احکام حج (آیت الله میرزا جواد تبریزی (ره))

احکام حج

مسأله 2044 :

حـج : زيارت کردن خانه خدا و انجام اعمالى است که دستور داده اند در آنجا بجا آورده شود.

و در تمام عمر بر کسى که اين شرايط را دارا باشد, يک مرتبه واجب مى شود: اول آنکه بالغ باشد.

دوم آنکه عاقل و آزاد باشد.

سـوم بـواسطه رفتن به حج مجبور نشود که کار حرامى را که ترک آن از حج مهمتر است انجام دهد, يا عمل واجبى را که از حج مهمتر است ترک نمايد.

چهارم آنکه مستطيع باشد.

و مستطيع بودن به چند چيز است : اول - آنکه توشه راه و مرکب سوارى يا مالى که بتواند با آن مال آنها را تهيه کند داشته باشد.

دوم - سلامت مزاج و توانائى آن را داشته باشد که بتواند مکه رود و حج را بجا آورد.

سوم - در راه مانعى از رفتن نباشد, و اگر راه بسته باشد يا انسان بترسد که در راه جان يا عرض او از بـيـن بـرود يا مال او را ببرند, حج بر اوواجب نيست , ولى اگر از راه ديگرى بتواند برود اگرچه دورتر باشد, بايد از آن راه برود.

چهارم - به قدر بجا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد.

پـنـجم - مخارج کسانى را که خرجى آنان بر او واجب است مثل زن و بچه , و مخارج کسانى را که مردم خرجى دادن به آنها را لازم مى دانندداشته باشد.

ششم - بعد از برگشتن , کسب يا زراعت يا عايدى ملک يا راه ديگرى براى معاش خود داشته باشد که مجبور نشود به زحمت زندگى کند.

مسأله 2045 :

کسى که بدون خانه ملکى رفع احتياجش نمى شود, يعنى به زحمت مى افتد, حج وقتى بر او واجب است که پول خانه را هم داشته باشد.

مسأله 2046 :

زنـى که مى تواند مکه برود, اگر بعد از برگشتن از خودش مال نداشته باشد و شـوهرش هم مثلا فقير باشد و خرجى او را ندهدو ناچار شود که به سختى زندگى کند, حج بر او واجب نيست .

مسأله 2047 :

اگر کسى توشه راه و مرکب سوارى نداشته باشد و ديگرى به او بگويد: حج برو من خـرج تـو و عيالات تو را در موقعى که درسفر حج هستى مى دهم , در صورتى که اطمينان داشته باشد که خرج او را مى دهد, حج بر او واجب مى شود.

مسأله 2048 :

اگر خرجى رفتن و برگشتن و خرجى عيالات کسى را در مدتى که مکه مى رود و برمى گردد, به او ببشخند و با او شرط کنندکه حج کند و او قبول نمايد, حج بر او واجب مى شود, اگرچه قرض داشته باشد و در موقع برگشتن هم مالى که بتواند با آن زندگى کند نداشته باشد.

مسأله 2049 :

اگر مخارج رفتن و برگشتن و مخارج عيالات کسى را در مدتى که مکه مى رود و برمى گردد به او بدهند و بگويند حج برو, ولى ملک او نکنند, حج بر او واجب مى شود.

مسأله 2050 :

اگر مقدارى مال که براى حج کافى است به کسى بدهند و با او شرط کنند که در راه مکه به کسى که مال را داده خدمت بنمايد,حج بر او واجب نمى شود.

مسأله 2051 :

اگر مقدارى مال به کسى بدهند و حج بر او واجب شود, چنانچه حج نمايد, هرچند بعدا مالى از خود پيدا کند, ديگر حج بر اوواجب نيست .

مسأله 2052 :

اگر براى تجارت مثلا تا جده برود و مالى بدست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مـکـه رود مستطيع باشد, بايد حج کند, و درصورتى که حج نمايد اگرچه بعدا مالى پيدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود, ديگر حج بر او واجب نيست .

مسأله 2053 :

اگرانسان اجير شود که مباشرتا از طرف کس ديگر حج کند, چنانچه خودش نتواند برود و بخواهد ديگرى را از طرف خودش بفرستد, بايد از کسى که او را اجير کرده اجازه بگيرد.

مسأله 2054 :

اگر کسى مستطيع شود و مکه نرود و فقير شود, بايد اگرچه به زحمت باشد که قابل تحمل است بعدا حج کند, و اگر نتواند حج برود, چنانچه کسى او را براى حج اجير کند, بايد بـه مکه رود و حج کسى را که براى او اجير شده بجا آورد و ممکن باشد تا سال بعد در مکه بماند و براى خود حج نمايد, ولى اگر ممکن باشد که اجير شود و اجرت را نقد بگيرد و کسى که او را اجير کـرده راضـى شود که حج او در سال بعدبجا آورده شود, بايد سال اول براى خود و سال بعد براى کسى که اجير شده حج نمايد.

مسأله 2055 :

اگـر در سـال اولـى که مستطيع شده به مکه رود و در وقت معينى که دستور داده انـد بـه عرفات و مشعر الحرام نرسد, چنانچه درسالهاى بعد مستطيع نباشد, حج بر او واجب نـيـست , ولى اگر از سالهاى پيش مستطيع بوده و نرفته , اگرچه به زحمت باشد که قابل تحمل است بايد حج کند.

مسأله 2056 :

اگـر در سـال اولـى که مستطيع شده حج نکند و بعد بواسطه پيرى يا مرض و نـاتوانائى نتواند حج نمايد و نا اميد باشد از اينکه بعدا خودش حج کند, بايد ديگرى را از طرف خود بـفـرستد, بلکه اگر نا اميد هم نباشد احتياط واجب آن است که اجير بگيرد, و در صورتى که بعدا قدرت پيدا کرد خودش نيز حج نمايد, و همچنين است اگر در سال اولى که به قدر رفتن حج مال پـيدا کرده , بواسطه پيرى يا مرض ياناتوانى نتواند حج کند و نا اميد از توانائى خود باشد, و در تمام اين صور بنابر احتياط واجب بايد نائب صروره باشد يعنى کسى که اولين مرتبه حج رفتن او باشد.

مسأله 2057 :

کسى که از طرف ديگرى براى حج اجير شده , بايد طواف نساء را نيز از طرف او بجا آورد, و اگر بجا نياورد, زن بر آن اجيرحرام مى شود.

مسأله 2058 :

اگر طواف نساء را درست بجا نياورد يا فراموش کند, چنانچه بعد از چند روز يادش بيايد و از بين راه برگردد و بجا آوردصحيح است , و در صورت فراموشى چنانچه برگشتن برايش مشقت داشته باشد مى تواند نايب بگيرد.