نماز ميّت
نماز بر افرادى که خودکشى نموده اند
سوال 1311 :
نماز خواندن بر جنازه ى اشخاصى که به وسيله ى سم يا با وسايل ديگر خودکشى مى کنند، چه صورت دارد؟
جواب :
اگر مسلمان بوده اند، واجب است.
نماز بر کسى که خاکستر شده
سوال 1312 :
شخصى در آتش سوزى کاملاً سوخته و خاکستر شده و خاکستر او با خاکستر بقيه ى اشيا قابل تفکيک نيست. آيا نماز خواندن بر او واجب است و به چه نحوه؟
جواب :
اگر واجب باشد، اختلاط اثرى ندارد.
قصد براى اللهم اغفر للمؤمنين
سوال 1313 :
اگر در نماز ميّت وقت گفتن «اللهمّ اغفر للمؤمنين و المؤمنات» ماعداى دشمنان خود را قصد کند اشکال در نماز ايجاد مى کند؟
جواب :
انسان مؤمن با مؤمنين در جهت ايمان آن ها دشمنى ندارد.
شک امام در صحت نماز ميّت
سوال 1314 :
شخصى در يکى از روستاهاى شهرستانى به عنوان اين که مُلاّ است نماز ميّت مى خواند. ولى به تازگى برايش شبهه اى پيش آمده است، زيرا پاى او يک وجب کوتاه است. آيا مى تواند نماز ميّت بخواند؟ حدود 20 سال با جماعت، نماز ميّت خوانده است. نمازهايى که خوانده، چه حکمى دارد؟
جواب :
جماعت و فرادا در نماز ميّت وظيفه شان تقريبا يکى است و لذا ممکن است که خيلى از آن ها واجد شرايط نماز بر ميّت بوده اند، ولو فرض شود که شرايط نماز جماعت را نداشته اند، با اين که ممکن است بگوييم شرط جماعت را هم اين گونه عذرها دارند و خصوص اين عذر شايد احتياط هم نداشته باشد.
غلط خواندن نماز ميّت
سوال 1315 :
فردى که نماز ميّت برخى اموات را مى خوانده است، متوجه مى شود نماز ميّت را گاهى اشتباه مى خوانده است؛ مثلاً به جاى «اَشْهَدُ اَنَّ محمدا»، «محمدٍ» مى خوانده است؛ چه سهوا، چه عمدا. وى احتمال مى دهد که چنين اشتباهى را کرده باشد. تکليف چيست؟
جواب :
اگر به طورى است که اشتباهش را مى فهمد و اعاده مى کند که مانعى ندارد، و نمازهايى را که احتمال مى دهد اين گونه بوده است، حکم به صحت آن ها مى کند و اگر طورى است که نمى تواند بر آن ها محافظه کارى بکند، با وجود افرادى که توانايى خواندن نماز ميّت صحيح را دارند، احتياط در ترک است.
شرايط نمازگزار
سوال 1316 :
شخصى شيعه است و به بلوغ هم رسيده، آيا مى تواند نماز ميّت را بخواند؟
جواب :
بله، مى تواند بخواند و به مسأله ى 518 و مسايل بعد آن در رساله رجوع شود.
نماز خواندن با کفش
سوال 1317 :
شخصى پا برهنه نمى شود و نماز ميّت را مى خواند، آيا نماز صحيح است؟
جواب :
بله.
بلند کردن دست ها در هنگام نماز
سوال 1318 :
نمازگزار ميتى بدون اين که دست ها را بالا ببرد نماز ميّت را مى خواند، آيا نمازش صحيح است؟
جواب :
بله.
فاصله کم با ميّت
سوال 1319 :
اگر شخصى آن قدر به ميّت نزديک شود که لباسش به ميّت بخورد، حکمش چيست؟
جواب :
اشکال ندارد.
دعا به مؤمنين
سوال 1320 :
امام جماعت در نماز به مؤمنين هم دعا مى کند اين دعا کردن چه تأثيرى براى ميت دارد؟
جواب :
تأثير دارد، زيرا او سبب شده است که به مؤمنين دعا شود و در غير جماعت هم دعا براى مؤمنين هست.
گفتن «الصَّلاة»
سوال 1321 :
من به جاى 3 مرتبه «الصلاة» گفتن، 1 مرتبه گفتم و 2 مرتبه تکبير گفتم، صحت و سقم نماز را برايم توضيح بفرماييد؟
جواب :
اگر سهوا بوده، مانعى ندارد و اگر دو مرتبه تکبير را به جاى دو مرتبه ى «الصلاة» و تکبير واجب را جداگانه گفته ايد، مطلقا مانعى ندارد.
