حدّ ترخص
تعريف حدّ ترخص
سوال 1577 :
حدّ ترخّص چيست؟
جواب :
يعنى انسان از وطن خود يا جايى که قصد کرده ده روز در آن جا بماند، به قدرى دور شود که ديوار شهر را نبيند و صداى اذان آن را نشنود؛ ولى بايد در هوا غبار يا چيز ديگرى نباشد که از ديدن ديوار و شنيدن اذان جلوگيرى کند و لازم نيست به قدرى دور شود که مناره ها و گنبدها را نبيند، يا ديوارها هيچ پيدا نباشد، بلکه همين قدر که ديوارها کاملاً معلوم نباشد، کافى است.
ملاک حدّ ترخّص
سوال 1578 :
مى گويند حدّ ترخص يعنى جايى که ديوارهاى شهر را نبينند و صداى اذان شهر را نشنوند و در زمان کنونى که ديوارى وجود ندارد و معمولاً کارخانه ها و مغازه هايى به طور پراکنده در نزديکى شهر و گاهى متصل به آن وجود دارند که فاصله ى آن ها از هم از چند کيلومتر تجاوز نمى کند، حدّ ترخص يا ديوار شهر را چگونه بايد حساب کرد؟
جواب :
ميزان ديوار خانه هايى است که عرفا جزو شهر حساب مى شود.
نيّت روزه در حدّ ترخص
سوال 1579 :
شخصى که در ماه رمضان مسافر است براى اين که بتواند روزه بگيرد اگر قبل از ظهر به حدّ ترخص بيايد و نيّت روزه کند و همين که ظهر شد از همانجا مجدّدا مسافرت کند، آيا روزه اش صحيح است يا نه؟
جواب :
اگر قبل از وقت زوال در خود شهر باشد، ظاهرا روزه اش صحيح است و در حدّ ترخص احتياطا جمع بين روزه و قضاى آن کند.
حدّ ترخص دو منطقه ى مسکونى متصل به هم
سوال 1580 :
دو منطقه ى مسکونى (روستا) قبلاً جدا بودند ولى الآن به هم متصل شده اند و هنوز اسمشان فرقى نکرده است ساکنين اين دو محل حد ترخص را از کجا بايد حساب کنند؟
جواب :
اگر عرفا يک محل محسوب مى شوند، حکم يک محل را دارند.
روزه ى مسافرى که هنوز به شهر نرسيده؛ ولى صداى اذان شهر را مى شنود
سوال 1581 :
مسافرى که قبل از ظهر در ماه مبارک رمضان به نزديک وطن يا شهرى که قصد دارد در آن جا ده روز بماند رسيده، به نحوى که اذان شهر را مى شنود و ديوارهاى آن را مى بيند ولى هنوز وارد شهر نشده است. آيا روزه ى آن روزش صحيح است يا خير؟
جواب :
اگر قبل از زوال وارد شهر هم بشود روزه اش صحيح است و گرنه احتياطا جمع مى کند بين روزه ى آن روز و قضاى آن.
افطار بعد از حدّ ترخص در صورت انصراف از سفر
سوال 1582 :
شخصى در ماه مبارک رمضان، قبل از ظهر براى مسافرت از خانه خارج مى شود و پس از گذشتن از حد ترخّص، افطار مى کند ولى قبل از رسيدن به حدّ مسافت شرعى، از مسافرت منصرف و قبل از ظهر به منزل بر مى گردد، آيا امساک بقيه روز واجب است؟
جواب :
خير و هم چنين هر جا که به نحو جايز افطار کرده است.
شک در رسيدن به وطن
سوال 1583 :
اگر مسافر در ماه مبارک رمضان به سوى وطن خود حرکت کند و مصادف با اذان ظهر، نزديک وطن خود برسد ولى شک کند که آيا مقدارِ مسافتِ باقى مانده، وطن محسوب مى شود يا خير، نماز و روزه اش چه حکمى دارد؟
جواب :
نماز و روزه اش تمام نيست.
روزه دارى که جاهل به حکم افطار در مسافرت است
سوال 1584 :
اگر روزه دار جاهل باشد به اين که تا به حدّ ترخّص نرسيده نبايد قبل از زوال افطار کند و قبل از حدّ ترخص به اين اعتبار که مسافر است افطار نمايد، روزه ى اين شخص چه حکمى دارد؟ آيا قضا بر او واجب است يا حکم ديگرى دارد؟
جواب :
قضا بر او واجب است و اگر جاهل مقصّر بوده، على الاحوط کفاره هم دارد.
جادّه اى پيچ دار
سوال 1585 :
اگر مسافر از حدّ ترخّص وطنش خارج شود ولى به علّت پيچ و خم جادّه، دوباره به کمتر از حدّ ترخّص برسد و بعد از خروج دوباره از حدّ ترخّص اگر باقى راه به تنهايى کمتر از مسافت شرعى باشد ولى با احتساب مقدارى که قبلاً طىّ کرده به اندازه ى مسافت مى شود، با توجّه به اين که از اوّل قصد مسافت شرعى داشته است، آيا نمازش تمام است يا شکسته؟
جواب :
نمازش شکسته است.
اعراض و بازگشت از سفر بعد از حدّ ترخص
سوال 1586 :
شخصى به قصد مسافرت به هشت فرسخ و يا بيشتر، حرکت مى کند، از حدّ ترخص که خارج شد، نماز را شکسته مى خواند و حدود سه فرسخ که مى رود از قصد خود منصرف مى گردد و به وطن مراجعت مى کند و هنوز وقت نماز باقى است، آيا بايد دوباره نمازش را تمام بخواند يا نه؟
جواب :
خير، اعاده لازم نيست.
سفر به قلّه هاى مشرف به وطن
سوال 1587 :
کسى که قصد سفر به قلّه ها و کوه هاى بلند و مرتفع را دارد. با توجه به اين که مسير او گاهى بيش از مسافت شرعى است، اگر شهر خود را ببيند حکم نماز و روزه ى او چيست؟
جواب :
وقتى به اندازه اى دور شود که اگر آن شهر در زمين هموار بود، ديوارش از آن جا ديده نمى شد، بايد نماز خود را شکسته بخواند و نيز اگر پستى و بلندى خانه ها بيشتر از معمول باشد، بايد ملاحظه معمول را بنمايد.