احکام نماز جماعت و فضيلت نماز جماعت
ثواب نماز جماعت و پاک شدن عقوبت گناهان
سوال 1067 :
آيا ثواب نماز جماعت باعث پاک شدن عقوبت گناهان مى شود؟
جواب :
در آن چه مربوط به حق النّاس و يا هر چه انسان مأمور به تدارک است، نيست و در غير آن بى اثر نيست.
حکم نماز خواندن با جماعت با سرعت
سوال 1068 :
آيا نماز به صورت جماعت با سرعت و بدون مستحبات بهتر است يا به صورت فرادا با مستحبات؟
جواب :
در صورت خواندن با جماعت بهتر است.
فضيلت نماز جماعت يا ادامه عزادارى
سوال 1069 :
آيا نماز جماعت اوّل وقت مهم تر است يا ادامه عزادارى امام حسين ـ عليه السّلام ـ ؟
جواب :
جمع آن دو ممکن است.
جمع بين دو فضيلت نماز جماعت و نماز اوّل وقت
سوال 1070 :
اگر نماز جماعت پس از زمان فضيلت اوّل وقت برپا شود، چگونه مى توان بين دو فضيلت نماز جماعت و نماز اوّل وقت جمع نمود؟ ترجيح با کدام است؟
جواب :
در اوّل وقت، نماز فرادا بخواند و بعد به جماعت آن را اعاده کند و اگر نخواست دو نماز بخواند، احتياط در اين امر مستحبّى، در تقديم نماز اوّل وقت است.
جواز عدول به نافله در نماز استيجارى براى درک جماعت
سوال 1071 :
آيا در نماز استيجارى مى توان براى رسيدن به جماعت، به نافله عدول کرد؟
جواب :
جايز است.
عقوبت ترک جماعت
سوال 1072 :
چون نماز جماعت واجب نيست و با توجّه به اين که جماعت در دسترس است، اگر در نماز جماعت شرکت نکنيم، در محضر خداوند متعال مؤاخذه مى شويم؟
جواب :
استحباب شرکت در جماعت، مؤکّد است؛ به طورى که بين مستحبّات کم نظير يا بى نظير است و ترک آن به عنوان اوّلى مؤاخذه ندارد.
انتخاب بين نماز فرادا با حضور قلب يا جماعت بدون حضور قلب
سوال 1073 :
اگر کسى احساس کند که در نماز فرادا داراى حضور قلب بيشترى است و در نماز جماعت به عللى کسل مى شود، کدام را انتخاب کند؟
جواب :
دومى را انتخاب کند.
صحّت حديثى که ترک کنندگان نماز جماعت را يهودى معرفى مى کند
سوال 1074 :
گويا از حضرت رسول اکرم ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم ـ روايت شده که فرموده اند: کسانى که به جماعت حاضر نمى شوند و فُرادا نماز مى خوانند، يهودى هستند با آنان معاشرت نکنيد. آيا اين حديث صحيح است يا نه؟
جواب :
بايد شرايط خارجى صدور روايت ملاحظه شود.
اشتغال به کارهاى ادارى و عدم حضور در نماز جماعت
سوال 1075 :
در بعضى اماکن ادارى، هنگام برپايى نماز جماعت که در وقت ادارى است، تعدادى از افراد به خاطر شرايط کارى در نماز جماعت شرکت نمى کنند ـ با آن که انجام دادن آن کارها بعد از وقت ادارى يا در روز بعد ممکن است ـ آيا عمل آن ها سبک شمردن نماز محسوب مى شود؟
جواب :
موارد آن مختلف است.
بهترين محل براى نماز جماعت
سوال 1076 :
بهترين مکان ها جهت نماز جماعت چه مکان هايى است؟
جواب :
به ترتيب: 1) مسجد الحرام؛ 2) مسجد النّبى؛ 3) مسجد کوفه؛ 4) مسجد سهله؛ 5) مسجد خيف؛ 6) مسجد غدير؛ 7) مسجد بيت المقدس؛ 8) مسجد براثا؛ 9) مسجد قبا؛ 10) مسجد جامع هر شهر؛ 11) مسجد قبيله؛ 12) مسجد بازار و نيز مشاهد مشرفه انبيا و اوصياى آنان و ائمه ـ عليهم السّلام ـ .
تداخل بين نماز جماعت و جلسه ى قرآن
سوال 1077 :
اگر بين نماز جماعت و جلسه ى قرآن تداخل پيش بيايد، کدام يک مقدّم است؟
جواب :
نماز جماعت مقدّم است.
شرايط امام جماعت
شرايط و چگونگى عدالت امام جماعت و نحوه احراز آن
سوال 1078 :
شرايط امام جماعت چيست و منظور از عدالت امام جماعت چيست؟
جواب :
امام جماعت بايد شيعه دوازده امامى، عاقل، عادل و حلال زاده باشد و نماز را به طور صحيح بخواند و بنابر احتياط بالغ بوده و اگر مأموم او مرد است، امام نيز بايد مرد باشد و عدالت معتبر در امام جماعت عبارت است از حسن ظاهر يعنى دورى جستن از گناهان کبيره، به طورى که ظاهر احوال شخص به طور ظنّى دلالت کند که او بناى بر ترک گناه دارد، نه آن که اتفاقا چند روزى گناه را ترک کرده باشد و مأموم بايد اين حسن ظاهر را احراز کند، و اصرار بر گناهان صغيره، به منزله گناه کبيره است.
اعمال منافى مروّت
سوال 1079 :
آيا اعمالى که با مروّت منافات دارد، مضرّ به عدالت امام است؟
جواب :
خير مضرّ نيست؛ مگر به حدّى که منافى با کاشفيّت ظنّيه بر بناى بر ترک گناه باشد.
پخش موسيقى در مسجد
سوال 1080 :
امام جماعتى که از مسجدش صداى نوار موسيقى مطرب و غيرمطرب پخش مى شود و او اهمّيتى نمى دهد و يا احيانا در آن مجلس شرکت مى کند، آيا از عدالت ساقط مى شود؟
جواب :
با عدم محمل صحّت، عدالت او مشکل دارد.
خصوصياتى که باعث رجحان در امام جماعت مى شود
سوال 1081 :
چه خصوصياتى باعث مى شود که شخصى براى امام جماعت بودن بر افراد شبيه خود رجحان داشته باشد؟
جواب :
صاحب مسجد و امامى که براى امامت آن مسجد معيّن شده، و صاحب منزل يا مستأجر آن در صورت واجد شرايط بودن از ديگران در امامت براى جماعت مقدم هستند و مستحب است کسى را که فقيه تر يا قرائتش از ديگران بهتر يا بزرگ تر يا هاشمى است، امام جماعت قرار دهند.
مراد از گناهان کبيره
سوال 1082 :
منظور از گناهان کبيره که امام جماعت بايد تارک آن ها باشد چيست؟
جواب :
هر گناهى است که در قرآن بر آن وعده به آتش يا عذاب داده شده باشد يا در عبارتى کبيره بودن آن تصريح شده باشد يا از گناهى که کبيره بودن آن ثابت است، اعظم يا مساوى شمرده شده باشد.
منظور از اصرار بر گناهان صغيره
سوال 1083 :
منظور از اصرار بر گناه صغيره که به عدالت ضرر مى رساند، چيست؟
جواب :
هر گناه غير از گناه کبيره (که تعريف آن گذشته) صغيره است و انجام دادن آن براى بار دوّم (بدون اين که پس از بار اوّل توبه واقع شود) اصرار است.
مطالبه پول در قبال نماز جماعت
سوال 1084 :
در صورتى که امام جمعه و يا امام جماعت نسبت به دنيا حريص باشد و در قبال خواندن نماز جماعت و جمعه و يا سخنرانى از مردم پول مطالبه نمايد، آيا مى شود در نماز به او اقتدا کرد؟
جواب :
آن چه مرقوم شد مضرّ به عدالت نيست؛ مگر در اين راه مرتکب کبيره شود يا بر صغيره اصرار ورزد.
معاشرت با افراد فاسق
سوال 1085 :
آيا جايز است به کسى که با حضورش در بين افرادى که فاسق هستند باعث تقويت آن ها است اقتدا کرد؟ ناگفته نماند که حضورش نه به خاطر هدايت و ارشاد باشد، بلکه قصد به هم نزدن دوستى و يا جبران خوبى هاى آن ها در حقّش باشد؟
جواب :
موارد مختلف است و با امکان حمل فعل مسلم بر صحيح، حمل بر فساد نبايد کرد.
دروغ گفتن يا نوشتن
سوال 1086 :
اگر کسى آشکارا دروغ بگويد و يا بنويسد و يا باعث دروغ ديگران باشد و براى شخص و اشخاص موارد فوق واضح باشد، آيا اقتداى به او جايز است يا خير؟
جواب :
عادل، دروغ حرام نمى گويد، مگر ضرورت لازم المراعات باشد که رهايى از حرام يا انجام واجب متوقف بر آن باشد و در هر صورت با امکان، بايد حمل بر صحّت شود که شايد دروغ مصلحت آميز بوده است.
ريش تراش بودن امام جماعت از روى جهل به مسأله
سوال 1087 :
حکم نماز جماعتى که به امامت جماعت فرد ريش تراش ـ از روى جهل به مسأله ـ برگزار شده است، چيست؟
جواب :
جماعت باطل است و احتياطا بايد آن نماز را قضا کنند.
توبه از گناه کبيره
سوال 1088 :
شخصى مرتکب گناهى که مستوجب حدّ شرعى است شده است؛ ولى چون فقط خودش مى داند و توبه کرده و حکم به عدالت او هم مى شود، آيا مى تواند امام جماعت بشود؟ کراهت چه طور؟
جواب :
مانعى ندارد و امام جماعت شدن فردى که حدّ شرعى بر او جارى شده است، مکروه است نه آن چه در سوال ذکر گرديده است.
امامت جماعت دانشجو
سوال 1089 :
آيا دانشجوى دانشگاه مختلط که مقيّد به آداب و اصول اسلامى است، مى تواند در نمازخانه دانشکده امام جماعت بشود؟
جواب :
شرايط امام جماعت در رساله مذکور است.
شخصى که نمى دانسته عمل امام جماعت او را از عدالت خارج مى کند
سوال 1090 :
شخصى مى دانسته که عدالت از شرايط امام جماعت است. او عملى را از امام جماعت مى ديده که در حقيقت ساقط کننده ى عدالت بوده، ولى او نمى دانسته و به آن امام اقتدا مى کرده است، بعدا مى فهمد عمل مذکور امام را از عدالت خارج مى کند. تکليف نمازهايى که به اين صورت به جماعت خوانده است، چيست؟
جواب :
اگر ندانستن او به جهل به مسأله بر مى گردد، احتياطا اعاده کند.
امام جماعتى که از طرف سازمان تبليغات يا امور مساجد فرستاده مى شود
سوال 1091 :
آيا پشت سر امام جماعتى که از طرف سازمان تبليغات اسلامى يا سازمان امور مساجد فرستاده مى شوند، مى توان نماز خواند؟
جواب :
اگر عادل و واجد شرايط باشد، جايز است.
امامت کسى که خود را واجد شرايط نمى داند
سوال 1092 :
آيا کسى که خود را واجد شرايط امامت جماعت نمى داند، ولى ديگران به او اين اعتماد را دارند و او نيز مى داند که اگر نپذيرد، نماز جماعت منعقد نخواهد شد، مى تواند به عنوان امام جلو بايستد و ديگران به او اقتدا کنند؟
جواب :
لازم نيست امام جماعت، خودش را عادل بداند.
پرداخت وجه به امام جماعت در اداره ها
سوال 1093 :
آيا پرداخت وجه به امام جماعت که در نمازخانه ى ادارات، نماز مى خواند از طرف اداره صحيح است؟
جواب :
اگر اخذ اجرت صدق ننمايد، مانعى ندارد وگر نه جايز نيست، بنابر احوط.
اجرتى که ادارات به ائمه ى جماعات مى دهند
سوال 1094 :
اجرتى که بعضى از ادارت دولتى به بعضى از روحانيونى که در آن جا اقامه ى نماز مى کنند و يا مسأله مى گويند، مى دهند چه حکمى دارد؟ اگر اين فرد روحانى قصد گرفتن اجرت داشته باشد، آيا نمازهايى که به جماعت خوانده شده صحيح است؟
جواب :
اگر براى کارهاى غير واجب باشد و يا به عنوان اجرت بر کار واجب نباشد، اشکال ندارد ولى در هر حال عمل، صحيح واقع مى شود، هر چند عبادى باشد.
سهم امام و پول هايى که امام جماعت بابت امر خاصّى دريافت کرده است
سوال 1095 :
امام جماعتى از مردم و مأمومين، مقدارى پول و قدرى سهم مبارک امام ـ عليه السّلام ـ جهت ساختن مسجد گرفته؛ ولى در اين مورد اقدامى نکرده است. به همين دليل صاحبان پول، پول خود را طلب مى کنند؛ امّا او مى گويد شما حق مطالبه نداريد، چون من وکيل شرع هستم و خودم مى دانم چه کنم. آيا اين مسأله به عدالت او ضرر مى رساند يا نه و آيا مى توان پشت سر اين فرد نماز خواند؟
جواب :
تا جايى که حمل بر صحت ممکن باشد، مضرّ به عدالت نيست.
کسب اجازه از مجتهد جهت امامت جماعت
سوال 1096 :
آيا براى امام جماعت شدن نياز به کسب اجازه از مجتهد است، يا همان توجّه و اعتماد مردم کافى است؟
جواب :
همان که مردم او را عادل بدانند، کافى است.