مکان نماز ميّت
سوال 1322 :
به دليل استحباب نماز خواندن در جايى که بيشتر مردم مى آيند، به ميتى در وسط خيابان نماز خواندند، آيا اين نماز به دليل سدّ معبر کردن صحيح است؟
جواب :
اگرچه سدّ معبر هم جايز نباشد، ولى نماز صحيح است.
نماز ميّت در حال حيض يا جنابت
سوال 1323 :
آيا در حال حيض يا جنابت، مى توان نماز ميّت خواند؟
جواب :
بله، مى توان.
قصد قربت
سوال 1324 :
اگر کسى نماز ميّت را بدون قصد قربت بخواند، صحيح است يا نه؟
جواب :
قصد قربت شرط است.
نشسته نماز خواندن بر ميّت
سوال 1325 :
شخصى به دليل پا درد، به صورت نشسته بر ميتى نماز خوانده است، آيا صحيح است؟ و اگر کسى به دليل عدم توانايى به صورت نشسته بر ميّت نماز خوانده و کسى هم نبوده که ايستاده نماز بخواند و در وسط نماز يک شخص ديگرى که مى توانست ايستاده نماز بخواند رسيده است آيا بايد او نماز را اعاده کند يا همين نماز کافى است؟
جواب :
اگر کسى نباشد که ايستاده نماز بخواند، مى شود نشسته بر او نماز خواند و چنان چه بعد از خواندن نماز و يا بعد از خواندن قسمتى از آن، فردى که قادر به خواندن نماز به صورت ايستاده است پيدا شود، بنابر احتياط واجب بايد نماز اعاده شود.
طريقه خواندن نماز بر چندين ميّت
سوال 1326 :
شخصى مى خواهد چندين ميّت نماز بخواند، آيا بايد براى هر کدام جدا نماز بخواند يا مى شود براى همه يک نماز خواند؟
جواب :
مى توان براى همه يک نماز خواند، ولى در دعاهايى که بعد از تکبير چهارم خوانده مى شود، بايد ضماير به صورت جمع گفته شود.
تکرار نماز بر يک ميّت
سوال 1327 :
شخصى مى خواهد براى يک ميّت چند بار نماز بخواند تا ثواب بيشترى عايد او گردد، آيا جايز است؟
جواب :
اگر هر دو نماز از هر جهت مثل هم باشند، مکروه است چند نماز بر ميّت خوانده شود. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله ى 530 رساله رجوع شود.)
نماز نخواندن بر ميّت
سوال 1328 :
ميتى را بدون اين که بر او نماز بخوانند دفن کرده اند، آيا براى نماز خواندن بر او بايد نبش قبر کرد؟
جواب :
اگر خارج کردن ميّت از قبر ممکن نيست يا موجب بى احترامى به او مى شود، واجب است به قبر او نماز بخوانند وگرنه احتمال دارد مثل غسل دادن و کفن کردن ميّت، بيرون آوردن ميّت و خواندن نماز بر او واجب باشد.
باطل بودن نماز ميّت بعد از دفن
سوال 1329 :
ميتى را دفن کردند، بعد از انجام نماز و غسل و کفن مشخص شد که نماز نمازگزار، باطل بوده است وظيفه چيست؟
جواب :
به پاسخ سوال قبلى و نيز به مسأله 531 رساله رجوع شود.
خواندن نماز بر قبر
سوال 1330 :
ميتى را بدون خواندن نماز دفن کرده اند و فردى آمده و بر قبر ميّت نماز را خوانده، آيا صحيح است؟ و اگر بعد از مدتى به دليل آمدن سيل، بدن او از قبر بيرون بيايد، آن نماز ميّت را بايد اعاده کرد؟
جواب :
صحيح است، ولى اگر بدن او به سببى مثل سيل و نظير آن خارج شد، بنابر احتياط واجب اين نماز اعاده شود.
تزاحم نماز فريضه و ميّت
سوال 1331 :
اگر در زمانى که نماز فريضه شخصى مى خواهد قضا شود و در تأخير دفن ميّت هم خوف بر ميّت وجود دارد، بايد نماز ميّت را بخواند يا فريضه را؟
جواب :
اظهر تقديم فريضه و نماز خواندن بر قبر ميّت، بعد از دفن او است.
خواندن نماز ميّت
سوال 1332 :
آيا مى شود تکبيرات را به صورت فارسى گفت؟
جواب :
خير، بايد عربى گفت.
