مصرف زکات
قرض دادن از زکات
سوال 1800 :
آيا مى شود براى کار خير از پول زکات به مردم قرض داد؟
جواب :
قرض دادن جزو مصرف زکات نيست، اگر در مورد سبيل اللّه باشد، جايز است.
صرف زکات در مدرسه سازى
سوال 1801 :
نظر به اين که کمبود فضاهاى آموزشى در اکثر نقاط کشور از مشکلات عمده ى دولت و ملّت به حساب مى آيد و با عنايت به اين که يکى از موارد مصرف زکات «فى سبيل اللّه » مى باشد، مستدعى است نظر مبارک را در خصوص تخصيص اين مورد از زکات به امر مقدّس مدرسه سازى مرقوم فرماييد؟
جواب :
مدرسه اى که منفعت عمومى و دينى دارد که نفع آن به عموم مسلمانان مى رسد و براى اسلام نفع دارد، جزو فى سبيل اللّه است که بنابر احوط شرط است که منبع مالى ديگرى براى ساختن آن نباشد.
صرف سهم غارمين در دين خود
سوال 1802 :
فردى واجب الزکاة مى باشد، در حالى که خودش بدهکار است، آيا مى تواند آن زکات را از جهت سهم غارمين در بدهکارى خودش مصرف کند؟ آيا فقير مى تواند زکاتش را خودش بردارد؟
جواب :
نمى تواند زکات را از جهت سهم غارمين در بدهکارى خودش مصرف کند، همان گونه که فقير نمى تواند زکاتش را خودش بردارد، هر چند مى توانند از ديگران، با وجود ساير شرايط، زکات بگيرند.
صرف زکات در کتابخانه و کتاب
سوال 1803 :
آيا مى توان از زکات براى تأسيس کتابخانه، خريد و نشر کتاب هاى مذهبى و اداره ى آن بهره گرفت؟
جواب :
بله، مى توان.
پرداخت زکات به معلّم قرآن
سوال 1804 :
اگر کسى را جهت تعليم قرآن به اطفال مؤمنين اجير نمايند، آيا جايز است مال الاجاره را از زکات پرداخت نمايند، آيا در مورد مزبور نياز به اجازه ى حاکم دارد؟
جواب :
ظاهرا نياز به اجازه ندارد.
پرداخت زکات به مبلّغ
سوال 1805 :
اگر مؤمنين در ايّام تبليغى رمضان يا محرّم قدرت مالى براى دعوت مبلّغ نداشته باشند؛ آيا از پول زکات مى توانند براى اين امر اقدام کنند؟
جواب :
ظاهرا مى توانند.
ميزان مصرف زکات در مورد «فى سبيل اللّه »
سوال 1806 :
چه مقدار زکات را مى توان «فى سبيل اللّه » مصرف کرد؟
جواب :
هر مقدارى که مورد نياز آن باشد؛ به شرط اين که بنابر احوط منبع مالى ديگرى براى وصول به آن نباشد.
فرستادن بچه هاى بى بضاعت به مدرسه با زکات
سوال 1807 :
آيا مى توان زکات را صرف فرستادن بچّه هاى افراد بى بضاعت به مدرسه نمود؟
جواب :
با ملاحظه ى جهت «فى سبيل الخير» بودن مانعى ندارد، به شرط آن که منابع مالى ديگرى براى اين امر وجود نداشته باشد.
ترجيح بين فقير يا مسجد نيمه کاره در صرف زکات
سوال 1808 :
اگر در شهرى هم فقير مستحقّ و هم مسجد نيمه کاره باشد، در مصرف زکات اولويت با کدام يک مى باشد؟
جواب :
هر کدام که در نياز و احتياج اولويت دارند.
مصرف زکات در تهيه ى جهيزيه ى دختر فرد ديگر
سوال 1809 :
کسى فقير نيست؛ ولى توانايى تهيه ى جهيزيه دخترش را ندارد، آيا زکات را مى توان به اين فرد داد؟
جواب :
اگر تهيه جهيزيه او در عناوين ديگر غير از فقر ـ از مصارف زکات ـ قرار مى گيرد، جايز است.
دادن زکات به کودک فقير نابالغ
سوال 1810 :
آيا مى توان زکات را به کودک فقير نابالغ داد يا حتما بايد به سرپرست او داده شود؟
جواب :
بايد به سرپرست و ولىّ او داد.
مصرف زکات در آزاد کردن زندانى چک بى محل
سوال 1811 :
اگر کسى به دليل کشيدن چک بى محل در زندان باشد، آيا مى توان زکات را جهت رهايى او به کار برد؟
جواب :
براى اداى قرض او مى شود داد.
پرداخت زکات متوفّى به جاى بدهى او
سوال 1812 :
اگر کسى که بدهکار است فوت کند و مالى داشته باشد که زکات بر آن واجب شده است، آيا مال زکوى را مى توان از بابت پرداخت بدهى طلب کاران، بابت قرض او پرداخت نمود؟
جواب :
خير، نمى توان.
استفاده از زکات براى ساختن انبار عمومى
سوال 1813 :
آيا اهالى روستا مى توانند براى ساختن انبار براى نگهدارى کالاهاى سهميّه عموم اهالى از زکات استفاده کنند؟
جواب :
اگر مورد نياز مسلمين است و محلّى ديگر براى هزينه ساخت آن نيست، مانعى ندارد.
