صيغه ى عقد
نحوه خواندن عقد دايم و موقت
سوال 53 :
نحوه خواندن عقد چگونه است؟ آيا خود فرد مى تواند آن را بخواند؟
جواب :
نحوه خواندن عقد در مسأله ى 1882 و 1883 به تفصيل ذکر شده است و خود فرد نيز مى تواند آن را بخواند.
عدم اشتراط عربى خواندن صيغه
سوال 54 :
در صورت جواز متعه اهل کتاب در کشورهاى غربى، آيا صيغه ى عقد بايد به زبان عربى خوانده شود يا همان توافق بين دو نفر بر زمان و مهريه ى معلوم (در قالب هديه) کفايت مى کند؟
جواب :
بايد صيغه خوانده شود، هر چند که عربى خواندن صيغه شرط نيست.
عقد کسى که زبان عربى بلد نيست
سوال 55 :
کسى که قادر به خواندن صيغه عقد به زبان عربى نباشد، در چه صورتى عقد او صحيح است؟
جواب :
بنابر اظهر، ترجمه صيغه عقد به فارسى يا زبان ديگر با وجود قدرت بر عربى کافى است و احتياط مستحب، عربى بودن صيغه است و براى کسى که نمى تواند صيغه عربى را بخواند و يا وکيل بگيرد، قطعا ترجمه کافى است.
قصد انشاء در عقد
سوال 56 :
قصد انشا هنگام خواندن صيغه ى عقد به چه معناست؟ و آيا شخص عقد کننده، حتما بايد فرق اخبار و انشا را بداند؟
جواب :
يعنى قصد کند که به سبب اجراى صيغه مى خواهد عقد زوجيّت را ايجاد کند و ميزان همين قصد است، نه توجه به فرق بين اخبار و انشا.
صيغه عقد به زبان غير عربى
سوال 57 :
آيا خواندن صيغه عقد به زبان‌هاى غير عربى جايز است؟
جواب :
بنابر اظهر، ترجمه صيغه عقد به فارسى يا زبان ديگر با وجود قدرت بر عربى کافى است. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله ى 1884 رساله رجوع شود.)
اکراه به ازدواج
سوال 58 :
خانمى خانه دار هستم، قبل از ازدواج با شوهرم به مرد ديگرى علاقه‌مند بودم، ولى مرا با تهديد به ازدواج با اين مرد که شوهرم هست وادار کردند و چون راه به جايى نمى بردم، لاجرم زمان عقد هنگامى که عاقد از من وکالت مى گرفت، در قلبم نيّت همان نامزد اوّلى را کردم و در ظاهر بله به دوّمى به حساب آمد. حال نمى دانم وضعيّت زندگى و بچه هاى من چگونه است؟
جواب :
شما اگر بعد از عقد هم به عقدى که واقع شده رضايت داده باشيد، به طورى که نيّت مذکور خطورى بيش نبوده، ازدواج بين شما و شوهرتان نافذ و تمام است. اما اگر توريه کرده و اساسا عقد بدون قصد واقع شده باشد، عقد شما اشکال دارد.
وکالت در عقد
سوال 59 :
آيا يک نفر مى تواند اصاله و وکاله عقد را به فارسى يا عربى اجرا کند؟
جواب :
بله، مى تواند.
معاطات در نکاح
سوال 60 :
آيا مى توان در نکاح نيز مانند ساير عقود قايل به معاطات شد؟
جواب :
خير نمى شود.
عدم اطّلاع عقد کننده از شرايط و معناى صيغه
سوال 61 :
اگر عاقد از شرايط نکاح و معناى صيغه آگاهى نداشته باشد، آيا عقد نکاح صحيح است؟
جواب :
محلّ تأمل است، پس خلاف احتياط است. (مسأله ى 1884 رساله)
اجراى عقد بدون انقضاى عقد موقّت
سوال 62 :
کسى که بدون انقضاى عقد موقّت يا بخشيدن بقيّه مدّت، عقد دايم اجرا کند و بعدا متوجّه شود، آيا عقد دايم او باطل است؟
جواب :
بله، باطل است.
تکرار صيغه عقد
سوال 63 :
اگر صيغه عقد توسط چند نفر خوانده شود تکرار صيغه، ضررى به صحّت آن نمى زند؟ اگر صيغه توسط يک نفر ولى چند مرتبه خوانده شود، چه حکمى دارد؟
جواب :
اشکال ندارد.