نماز ميّت به فارسى
سوال 1333 :
اگر کسى پيدا نشود که نماز ميّت را به عربى بخواند، آيا مى توان نماز را به فارسى يا زبان ديگرى به جاى آورد؟ و آيا در چنين مواردى پنج تکبير کفايت مى کند؟
جواب :
کسى که نتواند کمتر از مقدار واجب نماز ميّت را که در رساله مذکور است بخواند، نادر است و در چنين مواردى مى تواند همين مقدار کم را از روى نوشته بخواند.
درست نخواندن نماز ميّت
سوال 1334 :
اگر شخصى عبارات عربى را نمى تواند درست تلفظ کند، آيا مى تواند نماز ميّت بخواند يا خير؟
جواب :
ديگران نبايد به نماز او اکتفا کنند.
خواندن تکبيرات نماز ميّت
سوال 1335 :
شخصى تکبيرات نماز ميّت را به صورت مرتب نخوانده است ـ يعنى تکبير اوّل و سوم و دوم و پنجم را جا به جا خوانده ـ ، آيا نمازش صحيح است؟
جواب :
احتياطا بايد اعاده کند.
اشتباه خواندن نماز ميّت
سوال 1336 :
شخصى در موقع خواندن تکبيرات در ميّت زن، به جاى «هذه» گفته «هذا» آيا اشکال دارد؟
جواب :
خير، اشکال ندارد.
آهسته خواندن نماز ميّت
سوال 1337 :
شخصى به اندازه اى آهسته تکبيرها و دعاها را مى گويد که ممکن است نماز از صورت خود خارج شود، آيا اشکالى دارد؟
جواب :
آهسته خواندن، سبب خروج از صورت نماز نمى شود.
تيمم در نماز ميّت
سوال 1338 :
فردى وضو نداشته است و آب هم در اختيار او بوده امّا تيمم کرده، آيا نماز ميّت را مى تواند بخواند؟
جواب :
بله، مى تواند.
سوال 1339 :
فردى در حال جنابت بوده است و آب هم موجود بوده ولى تيمم کرده است، آيا مى تواند نماز ميّت بخواند و استحباب آن در اين صورت جارى است؟
جواب :
مى تواند نماز را بخواند، هر چند مستحب است غسل کند.
چگونگى قرار گرفتن نماز گزار در مقابل ميّت
سوال 1340 :
شخصى که مى خواهد بر ميّت زن يا مرد نماز اقامه کند، بهتر است رو به روى ميت بايستد يا بالاى سر ميّت؟
جواب :
اگر ميّت مرد است امام جماعت يا کسى که فرادى بر او نماز مى خواند، مقابل وسط قامت يا سينه او بايستد، و اگر ميّت زن است، مقابل سينه يا سر او بايستد.
لباس غصبى در نماز ميّت
سوال 1341 :
فردى لباسى را دزديده است و در راه از او مى خواهند که نماز ميتى را بخواند، آيا اين نماز صحيح بوده است؟
جواب :
بله، صحيح است با تمشّى قصد قربت.
نماز ميّت توسط زن
سوال 1342 :
آيا زن مى تواند بر ميّت نماز بخواند؟
جواب :
بله مى تواند.
مقدار پستى و بلندى ميّت و نمازگزار
سوال 1343 :
شخصى روى يک تالار دو مترى (پله) و ميّت روى زمين بوده و نماز را بر ميّت خوانده، آيا بايد نماز اعاده شود يا صحيح است؟
جواب :
مکان نمازگزار نبايد از جاى ميّت به قدرى پست تر يا بلندتر باشد که عرفا نماز بر اين ميّت صدق نکند، ولى پستى و بلندى مختصر اشکال ندارد.
مقدار فاصله نمازگزار از ميّت
سوال 1344 :
شخصى در فاصله ى 5 الى 6 مترى ميّت، نماز ميّت را خوانده است، آيا نماز صحيح بوده است؟ و فاصله بين نمازگزار و ميّت چه مقدار بايد باشد؟
جواب :
نمازگزار نبايد به قدرى دور باشد که عرفا نماز بر اين ميّت صدق نکند؛ ولى در نماز جماعت اگر صف ها به يکديگر پيوسته باشند، اشکال ندارد.
حايل يا پرده بين نمازگزار و ميّت
سوال 1345 :
ميّت در جايى گذاشته شده بوده که يک پرده آويزان بوده و به دليل حرکت پرده به وسيله باد، پرده دايم بين نمازگزار و ميّت حايل مى شد، آيا نماز ميّت صحيح است يا بايد اعاده شود؟
جواب :
اگر عرفا نماز بر آن ميّت صدق مى کرده است، نماز صحيح بوده است.