دفتر ازدواج داشتن امام جماعت
سوال 1097 :
آيا صاحب دفتر ازدواج بودن، به عدالت امام جماعت خدشه وارد مى کند؟
جواب :
اگر شرايط ذکر شده جهت امامت جماعت را دارا باشد، مسأله مذکور منافاتى با امامت او نخواهد داشت.
امام جماعتى که قاضى است، ولى به درجه ى اجتهاد نرسيده
سوال 1098 :
آيا نماز خواندن پشت سر امام جماعتى که شغل قضاوت دارد، ولى مجتهد نيست، صحيح است؟
جواب :
شرايط امام جماعت در رساله ذکر شده است که در صورت احراز آن، اقتداى به او جايز است.
مشاهده ى غيبت از امام جماعت
سوال 1099 :
اگر امام جماعت را چندين مرتبه در حال غيبت کردن ببينم، آيا از عدالت خارج مى شود؟
جواب :
اگر امکان حمل بر صحّت ندارد، از عدالت خارج مى شود.
امام جماعتى که امر به معروف و نهى ازمنکر نمى کند
سوال 1100 :
آيا اقتدا به امام جماعتى که قادر بر امر به معروف و نهى ازمنکر است، ولى اين کار را نمى کند، جايز است؟
جواب :
اگر با وجود تمام شرايط وجوب، آن را ترک مى کند از عدالت ساقط مى شود و علم به اين مطلب لازم است.
عدالت امام جماعتى که قوانين رانندگى را رعايت نمى کند
سوال 1101 :
امام جماعتى که با اتومبيل رفت و آمد مى کند و بعضى از قوانين راهنمايى و رانندگى را رعايت نمى کند، عادل مى باشد يا خير؟
جواب :
اگر عناوين ثانوى ديگر که ضرر به عدالت مى زند، در ميان نباشد، مضرّ به عدالت نيست.
شرکت در مجلس موسيقى
سوال 1102 :
اگر امام جماعتى در مجلسى شرکت مى کند که در آن مجلس صداى موسيقى مطرب و غير مطرب پخش مى شود و او اهميتى نمى دهد؛ از عدالت ساقط مى شود؟
جواب :
اگر امکان حمل به صحّت ندارد، بله ساقط مى شود.
دروغ گفتن امام به صورت شوخى
سوال 1103 :
اگر امام جماعتى به صورت شوخى گاهى دروغ بگويد، آيا از عدالت خارج شده است؟
جواب :
خير، خارج نمى شود.
امام جماعت شدن شخصى که کافر بوده و بعدا مسلمان مى شود
سوال 1104 :
پدر و مادر شخصى کافر بوده و خودش نيز تا سال ها کافر بوده و سپس توبه کرده و مسلمان مى شود. آيا چنين شخصى مى تواند عادل و در نتيجه امام جماعت بشود؟
جواب :
بله، امکان دارد.
اعتقاد به تحريف دعاهاى مفاتيح الجنان
سوال 1105 :
اگر امام جماعتى عقيده داشته باشد که برخى از دعاهاى مفاتيح الجنان تحريف شده است، عادل مى باشد يا خير؟
جواب :
مضرّ به عدالت نيست.
امامت شخص وسواسى
سوال 1106 :
اگر شخصى وسواسى باشد ـ مثلاً کلمه اى را چند بار تکرار مى کند ـ ، مى تواند امام جماعت باشد؟
جواب :
تا به حدّ بطلان نمازش نباشد، اقتداى به او جايز است.
امامت شخص بى گناهى که بنابر حکم دادگاه بر او حدّ جارى شده است
سوال 1107 :
شخصى در دادگاه محکوم شده و حدّ شرعى بر او جارى شده است در حالى که خود او مى داند بى گناه بوده. آيا اين فرد مى تواند امامت جماعت افرادى که او را مى شناسند يا نمى شناسند را، بر عهده بگيرد؟
جواب :
بله، مانعى ندارد.
امامت شخص مخالف انقلاب
سوال 1108 :
اشخاصى که مخالف انقلاب يا نظام جمهورى اسلامى و يا مخالف ولايت فقيه هستند، آيا اقتدا به آن ها جايز است يا خير؟
جواب :
اگر عادل باشند، اقتدا به آن ها مانعى ندارد.
اقتدا به استادى که سر کلاس حاضر نمى شود
سوال 1109 :
اگر استاد دانشگاه سر کلاس هاى خود حاضر نشود، آيا مى شود به او اقتدا کرد؟
جواب :
اگر آن تدريس بر او واجب شرعى باشد و بدون عذر آن را ترک مى کند، عدم حضور او مُخلّ به عدالت مى شود.
اقتداى ظاهرى به امامِ فاقد شرايط
سوال 1110 :
آيا اقتدا به صورت ظاهرى و صورى به امام جماعتى که فاقد شرايط مى باشد، جايز است؟
جواب :
صحيح نيست و اگر فقط صورتا اقتدا کند، کار حرامى نکرده است، مگر آن که سبب انتزاع ترويج باطل شود.
اقتدا به امام جماعت فاسق و اعاده نمازهاى خوانده شده
سوال 1111 :
آيا اقتدا به امام جماعت فاسق جايز است؟ آيا نمازهايى که خوانده شده بايستى اعاده شود؟
جواب :
اقتدا به امام جماعت فاسق جايز نيست و اگر بعد از نماز بفهمد که امام جماعت عادل نبوده، نمازش صحيح است. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله ى 1142 و 1170 و 1171 رساله رجوع شود.)
انتشار بى عدالتى يک امام جماعتى در بين مردم
سوال 1112 :
اگر عده اى امام جمعه يا جماعت را عادل ندانند، مى توانند بى عدالتى او را در بين مردم منتشر کنند؟
جواب :
خير، نمى توانند؛ مگر اين که آن شخص سبب اضلال و گمراهى ديگران شود و ضمنا ترويج از او هم جايز نيست.
امام جماعت عادلى که نمى دانيم اکنون عادل است يا نه
سوال 1113 :
قبلاً به عدالت شخصى اطمينان داشتم و به او اقتدا مى کردم. بنابر ضرورت کارى مجبور شدم چند سال در شهر ديگرى اقامت کنم. اکنون که به شهر خود برگشته ام، نمى دانم اين فرد به عدالت باقى است يا نه. آيا شناخت قبلى من نسبت به عدالت اين شخص کفايت مى کند يا اين که دوباره بايد عدالت او را احراز نمايم؟
جواب :
شناخت قبلى کافى است.
اقتدا به امام جماعت غير عادل و دوباره خواندن نماز
سوال 1114 :
شخصى با اين که در عدالت امام جماعت شک دارد يا اصلاً او را عادل نمى داند، براى نماز به او اقتدا مى کند، و دوباره همان نماز را فرادا مى خواند. آيا اين عمل او اشکال دارد؟
جواب :
نماز جماعت خواندن او اشکال دارد.
پى بردن به اين که امام جماعت حاضر، امام جماعت هميشگى نيست
سوال 1115 :
شخصى طبق روال هميشگى در نماز جماعت حاضر مى شود. در اثنا يا بعد از تمام شدن نماز، متوجه مى شود که امام جماعت، آن امام جماعت هميشگى نيست و امام جماعت کنونى موقتا به جاى او آمده است و نسبت به عدالت امام جماعت جديد اطمينان ندارد. حکم نمازى که خوانده است، چيست؟
جواب :
نماز او به جماعت باطل است هر چند آن امام جماعت ديگر هم نزد او عادل باشد و اگر به صورت وجوب يا استحباب و يا احتياط، مأموم قرائت نماز خود را خوانده باشد، نماز او به طور فرادا صحيح است، ولى اگر طورى بوده که اگر قبل از نماز مى فهميد که دومى است، به او هم مثل اولى اقتدا مى کرده، نمازش به جماعت نيز صحيح است.
شکّ در عدالت
سوال 1116 :
در صورتى که انسان به عدالت امام جماعت شکّ داشته باشد، آيا مى تواند به او اقتدا کند؟
جواب :
مأموم بايد عدالت امام را احراز کند به طُرُقى که توضيح آن در رساله آمده است. (به مسأله ى 1171 رساله مراجعه شود).
اقتدا به امام جماعتى که نمى شناسيم
سوال 1117 :
براى اقامه نماز وارد مسجدى مى شويم و مى بينيم که نماز جماعت بر پا شده است. با توجه به اين که امام جماعت را نمى شناسيم، مى توانيم به او اقتدا کنيم يا خير؟
جواب :
خير، نمى توانيد.
کسى که خود را عادل نمى داند
سوال 1118 :
اگر کسى خود را عادل نداند و ديگرى با دانستن شرايط امام جماعت به او اقتدا کند، آيا وظيفه ندارد که بگويد من عادل نيستم؟
جواب :
خود را تفسيق کردن، جايز نيست.
سوال 1119 :
کسى که خودش را عادل نمى داند در صورتى که مأمومين وى را عادل بدانند، آيا مى تواند براى جماعت امامت کند يا خير؟
جواب :
اشکال ندارد ولى سعى کند که ملکه ى عدالت در او پيدا شود.
وظيفه ديگران در برابر امام جماعت غير عادل
سوال 1120 :
اگر انسان در جمع محدودى در مدّت معينى حضور داشته باشد و امام جماعت آن جمع عادل نباشد يا قرائت او اشکال داشته باشد و نماز فرادا خواندن نوعى تفسيق و اهانت به او محسوب مى شود، در چنين شرايطى تکليف چيست؟
جواب :
اگر تفسيق به حساب مى آيد، مى تواند در صف بايستد؛ ولى وظيفه منفرد را مراعات کند و در هر حال نماز خودش را بخواند، در اين صورت باطل نيست.
علم به عدالت امام به خاطر اقتداى تعدادى از مؤمنين ظاهر الصّلاح
سوال 1121 :
آيا از اين که عده اى از مؤمنين ظاهر الصّلاح به کسى اقتدا کرده اند، مى توان به عدالت امام علم پيدا کرد؟
جواب :
امکان دارد.
تشخيص عدم عدالت امام از روى عدم اقتداى تعدادى از افراد ظاهر الصلاح به او
سوال 1122 :
ما امام جماعتى را عادل مى دانستيم و به او اقتدا مى کرديم، تا اين که عده ى زيادى از افراد ظاهر الصّلاح آشکارا به امام اقتدا نکرده اند، آيا اين موضوع نشان دهنده ى عدم عدالت امام نيست؟
جواب :
خير، دليل نمى شود.
امامت معمّم ياغير معمّم
سوال 1123 :
آيا کسى که معمّم است بر غير معمّم از حيث امامت جماعت برترى دارد؟
جواب :
بله، فى الجمله نسبت به ديگران مقدّم است.
اقامه ى جماعت توسط غير روحانى
سوال 1124 :
اقامه ى جماعت توسط غير روحانى شناخته شده در صورتى که يک فرد روحانى ناشناسى حاضر باشد، چگونه است؟
جواب :
بايد عدالت امام جماعت احراز شود.
اولويّت بين امام جماعت سيّد و غير سيّد
سوال 1125 :
اگر در نزديکى منزل ما در دو جا نماز جماعت برقرار شود که امام جماعت يکى از آن ها سيّد، و ديگرى غير سيّد است. اقامه نماز با کدام يک اولويّت دارد؟
جواب :
اگر ديگرى (غير سيد) فقيه تر نيست، سيّد اولويّت دارد.
ترجيح اقتدا بين فرد روحانى و غير روحانى راتب
سوال 1126 :
امام راتب مسجدى غير روحانى است. اگر فردى روحانى به طور اتفاقى به آن مسجد برود و بخواهد امام جماعت بشود، آيا بايد از امام راتب غير روحانى اجازه بگيرد؟ و اگر هر دو قصد اقامه جماعت داشته باشند، اقتدا به کدام يک ارجح است؟
جواب :
امام راتب مقدّم است.
امام جماعت غير روحانى
سوال 1127 :
در مسجدى که در نزديکى ما است، به دليل نبودن فرد روحانى، يک نفر غير معمّم اقامه ى جماعت مى کند، در مسجد دورتر يک فرد روحانى و معمّم امام جماعت است. اولويت براى شرکت در نماز جماعت، با کدام مسجد است؟
جواب :
اگر آن فرد معمم عالم هم باشد، اولويّت دارد.
مراد از صحت قرائت
سوال 1128 :
منظور از صحت قرائت امام جماعت، صحت قرائت حمد و سوره است يا صحت تمام قسمت هاى نماز؟
جواب :
صحت قرائت حمد و سوره امام شرط است.
منظور از صحيح بودن قرائت امام جماعت
سوال 1129 :
منظور از صحيح بودن قرائت امام جماعت چيست؟ آيا بايد حروف را از مخارج آن طبق اصول تجويد بخواند؟
جواب :
امورى که رعايت آن در قرائت نماز لازم و ضرورى است، در مسأله هاى 823 تا 827 رساله ذکر شده است.
اقتدا به کسى که مسايل قرائت را رعايت نمى کند
سوال 1130 :
در مسايلى از نماز که شما فتواى خاصّى داريد ـ مثلاً رعايت مدّ را در قرائت نماز واجب دانسته ايد ـ ، آيا مى توانيم به کسى که اين موارد را رعايت نمى کند اقتدا کنيم؟
جواب :
نمى توانيد، بنابر احتياط.