اختلاف مرجع زوجين در تعدّد موجب و قابل
سوال 64 :
مرد، مقلّد مرجعى است که مثلاً تعدّد موجب و قابل را شرط مى داند و زن از مجتهدى تقليد مى کند که اتّحاد موجب و قابل را کافى مى داند. در اين جا طبق نظر کدام يک از اين دو مرجع بايد عمل کرد؟
جواب :
طبق نظر مرجع مرد عمل کنند.
وکالت ضمن عقد نکاح
سوال 65 :
آيا شوهر، مى تواند، زن را وکيل کند که هر موقعى که خواست از زوج جدا شود؟
جواب :
خير، ولى مى تواند زن را وکيل کند که از طرف زوج طلاق دهد.
سوال 66 :
آيا قرار دادن شرط وکالت طلاق در عقد ازدواج براى فرد ثالث صحيح است؟
جواب :
مانعى ندارد.
لزوم صحت قرائت صيغه
سوال 67 :
در مواقعى که صيغه عقد توسط وکيل جارى مى گردد، اگر او ضمن اجراى صيغه بعضى از حروف را اشتباهى به کار ببرد، آيا غلط بودن اين حروف صحّت عقد را با مشکل رو به رو مى کند؟
جواب :
بله، مشکل مى شود.
حضور نداشتن يکى از زوجين در عقد
سوال 68 :
در زمان اجراى صيغه عقد، اگر يکى از زوجين حضور نداشته باشد، آيا عقد صحيح است؟
جواب :
اگر زوجين کاملاً مشخص شوند، عقد صحيح است.
جارى کردن صيغه ى عقد به صورت غير حضورى
سوال 69 :
اگر صيغه عقد به صورت غير حضورى، به وسيله ى تماس تلفنى، فيلم ويديويى و... توسط زوجين يا وکيل آن‌ها اجرا شود، عقد حاصل صحيح است يا خير؟
جواب :
در صورت مشخص شدن کامل دو زوج، عقد صحيح است.
واجب بودن الفاظ مخصوص در عقد
سوال 70 :
چه لزومى دارد که صيغه عقد با ادا کردن الفاظ مخصوص جارى شود، در حالى که مى توان از طريق حالات و حرکات زوجين از قصد و رضايت آن‌ها مطّلع شد؟
جواب :
بايد صيغه ى صحيح خوانده شود.
شروط محضر جهت ازدواج
سوال 71 :
در اين زمان براى ثبت ازدواج در دفاتر رسمى شروطى را الزاما قيد کرده و مرد را ملزم به رعايت آن شروط مى نمايند. آيا اين شرايط در خواندن عقد دخالت دارد؟ اگر عقدى بدون اين شروط و خارج از محضر خوانده شود و در محضر صرفا اين شروط امضا شود، آيا الزام آور خواهد بود؟
جواب :
اگر آن شروط ضمن عقد لازمى ذکر شود و بدون الزام به توافق زوجين برسد، آن شروط اعتبار دارد.
کراهت پسر يا دختر به ازدواج
سوال 72 :
ولىّ شرعى، پسر يا دخترى را پيش از بلوغ با رعايت عدم مفسده، به ازدواج ديگرى در مى آورد. آيا کراهت پسر يا دختر از اين ازدواج پس از بلوغ اثرى دارد و موجب خيار فسخ مى شود؟
جواب :
کراهت آن‌ها پس از بلوغ اثرى ندارد و اختيار فسخ ندارند؛ مگر اين‌که به بيّنه اثبات کنند که هنگام عقد مفسده داشته است.
ملاک ساقط شدن اذن ولى در باکره
سوال 73 :
آيا شرايط اذن پدر يا جدّ پدرى در عقد دختر باکره با ازاله ى بکارت دختر [به دليل طبّى، تجاوز به عنف يا به دليل ارتکاب زنا [ساقط مى شود؟ يعنى آيا ساقط شدن اذن، مترتّب بر ازدواج رسمى و معتبر اجتماعى و همسردارى و متعاقبا طلاق يا فوت است؟ يا خير، مترتّب بر ازاله ى بکارت است؟
جواب :
ميزان در سقوط اذن، ازاله ى بکارت به جماع است.
اذن پدر در ازدواج دايم و موقت
سوال 74 :
آيا اذن پدر در ازدواج باکره شرط است؟ و آيا فرقى بين ازدواج دايم و موقّت وجود دارد؟
جواب :
بنابر احتياط واجب تکليفا واجب است و فرق نمى کند.
