احکام خوردنى ها و آشاميدنى ها
ماهى هاى صيد شده در کشورهاى غير مسلمان
سوال 1319 :
افراد در کشورهاى غير مسلمان، معمولاً ماهى را با وسايلى که دارند صيد مى کنند، خوردن ماهى در اين کشورها که افراد مسلمان مى فروشند و ما از صيد آن ها همان اطّلاعات عمومى و کلّى را داريم، چه صورت دارد؟
جواب :
کسى که ماهى را صيد مى کند، لازم نيست مسلمان باشد و در موقع صيد، نام خدا را ببرد، ولى مسلمان بايد بداند يا اطمينان داشته باشد که آن را زنده گرفته اند و در خارج آب مرده است و ماهى مرده اى که معلوم نيست آن را زنده از آب گرفته اند يا مرده، چنان چه در دست مسلمان باشد، حلال است؛ و اگر در دست کافر باشد، اگرچه بگويد آن را زنده گرفته ام حرام مى باشد، مگر آن که از حرف او يا از راه ديگر علم يا اطمينان حاصل شود.
صيد ماهى با ديناميت و برق
سوال 1320 :
در برخى از مناطق با اتصال برق به آب يا انداختن ديناميت در آب، ماهى صيد مى کنند آيا اين روش صيد جايز است؟
جواب :
چنان چه ماهى در آب بميرد، حرام است.
مردن ماهى در تور صيّادى
سوال 1321 :
اگر ماهى در تور صيّادى در زير آب بميرد، حلال است يا حرام؟
جواب :
حرام است.
ماهى اوزون برون
سوال 1322 :
ماهى موسوم به (اوزون برون) ـ که داراى دانه هاى ريز در پوست خود مى باشد و بنا به گفته ى عدّه اى اين دانه ها فلس هاى ريز مى باشد. امّا در هر حال فلس بودن آن ها کاملاً مشخّص نيست ـ حکم خوردن چنين ماهى چيست؟
جواب :
اگر اهل خبره بررسى کنند که ماهى مزبور داراى فلس است، به گونه اى که موجب اطمينان شود، محکوم به حليّت است.
رؤيت فلس با دستگاه
سوال 1323 :
با توجّه به تحقيقاتى که (با استفاده از چشم مسلّح) وجود فلس در کوسه ماهى را تأييد مى کند، استفاده ى غذايى از اين نوع آبزى چگونه است و آيا کشف فلس حتّى با چشم مسلّح براى حلّيت آبزيان کافى است؟ و صادرات اين نوع آبزيان به کشورهاى ديگر چگونه است؟
جواب :
در غير آن چه که مورد نصّ روايات است، حلال بودن داير مدار صدق فلس نزد عرفى است که به خصوصيات مطلّع هستند و صادرات آن ها چنان چه منفعت حلال داشته باشد، مانعى ندارد.
پوست و روغن ماهيان حرام
سوال 1324 :
استفاده از پوست و روغن اين آبزيان (ماهيان حرام) جهت مصارف دارويى چگونه است؟
جواب :
اگر در غير خوردن باشد، مانعى ندارد و در جهت خوردن براى مداوا هم در حدّ ضرورت، اشکال ندارد.
قوانين دولتى صيد
سوال 1325 :
دولت جمهورى اسلامى در مورد ماهى گيرى مقرّرات گرفتن پروانه ى صيد وضع نموده است و اجازه صيد به کسانى داده مى شود که در ازاى پرداخت مبلغى پول، پروانه صيد داشته باشند، اگر کسى اين قانون را عمل نکند، گناه کار است؟ و آيا خوردن ماهى هايى که بدون مجوز صيد مى شوند، حلال است؟
جواب :
آن چه ذکر شد، منافاتى با حلال بودن گوشت ماهى صيد شده ندارد.
ماهى در شکم ماهى صيد شده
سوال 1326 :
اگر در شکم ماهى صيد شده، ماهى ديگرى پيدا شود، حلال است يا خير؟
جواب :
اگر احتمال دارد حيات آن تا زمان خارج نمودن ماهى حامل از آب و بقا داشته، اظهر حليّت آن است و احوط حرمت است.