اگر مأموم قرائت امام را صحيح نداند
سوال 1131 :
اگر قرائت امام جماعت از نظر مأموم صحيح نباشد، مى تواند به او اقتدا کند؟
جواب :
خير، نمى تواند.
قرائت حمد و سوره با لحن زيبا
سوال 1132 :
آيا امام جماعت مى تواند قرائت حمد و سوره و اذکار را با لحن زيبا انجام دهد؟ (در حالى که خودش عادت به اين کار در حال فرادا را ندارد.)
جواب :
اگر به قصد ريا نباشد، اشکال ندارد.
شکّ در صحّت قرائت نماز امام
سوال 1133 :
شخصى در صحّت قرائت امام شکّ دارد. آيا مى تواند اقتدا کند يانه؟ و اگر مى تواند اقتدا کند، به چه نحوى امکان پذير است؟
جواب :
اگر شکّ در حکم باشد نمى تواند اقتدا کند؛ و اگر شکّ در موضوع باشد مى تواند اقتدا کند و اگر در اثنا فهميد که به صورت اشتباهى غلط خوانده، خود مأموم آن قرائت را مى خواند، گرچه احتياط در اين است که قصد فرادا نمايد.
اطمينان به عدم صحت قرائت امام
سوال 1134 :
اگر مطمئن باشيم که قرائت امام صحيح نيست، مى توانيم به او اقتدا کنيم؟
جواب :
خير، نمى توانيد.
اقتدا به کسى که قادر به بلند خواندن نماز نيست
سوال 1135 :
شخصى به علت بيمارى که دارد نمى تواند نمازهاى صبح و مغرب و عشا را با صداى بلند (جهر) بخواند، آيا اقتدا به او در آن نمازها صحيح است؟
جواب :
احوط ترک اقتدا است.
اقتدا به امام جماعتى که بعضى حرکات و حروف را اشتباه مى خواند
سوال 1136 :
آيا اقتدا به امام جماعتى که بعضى از حرکات و حروف ادعيه يا آيات قرآن را اشتباه مى خواند، صحيح است؟
جواب :
اگر به حدّ غلط خواندن باشد و در محلّ تحمّل باشد (در حمد و سوره دو رکعت اوّل نماز)، اقتداى به او صحيح نيست.
امامت کسى که بين اجزاى نماز فاصله زيادى مى اندازد
سوال 1137 :
اگر شخصى که عادت دارد بين اجزاى نماز فاصله ى زيادى بيندازد يا در حين قرائت، زياد مکث کند؛ مى تواند امام جماعت باشد؟
جواب :
اگر مخلّ به موالات لازم در نماز نباشد، اشکال ندارد.
امامت فردى که براى وضو، نايب مى گيرد
سوال 1138 :
اگر فردى براى گرفتن وضو، نايب بگيرد، صلاحيّت امام جماعت شدن را دارا است يا خير؟
جواب :
خالى از اشکال نيست.
اقتدا به فردى که به کمک عصا يا ديوار، مى ايستد
سوال 1139 :
اگر فردى به کمک عصا يا ديوار قادر به ايستادن باشد، آيا اقتدا به او جايز است؟
جواب :
اگر مأموم در حال ايستاده به تکيه کردن نياز ندارد، اقتداى او به کسى که به تکيه کردن نياز دارد، محل اشکال و احتياط است.
امامت کسى که کمرش خميده است
سوال 1140 :
شخصى که کمرش مقدارى خميدگى دارد، به نظر حضرتعالى مى تواند امام جماعت شود يا خير؟
جواب :
اگر به حدّى است که انتصابى که شرط در قيام است از او فوت نمى شود، اشکال ندارد.
امام جماعت فرد نابينا
سوال 1141 :
آيا شخص نابينا مى تواند امام جماعت باشد؟ به خصوص که از اين جهت، در کيفيت تطهير بدن و لباسش شبهه وجود داشته باشد؟
جواب :
ظاهرا اشکال ندارد.
شخصى که برص (پيسى) دارد
سوال 1142 :
اگر شخصى (پيسى) داشته باشد، ولى به قدرى کم است که مردم نمى دانند و زير لباس پنهان مى ماند. آيا چنين شخصى نبايد امامت کند؟ اگر امامت کند، نماز مأمومين اشکال پيدا مى کند؟
جواب :
مکروه است؛ ولى اشکال ندارد.
اقتدا به کسى که روى صندلى چرخ دار نماز مى خواند
سوال 1143 :
آيا به شخصى که روى صندلى چرخدار نماز مى خواند مى توان اقتدا کرد؟
جواب :
کسى که ايستاده نماز مى خواند، بنابر اظهر نمى تواند به کسى که نشسته نماز مى خواند اقتدا کند.
امامت کسى که يک دست او قطع شده است
سوال 1144 :
آيا کسى که يک دست او قطع شده است، مى تواند امام جماعت بشود؟
جواب :
اشکال دارد.
کسى که يک يا چند موضع از مواضع هفت گانه اش را باندپيچى کرده
سوال 1145 :
اگر کسى يکى يا چند موضع از مواضع هفت گانه اش، که به هنگام سجده بايد بر زمين قرار بگيرد، باندپيچى شده يا گچ گرفته باشد، مى تواند امام جماعت باشد؟
جواب :
در مورد گچ گرفتگى و يا وجود باند در پيشانى خلاف احتياط است.
امامت کسى که براى سجده مهر را بالاتر مى آورد
سوال 1146 :
آيا کسى که براى سجده، مهر را روى ميز مى گذارد و سجده مى کند، مى تواند امام جماعت شود؟
جواب :
اشکال دارد.
امام جماعت شخصى که موضع سجده اش قطع شده است
سوال 1147 :
شخصى که بعضى از مواضع سجده اش مانند انگشت بزرگ پا قطع شده باشد، آيا مى تواند امام جماعت بشود يا نه؟
جواب :
اشکال دارد.
مجروح و معلولى که رکوع و سجود را با اشاره انجام مى دهد
سوال 1148 :
آيا مجروح يا معلولى که رکوع و سجود را با اشاره انجام مى دهد، مى تواند امام جماعت بشود؟
جواب :
اشکال دارد.
اقتدا به کسى که نمى تواند تمام کف دست را روى زمين بگذارد
سوال 1149 :
آيا مجروح يا معلولى که نمى تواند تمام کف دست را روى زمين بگذارد، جايز است امام جماعت شود؟
جواب :
خلاف احتياط است، بنابراين اشکال دارد.
اقتداى قارى قرآن به ديگرى
سوال 1150 :
اقتداى فردى که قارى قرآن است و قرآن را با لحن زيبا و با رعايت اصول و قواعد تجويدى قرائت مى کند به کسى که به صورت معمولى قرائت مى نمايد چه حکمى دارد؟
جواب :
جايز است.
اشتباه در افعال و اذکار امام
سوال 1151 :
اگر بدانيم که امام جماعت مثلاً «اللّه الصّمد» را درست تلفظ نمى کند و يا در انجام تشهد نماز اشکال دارد، آيا مى توان تا آن مقدار از نماز نيّت جماعت کرد و از آن جا به بعد نيّت فرادا نمود؛ يا آن مقدار از نماز مثل «اللّه الصمد» راخود انسان قرائت کند و بقيه نماز را به جماعت تمام نمايد؟
جواب :
از اوّل نمى توان به او اقتدا کرد، بنابر احوط.
اقتدا به کسى که بر جهر قادر نيست
سوال 1152 :
کسى که به طور دايم يا موقّت، قادر به خواندن قرائت نماز به طور جهر نيست، آيا اقتداى به او در نمازهاى جهريّه ـ يعنى صبح و مغرب و عشا ـ صحيح است؟
جواب :
بنابر احوط، جايز نيست.
اقتدا به کسى که نماز با غسل غير جنابت را جايز مى داند
سوال 1153 :
امام جماعت از روى اجتهاد يا تقليد با غسل هاى غير جنابت نماز خواندن را جايز مى داند. آيا مقلّدين حضرتعالى مى توانند اقتدا کنند يا نه؟ و اگر مأموم شک کرد که آيا امام بعد از غسل جمعه مثلاً وضو هم گرفته است يا نه، مى تواند به او اقتدا کند؟
جواب :
احتياط در ترک اقتدا است.
اقتدا به کسى که نماز با غسل مستحبى را جايز مى داند
سوال 1154 :
اگر امام جماعتى، نماز با غسل مستحبى را جايز بداند و مأموم از روى تقليد يا اجتهاد آن را جايز نداند، مأموم مى تواند به امام اقتدا کند يا خير؟
جواب :
بنابر احتياط واجب جايز نيست.
اقتدا به کسى که دست يا پا ندارد
سوال 1155 :
در جنگ تحميلى بعضى از روحانيون از ناحيه ى يک دست يا يک پا و يا... قطع عضو شده اند و در ايّام محرم و صفر و رمضان جهت اقامه ى جماعت و تبليغ به شهرها و روستاها مى روند و نظر مراجع فعلى در اين باره مختلف است، نظرتان را مرقوم فرماييد؟
جواب :
بنابر احتياط واجب به شخص معذورى که نماز عذرى مى خواند نمى شود اقتدا کرد؛ مگر به فردى که به علت عذرى تيمم نموده است و کسى که با مأموم، نقص مساوى داشته باشد. پس در فرض سوال على الاحوط نمى تواند اقتدا کند.
سجده فردى که به علّت سوختگى انگشت هايش جمع شده است
سوال 1156 :
شخصى هستم به علت سوختگى انگشتانم جمع شده است، به طورى که کف دستم هنگام سجده کاملاً بر روى زمين قرار نمى گيرد و فقط مقدارى از کف دست و سر انگشتان روى زمين قرار مى گيرد. آيا بنده مى توانم اقامه نماز جماعت نمايم؟ آيا مى شود پارچه اى در دست گرفته که خلأ پر شود و اقامه نماز جماعت نمود؟
جواب :
بلى، اگر نتوانيد تمام کف دست را روى زمين بگذاريد، متعيّن است که با پارچه، خاک يا هر چيز ديگر کف دست را پر کنيد تا همه جاى دست عرفا روى زمين مستقر باشد و با امکان اين مطلب، فرقى بين نماز جماعت و فرادا نيست.
شخص داراى نيمه کف
سوال 1157 :
آيا شخصى که يک دستش داراى پنج انگشت است؛ ولى کف دست او به اندازه ى نصف کف دست افراد عادى است، مى تواند امامت کند؟
جواب :
اگر فقط اشکال در کوچکى کف دست باشد، اظهر صحّت جماعت است.
کسى که نقص عضو دارد، ولى مقلّد ديگرى است
سوال 1158 :
روحانيونى که نقص عضو دارند، اگر مقلّد مرجعى باشند که امامت جماعت را براى آن ها بلااشکال مى داند، ولى در مأمومين آن ها کسانى باشد که احتمالاً يا علما مقلّد مرجعى باشند که اقتدا را مجاز نمى داند، آيا بر امام جماعت فوق لازم است که در هر مکانى که نماز به امامت او اقامه مى شود قبل از نماز، مأمومين را از حکم مسأله ى مرجع آن ها آگاه سازد؟
جواب :
اگر مأمومين از جهت اين که حکم مسأله را نمى دانند به او اقتدا مى کنند، بنابر احتياط بايد آن ها را ارشاد کند و اگر اقتدا از اين جهت است که موضوع را نمى دانند، لازم نيست به آن ها اطّلاع دهد.
صحّت امامت زن براى زنان
سوال 1159 :
آيا زن مى تواند براى زنان امام جماعت شود؟
جواب :
با وجود شرايط، مانعى ندارد.
امامت شخص خنثى
سوال 1160 :
آيا کسى که خنثى است مى تواند لباس روحانيت بپوشد و امام جماعت شود؟
جواب :
اگر خنثايى باشد که بيشتر علايم مرد را داشته باشد که ملحق به مردان باشد، جايز است.
اقتداى زن پاک به زن مستحاضه
سوال 1161 :
آيا زنى که مستحاضه نيست، مى تواند به زنى که مستحاضه است اقتدا کند؟
جواب :
بنابر احتياط، نمى تواند به او اقتدا کند.
امام راتب
سوال 1162 :
منظور از امام راتب چيست؟ آيا با وجود امام راتب، اقامه ى فرد ديگرى صحيح است؟
جواب :
امام راتب يعنى امامى که براى امامت آن مسجد معيّن شده مقدّم است؛ ولى امامت ديگرى هم صحيح است.
جلوگيرى از اقامه نماز امام غير راتب
سوال 1163 :
آيا کسى مى تواند از اقامه ى نماز جماعت توسط شخصى غير از امام راتب، در مسجد جلوگيرى کند؟
جواب :
خير، نمى تواند.
ممانعت بانيان مسجد از امامت امام راتب
سوال 1164 :
اگر کسانى در ساختن مسجد سهم داشته باشند، آيا مى توانند مانع از اقامه نماز توسط امام راتب شوند و بگويند ما به امامت اين فرد راضى نيستيم؟
جواب :
خير، نمى توانند.
اقتدا به نماينده ى امام جماعت پيشين
سوال 1165 :
اگر امام جماعتى، به دليل مسافرت، غايب باشد و شخصى را به جاى خود معرفى نمايد، آيا اقتداى به او صحيح است؟ هم چنين اگر کسى را معرفى نکند و شخصى بدون اجازه به جاى او بايستد؟
جواب :
بايد آن امام را مأمومين عادل بدانند.
امام جماعت اهل تسنن
سوال 1166 :
آيا اقتدا به امام جماعت سنّى مذهب جايز است؟
جواب :
خير، باطل است.
