عيوب موجب فسخ
1ـ عنن
سوال 621 :
اگر فردى در بعضى مواقع، به علّت وضعيّت خاصّ جسمانى اش، قادر بر نزديکى نباشد، ولى در بعضى مواقع، که کليّه شرايط فردى و محيطى مهيّا باشد، و طرف مقابل نيز همکارى لازم را بنمايد، موفّق به اين عمل شود، آيا اين مشکل عنن محسوب شده، و موجب فسخ نکاح مى شود؟
جواب :
در صورتى که فراهم شدن اين شرايط ميسّر باشد، عنن محسوب نمى شود.
سوال 622 :
اگر فردى از لحاظ جنسى در حالت عادى موفّق به عمل نزديکى نباشد، ولى با استفاده از داروهاى موجود، که توسّط پزشکان مورد تأييد و تجويز است، قادر به اين کار باشد. آيا بيمارى مذکور عنن محسوب، و موجب فسخ نکاح مى شود؟
جواب :
بيمارى مزبور عنن محسوب نمى شود.
2ـ جنون
سوال 623 :
دختر خانمى ازدواج نموده، و پس از آن طبق نظر متخصّصان و اقرار خانواده و خود دختر، معلوم شده که قبل از ازدواج داراى مرتبه اى از جنون بوده، و اکنون ادامه زندگى با ايشان غير ممکن است. آيا شوهر حقّ فسخ دارد؟ و در صورت فسخ، آيا زوجه مستحقّ مهر المثل است، يا مهر المسمّى؟
جواب :
شوهر حقّ فسخ دارد; ولى اگر دخول واقع شده بايد مهر المسمّى را بپردازد.
سوال 624 :
زنى به صورت مزمن مبتلا به جنون دائم يا ادوارى بوده، و سوابق جنون و بسترى شدن در بيمارستان روانى را از شوهر مخفى نگاه داشته، و حتّى پس از طرح دعوا از طرف مرد، نيز موضوع را انکار نموده است. مرد پس از ازدواج و دخول و گذشت چند سال، از نوع بيمارى و سوابق بسترى شدن قبلى زوجه در بيمارستان آگاهى نسبى يافته، و بلافاصله پس از اطّلاع، ضمن مشورت با حقوقدانها، اقدام به فسخ نکاح مى نمايد. حال اگر بيمارى فوق توسّط کميسيون پزشکى قانونى به صورت زير تأييد گردد: «زوجه داراى سابقه اختلال روانى و واجد علائم جنون حدّاقلّ از سال 1367 (شش سال قبل از ازدواج) بوده، و در حال حاضر نيز دچار عوارض مزمن بيمارى است.» در فرض مسأله آيا مرد حقّ فسخ دارد، و به زن مهريّه اى تعلّق مى گيرد؟
جواب :
سابقه بيمارى روانى به تنهايى براى فسخ کافى نيست. و با توجّه به اين که چند سال با او زندگى کرده، و آثار محسوسى در اين مدّت نبوده، نشان مى دهد که بهبودى نسبى يافته است. و وجود عوارض غير محسوس، يا ضعيف گذشته، به تنهايى براى فسخ نکاح کافى نيست.
سوال 625 :
اگر در ضمن عقد لازمى (همچون نکاح) به زوجه وکالت دهيم که هرگاه عارضه اى پيش آمد، خود را مطلّقه سازد. سپس زوج مجنون شود، آيا زن مى تواند با استفاده از اين وکالت، خود را مطلّقه سازد، در حالى که علما مى فرمايند: «وکالت، عقدى جايز است، و با جنون باطل مى شود.»؟
جواب :
درست است که وکالت با جنون باطل مى شود; ولى يکى از مجوّزات فسخ نکاح جنون است، هر چند بعد از ازدواج عارض شده باشد.
سوال 626 :
پسرم از دخترى با تأکيد بر باکره بودن وى خواستگارى کرده، و صيغه عقد شرعى و دائمى زوجيّت با شرط باکره بودن زوجه جارى گرديده است. پس از گذشت ده ماه از اجراى صيغه دائمى عقد، و قبل از برگزارى مراسم ازدواج، زوجه اعلام مى دارد که پرده بکارت وى ازاله گرديده، (و اين امر قطعى و اثبات شده است.) ولى خود زوج اقدام به ازاله بکارت کرده، امّا زوج با اتيان سوگند شرعى منکر ادّعاى زوجه مى باشد. لطفاً در اين مورد به سوالات زير پاسخ فرماييد:
1ـ آيا پسرم، حقّ فسخ نکاح را دارد؟
جواب :
در صورتى که زوج و زوجه قبل از عروسى با هم رفت و آمد داشته و خلوت مى کرده اند، ادّعاى پسر پذيرفته نيست.
2ـ آيا زوج بايد اثبات کند که اقدامى نکرده است؟
جواب :
آرى تا ثابت نکند، در فرضى که در بالا گفتيم، ادّعاى او پذيرفته نيست.
3ـ در صورت فسخ نکاح، آيا زوجه حقّ دريافت مهر المسمّى، يا مهر المثل دارد؟
جواب :
در فرض بالا زوج حقّ فسخ ندارد.