ميگو
سوال 1327 :
خوردن ميگو حلال است يا نه؟
جواب :
حلال است.
محرّمات ذبيحه گوسفند و مرغ
سوال 1328 :
چيزهايى که در ذبيحه ى گوسفند حرام است، در مرغ هم اگر يافت شود حرام است يا نه؟
جواب :
بله، حرام است، به همان نحو مذکور در رساله از موارد جزم و احتياط.
حرمت خرگوش
سوال 1329 :
در ميان عوام مشهور است که دو نوع خرگوش وجود دارد. نوعى از آن حلال گوشت و نوع ديگرش حرام گوشت مى باشد.
جواب :
خرگوش حرام گوشت است مطلقا.
هم غذا شدن با اهل کتاب
سوال 1330 :
معاشرت و هم غذا شدن با اهل کتاب چه حکمى دارد؟
جواب :
اهل کتاب هم، حکم ساير کفّار را دارند.
خوردن آب اجزاى حرام از حيوان ذبح شده
سوال 1331 :
هر گاه اجزاى حرام از ذبيحه ـ مثل مغز حرام، دشول، بيضه و... ـ در غذا پخته شود، با فرض اين که از عين آن اجتناب کنند، آيا خوردن آب آن هم حرام است؟
جواب :
خوردن آب آن حرام نيست.
کشمش پخته شده
سوال 1332 :
کشمش را داخل آبگوشت يا آش ريخته اند و پخته شده است، آيا خوردن آن حلال است و آيا نجس است؟
جواب :
کشمش، مويز و آب آن ها، اگر خود به خود يا با پختن جوش بيايند پاک بودن و خوردن آن محل اشکال است.
فرو دادن خون لثه
سوال 1333 :
فرو دادن خونى که از لثه خارج مى شود جايز است؟ آيا در صورت مستهلک شدن در آب دهان، خوردن آن جايز است؟
جواب :
خونى که از لاى دندان ها مى آيد را نمى توان فرو برد اما، اگر به واسطه مخلوط شدن با آب دهان از بين برود، مانعى ندارد.
حرمت خون دندان
سوال 1334 :
خوردن خونى که به واسطه ى دندان کشيدن وارد دهان مى شود، چه حکمى دارد؟
جواب :
خوردن خون مطلقا جايز نيست.
گوشت هايى که از خارج وارد مى شود
سوال 1335 :
خوردن گوشت هايى که از خارج از کشور وارد مى شود، جايز است؟
جواب :
اگر از کشورهاى غير اسلامى وارد مى شوند، محکوم به عدم تذکيه است.
خوردن غذاى اهل کتاب
سوال 1336 :
آيا خوردن غذاى اهل کتاب جايز است؟
جواب :
با علم به نجس شدن به سبب تماس بايد اجتناب شود.
بيرون ريختن غذا
سوال 1337 :
غذايى که نيم خورده ى بچّه باشد يا به نحو ديگر در سفره ريخته مى شود، اگر براى پرندگان بيرون بريزيم، آيا اشکال دارد؟
جواب :
اشکال ندارد ولى در بعض موارد اسراف بوده و مورد مذمت است.
خوردن ميوه درخت همسايه
سوال 1338 :
آيا مى شود ميوه ى شاخه ى درخت همسايه را که وارد خانه ى ديگرى شده است، مصرف کرد؟
جواب :
خير، بدون اجازه يا اطمينان به رضايت نمى شود مصرف نمود.
تربت هاى معمول در بازار
سوال 1339 :
خوردن تربت هاى موجود ـ که معلوم نيست از قبر مطهر امام حسين ـ عليه السّلام ـ باشد ـ آيا جايز است؟
جواب :
به مقدار کمى با امتزاج به آب، اگر به نيّت رجا بخورد، اشکال ندارد.
جوجه تيغى
سوال 1340 :
خوردن گوشت جوجه تيغى در دين اسلام چه حکمى دارد؟ با توجّه به اين که اين جاندار از لحاظ خصوصيات و ساختمان فيزيکى و جسمانى داراى پنجه و معده ى يک قسمتى بوده و از گياهان و ريشه هاى درختان تغذيه مى نمايد؟
جواب :
حرام است.