اقتدا به اهل تسنن در ايام حج
سوال 1167 :
آيا اقتدا کردن به اهل تسنّن به ويژه در ايام حج که نماز مغرب را پيش از وقت مى خوانند يا اين که مهر نمى گذارند و فاصله را رعايت نمى کنند، جايز است؟
جواب :
مأموم واجب است به وظيفه فرادا عمل کند؛ و اگر لازم است تقيّه کند، حمد و سوره و لااقل حمد را به صورت آهسته بخواند، در غير اين صورت نماز را اعاده نمايد.
اعاده نمازهايى که با تقيّه خوانده شده
سوال 1168 :
اگر کسى به خاطر تقيّه به امام جماعت سنّى يا غير عادل اقتدا کند، بايد نمازش را اعاده کند؟
جواب :
اگر حمد و سوره نمازهايش را و يا لااقل حمد آن ها را ـ هر چند آهسته ـ نخوانده است بايد نمازش را اعاده نمايد.
اقتدا به امام جماعت شيعه ى فاسق يا سنّى عادل
سوال 1169 :
اگر دو امام جماعت باشند: يکى شيعه و فاسق و ديگرى سنّى و عادل. اقتدا به کدام يک از آن دو ارجح است؟
جواب :
اقتداى به هر کدام باشد، باطل است.
مقدارى که در صف جماعت اهل سنت، جايز است مانند آنان نماز بخوانيم
سوال 1170 :
در هنگام اقتداى به اهل سنّت، تا چه مقدار جايز است مانند آن ها نماز بخوانيم؟
جواب :
در صورت تقيّه، بايد لااقل حمد را مأموم ـ هر چند آهسته ـ بخواند.
اقتداى ندانسته مأموم به نماز مستحبّى
سوال 1171 :
فردى در حال خواندن نماز مستحبّى است، ديگرى به گمان اين که وى نماز واجب مى خواند به او اقتدا مى کند، وظيفه او چيست؟
جواب :
احتياط در وجوب اعلام امام جماعت است که اقتدا کننده بفهمد و اگر به وظيفه ى منفرد عمل نکرده، آن نماز را هر چند به مثل سجده ى سهو جبران کند و يا اگر مثلاً رکنى را اضافه کرده است، اعاده کند.
مأموم و امام بودن يک نفر در يک نماز
سوال 1172 :
شخصى دو رکعت اوّل نماز خود را به جماعت خوانده که نماز اوّل تمام مى شود، بنابراين دو رکعت ديگر را فرادا مى خواند. آيا شخص سوم مى تواند به فرد مزبور اقتدا کند؟
جواب :
مانع ندارد.
اقتدا به خيال رکعت آخر و معلوم شدن رکعت دوّم
سوال 1173 :
اگر کسى در رکعت دوّم در حين تشهّد امام جماعت به تصوّر اين که رکعت چهارم مى باشد براى درک فضيلت جماعت اقتدا کند و بعدا بفهمد رکعت آخر نبوده است، وظيفه اش چيست؟
جواب :
مى تواند به جماعت ادامه دهد و همراه امام برخيزد و رکعت اوّل خود حساب نمايد.
اقتداى نماز قضا به جمعه
سوال 1174 :
آيا نماز قضاى يوميّه را مى توان به نماز جمعه اقتدا کرد؟
جواب :
اگر جمعه با شرايط آن اقامه شود، مى شود اقتدا کرد.
امامت کسى که در داشتن نماز قضا شک دارد
سوال 1175 :
شخصى که شکّ دارد آيا نماز واجب يوميّه اى از او قضا شده يا نه، فرموده اند که قضاى آن نماز مستحبّ است. آيا مى تواند با همين نماز امامت کند و ديگران به او اقتدا نمايند؟
جواب :
اقتدا به نماز مذکور اشکال دارد.
امام جماعتى که نماز قضاى ميّتى را به نذر تبرّعا مى خواند
سوال 1176 :
آيا اقتدا به امام جماعتى که نماز قضاى حتمى ميّتى را به نذر، تبرّعا مى خواند جايز است؟
جواب :
جايز است، حتى براى مأمومى که نماز فريضه اش را مى خواند.
اقتدا به امامى که نماز قضاى ميّتى را به استيجار يا تبرّع مى خواند
سوال 1177 :
آيا اقتدا به امام جماعتى که نماز قضاى حتمى ميّتى را به استيجار يا تبرّع مى خواند، جايز است؟
جواب :
جايز است در استيجار و هر موردى که بر او واجب باشد و در تبرّع محض تأمّل است.
خواندن نمازهاى قضا به جماعت
سوال 1178 :
شخصى نمازهاى گذشته ى خود را غلط خوانده و يا اصلاً نخوانده است، آيا چنين شخصى مى تواند قضاى نمازهايش را به جماعت بخواند؟ آيا مى تواند بين مأمومين فاصله و اتّصال قرار گيرد؟
جواب :
مانعى ندارد.
اقتدا به نماز ظهر و عصر نماز جمعه
سوال 1179 :
آيا مى توان نماز ظهر را به نماز عصر امام جمعه در روز جمعه اقتدا کرد؟
جواب :
مانعى ندارد.
اقتداى نماز عصر به نماز جمعه
سوال 1180 :
آيا نماز عصر را مى توان به نماز جمعه اقتدا کرد؟
جواب :
بله، مى توان.
خواندن نماز احتياط همراه با جماعت
سوال 1181 :
آيا مى توان نماز احتياط را به جماعت اقتدا کرد؟
جواب :
بله، مى توان.
نحوه ى اقتدا کردن در رکعت سوم و چهارم
سوال 1182 :
اگر مأموم در رکعت سوم يا چهارم به نماز جماعت برسد، نحوه ى اقتدا کردن او چگونه است؟
جواب :
مأموم مى تواند صبر کند تا امام به رکوع رفته و سپس اقتدا کرده و به همراه امام به رکوع رود؛ اما اگر در حالى که امام ايستاده است اقتدا کند، بنابر احوط بايد حمد و سوره را بخواند و اگر براى سوره وقت ندارد، بايد حمد را تمام کند و در رکوع، خود را به امام برساند و اگر طورى است که اگر حمد را تمام کند به رکوع نخواهد رسيد، احتياط در اين است که قصد فرادا کند و حمد را تمام کرده و بقيه نماز را خودش بخواند و در رکعت دوم نيز مأموم در صورتى که اگر حمد را تمام کند به رکوع امام نمى رسد، نمى تواند حمد را رها کرده و همراه امام به رکوع رود؛ بلکه حمد را تمام نمايد و در سجده، خود را به امام برساند؛ گر چه احوط در اين صورت قصد فرادا است.
اقتدا در رکعت سوم با اين گمان که رکعت اوّل است
سوال 1183 :
شخصى به رکعت سوم نماز جماعت مى رسد ولى گمان مى کند که رکعت اوّل است، لذا چيزى نمى خواند تکليف اين فرد چيست؟
جواب :
اگر پيش از رکوع بفهمد بايد حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد، فقط حمد را بخواند و خود را به امام برساند؛ اما اگر پس از رکوع متوجه شود که امام در رکعت سوم يا چهارم بوده، نمازش صحيح است.
اقتدا در حال رفتن امام به رکوع
سوال 1184 :
اگر مأموم در حال رفتن امام به رکوع، اقتدا کند؛ آيا نماز جماعت او صحيح است؟
جواب :
بله، صحيح است.
اقتدا در حال رکوع ولى نرسيدن به رکوع امام
سوال 1185 :
اگر کسى به خيال اين که به رکوع امام مى رسد، اقتدا کند ولى به رکوع نرسد، وظيفه اش چيست؟
جواب :
اگر به مقدار رکوع خم شده است، نمازش به طور فرادا صحيح مى باشد و بايد آن را تمام نمايد؛ اما اگر پيش از آن که به مقدار رکوع خم شود، امام سر از رکوع بردارد، مى تواند نيّت فرادا کند يا مى تواند صبر کند تا در رکعت بعد به امام ملحق شود و در صورت ملحق شدن، تکبير ديگر لازم نيست.
اقتدا در زمانى که امام قنوت فراموش شده را پس از رکوع مى خواند
سوال 1186 :
امام جماعتى قنوت را فراموش مى کند و بعد از رکوع، قنوت را مى خواند. آيا در اين حال مى توان به او اقتدا کرد؟
جواب :
بله مى توان، ولى رکعت اوّل مأموم حساب نمى شود.
خواندن تشهد همراه با جماعت در حالى که او در رکعت اوّل است
سوال 1187 :
اگر کسى در رکعت دوم نماز اقتدا کند، آيا خواندن تشهد همراه با جماعت مستحب است يا واجب؟
جواب :
مستحب است تشهد را با امام بخواند و احتياط مستحب آن است که موقع خواندن تشهد، به حال تجافى بنشيند، يعنى انگشتان دست و سينه پا را به زمين بگذارد و زانوها را بلند کند و بايد بعد از تشهد با امام برخيزد و حمد و سوره را بخواند.
اقتدا در تشهد آخر نماز و ليکن با نيّت فرادا
سوال 1188 :
شخصى در تشهد آخر نماز جماعت براى درک ثواب، نيّت کرده و مى نشيند ولى در هنگام نيّت، نيّت فرادا کرده نه جماعت؛ آيا نماز او درست است يا نه؟
جواب :
نماز او درست است با رعايت نکاتى که در مسأله ى 1151 رساله ذکر شده است.
نحوه ى نشستن کسى که براى درک ثواب جماعت در تشهد آخرکرده است
سوال 1189 :
کسى که براى درک ثواب جماعت در تشهد آخر، تکبيرة الاحرام مى گويد و مى نشيند، اين نشستن او به حالت تجافى باشد يا نشستن معمولى؟
جواب :
بنابر احتياط مستحب در اين حال به صورت تجافى بنشيند.
اقتداى دو نفر به همديگر در صورتى که قبلاً نمازشان را فرادا خوانده بودند
سوال 1190 :
اگر دو نفر هر دو نماز واجب يوميّه را فرادا خوانده باشند، دوباره مى توانند همان نماز را با اقتدا به يکديگر به صورت جماعت بخوانند؟
جواب :
بله، مى توانند.
اقتدا کردن امام، بقيّه نمازش را به مأموم
سوال 1191 :
فردى به شخص ديگرى که رکعت آخر نماز او است اقتدا مى کند. آيا آن فردى که امام است پس از اتمام نمازش مى تواند نماز ديگرش را به اين فردى که به او اقتدا کرده و هنوز مشغول نماز است، اقتدا نمايد؟
جواب :
مانعى ندارد.
امامت شخصى که قبلاً مأموم بوده و اين نماز را به جماعت خوانده
سوال 1192 :
آيا مأموم مى تواند پس از تمام شدن نماز جماعتش، امامت جماعت همان نماز را بر عهده بگيرد؟
جواب :
جواز جماعت محل تأمل است؛ ولى در صورتى که جماعت دوم داراى مزايايى باشد که در شرع رجحان داشته باشد و کسى بخواهد به اميد مطلوب بودن دو مرتبه نمازش را به جماعت بخواند، بنابر اظهر جايز است.
دوباره خواندن نمازى که يقين به صحت آن داريم
سوال 1193 :
اگر کسى نمازش را در حالى که امام يا مأموم است بخواند و يقين به صحت اين نماز داشته باشد، آيا جايز است دوباره آن را به عنوان امام يا مأموم بخواند؟ اگر جايز باشد آيا اين عمل، مستحبى است يا نه؟
جواب :
جواز جماعت محل تأمل است؛ مگر در صورتى که جماعت دوم داراى مزايايى باشد. (به تفصيلى که در مسأله قبلى ذکر گرديد.)
اختلاف اجتهادى يا تقليدى امام و مأموم
سوال 1194 :
آيا اقتدا به امام جماعتى که بلند خواندن قرائت را در نماز ظهر روز جمعه مستحب مى داند (از روى اجتهاد يا تقليد) و بلند مى خواند، براى مأمومى که آهسته خواندن در قرائت ظهر جمعه را واجب مى داند، جايز است؟
جواب :
احتياط واجب ترک اقتدا است.
اختلاف در تقليد يا اجتهاد امام با مأموم
سوال 1195 :
اگر در مسأله اى مأموم و امام از روى اجتهاد يا تقليد اختلاف داشته باشند، اقتدا صحيح است؟
جواب :
در مواردى که نماز امام در مقام عمل به نظر مأموم باطل نباشد، مانع ندارد و در غير اين صورت خلاف احتياط وجوبى است.
اختلاف امام و مأموم در وجوب سوره
سوال 1196 :
اگر امام و مأموم در وجوب سوره اختلاف داشته باشند، به طورى که امام، واجب نمى داند ولى مأموم واجب مى داند، آيا اقتدا صحيح است؟
جواب :
اگر امام سوره را نخواند، اقتدا جايز نيست، بنابر احتياط.
اختلاف رأى در شکسته يا کامل بودن نماز، بين امام و مأموم
سوال 1197 :
امام جماعتى به خاطر شغلى که دارد هر روز از شهرى به شهرى رفت و آمد مى کند و به دليل اين که خود را کثيرالسّفر مى داند، نمازش را کامل مى خواند. اگر مرجع تقليد کسانى، کثير السّفر بودن يا شغل کسى در سفر بودن را براى کامل بودن نماز قبول نداشته باشد، آيا آن افراد مى توانند به آن امام جماعت، اقتدا نمايند؟
جواب :
بنابر احوط نمى توانند.