اجازه مادر در عقد
سوال 75 :
اگر پدر فوت کند، آيا مادر مى تواند اجازه ى صيغه ى دخترش را بدهد؟
جواب :
مادر ولايت ندارد و اگر جدّ پدرى هم ندارد، در بالغه رشيده احتياج به اذن نيست.
سوال 76 :
دختر باکره با اذن پدر ازدواج کرده و قبل از دخول مطلّقه شده، اگر دوباره بخواهد ازدواج کند، آيا باز هم اذن پدر لازم است؟
جواب :
بله، احتياطا.
لزوم رضايت طرفين در عقد نکاح
سوال 77 :
پدرى دختر 13 ساله ى خود را به مرد 40 ساله، بدون مشورت او نامزد کرده و مبلغى از خواستگار گرفته است. موقع عقد دختر مخالفت کرده، ولى پدر با تهديد و کتک او را به عقد مجبور کرده است. عاقد هم از پدر طرفدارى کرده و با گرفتن بله به طور جبر و اکراه صيغه را جارى کرده است. حکم چنين عقدى چيست؟
جواب :
اگر زن را به ازدواج مجبور نمايند و بعد از خواندن عقد راضى شود و بگويد به آن عقد راضى هستم، عقد صحيح است.
اجبار دختر به عقد
سوال 78 :
تزويج دختر بالغه ى رشيده به اجبار به صورتى که قطعا راضى نيست، چه حکمى دارد؟ آيا پدر شرعا مى تواند چنين کارى کند؟
جواب :
پدر نمى تواند و دختر بايد عقد را اجازه کند.
سوال 79 :
در فرض فوق اگر زوجه بعد از چند سال به اين ازدواج راضى شود، چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر طيب خاطر منظور است، آن شرط صحت نيست؛ بلکه اگر در اين حد راضى بوده که روابط زناشويى ايشان شرعى باشد، همان براى اجازه ى عقد کافى است.
سوال 80 :
در فرض فوق حکم فرزندانى که از اين ازدواج پيدا شده اند چيست؟
جواب :
با فرض مزبور مثل سايرين هستند.
دعوت به ازدواج موقت بدون اذن ولىّ
سوال 81 :
با توجه به کثرت جوانانى که امکان ازدواج ندارند و از طرق نامشروع به ارضاى خويش مى پردازند، آيا مى توان به صورت کلى و بدون هيچ قيد و شرطى (حتى اذن ولى)، از آنان به ازدواج موقت دعوت کرد؟
جواب :
اذن پدر دختر باکره، تکليفا لازم است.
موارد سقوط اذن ولى در ازدواج باکره
سوال 82 :
اذن ولى در چه شرايطى از دختر باکره، ساقط مى شود؟
جواب :
اگر پدر و جد پدرى غايب باشند، به گونه اى که نشود از آنان اذن گرفت و ازدواج براى دختر لازم باشد، يا در ازدواج نکردن ضرر يا مشقت شديدى باشد و هم‌چنين اگر پدر يا جد پدرى از ازدواج با کسى که هم‌کفو اوست، با وجود تمام مقدمات و شرايط ممانعت کنند و او نيز به ازدواج تمايل دارد و ازدواج هم به مصلحت او باشد، با اجتماع تمام شرايط مى تواند ازدواج نمايد.
رضايت ولى در امر ازدواج فرزند صغير
سوال 83 :
در عصر و زمان ما، ولايت پدر (ولى) در امر ازدواج بر فرزند صغيرش تا چه حدى است؟
جواب :
تا حدى که براى فرزند مصلحت داشته باشد و مفسده اى نداشته باشد.
اعتماد به گفته ى دختر مبنى بر رضايت والدينش نسبت به ازدواج
سوال 84 :
آيا اگر دختر گفت پدر و مادرم به ازدواج من راضى هستند، مى شود به گفته او، بدون اذن پدر يا جدّ پدرى او ازدواج کرد؟
جواب :
اگر به صداقت او اطمينان حاصل شود، مانعى ندارد.
ازدواج دخترى که به سن رشد رسيده
سوال 85 :
آيا دخترى که به سن رشد رسيده و پدر و پدر بزرگ ندارد، مى تواند خودش ازدواج کند؟
جواب :
چنان چه به مصلحت او باشد، اشکالى ندارد.
تفاوت رضايت بر دوستى با رضايت بر ازدواج
سوال 86 :
آيا اگر دختر و پسرى همديگر را دوست داشته باشند و پدر پسر و دختر نيز به اين دوستى راضى باشند، براى اجراى عقد کفايت مى کند؟
جواب :
خير.