سوال 627 :
يک سال پيش با دخترى آشنا شدم، که توسّط فرد ديگرى به طور نامشروع بکارت خود را از دست داده بود. با پرسش از دفتر بعضى مراجع، و رؤيت استفتائات ايشان، مبنى بر اين که اين جانب مى توانم بدون اذن پدر، دختر را به صيغه موقّت خود در آورم، با ايشان ازدواج موقّت کردم. حال پس از گذشت يک سال، خواستگارى براى او آمده است. آيا اين خانم، که به عنوان دختر باکره مى خواهد با آن مرد ازدواج کند، لازم است بگويد باکره نيست؟
جواب :
بر دختر لازم نيست وضع خود را به شوهر بگويد; امّا اگر بعداً بر شوهر ثابت شد که دختر باکره نيست، حقّ فسخ نکاح را دارد.
سوال 628 :
خواهشمند است نظر خود را راجع به تدليس ازدواج به طور مشروح بيان فرماييد. آيا پنهان نمودن نقص، مانند کچلى کلّى، يا موضعى، کم پشت، يا خالى بودن قسمتى از موهاى سر، در زن موجب حقّ فسخ براى مرد مى شود؟
جواب :
هرگاه در موقع خواستگارى معايب خود را عمداً بپوشاند، و خود را غير از آنچه هست نشان دهد، مصداق تدليس است، و شوهر پس از اطّلاع حقّ فسخ دارد.
سوال 629 :
با توجّه به اين که يکى از راههاى سرايت بيمارى ايدز تماس جنسى است، لطفاً به سؤوالات زير پاسخ دهيد:
1ـ همبستر شدن با همسر مبتلا به ايدز چه حکمى دارد؟
2ـ آيا ازدواج با کسى که ايدز دارد جايز است؟
3ـ آيا بيمارى ايدز مبطل عقد است، يا مجوّزى براى طلاق مى باشد؟
جواب 1 تا 3:ازدواج با مبتلايان به ايدز باطل نيست; ولى چنانچه اطّلاع نداشته قابل فسخ است. امّا احتياط آن است که زن با اجازه حاکم شرع خود را مطلّقه کند. و در هر صورت، اگر نزديکى کردن خطر ابتلا به ايدز داشته باشد جايز نيست.
سوال 630 :
جوانى دختر باکره اى را، مشروط بر صحّت کامل طرفين، به عقد ازدواج دائمى خود در آورده است. در اوّلين فرصت بعد از ازدواج، که زوجين با هم تنها شده اند، زوجه متوجّه مى شود که ناحيه ى فوقانى بدن شوهر دچار ناراحتى مادرزادى، قيفى شکل، ناموزون و غير طبيعى است. بدين جهت مواقعه اى صورت نگرفت. در اين صورت:
1ـ آيا زوجه اختيار فسخ نکاح را دارد؟
2ـ در فرض جواز فسخ نکاح، و با توجّه به اين که زوجه مدخول بها نيست، آيا مى تواند نصف مهريّه و ديگر خسارات، از قبيل هزينه ميهمانى و مانند آن، را از زوج مطالبه کند؟
جواب :
اين عيب از عيوب فسخ نکاح نيست; مگر اين که قبلا شرط صحّت کامل کرده باشند. در اين صورت زن حقّ فسخ از باب خيار تدليس دارد، ولى در فرض مسأله که مواقعه صورت نگرفته مهر به او تعلّق نمى گيرد. امّا اگر خساراتى متحمّل شده، مى تواند آن را از زوج بگيرد.
سوال 631 :
چنانچه پزشکى قانونى بر اساس وضعيّت کروموزمى شخص، خنثى را خنثاى مذکّر يا مؤنّث معرّفى کند، آيا براى طرفى که با او ازدواج نموده، جزء عيوب محسوب، و حقّ فسخ دارد؟
جواب :
اگر در ظاهر علامت خلافى نمايان نيست، موجب فسخ نمى شود.
سوال 632 :
چنانچه پس از عقد و نزديکى مشخّص گردد که يکى از طرفين خنثاى مشکل است، عقد چه حکمى دارد؟ آيا بهتر است طلاق داده شود، يا اين که از اوّل باطل بوده، يا طرف حقّ فسخ دارد؟
جواب :
اگر يکى از آن دو، يا هر دو خنثاى مشکل باشند، نکاح باطل است.
سوال 633 :
اگر يکى از مجوّزات فسخ نکاح قبل از عقد وجود داشته، لکن با عمليّات پزشکى درمان شده، و عيب مزبور رفع گرديده باشد، آيا حقّ فسخ نکاح براى طرف ديگر پابرجا مى باشد؟
جواب :
حقّ فسخ ندارد.
سوال 634 :
آيا عيوبى که موجب فسخ عقد ازدواج دائم است، شامل عقد موقّت نيز مى شود؟
جواب :
ظاهراً شامل عقد موقّت هم مى شود.
سوال 635 :
با توجّه به اين که کشور ما، در حال حاضر، در مرحله حذف بيمارى جذام است، آيا مى توان جايگزينهاى ديگرى، مثل بيمارى ايدز، يا ساير بيماريهاى پوستى که مخلّ روابط زناشويى است، براى آن در نظر گرفت؟
جواب :
در صورتى که واقعاً مخلّ رابطه زناشويى باشد، حقّ فسخ ثابت است.