اقتداى دوباره نماز مغرب
سوال 1198 :
در صورتى که يک رکعت نماز مغرب را به جماعت خوانديم، آيا مى شود دوباره نماز مغرب را به عشاى امام اقتدا کنيم؟
جواب :
مانعى ندارد.
دو جماعت در يک نماز
سوال 1199 :
اگر دو نفر در رکعت دوم به جماعت ملحق شوند، پس از تمام شدن نماز جماعت، يکى از اين دو نفر مى تواند دو رکعت باقى مانده نماز را به ديگرى اقتدا و نيت جماعت دو نفرى بنمايد؟
جواب :
انتقال نيّت جماعت توسط مأموم، بعد از انتهاى نماز امام، به امام ديگر و يا فرادى، جايز است.
نظم و اتّصال صف هاى نماز جماعت
اتّصال مجدّد صف جماعت
سوال 1200 :
اگر اتّصال انسان به واسطه فرادا شدن نماز يک يا چند نفر به هم بخورد، آيا نمازگزار مى تواند با يک يا چند قدم جلو و چپ و راست رفتن، بدون حالت ذکر مجددا اتّصال را برقرار نمايد؟
جواب :
نمى تواند، البته با فاصله اى به مقدار يک نفر، نماز فرادا نمى شود.
کيفيت اتّصال مأمومين در نماز جماعت
سوال 1201 :
کيفيت اتّصال مأمومين را در نماز جماعت توضيح دهيد؟
جواب :
بايد بين جاى سجده ى مأموم و جاى ايستادن امام به قدر يک انسان که به سجده رفته است فاصله نباشد، بنابراين اگر بين آن دو اين مقدار فاصله بود، بنابر اظهر نماز جماعت اشکال دارد و هم چنين اگر بين انسان و مأمومى که جلوى او ايستاده و به وسيله او به امام متصل است، به همين مقدار فاصله باشد، نمازش اشکال دارد، و اگر مأموم به واسطه کسى که طرف راست يا چپ او اقتدا کرده به امام متصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد بايد فاصله او با آن ها کمتر از مقدارى که ذکر گرديد باشد. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله ى 1155 و 1156 رساله رجوع شود.)
حداکثر فاصله بين امام و مأموم
سوال 1202 :
تا چه اندازه فاصله ميان امام و مأموم اشکال ندارد؟
جواب :
بيشتر از سر تا نوک انگشتان پاى يک نفر که در سجده است فاصله نباشد.
واسطه شدن افراد نابالغ
سوال 1203 :
در مدرسه ى ما نماز جماعت برپا مى شود و اينجانب به عللى نمى توانم در صف اوّل بايستم و از طرفى مجبور هستم در صف هاى عقب بايستم و به وضو داشتن نفرات جلوى خودم ـ که اکثرا دانش آموز هستند ـ ، مشکوک هستم. آيا مى توانم نماز خود را به جماعت بخوانم؟
جواب :
اگر نفرات مذکور بالغ هستند، مى توانيد اقتدا کنيد و اگر بالغ نيستند ولى مميّزند، در صورتى مى توانيد وارد جماعت شويد که اطمينان به صحّت نماز آن ها داشته باشيد.
بودن ديوار يا شيشه در بالکن مسجد
سوال 1204 :
اگر در بالکن مسجدى به جاى نرده، جلوى آن ديوار يا شيشه ى مشجّر کشيده شود به طورى که فقط در حالت قيام، امام ديده شود، اقتداى در آن جا صحيح است؟
جواب :
اگر براى خواهران است و اتّصال عرفى محفوظ است اشکال ندارد، ولى براى برادران اگر نمى توانند در همه ى احوال مشاهده کنند، جايز نيست.
پايين تر بودن بعضى از مأمومين نسبت به هم
سوال 1205 :
اگر مکان مأموم از مکان امام پايين تر نباشد ولى از مکان مأمومى که واسطه ى او است پايين تر باشد، جماعت صحيح است؟
جواب :
صحيح است.
واسطه شدن کسى که نماز او اشکال دارد
سوال 1206 :
در نماز جماعت اگر اتّصال مأموم فقط از جانب يک نفر باشد و علم داشته باشيم که نماز آن شخص داراى اشکالاتى است، نماز مأموم مذکور صحيح است يا خير؟ و در فرض مسأله اگر علم نداشتيم ولى احتمال و ظنّ قوى به عدم صحّت نماز آن شخص بدهيم، حکم چيست؟
جواب :
با علم به باطل بودن نماز واسطه، اقتدا صحيح نيست و با عدم علم، نماز او محکوم به صحّت است و در اين صورت اقتدا مانعى ندارد.
سوال 1207 :
در نماز جماعت اگر اتصال از طرف يک نفر باشد و او قبل از امام تکبير بگويد، آيا اتصال نماز جماعت به هم مى خورد؟ اگر بنابر نظر مرجع تقليد واسطه نماز او صحيح باشد چه طور؟
جواب :
بله، اتصال به هم مى خورد.
نمازهاى جماعتى که اتصال نداشته اند
سوال 1208 :
در مسجدى که ديوارى بين زن ها و مردها حايل بوده، مدّت ها نماز جماعت اقامه شده است. پس از مدتى معلوم شده فاصله آن حايل به قدرى بوده که مضرّ به اتّصال بوده است، آيا نمازهايى که اين گونه اقامه شده است، صحيح مى باشد؟
جواب :
ظاهرا چون جهل به موضوع بوده، نمازها محکوم به صحّت است.
واسطه شدن مأموم بيمار
سوال 1209 :
آيا مأمومى که بيمار است و روى تخت يا ويلچر نماز مى خواند، موجب قطع اتّصال صف ها مى شود؟
جواب :
موجب قطع اتّصال نيست.
کسى که جلوتر تکبيرة الاحرام گفته است
سوال 1210 :
در نماز جماعت، فرموده ايد: بنابر احتياط واجب تکبيرة الاحرام مأموم بايد بعد از تکبيرة الاحرام واسطه باشد؛ شخصى که مدّت ها اين حکم را مراعات نکرده، وظيفه اش در قبال نمازهاى جماعتى که قبلاً خوانده چيست؟
جواب :
چنان چه به وظيفه ى اخلال منفرد نکرده باشد، نمازهايش صحيح است و در غير اين صورت چون احتياط است، مى تواند با رجوع به فَالأعلم (مجتهد اعمل بعدى) اعمال سابق را تصحيح کند و احتياط هم در عدم تقدّم است نه در مقارنت که در صورت هم زمانى و مقارنت، اشکال ندارد، پس با شک در تقدّم بعد از فراغ از نماز، نماز محکوم به صحّت است.
فاصله شدن کسى که نماز او احتياطى است
سوال 1211 :
مأمومى که نماز احتياطى خود را به امام اقتدا مى کند، آيا مى تواند تنها راه اتصال بين مأمومين قرار گيرد؟
جواب :
اشکال ندارد.
شکسته بودن نماز بعضى از مأمومين
سوال 1212 :
اتّصال صفوف در نماز چهار رکعتى به علت شکسته بودن نماز صفى که از مسافرين هستند از بين مى رود و بعد با خواندن نماز ديگرى توسط آن ها برقرار مى شود براى کسانى که در صف هاى بعدى اند و نمازشان تمام بوده است، آيا آخر نماز، حکم جماعت دارد يا خير؟
جواب :
بعد از تمام شدن نماز مسافرين، اگر فاصله ى بين جاى سجده ى مأمومين صف بعدى و جاى ايستادن امام يا صف واسطه ى اتّصال به قدر يک انسان به سجده رفته باشد و يا در زمانى که مسافرين مى خواهند اقتدا کنند استقرار آن ها مانع از مشاهده باشد، جماعت اشکال دارد و احتياط آن است که فرادا تمام کنند.
تکبير گفتن صف هاى عقب
سوال 1213 :
در نماز جماعت اگر صف هاى جلويى تکبيرة الاحرام نگفته باشند، آيا صف هاى عقبى مى توانند بگويند؟
جواب :
خلاف احتياط است.
سوال 1214 :
آيا در نماز جماعت در صورت عدم نيّت صف اوّل جايز است که صف دوّم کند و آيا در صورت عدم نيّت صف دوّم جايز است صف سوّم و... نيّت کند؟
جواب :
نيّت کردن متأخّر اشکال ندارد؛ ولى جلوتر از کسى که واسطه ى اتّصال او به امام است تکبيرة الاحرام نگويد، بنابر احوط.
واسطه قرار دادن منحرفين در قبله
سوال 1215 :
اگرما به سمت قبله ايستاده باشيم و بعضى از مأمومين ديگر مقدارى از قبله منحرف باشند، در صورت علم به اين مسأله، آيا مى شود اقتدا کرد؟
جواب :
اگر نماز آن مأمومين باطل نباشد مثل اين که انحراف آن ها از قبله سهوا باشد و يا فاصله شما با غير آن ها زياد نباشد، اشکال ندارد و در غير اين صورت اگر بعد از التفات و توجه به انحراف آن ها، قصد فرادا کنيد نماز صحيح است.
مأموم جاهل به حکم اتصال
سوال 1216 :
اگر در نماز جماعت، مأموم، جاهل به حکم اتصال باشد، آن نمازهايى که با عدم رعايت اتصال خوانده، چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر در آن نمازها به وظيفه ى منفرد عمل نکرده، بايد آن نمازها را دوباره بخواند.
نماز خواندن در جايى که شخصى ديگر در آن مکان جا گرفته است
سوال 1217 :
شخصى براى نماز در مسجد جا گرفته و براى وضو گرفتن مى رود. شخص ديگر سجّاده او را کنار زده و در جاى او نماز مى خواند. آيا نماز او صحيح است؟
جواب :
نماز او صحيح است، اگر با قصد قربت باشد، هر چند معصيت کرده است.
حداکثر و حداقل فاصله ى بين امام جماعت و مأمومين که همگى زن هستند
سوال 1218 :
حداکثر و حداقل فاصله بين امام جماعت و مأموم هايى که همگى زن هستند، چه قدر مى باشند؟
جواب :
همان فاصله ى بين مردها بايد رعايت شود.
تقدّم مرد بر زن در نماز جماعت
سوال 1219 :
آيا در تقدّم مرد بر زن در نماز جماعت و فرادا فرقى هست يا خير؟ و اگر صف هاى مأمومين زن جلوى مردها قرار بگيرد، جماعت صحيح است يا خير؟
جواب :
در اين مسأله بين جماعت و فرادا فرقى نيست و قرار گرفتن صف زن ها جلوى مردها، مکروه مى باشد.
کسانى که در صف اوّل نماز با لباس نجس قرار گرفته اند
سوال 1220 :
اگر در صف اوّل نماز، سه يا چهار نفر که لباسشان نجس است، ايستاده باشند، اتصال بقيّه ى صف را به هم مى زنند؟
جواب :
اگر با جهل به نجاست نماز مى خوانند، نمازشان صحيح است و اتّصال بقيه را به هم نمى زنند.
وجود دو بچّه ى مميّز در صف اوّل جماعت
سوال 1221 :
اگر در صف نماز جماعت دو بچّه ى مميّز قرار گرفته باشند، آيا اتّصال به هم مى خورد؟
جواب :
اگر نمازشان صحيح باشد، مانعى ندارد.
قرار گرفتن کسى که قادر به جلوگيرى از خروج ادرار و... نيست، در صف اوّل
سوال 1222 :
کسى که نمى تواند از بيرون آمدن ادرار يا باد شکم جلوگيرى کند، آيا مى تواند در صف اوّل يا در محل اتصال صف ها قرار بگيرد؟
جواب :
غالبا به يک نفر واسطه؛ اتصال به هم نمى خورد و اگر نمازش را طبق وظيفه خود صحيح مى خواند، مانعى ندارد؛ مثل زن مستحاضه.
اتصال از طريق اهل سنّت
سوال 1223 :
در غير موارد تقيّه اگر اتصال بعضى از مأمومين توسط اهل سنّت باشد، آيا جماعت صحيح است؟
جواب :
خير.
بودن زن و مرد محرم در يک صف نماز جماعت
سوال 1224 :
آيا مرد و زن محرم مى توانند در يک صف از نماز جماعت کنار همديگر باشند؟
جواب :
مانعى ندارد.
عدم وجود حايل بين صف هاى زنان و مردانى که کنار يکديگر ايستاده اند
سوال 1225 :
آيا زنان مى توانند بدون وجود حايل و پرده، کنار مردان در صف نماز جماعت بايستند؟ در پشت سر مردان چه طور؟
جواب :
در صورت اوّل کراهت دارد و در صورت دوم بدون اشکال است.
وجود ديوار بين صف هاى مردان و زنان
سوال 1226 :
آيا وجود ديوار بين صف هاى مردان و زنان، صفوف نماز جماعت را قطع مى کند؟
جواب :
خير، قطع نمى کند.
نبودن پرده بين صف هاى مردان و زنان
سوال 1227 :
اگر ما بين صف هاى مردان و زنان پرده نباشد، آيا جماعت آن ها اشکال پيدا مى کند؟
جواب :
خير.
وجود نرده هاى آهنى در بالکن مساجد
سوال 1228 :
آيا نرده هاى آهنى که در بالکن مساجد است، حايل بين صفوف نماز جماعت محسوب مى شود يا خير؟
جواب :
اگر مانع از ديدن نباشد، اشکال ندارد.