خوردن تربت خريده شده در بازار
سوال 1341 :
خوردن مقدارى از خاک که در بازار به نام تربت مطهّر سيدالشّهداء ـ عليه السّلام ـ به فروش مى رسد، چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر اطمينان دارد که از قبر مطهّر آن حضرت يا از اطراف آن برداشته شده، به نيّت شفا به اندازه ى يک نخود اشکال ندارد.
خوردن تربت رسول اکرم ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم ـ و ائمه ـ عليهم السّلام ـ
سوال 1342 :
خوردن تربت رسول اکرم ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم ـ و ائمه ـ عليهم السّلام ـ ، همانند تربت امام حسين ـ عليه السّلام ـ جايز است؟
جواب :
مظنون اين است که خوردن تربت حضرت رسول اکرم ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم ـ و ساير ائمه طاهرين ـ عليهم السّلام ـ براى شفا، در اين حکم مثل تربت امام حسين ـ عليه السّلام ـ باشد؛ اگرچه احوط اين است که آن را در آب مخلوط کنند به طورى که مستهلک شود.
ذبح با دستگاه
سوال 1343 :
ذبح با وسيله ى برقى و مکينه، با شرايط اسلام و ذکر اللّه و قطع اوداج و رو به قبله چه حکمى دارد؟
جواب :
ميزان، مراعات شروط ذکر شده در رساله براى هر يک از حيوانات است.
پنيرهاى وارداتى
سوال 1344 :
اخيرا پنيرهايى ساخت بعضى از کشورهاى غير اسلامى در بازار برخى از کشورهاى اسلامى به فروش مى رسد که بنا به اظهار بعضى افراد مطّلع، مايه ى اوّليه ى آن از معده گوساله تازه به دنيا آمده، تهيّه مى گردد و چون ذبح آن گوساله به طريق شرع مقدّس اسلام نمى باشد، استفاده از آن چگونه است؟
جواب :
پنير مايه، هر چند حيوان ذبح شرعى نشده باشد، پاک و حلال است، مگر با رطوبت سرايت کننده با نجس يا متنجس ـ مثل ظاهر ظرف بنابر احوط ـ ملاقات کرده باشد؛ بنابراين با شک در طهارت و نجاست محکوم به حليّت و طهارت است و استفاده از پنير مزبور مانع ندارد.
حکم شيره ى انگور
سوال 1345 :
حکم شيره ى انگور که از جوشاندن آب انگور به همراه خاک مخصوص به دست مى آيد و رنگ آن تقريبا قهوه اى و غليظ است، چيست؟
جواب :
اگر به جوشيدن، ذهاب ثلثين شود، حلال است.
دنبلان
سوال 1346 :
خوراندن دنبلان (بيضه ى حيوان) به اطفال، چه حکمى دارد؟
جواب :
بنابر احتياط واجب، بايد از آن خوددارى کنند.
خوردن نوشابه، سوسيس و کالباس
سوال 1347 :
خوردن بعضى از خوراکى ها مثل نوشابه، سوسيس، کالباس که ضررهايى براى آن ها برشمرده شده، جايز است؟
جواب :
اگر ضرر شخصى نداشته باشد، جايز است.
روايت هاى وارد شده در خواصّ خوراکى ها
سوال 1348 :
روايت هايى که توصيه به خوردن و يا نخوردن بعضى از چيزها کرده اند، آيا در مقام بيان حکم شرعى بوده اند يا صرفا بيان خواص، ضرر و منافع آن خوارکى ها از آن استفاده مى شود و مثلاً ثوابى بر عمل به آن ها مترتب نيست؟
جواب :
هر عملى که به قصد قربت به جا آورده شود، ثواب دارد.
خوردن پنير
سوال 1349 :
آيا خوردن پنير ـ به تنهايى ـ کراهت دارد؟
جواب :
بهتر اين است که با گردو خورده شود.
