احکام حج (آیت الله سید محمد حسینی شاهرودی)

احکام حج

مسأله 2043 :

حج: زيارت کردن خانه خدا و انجام اعمالى است که دستور داده اند در آنجا بجا آورده شود و در تمام عمر بر کسى که اين شرائط را دارا باشد، يک مرتبه واجب مى شود:

اول ـ آنکه بالغ باشد. دوم ـ آنکه عاقل و آزاد باشد. سوم ـ به واسطه رفتن به حج مجبور نشود که کار حرامى را انجام دهد، يا عمل واجبى را که از حج مهمتر است ترک نمايد، پس اگر مثلاً مجبور باشد از راه غصبى برود و راه ديگرى هم نباشد نبايد حج برود. چهارم ـ آنکه مستطيع باشد. و مستطيع بودن به چند چيز است: اول آنکه توشه راه و مرکب سوارى يا مالى که بتواند آنها را تهيه کند داشته باشد. دوم ـ سلامت مزاج و توانائى آنرا داشته باشد که بتواند مکه رود و حج را بجا آورد. سوم ـ در راه مانعى از رفتن نباشد و اگر راه بسته باشد، يا انسان بترسد که در راه،جان يا عرض او از بين برود، يا مال او را ببرند، حج بر او واجب نيست ولى اگر از راه ديگرى بتواند برود، اگر چه دورتر باشد، بايد از آن راه برود. چهارم ـ به قدر بجا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد. پنجم ـ مخارج کسانى را که خرجى آنان بر او واجب است مثل زن و بچه و مخارج کسانى را که مردم خرجى دادن به آنها را لازم مى دانند و متکفل مخارج آنها شده، داشته باشد. ششم ـ بعد از برگشتن، کسب يا زراعت يا عايدى ملک يا راه ديگرى براى معاش خود داشته باشد، که مجبور نشود به زحمت زندگى کند.

مسأله 2044 :

کسى که بدون خانه ملکى رفع احتياجش نمى شود، وقتى حج بر او واجب است که پول خانه را هم داشته باشد.

مسأله 2045 :

زنى که مى تواند مکه برود، اگر بعد از برگشتن از خودش مال نداشته باشد و شوهرش هم مثلاً فقير باشد و خرجى او را ندهد، و ناچار شود که به سختى زندگى کند، حج بر او واجب نيست.

مسأله 2046 :

اگر کسى توشه راه و مرکب سوارى نداشته باشد و ديگرى به او بگويد حج برو، من خرج تو و عيالات تو را در موقعى که در سفر حج هستى مى دهم در صورتى که اطمينان داشته باشد که خرج او را مى دهد حج بر او واجب مى شود.

مسأله 2047 :

اگر خرجى رفتن و برگشتن و خرجى عيالات کسى را در مدتى که مکه مى رود و بر مى گردد، به او ببخشند و با او شرط کنند که حج کند و او قبول نمايد، حج بر او واجب مى شود، اگر چه قرض داشته باشد و در موقع برگشتن هم مالى که بتواند با آن زندگى کند نداشته باشد.

مسأله 2048 :

اگر مخارج رفتن و برگشتن و مخارج عيالات کسى را در مدتى که مکه مى رود و برمى گردد به او بدهند و بگويند حج برو ولى ملک او نکنند در صورتى که اطمينان داشته باشد که از او پس نمى گيرند، حج بر او واجب مى شود.

مسأله 2049 :

اگر مقدارى مال که براى حج کافيست به کسى بدهند و با او شرط کنند که در راه مکه خدمت کسى که مال را داده بنمايد، حج بر او واجب نمى شود.

مسأله 2050 :

اگر مقدارى مال به کسى بدهند و حج بر او واجب شود، چنانچه حج نمايد، هر چند بعداً مالى از خود پيدا کند، ديگر حج بر او واجب نيست.

مسأله 2051 :

اگر براى تجارت مثلاً تاجده برود و مالى بدست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکه رود مستطيع باشد، بايد حج کند و در صورتى که حج نمايد، اگر چه بعداً مالى پيدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، ديگر حج بر او واجب نيست.

مسأله 2052 :

اگر انسان اجير شود که از طرف کس ديگر حج کند، چنانچه خودش نتواند برود و بخواهد ديگرى را از طرف خودش بفرستد بايد از کسى که او را اجير کرده اجازه بگيرد.

مسأله 2053 :

اگر کسى مستطيع شود و مکه نرود و فقير شود، بايد اگر چه به زحمت باشد بعداً حج کند، و اگر به هيچ قسم نتواند حج برود، چنانچه کسى او را براى حج اجير کند، بايد به مکه رود و حج کسى را که براى او اجير شده بجا آورد و تا سال بعد در مکه بماند و براى خود حج نمايد ولى اگر ممکن باشد که اجير شود و اجرت را نقد بگيرد و کسى که او را اجير کرده راضى شود که حج او در سال بعد بجا آورده شود، بايد سال اول براى خود، و سال بعد براى کسى که اجير شده حج نمايد.

مسأله 2054 :

اگر در سال اولى که مستطيع شده به مکه رود و در وقت معينى که دستور داده اند به عرفات و مشعر الحرام نرسد، چنانچه در سالهاى بعد مستطيع نباشد، حج بر او واجب نيست. ولى اگر از سالهاى پيش مستطيع بوده و نرفته، اگر چه به زحمت باشد بايد حج کند.

مسأله 2055 :

اگر در سال اولى که مستطيع شده حج نکند و بعد به واسطه پيرى يا مرض و ناتوانى نتواند حج نمايد و نا اميد باشد از اينکه بعداً خودش حج کند، بايد ديگرى را از طرف خود بفرستد، بلکه اگر در سال اولى که به قدر رفتن حج مال پيدا کرده، به واسطه پيرى يا مرض يا ناتوانى نتواند حج کند، احتياط مستحب آنست کسى را از طرف خود بفرستد که حج نمايد و اگر مأيوس است از تمکن بعد از اين، بايد نائب بگيرد.

مسأله 2056 :

کسى که از طرف ديگرى براى حج اجير شده، بايد طواف نساء را از طرف او بجا آورد و اگر بجا نياورد، زن بر آن اجير حرام مى شود.

مسأله 2057 :

اگر طواف نساء را درست بجا نياورد يا فراموش کند، چنانچه بعد از چند روز يادش بيايد و از بين راه برگردد و بجا آورد صحيح است.