نحوه ى اتصال زنانى که در طبقه ى فوقانى نماز مى خوانند
سوال 1229 :
اتصال صف هاى زنان که در طبقه ى فوقانى مسجد نماز مى خوانند، چگونه با صف هاى طبقه ى پايين برقرار مى شود؟
جواب :
به همان صورت که اگر پايين بودند، در همان مکان اتصال داشتند.
نماز جماعت در مساجد چند طبقه
سوال 1230 :
آيا در مسجدى که چند طبقه است و از طبقات بالا مى توان طبقه هاى پايين تر را ديد، مى توان نماز جماعت برقرار نمود؟
جواب :
بله، مى توان.
ايستادن در صف اوّل نماز جماعت با شکسته بودن نماز
سوال 1231 :
اگر نماز شکسته باشد، مى توانيم در صف اوّل جماعت بايستيم يا نه؟
جواب :
اگر سبب قطع اتصال سايرين نباشد ـ مثل اين که يک نفر باشد ـ اشکال ندارد و در هر صورت نمازش صحيح است.
ملاک اتصال صف اوّل
سوال 1232 :
آيا در صحت اتصال صف اوّل ديدن امام در تمام حالات شرط است؟ و اگر صف بسيار طولانى باشد و يا صف اوّل در بالکن باشد که امام را نبيند، آيا اتصال آن ها اشکال دارد؟
جواب :
اگر به واسطه طولانى بودن صف اوّل، کسانى که دو طرف صف ايستاده اند امام را نبينند، مى توانند اقتدا کنند.
عدم توجه به شکسته شدن نماز صف هاى جلو
سوال 1233 :
اگر انسان در مکانى که نمازگزار مسافر زياد است نماز بخواند، و در رکعت دوم پس از تشهد چشمان خود را ببندد و متوجه شکسته شدن نماز صف هاى جلو و به هم خوردن اتصال نشود، ادامه نماز او به جماعت صحيح است يا در صورت به هم خوردن صفوف هر چند او مطلع نشده باشد، نماز فرادا مى شود؟
جواب :
نماز او فرادا مى شود.
مساوى بودن محل ايستادن امام و مأموم
سوال 1234 :
آيا امام و مأموم مى توانند در کنار هم به صورت مساوى بايستند؟
جواب :
اظهر جواز مساوات با امام، در محل ايستادن است، اگرچه احوط و افضل تقدم اندک امام است، و صدق تأخّر، مربوط به عرف است.
تبعيّت از امام جماعت
لزوم متابعت در افعال و اذکار
سوال 1235 :
آيا متابعت از امام جماعت در افعال و اذکار نماز، لازم است؟
جواب :
در غير تکبيرة الاحرام از اقوال، متابعت لازم نيست. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله ى 1185 تا مسأله ى 1188 رساله رجوع شود.)
عدم متابعت در جماعت
سوال 1236 :
اگر کسى از امام جماعت متابعت نکند، فقط مرتکب حرام شده يا نماز جماعت او نيز باطل است؟
جواب :
وجوب متابعت، شرعى تعبّدى است، نه شرطى پس با تقدم يا تأخر فاحش عمدا يا از روى عذر، اقتدا باطل نمى شود، بنابر اقوى.
تقدم تکبيرة الاحرام بر امام
سوال 1237 :
اگر مأموم متوجه شود که زودتر از امام تکبيرة الاحرام گفته است، چه بايد بکند؟
جواب :
نماز او فرادا مى شود و در صورتى که بخواهد به جماعت ملحق شود، با عدول نيّت مى تواند نماز خود را به نافله تبديل کرده و پس از اتمام آن، به جماعت اقتدا کند.
جهل به لزوم تبعيّت
سوال 1238 :
مأموم اگر جاهل به لزوم تبعيت از امام جماعت در اعمال نماز ـ مثل رکوع و سجود ـ باشد، آيا حکم عدم تبعيّت عمدى را دارد؟
جواب :
جاهل مقصّر در حکم عامد است.
رکوع سهوى قبل از امام
سوال 1239 :
اگر امام مشغول قرائت حمد و سوره باشد و مأموم سهوا به رکوع و پس از آن به سجده برود و بعد متوجّه شود که امام در حال رکوع است، حکم نمازش چيست؟
جواب :
اگر در عرف متشرّعه به واسطه ى فراوانى مخالفت با امام جماعت اقتدا باقى نباشد، محلّ احتياط است و در غير اين صورت برمى گردد و با امام رکوع مى کند.
شخصى که عمدا از امام تبعيّت نمى کرده
سوال 1240 :
آيا شخصى که عمدا از امام تبعيت نکرده است، بايد نمازهايش را اعاده يا قضا کند؟
جواب :
موارد آن مختلف است. (به مسايل 1188 تا 1190 رساله رجوع شود.)
گفتن تکبيرة الاحرام هم زمان با امام
سوال 1241 :
اگر کسى اشتباها هم زمان با امام تکبيرة الاحرام بگويد، چه وظيفه اى دارد؟
جواب :
اشکال ندارد.
زمان گفتن تکبيرة الاحرام
سوال 1242 :
آيا بعد از تکبيرة الاحرام امام، در هر کجاى صفوف باشيم، مى توانيم تکبير بگوييم يا اين که بايد منتظر باشيم کسانى که جلوتر از ما هستند، تکبير بگويند؟
جواب :
بنابر احتياط صف هاى بعدى پس از تکبيرة الاحرام صف هاى جلويى، تکبيرة الاحرام بگويند.
هماهنگ بودن صداى مأمومين با امام جماعت
سوال 1243 :
اگر مأمومين ذکرهاى قنوت يا رکوع و سجده را هماهنگ با امام جماعت بخوانند، به صورتى که صداى جمع خوانى از جماعت شنيده شود، آيا اين کار اشکال دارد؟
جواب :
مکروه است مأموم ذکرهاى نماز را به گونه اى بگويد که امام بشنود.
موارد سقوط قرائت از مأموم
سوال 1244 :
در چه صورت قرائت مأموم ساقط است و در چه صورت مى تواند قرائت کند؟
جواب :
اگر مأموم در رکعت اوّل و دوم نماز صبح و مغرب و عشا صداى حمد و سوره امام را بشنود، اگرچه کلمات را تشخيص ندهد، بايد بنابر احتياط حمد و سوره را نخواند و اگر صداى امام را نشنود مستحب است حمد و سوره را بخواند ولى بايد آهسته بخواند و چنان چه سهوا بلند بخواند اشکال ندارد. و چنان چه مأموم بعضى از کلمات حمد و سوره امام را بشنود بايد بنابر احتياط همان قدر از حمد و سوره را نخواند. و حمد و سوره خواندن مأموم در رکعت اوّل و دوم نماز ظهر و عصر کراهت دارد و مستحب است به جاى آن ذکر بگويد.
جلو افتادن سهوى از امام در رکوع
سوال 1245 :
اگر مأموم بعد از رفتن به رکوع متوجّه شود که امام در حال قيام است، وظيفه اش چيست؟
جواب :
چنان چه طورى باشد که اگر سر بردارد به مقدارى از قرائت امام مى رسد، بايد سر بردارد و با امام به رکوع رود و نمازش صحيح است؛ اما اگر طورى باشد که اگر برگردد به چيزى از قرائت امام نمى رسد، بايد سر بردارد و با امام نماز را تمام کند و نمازش صحيح است و اگر سر برندارد تا امام برسد، باز هم نمازش صحيح است.
رفتن به رکوع قبل از امام و عدم مراجعت به دليل جهل به مسأله
سوال 1246 :
شخصى در نماز جماعت به جاى قنوت به رکوع مى رود و از روى عمد يا جهل به مسأله به عنوان متابعت به قنوت بر نمى گردد. اگر در همان حال منتظر بماند تا امام به رکوع برسد و سپس تا آخر نماز را با امام ادامه دهد؛ نماز او به جماعت صحيح است يا خير؟
جواب :
نمازش صحيح است.
زياد کردن رکن به علت تبعيّت و پى بردن به باطل بودن نماز امام
سوال 1247 :
در نماز جماعت، مأموم به علت تبعيّت، رکنى ـ مثلاً رکوع ـ را زياد کرده است پس از نماز متوجّه مى شود که نماز امام باطل بوده است، آيا نماز مأموم صحيح است يا بايد اعاده کند؟
جواب :
نمازش صحيح است.
شک در رسيدن به رکوع امام، پس از رکوع
سوال 1248 :
اگر کسى پس از سر برداشتن از رکوع شک کند که به رکوع امام جماعت رسيده است يا نه، وظيفه اش چيست؟
جواب :
شکّ او اعتبار ندارد.
نرسيدن به رکوع امام در اثر طولانى بودن قنوت
سوال 1249 :
اگر شخصى در رکعت دوم نماز جماعت، قنوتش را آن قدر طولانى کند که به رکوع امام نرسد، آيا رسيدن به سجده، کفايت مى کند يا خير؟
جواب :
اگر مأموم، زياد از امام عقب بماند، نمازش بنابر اقوى صحيح است، ولى معصيت کرده است و اگر اين مخالفت در نماز زياد واقع شود، مخصوصا اگر در چند رکن انجام بگيرد ممکن است از نماز جماعت خارج شود، ولى اصل نماز صحيح است.
اگر مأموم زودتر از امام سر از رکوع يا سجده بردارد
سوال 1250 :
اگر مأموم سهوا زودتر از امام سر از رکوع يا سجود بردارد در حالت هاى زير چه وظايفى دارد؟
1) به رکوع يا سجده بر مى گردد و اين در حالى است که امام سر برداشته است، يعنى به امام نمى رسد.
جواب :
در رکوع بنابر اظهر نمازش باطل است و اين اتفاق اگر در يک سجده واقع شود، نمازش صحيح است، ولى اگر در دو سجده اتفاق بيفتد، نمازش باطل است.
2) مى داند که اگر برگردد به امام نخواهد رسيد
جواب :
نبايد به رکوع يا سجده برگردد.
نرسيدن به رکوع امام به خاطر خواندن حمد در رکعت سوم
سوال 1251 :
اگر کسى در رکعت سوم امام، اقتدا کند، و مشغول خواندن حمد شود و در اين حال، امام به رکوع برود و فرد مأموم به علت خواندن حمد، نتواند خود را به رکوع امام برساند، چه وظيفه اى دارد؟ (منظور اين که در حال خواندن حمد، امام سر از رکوع بردارد)
جواب :
احتياط در اين است که قصد فرادا کند و حمد را تمام کرده و بقيه نماز را هم خودش بخواند.
مقدار انتظار در حالت تجافى
سوال 1252 :
اگر رکعت آخر امام باشد، و ما هنوز رکعت هاى ديگرى داشته باشيم، آيا بايد تا آخر تشهد يا سلام در حالت تجافى منتظر بمانيم يا اين که بلافاصله پس از دو سجده مى توانيم بلند شويم و ادامه نمازمان را بخوانيم؟
جواب :
اگر قصد فرادا کنيد مى توانيد بلند شده و نمازتان را ادامه دهيد و در غير اين صورت احوط آن است که در وقت تشهّد و تسليم امام به صورت تجافى بنشينيد.
بلند يا آهسته خواندن حمد و سوره توسط مأموم در رکعت سوم نماز مغرب و عشا
سوال 1253 :
مأمومى که در رکعت سوم نماز مغرب و عشا به امام اقتدا مى کند و تکليفش خواندن حمد و سوره است، آيا بايد بلند بخواند يا آهسته؟
جواب :
بايد آهسته بخواند.
تکليف مأموم در خواندن حمد و سوره در حالى که نمى داند رکعت چندم است
سوال 1254 :
اگر مأموم در رکوع يکى از رکعت ها اقتدا کند و همراه امام جماعت بعد از دو سجده بلند شود و نداند که اکنون رکعت دوم يا چهارم امام است، تکليف او از حيث خواندن حمد و سوره چيست؟
جواب :
بايد حمد و سوره را به قصد قربت بخواند و اگر بعدا بفهمد که امام در رکعت اوّل يا دوم بوده، نمازش صحيح است.
پى بردن به نخواندن تسبيحات اربعه در رکوع رکعت سوم
سوال 1255 :
مأمومى در رکوع رکعت سوم به ياد مى آورد که در حال قيام هيچ ذکر و تسبيحات اربعه اى را نگفته است. وظيفه ى اين شخص چيست؟ آيا با همين وضع مى تواند به نمازش ادامه دهد؟
جواب :
ادامه دهد و بعد از نماز احتياطا سجده ى سهو به جا آورد.
گفتن سلام پيش از امام جماعت
سوال 1256 :
آيا نمازگزار عمدا مى تواند قبل از امام جماعت، سلام نماز را بگويد؟
جواب :
بنابر اقوى نمازش صحيح است؛ ولى احتياط در اين است که اگر عذرى ندارد و مى خواهد قبل از امام سلام دهد، قصد انفراد کند. (مسأله ى 1186 رساله)
انجام دادن اعمال نماز زودتر از امام
سوال 1257 :
آيا مأموم مى تواند زودتر از امام سر از سجده بردارد يا سلام دهد؟
جواب :
اگر مأموم عمدا پيش از امام عمدا هم سلام دهد، بنابر اقوى نمازش صحيح است؛ ولى احتياط در اين است که اگر عذرى ندارد و مى خواهد قبل از امام سلام دهد، قصد انفراد کند و مأموم بايد غير از آن چه در نماز خوانده مى شود مانند رکوع و سجود را با امام يا کمى بعد از امام به جا آورد و نبايد پيش از امام انجام دهد.