مصرف ميوه از باغ ها و مزارع ديگران
سوال 1350 :
مصرف ميوه از باغ ها و مزارع، در چه صورت جايز است؟
جواب :
با اذن مالکين جايز است.
نوشيدن آب از قنات ها و چاه هاى ديگران
سوال 1351 :
نوشيدن آب از قنات ها و چاه ها که در زمين ديگران است، جايز است؟
جواب :
با اجازه مالکين آن ها، جايز است.
خوردن سيراب و کلّه پاچه درست شسته نشده
سوال 1352 :
خوردن سيراب و کلّه پاچه اى که درست شسته نشده و طبخ شده است، در صورت وجود مو يا محتويات داخل سيرابى، آيا جايز است؟
جواب :
اگر طبعِ متعارف مردم از آن متنفر نبوده و يا اجزاى حرام در آن نباشد، جايز است.
ژلاتين تهيه شده از مغز استخوان
سوال 1353 :
آيا مصرف ژلاتين ـ که از مغز استخوان خوک يا گاو تهيه مى شود ـ در خوراکى هايى مانند آب نبات، ماست و تهيه جلد کپسول دارويى جايز است يا نه؟
جواب :
در مورد خوک نجس و حرام است، ولى در مورد گاو که ذبح شرعى شده باشد، جايز است.
خوردن مورچه و حشرات
سوال 1354 :
خوردن حشرات و مورچه ها ـ که در غذا افتاده ـ آيا جايز است؟
جواب :
اگر عرفا از خبائث باشند، جايز نيست.
نان سوخته
سوال 1355 :
خوردن نان سوخته چه حکمى دارد؟ و اگر طبيعت فردى از آن متنفر نباشد، در حکم آن تأثير دارد؟
جواب :
اگر ضرر دارد، جايز نيست.
خوراکى هايى که موجب تشديد بيمارى مى شوند
سوال 1356 :
آيا خوردن غذاهاى حلال که موجب تشديد يا طولانى شدن بيمارى مى شود، حرام است؟
جواب :
با علم به آن حرام است.
خوردن چيز مشتبه
سوال 1357 :
خوردن چيز مشتبه، چه حکمى دارد؟ و در صورت حلال بودن، آيا اثر وضعى منفى دارد؟
جواب :
موارد آن مختلف است و فى الجمله اثر وضعى خود را دارد.
غذا خوردن در رستوران، ساندويچى و...
سوال 1358 :
خوردن غذا در رستوران هاى عمومى و ساندويچى ها و کبابى ها، چه حکمى دارد؟
جواب :
اشکال ندارد.
غذا خوردن در منزل افراد لاابالى
سوال 1359 :
خوردن غذا در منزل کسانى که اهل رعايت طهارت و نجاست نيستند، چه حکمى دارد؟
جواب :
تا يقين به حرام نباشد، جايز است.
چيز خوردن از منزل اقوام و دوستان بدون اجازه
سوال 1360 :
آيا چيز خوردن از منزل اقوام و دوستان، جايز است؟
جواب :
بدون رضايت آن ها، جايز نيست.
غذا خوردن در مسجد
سوال 1361 :
غذا خوردن و سفره انداختن در مسجد، چه حکمى دارد؟ اگر براى عزادارى امام حسين ـ عليه السّلام ـ باشد چه طور؟
جواب :
اگر با نمازگزاران مزاحمت نداشته باشد و با اذن متولّى باشد، به خودى خود مانعى ندارد.
ممنوعيّت شکار حيوانات
سوال 1362 :
ممنوعيّت شکار حيوانات از طرف سازمان محيط زيست، آيا موجب حرمت شرعى و عدم جواز خوردن آن شکار مى شود؟
جواب :
خير.
خوردن خوراکى هاى دور ريخته شده
سوال 1363 :
خوردن خوراکى ها و نان هايى که در کوچه ريخته است، چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر ضررى نداشته باشد، اشکال ندارد.
غذا خوردن با دهان نجس
سوال 1364 :
اگر خون لثه با دندان پرشده يا دندان مصنوعى تماس پيدا کند، فرو دادن آب دهان و يا غذاخوردن در اين حال، چه حکمى دارد؟
جواب :
موضع ملاقات را احتياطا آب بکشد.