مصرف زکات در خريد پارچه کفن براى عموم
سوال 1814 :
در غسّال خانه روستاى ما گاهى اوقات به علت عدم وجود کفن دچار مشکل مى شويم. لطفا بفرماييد آيا از پول زکات شخص يا اشخاصى مى توان چند طاقه پارچه خريد و در غسال خانه براى همه ى مسلمين قرار داد؟
جواب :
نسبت به ميّتى که ترکه به قدر کفن ندارد و متبرّعى هم نيست، مانعى ندارد.
صرف زکات در اماکن عمومى که افراد متمکّن نيز از آن استفاده مى کنند
سوال 1815 :
آيا زکات را مى توان صرف در اماکن عمومى کرد که افراد متمکّن نيز از آن استفاده مى کنند؟
جواب :
اگر منفعت عمومى و دينى دارد، جايز است.
تعمير قبرى که منسوب به امامزاده است از محل زکات
سوال 1816 :
از گذشته قبرى به عنوان امام زاده شهرت يافته، امّا شجره نامه آن دقيقا معلوم نيست. آيا تعمير آن از زکات جايز است؟
جواب :
ظاهرا مانعى ندارد، اگر تعمير ضرورى شده و راه ديگرى جز زکات نيست.
مصرف زکات در ساخت دستشويى براى اهل تسنن
سوال 1817 :
در منطقه ى بلوچستان در اثر فقر مادّى و فرهنگى، مردم آن حتى از داشتن سرويس بهداشتى محرومند. در اين صورت، آيا مى توان براى آن ها از زکات دستشويى ساخت؟ (لازم به توضيح است که اکثر آن ها از برادران اهل سنت هستند).
جواب :
مبنى بر اندراج تحت يکى از دو سهم است که توضيح آن در جامع المسائل، ج 2، ص 113 آمده است.
صرف زکات در خريد کتب علمى
سوال 1818 :
اگر يک دانش آموز دبيرستانى يا دانشجوى دانشگاهى نياز به کتاب هاى علمى ـ مانند فيزيک، رياضى، شيمى و... ـ داشته باشد، آيا پدر مى تواند جهت اين امور براى فرزندش از زکات هزينه کند؟
جواب :
اگر ايمن از تضرّر ايمانى به بعض لوازم آن ها باشد مى تواند؛ وگرنه نمى تواند.
خريد ظروف وقفى از محل زکات
سوال 1819 :
آيا مى توان زکات را براى خريد ظروف وقفى براى مسجد صرف کرد؟
جواب :
اگر محلّ ديگرى بنابر احوط براى تهيه آن ها نيست و مورد نياز است، جايز است.
خريدن کتب دينى براى خود از زکات اموال
سوال 1820 :
آيا طلبه مى تواند زکاتش را صرف خريد کتب دينى براى خود نمايد؟
جواب :
خير، نمى تواند.
استفاده از زکات در برگزارى مسابقات قرآنى بين دانش آموزان
سوال 1821 :
آيا از وجوهات حاصل از زکات مى توان براى برگزارى مسابقات قرآنى و نشر فرهنگ دينى بين دانش آموزان استفاده کرد؟
جواب :
جايز است.
مصرف زکات در کمک به سيل زدگان و زلزله زدگان
سوال 1822 :
آيا وجوهات شرعى ـ مانند خمس و زکات ـ را مى توان در مواردى مانند کمک به سيل زدگان و زلزله زدگان مصرف کرد؟
جواب :
در زکات جايز است؛ و در خمس از سهم امام ـ عليه السّلام ـ مجاز است، البته پس از استجازه ى از مقلَّد (مرجع تقليد) در مقدارى که مى خواهد مصرف کند.
مصرف زکات در کمک به زلزله زدگان و قحطى زدگان ساير کشورها
سوال 1823 :
آيا مى توان زکات را براى کمک به زلزله زدگان اندونزى يا قحطى زدگان اتيوپى فرستاد؟
جواب :
اگر مسلمان يا مؤلفه باشند، جايز است؛ آن جا که مصالح اهل ايمان غايت مقصوده است.
اولويت در بين موارد مصرف زکات
سوال 1824 :
در بين موارد مصرف زکات، اولويت به چه ترتيب مى باشد؟
جواب :
هر چه اهميت بيشترى داشته باشد، در اولويت قرار مى گيرد که به حسب موارد مختلف است.
دادن مواد غذايى به عنوان زکات
سوال 1825 :
آيا به عنوان زکات مى توان به فقرا مواد غذايى داد؟
جواب :
اگر به عنوان دفع قيمت است، احوط محافظت بر نقد است، مگر گيرنده به کالا راضى باشد.
ذبح گاو و گوسفند متعلق به زکات و تقسيم گوشت آن بين فقرا
سوال 1826 :
آيا در زکات گاو و گوسفند، مى توان حيوان را سر بريد و گوشت آن را بين چند فقير تقسيم نمود؟
جواب :
اگر قيمت کم نشود و با تراضى با گيرندگان باشد، مانعى ندارد.