نيت فرادا در جماعت
نيّت فرادا در اثناى نماز
سوال 1258 :
آيا در بين نماز جماعت مى توان نيّت فرادا نمود؟ اين کار چگونه انجام مى گيرد و در کجاى نماز مى توان اين عمل را انجام داد؟
جواب :
انسان در بين نماز جماعتى که خواندن آن به جماعت واجب نيست، بنابر اظهر مى تواند نيّت فرادا کند، اگرچه از اوّل قصد فرادا داشته باشد، وفرادا در هر جاى نماز جماعت که باشد اشکال ندارد ولى ممکن است از جهت اخلال به نظم جماعت و اشتباه انداختن مأمومين ممنوع باشد. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله ى 1143 رساله رجوع شود.)
نيّت فرادا براى درک فضيلت نماز
سوال 1259 :
شخصى در تشهّد آخر نماز امام جماعت تکبيرة الاحرام مى گويد و براى درک فضيلت مى نشيند، لکن نيّت فرادا نموده نه جماعت ـ يعنى بر خلاف وظيفه عمل نموده است ـ ، آيا نماز او درست است يا اعاده دارد؟
جواب :
چون نيّت اقتدا داشته و منظور او فرادا بودن تمام رکعات نماز خودش بوده، نماز او درست است.
اهانت آميزبودن نماز فرادا
سوال 1260 :
در مسجدى اقامه ى نماز جماعت مى شود؛ شخصى براى اهانت به امام جماعت و يا اين که شايد چنين قصدى نداشته باشد، فرادا نماز مى خواند؛ امّا افراد حاضر در مسجد چنين برداشتى مى کنند، نماز چنين شخصى چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر اهانت باشد، بدون عذر شرعى حرام است؛ گرچه در هر صورت نماز اگر با قصد قربت باشد، صحيح است.
قصد فرادا و خواندن حمد و سوره از اوّل
سوال 1261 :
مأمومى که در بين حمد و يا سوره قصد فرادا کرده و نمى داند امام تا کجاى حمد يا سوره را خوانده، اگر برگردد و از اوّل حمد بخواند جايز است؟
جواب :
مانع ندارد و قصد احتياط داشته باشد.
نيّت فرادا داشتن ولى انجام دادن حرکات و سکنات با جماعت
سوال 1262 :
اگر در صف نماز جماعت شخصى قصد فرادا داشته باشد ولى در قيام و رکوع و قعود با جماعت هم آهنگ باشد، اشکال دارد يا نه؟
جواب :
اشکال ندارد ولى احکام شرعى جماعت را نبايد اجرا کند؛ مثل تکرار تبعى در تقدّم سهوى و يا رجوع در شک.
جايى که مأموم بايد نيّت فرادا بکند ولى اين کار را نمى کند
سوال 1263 :
اگر در جايى از نماز مأموم بفهمد که نماز امام باطل است، اگر نيّت فرادا نکند، نماز خودش هم باطل مى شود يا نه؟
جواب :
اگر به قصد وظيفه بقيه نماز را خودش بخواند صحيح است، به خلاف اين که به جاى نيّت نکردن فرادا نيّت کند عدم فرادا بودن را.
مأمومى که بين حمد و سوره قصد فرادا مى کند
سوال 1264 :
اگر مأمومى بين حمد و سوره قصد فرادا کند، آيا حمد و سوره اش را بايد از اوّل بخواند يا از آن جايى که نيّت فرادا مى کند، يا لازم نيست بخواند؟
جواب :
از همان جا که قصد فرادا کرده است بخواند، (مسأله ى 1144 رساله).
مأمومى که قصد فرادا مى کند و نمى داند امام در کجاى قرائت حمد و سوره است
سوال 1265 :
اگر مأمومى در بين حمد و سوره قصد فرادا بکند و نداند که امام در کجاى قرائت حمد و سوره است، چه تکليفى دارد؟
جواب :
اگر قدر متيقّن ندارد، از اوّل حمد به قصد احتياط بخواند.
آخرين جايى از نماز جماعت که عدول به فرادا امکان پذير است
سوال 1266 :
تا کجاى نماز جماعت مى توان به فرادا عدول کرد که پس از آن ديگر عدول امکان پذير نيست؟
جواب :
حدّ و مرزى ندارد، (مسأله ى 1143 رساله).
جايى که فرادا خواندن باعث توهين به جماعت مى شود
سوال 1267 :
بنده امام جماعتى را عادل نمى دانم بنابراين به او اقتدا نمى کنم. از طرفى اگر بخواهم فرادا بخوانم، گمان اهانت و بى احترامى مى رود. از سوى ديگر مى خواهم نمازم را اوّل وقت و در مسجد بخوانم، خواهشمندم بفرماييد تکليف بنده چيست و چگونه بايد عمل کنم؟
جواب :
اگر بى احترامى به گونه اى است که به حدّ حرمت نمى رسد، امر شما با فرض انحصار مسجد، مردّد بين راجح و مرجوح است که مختار هستيد و به اختلاف شرايط و خصوصيات انتخاب مى کنيد.
احکام و مسايل ويژه امام جماعت
نيّت جماعت براى امام
سوال 1268 :
آيا نيّت جماعت براى امام لازم است يا خير؟
جواب :
در تحقق جماعت فقط کافى است که مأموم نيّت اقتدا داشته باشد وامامت براى امام معتبر نيست و بدون نيّت او، جماعت از طرفين منعقد مى شود و احکام آن از قبيل متابعت و شک جارى است، اما در استحقاق ثواب جماعت براى امام، بدون نيّت تامّل است و نيز در اين صورت احوط براى امام اين است که احکام جماعت را بر اين نماز جارى نکند.
رعايت حال ضعيف ترين مأمومين
سوال 1269 :
منظور از اين که امام جماعت، رعايت حال اضعف مأمومين را بکند، چيست؟
جواب :
يعنى او را به عسر نيندازد.
سوال 1270 :
اگر رعايت حال ضعيف ترين افراد خواندن نماز به صورت آهسته و با تأنى باشد، بر امام جماعت لازم است نماز را آهسته بخواند؟
جواب :
خير، لازم نيست، گر چه خوب است.
بالاتر بودن جايگاه امام
سوال 1271 :
اگر جايگاه امام بالاتر از حدّ تعيين شده باشد، آيا نماز امام و مأمومين باطل مى شود يا فقط نماز مأمومين باطل مى گردد؟
جواب :
جماعت باطل است؛ ولى نماز امام به صورت فرادا صحيح است و هم چنين مأمومين اگر مراعات وظيفه ى منفرد را بنمايند، نمازشان به صورت فرادا صحيح مى باشد.
استفاده ى امام از بلندگو
سوال 1272 :
اگر امام جماعت براى رساندن صداى خود به مأمومين از بلندگو استفاده کند، نماز اشکال پيدا مى کند؟
جواب :
خير.
تعداد دفعات تکرار نماز يوميّه و نماز عيد توسط امام
سوال 1273 :
امام جماعت تا چند نوبت مى تواند نماز يوميّه و نماز عيد را به جماعت بخواند؟
جواب :
فرقى بين جماعت دوم و سوّم و هکذا نيست و اظهر استحباب است با انعقاد جماعت با مأمومين ديگرى غير از نماز جماعت قبلى.
اقامه يک نماز توسط امام جماعت در دو محل
سوال 1274 :
آيا امام جماعت مى تواند يک نماز را در دو محل به جماعت به جاى آورد؟
جواب :
بله، مى تواند.
اقتدا در يک نماز به يک امام در دو محل
سوال 1275 :
آيا شخصى که ملازم امام جماعتى است که در دو محل نماز مى خواند، مى تواند در هر دو محل به اين امام، اقتدا کند؟
جواب :
بله، مى تواند.
بلندى مکان امام نسبت به مأموم
سوال 1276 :
محل امام نسبت به مأموم تا چه ارتفاعى جايز است که بلند باشد؟
جواب :
اگر مکان امام مقدار خيلى کم، مثلاً کمتر از يک وجب بلندتر باشد، اشکال ندارد و نيز اگر زمين سراشيب باشد و امام در طرفى که بلندتر است بايستد، در صورتى که سراشيبى آن زياد نباشد و طورى باشد که به آن زمين مسطّح بگويند، مانعى ندارد.
امام جماعتى که بدل از غسل و وضو، تيمم کرده باشد
سوال 1277 :
اگر امام جماعت، به دليل عذر شرعى، بدل از غسل يا وضو، تيمّم کرده باشد، اقتداى به او صحيح است؟
جواب :
بله، صحيح است.
اشکال در تکبيرة الاحرام امام
سوال 1278 :
اگر امام جماعت بعد از گفتن تکبيرة الاحرام متوجه شود که تکبير را درست نگفته، آيا بايد به مأمومين اطلاع دهد که تکبير نگويند؟ در اين صورت آن کسانى که تکبير گفته اند چه کار کنند؟
جواب :
بلى، اطلاع مى دهد و آن ها که تکبير گفته اند فرادا مى شوند که مى توانند براى ملحق شدن به جماعت به نافله عدول کنند.
امام جماعتى که سهوا بعد از تکبيرة الاحرام به رکوع مى رود
سوال 1279 :
اگر امام جماعت سهوا بعد از تکبيرة الاحرام به رکوع رود، وظيفه ى مأموم چيست؟ اگر امام در رکوع به مسأله پى ببرد، او چه تکليفى دارد؟ آيا با انجام دادن تکليفش، نماز جماعت به قوّت خود باقى است؟
جواب :
مأموم اگر فهميد بايد حمد را بخواند و جماعت صحيح است و امام بعد از نماز سجده ى سهو به جا مى آورد؛ احتياطا.
فراموش کردن مقدارى از سوره توسط امام
سوال 1280 :
اگر امام جماعت مقدارى از سوره را فراموش کند و به رکوع برود، وظيفه ى مأمومينى که متوجه مى شوند، چيست؟
جواب :
مأمومين نسبت به او وظيفه اى ندارند و همان مقدار باقى مانده از سوره را خود تدارک مى کنند.
خواندن سوره ى خاصى در نماز جماعت با نظر مأمومين
سوال 1281 :
آيا امام جماعت مى تواند به خاطر نظر مأمومين سوره ى خاصى را بخواند؟
جواب :
مانعى ندارد.
امام جماعتى که رکوع را فراموش کرده
سوال 1282 :
اگر در نماز جماعتى امام بدون رکوع از قيام به سجده برود، وظيفه ى امام و مأمومين چيست؟
جواب :
مأمومين بايد رکوع را به جا آورند و نماز را فرادا بخوانند و امام اگر در سجده ى دوم فهميد، نمازش باطل است و اگر در سجده ى اوّل فهميد، بايد احتياطا نماز را با رکوع به جا آورد و باز نمازش را اعاده کند.
فراموشى يک سجده توسط امام و ادامه دادن نماز توسط مأمومين به همراه امام
سوال 1283 :
اگر در نماز جماعت، امام يک سجده را فراموش کند، در حالى که مأمومين با خبر بوده اند ولى به خاطر جهل به مسأله، همراه با امام، نماز خود را ادامه داده اند، تکليف نماز امام و نماز مأمومين چيست؟
جواب :
نماز مأمومين باطل است؛ ولى امام بعد از نماز، قضاى سجده را با سجده ى سهو به جا مى آورد.
سه رکعتى خواندن نماز چهار رکعتى توسط امام به طور سهوى و تبعيّت مأمومين
سوال 1284 :
اگر امام جماعت، در نماز چهار رکعتى اشتباه کند و در رکعت سوم تشهد و سلام دهد و مأمومين نيز از او تبعيت کنند؛ وظيفه ى امام و مأمومين چيست؟
جواب :
اگر مأمومين فهميده بودند که رکعت سوم است و تشهد و سلام داده اند، نمازشان باطل است، در غير اين صورت امام و مأموم پس از نماز و پيش از آن که عملى که باطل کننده ى نماز است انجام دهند بايد فورا مقدارى که فراموش کرده اند را به جا آورند.
انجام سه سجده توسط امام
سوال 1285 :
اگر امام جماعت پشت سر هم سه سجده انجام دهد، آيا نماز او اشکال پيدا مى کند؟ وظيفه ى مأمومين در اين حال چيست؟
جواب :
مأمومين نبايد آن سجده ى سوم را به جا آورند و امام بعد از نماز احتياطا سجده ى سهو را به جا مى آورد.
باطل شدن نماز امام جماعت در حين نماز
سوال 1286 :
اگر در بين نماز، امام جماعت بفهمد که نمازش باطل است، چه وظيفه ا ى دارد؟ اگر به مردم اطلاع ندهد و نمازش را صورتا ادامه دهد، آيا نماز مردم صحيح است؟
جواب :
امام کار حرام کرده و بايد نماز را ادامه نمى داده؛ ولى مأمومين که نمى دانستند، نمازشان صحيح است.
وقوع حدث از امام جماعت در بين نماز
سوال 1287 :
اگر از امام جماعت در بين نماز، حدثى سر بزند، چه حکمى دارد؟
جواب :
بايد دست از نماز بردارد و ادامه ندهد.
اگر امام جماعت قادر به ادامه نماز نباشد
سوال 1288 :
اگر در حين نماز، براى امام جماعت حالتى پيش بيايد که قادر به ادامه ى نماز نباشد، تکليف مأمومين چيست؟
جواب :
امام يا مأمومين مى توانند ديگرى را امام قرار دهند، خواه آن فرد از اعضاى جماعت باشد و يا کسى باشد که ابتداءا مى خواهد نماز بخواند. (مسأله ى 1203 رساله).