فرو دادن خلط بينى و سينه
سوال 1365 :
آيا فرو دادن و خوردن خلط بينى و سينه ـ که در دهان آمده ـ جايز است؟
جواب :
خير.
گوشت پرستو
سوال 1366 :
آيا خوردن گوشت پرستو جايز است؟
جواب :
مکروه است.
دست پخت همسر غير مقيّد
سوال 1367 :
آيا خوردن دست پخت همسر که تقيّدى به نماز و احکام دينى ندارد، جايز است؟
جواب :
اگر مسلمان باشد، پاک است.
خوردن غذا که حرمت يا حليّت آن معلوم نيست
سوال 1368 :
غذايى که انسان نمى داند از حلال است يا حرام، مى تواند تناول کند؟ اگر غذايى واقعا حرام يا نجس بوده و انسان ندانسته آن را بخورد، اثر وضعى در وجود او مى گذارد؟
جواب :
تکليفا آن غذا حلال است.
ملاک حرمت و ضرر خوراکى ها
سوال 1369 :
ملاک حرمت در ضرر رساندن خوراکى ها چيست؟ و اگر مثلاً فرد سردمزاجى، خوراک سردى ميل کند، به همين اندازه ضرر موجب حرمت مى شود؟
جواب :
ضرر عرفيّت دارد.
خوراکى هاى مؤثر در قواى جنسى
سوال 1370 :
مصرف خوراکى هايى که موجب ازدياد قواى جنسى، يا تقليل آن و يا موجب عقيم شدن مى گردد، جايز است؟
جواب :
فقط مورد سومى که موجب عقيم شدن مى گردد، جايز نيست.
تخم مرغ خونى
سوال 1371 :
آيا مصرف تخم مرغى که در آن خون دارد، آيا جايز است؟
جواب :
از خونى که در تخم مرغ مى باشد، بنابر احتياط واجب بايد اجتناب کرد، ولى اگر خون در زرده باشد، سفيده پاک است و اگر در سفيده باشد، زرده پاک است.
خوردن استخوان و مغز استخوان پخته شده
سوال 1372 :
آيا خوردن استخوان يا مغز استخوان پخته شده، جايز است؟
جواب :
مانعى ندارد و ممکن است مرتبه اى از کراهت ثابت باشد.
پرخورى
سوال 1373 :
پرخورى چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر ضررآور باشد، جايز نيست.
رياضت کشيدن به واسطه کم خورى
سوال 1374 :
آيا رياضت کشيدن به واسطه کم خوردن غذا ـ چنان چه در طولانى مدت موجب بيمارى شود ـ جايز است؟
جواب :
اگر علم به ضرر داشتن دارد، جايز نيست.
غذا خوردن با اهل سنت
سوال 1375 :
آيا غذا خوردن با اهل سنت جايز است؟
جواب :
مانعى ندارد.
خوردن منى
سوال 1376 :
خوردن منى انسان چه حکمى دارد؟
جواب :
حرام است.
فروخته شدن حيوان وطى شده
سوال 1377 :
اگر کسى با حيوان فرد ديگرى، عمل نامشروع انجام دهد و صاحب حيوان آن را فروخته باشد، آيا قيمت آن را ضامن است؟ و اگر اظهار کردن آن به صاحب حيوان باعث مفسده و يا شرمندگى باشد، چه بايد بکند؟
جواب :
اگر آن حيوان معمولاً مأکول اللّحم است مثل شتر و گاو و گوسفند، فاعل اين کار بايد به هر طور که شده بر آن حيوان مستولى شود و توضيح دادن و آشکارا کردن شرط نيست، سپس آن را ذبح کند و بسوزاند و پولش را به صاحبش بدهد، به خلاف اسب و الاغ که تنها حکم فروختن در شهر ديگر دارند، نه ذبح و احراق.