تابوت
سوال 1346 :
آيا تابوت ميّت و نمازگزار حايل محسوب مى شود؟
جواب :
خير.
مقدار پوشش هنگام نماز براى ميّت
سوال 1347 :
ميتى به دليل اين که نمى شد او را کفن کرد کفن نشده و عورتش هم مشخص است، در چنين مواردى وظيفه چيست، آيا همين گونه مى شود بر او نماز خواند؟
جواب :
در چنين مواردى لازم است عورت ميّت را با تخته و آجر و مانند اين ها بپوشانند.
معيّن کردن ميّت در حال نماز به وسيله نمازگزار
سوال 1348 :
شخصى بر ميتى نماز خوانده ولى مشخص نکرده که بر اين ميّت «قربة الى اللّه » نماز مى خواند، آيا نمازش صحيح است؟
جواب :
هنگام نماز لازم است قصد قربت کرده و ميّت را معيّن کند و مقصود از نيّت و تعيين همان قصد است و مرور قصد و نيّت در ذهن يا تلفظ لازم نيست.
نماز ميّت بر بى نمازها
سوال 1349 :
بر چه کسانى واجب است نماز ميّت خوانده شود و کسى که نماز نمى خوانده، مى شود بر او نماز خواند؟
جواب :
اگر مسلمان بوده، نماز بر او واجب است.
نماز ميّت بر گوينده شهادتين
سوال 1350 :
فردى که گوينده شهادتين باشد، و چيزى که منافات با شهادتين باشد از او سر نزده، ولى احکام الهى را عمل نمى کند، آيا بر او نماز ميّت واجب است؟
جواب :
بله، واجب است (جهت توضيح بيشتر به مسأله ى 514 رساله رجوع شود.)
محکومين به کفر
سوال 1351 :
آيا افرادى مانند غلاة، خوارج، نواصب و کسانى که محکوم به کفر هستند، جايز است بر آن ها نماز خواند يا خير؟
جواب :
جايز نيست. (مسأله ى 514 رساله)
نماز ميّت بر کودک
سوال 1352 :
بچه اى کمتر از 5 سال داشته فوت کرده، آيا نماز ميّت بر او واجب است؟
جواب :
اگر عارف به نماز بوده، احتياطا واجب است که بر او نماز خوانده شود. (مسأله ى 514 رساله)
پيدا شدن ميّت در شهرهاى اسلامى
سوال 1353 :
مرده اى در شهرهاى اسلامى پيدا شده، آيا بايد بر او نماز خواند؟
جواب :
بله، (مسأله ى 515 رساله).
پيدا شدن مرده در بلاد کفر
سوال 1354 :
مرده اى در بلاد کفر پيدا شده است که در آن جا مسلمانان هم زندگى مى کنند، آيا بايد بر او نماز ميّت خواند؟
جواب :
در صورتى که احتمال برود اين ميّت مسلمان است و يا از مسلمانى متولد شده، واجب است بر او نماز خوانده شود.
شک به خوانده شدن نماز ميّت
سوال 1355 :
يک فردى مرده است و ما يقين نداريم که کسى نمازش را خوانده يا نه وظيفه چيست؟
جواب :
بايد نماز بر او خواند.
زمان نماز ميّت
سوال 1356 :
شخصى قبل از حنوط ميّت نماز ميّت را خوانده، آيا صحيح است؟
جواب :
خير. (مسأله ى 516 رساله).
سوال 1357 :
شخصى تصادف کرده و مرده است و يک نفر در محل حادثه حاضر شده و نمازش را قبل از غسل و کفن خوانده است، آيا لازم است بعد از غسل و کفن هم نماز خوانده شود؟
جواب :
بله، لازم است. (مسأله ى 517 رساله).
عدم شرطيّت طهارت از حدث اصغر و اکبر در نماز ميّت
سوال 1358 :
فردى قبل از اين که وضو بگيرد و يا غسل کند نماز ميّتى را خوانده، آيا نماز صحيح بوده است؟
جواب :
بله.
وصيت ميّت بر نماز خواندن فردى خاص
سوال 1359 :
اگر ميّت وصيت کرده باشد که فرد خاصى بر وى نماز بخواند، آيا او بايد از ولىّ ميت اجازه بگيرد؟
جواب :
بله، بنابر احوط لازم است.