امام جماعتى که نمازش شکسته بوده، ولى سهوا کامل خوانده
سوال 1289 :
نماز امام جماعت شکسته بوده؛ ولى به علت فراموشى، نماز را کامل خوانده است، بعد از سلام نماز متوجه مسأله مى شود، حال تکليف مأمومينى که نمازشان کامل بوده و نيز تکليف خود امام چيست؟
جواب :
نماز مأمومين صحيح بوده و امام اگر در وقت نماز يادش بيايد، بايد شکسته به جا آورد ولى اگر بعد از وقت يادش بيايد، قضاى آن نماز بر او واجب نيست.
امام جماعتى که نمازش شکسته بوده و تعمّدا کامل مى خواند
سوال 1290 :
اگر امام جماعت براى خواندن رکعت سوم از حالت تشهّد بلند شد و در قيام متوجه شد که نمازش شکسته بوده، ولى به خواندن نماز ادامه داد تا اين که چهار رکعت را کامل خواند، حکم نماز او و نماز مأمومين چيست؟ اگر عده اى از مأمومين مى دانستند که نماز امام شکسته بود و عده اى نمى دانستند، تکليفشان فرق مى کند؟
جواب :
امام و مأمومين که مى دانستند و قصد انفراد نکردند نمازشان باطل است، ولى آن هايى که نمى دانستند، نمازشان صحيح است.
تعدّد امامت يک نفر
سوال 1291 :
در برخى از مناطق به علت کمبود روحانى و تقاضاهاى مکرر جهت امامت، جماعت يک امام جماعت جهت خواندن يک وعده نماز به چند محل متفاوت دعوت مى شود، اصل خواندن چنين نماز و نيّت نمازهاى دوم و بعد چگونه بايد باشد؟
جواب :
خواندن اين نمازها اشکال ندارد و امام جماعت، نيّت جماعت مجدّد مى کند.
مسايل متفرقه نماز جماعت
تشکيل نماز جماعت با دو نفر
سوال 1292 :
آيا مى توان با دو نفر (مثلاً زن و شوهر يا خواهر و برادر) نماز جماعت اقامه کرد؟
جواب :
بله، مى توان.
حرکت دست و پا هنگام قرائت امام جماعت
سوال 1293 :
در هنگام قرائت، آيا حرکت دست و پا مانعى دارد؟
جواب :
اگر به مقدار کمى باشد، مانعى ندارد.
موارد بطلان نماز جماعت و بطلان اصل نماز
سوال 1294 :
لطفا مواردى که موجب بطلان اصل نماز مى شود و نيز مواردى که فقط موجب بطلان نماز جماعت مى گردد اما نماز به صورت فرادا صحيح است را توضيح دهيد؟
جواب :
در موردى که نماز جماعت باطل است، اگر مأموم به وظيفه ى نماز فرادا عمل کند، نمازش به صورت فرادا صحيح است.
شرکت بانوان در نمازهاى جماعت يوميّه
سوال 1295 :
آيا شرکت بانوان در نمازهاى جماعت يوميّه و نماز جمعه کراهت دارد؟
جواب :
در مورد زنان اساسا آن چه به ستر نزديک تر باشد، افضل است و غير آن ثوابش کمتر است.
تکليف زنى که نمى تواند حمد و سوره را صحيح بخواند و...
سوال 1296 :
با توجه به اين که حضور در نماز جماعت براى کسى که نمى تواند حمد و سوره را صحيح بخواند، واجب است؛ تکليف زن در اين خصوص، با در نظر گرفتن اين که شوهر، اجازه ى حضور در جماعت را ندهد چيست؟ اگر بدون اجازه ى شوهر در نماز جماعت شرکت کند، تکليف نمازى که خوانده شده چيست؟
جواب :
کسى که قرائت نمازش غلط است واجب است صحيح آن را ياد بگيرد و اگر به هيچ وجه نمى تواند صحيح آن را ياد بگيرد، بايد هر طور که مى تواند بخواند و به جماعت خواندن نماز، واجب نيست؛ بلکه مستحب است.
ذکر در حال قرائت امام
سوال 1297 :
در صورتى که قرائت امام را بشنويم، آيا واجب است گوش کنيم و يا مى شود در همين حال نيز ذکر گفت؟
جواب :
در صورت شنيدن قرائت در نمازهاى جهريّه، هم گوش دادن مستحبّ است و هم دعا و تسبيح آهسته که هر کدام فضيلت دارد.
«کذلک اللّه ربّى» بعد از سوره ى توحيد امام جماعت
سوال 1298 :
آيا مأموم مى تواند پس از اين که امام از قرائت سوره ى توحيد فارغ مى شود «کذلک اللّه ربّى» بگويد؟
جواب :
به قصد ذکر مطلق مانعى ندارد.
استحباب گفتن «الحمد للّه رب العالمين» پس از حمد امام در نماز ظهر و عصر
سوال 1299 :
آيا در نماز ظهرى که امام حمد را آهسته مى خواند، گفتن «الحمد للّه ربّ العالمين» پس از تمام شدن حمد، توسط مأموم مستحب است؟ با توجه به اين که مأموم زمانى متوجه پايان يافتن حمد مى شود که امام مشغول خواندن سوره شده است؟
جواب :
اگر همان وقت «الحمد للّه رب العالمين» را بگويد، اشکال ندارد، نه پس از شروع در سوره، مگر به قصد ذکر مطلق.
گفتن «الحمد للّه ربّ العالمين» بعد از حمد توسّط مأموم
سوال 1300 :
آيا امام جماعت مى تواند بعد از تمام شدن قرائت حمد، جمله ى «الحمد للّه رب العالمين» را بگويد يا تنها مأموم مى تواند؟ و اگر امام جماعتى يقين به جواز داشته باشد، نماز او و مأمومين چگونه است؟
جواب :
اگر به قصد مطلق ذکر بگويد، اشکال ندارد.
زيادى رکوع سهوى در رکعت دوم توسط امام
سوال 1301 :
امام جماعت در رکعت دوم به صورت سهوى رکوع را زياد کرده است. حکم نماز وى و نيز وظيفه مأمومين چيست؟
جواب :
نماز امام باطل شده است و مأمومين اگر يکى از خودشان را به جاى امام جماعت قرار دهند، نماز جماعت آن ها صحيح است و اگر چنين نکردند، نمازشان به نحو فرادا مى شود و صحيح است.
خواندن نماز و بيان احکام شرعى در وقت ادارى شرکت ها و ادارات
سوال 1302 :
خواندن نماز جماعت و گوش فرا دادن به سخنرانى بيان احکام شرعى که توسط مبلّغين انجام مى گيرد در ساعت ادارى شرکت ها و ادارات، چه حکمى دارد؟ حکم خواندن نماز فرادا در وقت ادارى چيست؟ اگر کسى بدون اجازه کار فرما نماز بخواند؛ آيا نماز او اشکال شرعى دارد؟
جواب :
با اجازه ى کارفرما اين امور را انجام دهد.
گفتن «اعوذ باللّه من الشيطان الرجيم» در نماز جماعت
سوال 1303 :
آيا گفتن «اعوذ باللّه من الشيطان الرّجيم» از آداب نماز است يا از آداب قرائت قرآن؟ آيا گفتن آن در نماز جماعت از عهده ى مأموم ساقط است يا نه؟
جواب :
از آداب قرائت قرآن است، هر چند در نماز هم باشد و در جماعت از عهده ى مأموم ساقط است.
رفتن به نماز جماعت در مسجد، بدون رضايت پدر و مادر
سوال 1304 :
آيا مى توانم بدون رضايت پدر و مادر، جهت نماز جماعت به مسجد بروم؟ آن ها مى گويند نبايد به تنهايى به مسجد بروى و خودشان هم حاضر نمى شوند که براى نماز با من به مسجد بيايند. لطفا بفرماييد وظيفه ى من چيست؟
جواب :
اگر از رفتن شما به جماعت اذيت شوند، نبايد برويد.
برپايى نماز جماعت بدون اجازه ى متولّى شرعى يک مسجد
سوال 1305 :
مسجدى، متولّى شرعى دارد که تمام اختيارات مسجد حتى تعيين امام جماعت، به عهده او است اگر کسى بدون اجازه ى متولى، نماز جماعت بخواند، حکم نماز امام و مأموم چگونه است؟
جواب :
آن جماعت صحيح است.
نماز خواندن در حسينيه با وجود مساجد گوناگون
سوال 1306 :
با وجود چندين مسجد، نماز خواندن در حسينيه چه حکمى دارد؟
جواب :
اشکال ندارد.
مرور قلبى معنا و ترجمه آيات در نماز جماعت
سوال 1307 :
آيا گذراندن معناى آيات از دل در نماز جماعت اشکال دارد؟
جواب :
خير.
شرکت مکبّرين در ثواب نماز جماعت
سوال 1308 :
آيا ثواب نماز جماعت به مکبّرين (کسانى که به وسيله ى تکبير مأمومين را آگاه مى سازند) داده مى شود؟
جواب :
ثواب جماعت را نمى برند، اگرچه خالى از ثواب هم نيست.
بلند گفتن تکبيرها توسط يکى از مأمومين، جهت آگاه کردن ديگران
سوال 1309 :
اگر در نماز جماعت مکبّر نباشد، آيا يکى از مأمومين مى تواند به قصد ذکر تکبيرهايش را بلندتر بگويد تا ساير مأمومين دچار اشتباه نشوند؟
جواب :
اشکال دارد.
اقامه ى نماز در مکانى که ا فراد بيشترى براى نماز حاضر مى شوند
سوال 1310 :
اگر به يک روحانى که در جايى اقامه جماعت مى کند، گفته شود که با تغيير محل نماز، افراد بيشترى در نماز جماعت شرکت مى کنند و او بداند که در جاى اوّل، نماز جماعت با رفتن او تعطيل مى شود، چه وظيفه اى دارد؟
جواب :
اگر در جاى دوم هم جماعت بدون او اقامه مى شود، در جاى اوّل نماز بخواند.
اقامه نمازجماعت در حالى که نمازجماعت پرشکوه ترى در همان نزديکى است
سوال 1311 :
در مکانى نماز جماعت با حضور افراد زيادى برگزار مى شود و صداى اذان و اقامه آن به گوش مى رسد، آيا در اين صورت اقامه ى نماز جماعت ديگر با افراد کمتر در نزديکى آن مکان جايز است يا خير؟
جواب :
بله، جايز است.
ميزان تعطيلى ادارات براى برگزارى نماز جماعت ظهر
سوال 1312 :
از نظر شرعى، ادارات به هنگام نماز ظهر براى برگزارى نماز جماعت، چه مقدارى مى توانند کار خود را تعطيل و ارباب رجوع را منتظر بگذارند؟
جواب :
به مقدار خواندن نماز ظهر و عصر، با اجازه ى مسؤول اداره اشکال ندارد.
انجام اعمال مستحبى که باعث گرفته شدن وقت ادارى مى شود
سوال 1313 :
اگر در اداره جات، انجام بعضى کارهاى مستحبى مانند دعا يا سخنرانى در بين دو نماز، موجب طولانى شدن نماز جماعت و گرفته شدن وقت ادارى شود، اين کارها جايز است؟
جواب :
خالى از اشکال نيست.
توهّم ريا از حرف ديگران
سوال 1314 :
براى مدّت ها هر شب توفيق حضور در نماز جماعت را داشتم؛ اما يک شب نتوانستم خودم را به نماز برسانم. به همين جهت فکر مى کردم که ديگران درباره ى من مى گويند: «چرا امشب به نماز نيامد؟» آيا اين تفکّرات، نشانه آن است که عبادت هايم از روى رياکارى بوده است؟
جواب :
اشکال ندارد؛ ولى به صورت اختيارى اين فکرها را نکنيد.
برپا شدن نماز جماعت دوم، پس از اتمام نماز امام اصلى
سوال 1315 :
اگر بعد از پايان گرفتن نماز جماعت امام اصلى، نماز جماعت دومى برپا شود؛ صحيح است يا خير؟
جواب :
بله، صحيح است.
فرادا خواندن نماز در جايى که نماز جماعت برپا است
سوال 1316 :
در مسجدى که نماز جماعت برپا شده، اگر تعدادى از افراد در آخر مسجد و پشت صف ها به طور فرادا نماز بخوانند، نماز اين اشخاص صحيح است يا خير؟ اگر رويّه اين مسجد چنين باشد که در قسمت جلوى مسجد نماز جماعت و در آخر مسجد نماز فرادا خوانده شود چه طور؟
جواب :
اشکال ندارد، نماز همه صحيح است.
گفتن شعارهاى انقلابى بعد از نماز جماعت
سوال 1317 :
آيا گفتن شعارهاى انقلابى بعد از نمازهاى جماعت، عبادت محسوب مى شود؟
جواب :
خير.
بلند شدن بى اختيارى سر از روى مهر در سجده
سوال 1318 :
اگر در نماز جماعت بدون اختيار پيشانى از مهر بلند شود و دوباره سر را به مهر بگذاريم، آيا دو سجده محسوب مى شود يا بايد به همراه بقيه سجده ديگرى نماييم؟
جواب :
چون در جماعت است، يک سجده محسوب مى شود.
منظور از کراهت داشتن يک عمل عبادى
سوال 1319 :
منظور از کراهت داشتن يک عمل عبادى چيست؟ آيا منظور اين است که اگر انجام ندهيم بهتر است يا اين که ثواب کمترى دارد؟
جواب :
يعنى آن عبادت ثواب کمترى خواهد داشت.