بچه هاى حيوان وطى شده
سوال 1378 :
اگر حيوان حلال گوشت وطى شود، آيا بچه هاى آن حيوان که بعد از اين عمل متولد مى شوند يا در اين بين از او تغذيه مى کنند، حرام است؟
جواب :
آن چه بعد از وطى به وجود آمده است، حرام است نه آن چه سابق بر وطى وجود داشته است، حتى حمل بنابراظهر و اما تغذيه از او موجب حرمت نمى شود.
سوال 1379 :
مراد از نسل، در حکم حرمت گوشت نسل حيوان وطى شده توسط انسان چيست؟
جواب :
منظور، نسل متولد شده پس از وطى است، حتى حمل به وجود آمده پيش از وطى حلال است و اگر حمل مشکوک شد ـ که پيش از وطى محقق شده يا پس از آن ـ باز هم محکوم به حلّيّت است.
وطى به حيوان ذبح شده
سوال 1380 :
آيا وطى حيوان ذبح شده، احکام وطى به حيوان پيش از ذبح را دارد؟
جواب :
احکام وطى در زمان حيات را ندارد ـ گرچه کار حرام کرده است ـ زيرا مقتضاى اصل، عدم آن احکام است.
مست نشدن از مشروبات
سوال 1381 :
اگر کسى از مشروبات الکلى مست نشود، آيا باز هم نوشيدن آن براى وى حرام است؟
جواب :
حرام است.
نوشيدن اندک مشروب
سوال 1382 :
آيا نوشيدن مقدار کمى از مشروب ـ به حدّى که انسان مست نشود ـ حرام است؟
جواب :
حرام است.
نماز کسى که مشروب خورده
سوال 1383 :
اگر کسى احيانا مشروبى نوشيد، آيا تا چهل روز نماز او صحيح نيست؟
جواب :
صحيح است ـ يعنى قضا ندارد ـ ولى مقبول نيست، يعنى ثواب مترقب را ندارد.
نوشيدن مشروبات الکلى براى درمان
سوال 1384 :
آيا نوشيدن مشروبات الکلى براى درمان بعضى از بيمارى ها حرام است؟
جواب :
تا انحصار و ضرورت معالجه در نوشيدن آن نباشد، حرام است.
حکم خريد و فروش مشروبات الکلى در محيط تحصيل
سوال 1385 :
حکم خريد و فروش مشروبات الکلى در دانشگاه چيست؟ وظيفه ما در قبال آن کدام است؟
جواب :
حرام است و بايد از آن جلوگيرى شود.
خوردن چيزهايى که مقدارى الکل دارند
سوال 1386 :
خوردن چيزهايى که در آن ها الکل وجود دارد، چه حکمى دارد؟
جواب :
احتياط واجب در اجتناب است.
مخلوط کردن آب با شراب
سوال 1387 :
آيا مخلوط کردن آب با شراب، باعث از بين رفتن حرمت مى شود؟
جواب :
خير.
تزريق خمر
سوال 1388 :
آيا تزريق خمر يا مُسکر ديگر حرام است؟
جواب :
نوشيدن آن حرام است و تناول اعم از نوشيدن است و با الغاى خصوصيّت، ميزان حرمت، استعمال مسکر و مست کردن با اختيار است، حتّى لزوم حدّ شرابخوارى نيز در اين صورت محتمل است، که احتياط در حدّ است.
ظروف غذاخورى شراب خوار
سوال 1389 :
ظروف غذاخورى شخص شراب خوار پاک است يا نجس؟
جواب :
اگر با شراب تماس پيدا کند يا با لب هاى او که متنجس به شراب است برسد، نجس است.
درآمد افراد شراب خوار
سوال 1390 :
درآمد افراد شراب خوار حلال است يا حرام؟
جواب :
اگر در رابطه با شراب باشد، حرام است.
حقوق گرفتن از شراب خوار
سوال 1391 :
حقوق گرفتن از فرد شراب خوار، چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر در رابطه با شراب باشد، حرام است.
به هم زدن دو ليوان آب به حالت شراب
سوال 1392 :
اگر دو ليوان آب را براى شوخى به حالت شراب بخورند (يا دو ليوان را به هم بزنند)، حرام است؟
جواب :
اين کارها خوب نيست و چه بسا التزام به مالايلزم است.