دسترس نبودن ولىّ ميّت
سوال 1360 :
اگر هنگام نماز بر ميّت، ولىّ ميّت در دسترس نبود، آيا بايد تا دسترسى به وى و اجازه گرفتن از او صبر کرد يا مى توان نماز بر ميّت را اقامه نمود؟
جواب :
اگر در صبر کردن محذورى است، با اجازه ى حاکم شرع مى توان نماز را اقامه کرد.
نماز بر زنازاده
سوال 1361 :
نماز خواندن بر زنازاده چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر محکوم به اسلام بوده و از مسلمين بوده است، واجب است.
نماز بر غير شيعه
سوال 1362 :
آيا نماز خواندن بر مسلمانان غير شيعه اثنى عشرى واجب است؟
جواب :
بله، واجب است.
نماز به بچه اى که مرده به دنيا آمده
سوال 1363 :
آيا نماز خواندن بر بچه اى که مرده به دنيا آمده است، مستحب است؟
جواب :
خير.
نماز بر مرده تکه تکه شده
سوال 1364 :
اگر در اثر حادثه اى بدن ميّت قطعه قطعه شود و برخى از قسمت هاى آن يافت شود، نماز خواندن بر آن قسمت ها واجب است؟
جواب :
اگر آن قسمت سينه ى ميّت باشد ـ کلاً يا بعض از سينه که محلّ قلب است ـ نماز بر آن واجب است.
نماز بر ميتى که نمى شناسيم
سوال 1365 :
گاهى براى نماز خواندن بر ميتى که نمى شناسيم دعوت مى شويم، خواندن عبارت «اللهم انا لانعلم منه الا خيرا» در مورد او آيا دروغ محسوب مى شود؟
جواب :
ممکن است از خير، اصل ايمان را قصد کنيد.
نماز بر افراد شرور و فاسق
سوال 1366 :
اگر فرد شرور و فاسقى از دنيا برود، آيا مى توان عبارت «اللهم انا لانعلم منه الاّ خيرا» را در مورد او به کار بريم؟
جواب :
اگر مراد از خير، ايمان به خدا و پيامبر ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم ـ و اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ باشد، مانعى ندارد.
گفتن جمله ى «اللهم انا لا نعلم منه الاّ خيرا»
سوال 1367 :
در نماز ميّت آمده: «اللّهمّ انّا لا نعلم منه الاّ خيرا»، آيا مى شود بر غير عادل اين جمله را خواند و با چه قصدى؟
جواب :
معلوم شد که علم به خير، علم به ايمان او مى تواند باشد.
جماعت خواندن نماز ميّت
سوال 1368 :
آيا به جماعت خواندن نماز ميّت واجب است؟
جواب :
مستحب است.
سوال 1369 :
بيش از دو نفر براى نماز خواندن براى ميّت حاضر نيستند، آيا مى شود به جماعت خواند؟
جواب :
بله، مى شود.
خواندن تکبيرات در نماز ميّت
سوال 1370 :
کسى به امام جماعت اقتدا کرده است، ولى تکبيرها و دعاها را نگفته است، آيا نمازش صحيح است؟
جواب :
خير، صحيح نيست.
جلو افتادن مأموم از امام
سوال 1371 :
شخصى در تکبير اوّل از امام جلو افتاده است، آيا نمازش را مى تواند ادامه دهد يا بايد تکبير را اعاده کند؟ هم چنين فردى در حال خواندن نماز ميّت، در تکبير 2 و 3 از امام جلو افتاده، ولى صبر کرده تا تکبير 4 و 5 را با امام بخواند، آيا نمازش صحيح است؟
جواب :
نماز او صحيح است، اما مستحب است همان تکبير را با امام اعاده نمايد.
فردى که دير به نماز جماعت ميّت رسيده
سوال 1372 :
شخصى وقتى به جماعت مى رسد که بعضى از تکبيرات نماز ميّت گفته شده است، وظيفه اش چيست؟
جواب :
مى تواند اقتدا کند، ولى بايد در هر تکبير به وظيفه خود عمل کند، يعنى دعاى مربوط به همان تکبير را خودش بخواند و بعد از فراغ امام بقيه تکبيرات را تمام کند.
شرايط امام جماعت در نماز ميّت
سوال 1373 :
آيا تمام شرايط امام جماعت، در نماز ميتى که به جماعت خوانده مى شود شرط است؟
جواب :
احوط، اعتبار جميع شرايط امام جماعت است.
امام جماعت زن
سوال 1374 :
آيا در نماز ميّت، زن مى تواند امام جماعت شود؟
جواب :
اگر واجد تمام شرايط بوده و عادل باشد، فقط براى زن ها مى تواند امامت کند.