن يا کتاب يا خط انگشترى نگاه کند.
7 - موقع‌خواندن‌حمد و سوره و گفتن‌ذکر، براى‌شنيدن‌حرف‌کسى ساکت‌شود.
8 - انجام هر کارى که خضوع و خشوع را از بين ببرد.
9 - نماز خواندن در موقعى که انسان خوابش مى‌آيد.
10 - نماز خواندن موقع خوددارى کردن از بول.
11 - نماز خواندن در لباس تنگ که بدن را فشار دهد.
مسأله :
شکستن نماز واجب از روى اختيار حرام است ولى براى جلوگيرى از ضرر مالى يا بدنى يا عرضى مانعى ندارد بلکه واجب است، ولى شکستن نماز براى مالى که اهميّت ندارد واجب نيست بلکه مکروه است.
مسأله :
اگر در بين نماز بفهمد که مسجد نجس است، چنانچه وقت تنگ باشد بايد نماز را تمام کند و اگر وقت وسعت دارد مى‌تواند نماز را بشکند و مسجد را تطهير نمايد.
مسأله :
اگر قبل از نماز بفهمد که مسجد نجس است، اگر وقت وسعت دارد بايد مسجد را تطهير کند و بعد نماز بخواند ولى اگر اوّل نماز بخواند نماز او صحيح است گرچه معصيت کرده است.
مسأله :
در جاهايى که بايد نماز را بشکند، اگر نماز را تمام کند معصيت کرده، ولى نماز او صحيح است گرچه احتياط مستحب آن است که دوباره بخواند.
مسأله :
اگر پيش از آنکه به اندازه رکوع خم شود، يادش بيايد که اذان يا اقامه را فراموش کرده، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، مستحب است براى گفتن آنها نماز را بشکند.