احکام حجر

احکام حجر

معاملات غير معوّض براى فرار از دين

سوال 1059 :

آيا معاملات حقيقى غير معوّضى که مديون غير محجور نسبت به اموالش به قصد فرار از دين انجام مى دهد، نافذ است؟

جواب :

تکليفا جايز نيست، چون ضرر رساندن به غير است، ولى وضعا نافذ است.

شرايط نفوذ معامله ى مديون

سوال 1060 :

اصولاً حضرت عالى تحت چه شرايطى معاملات مديون غير محجور را نافذ نمى دانيد؟

جواب :

تا وقتى که حاکم شرع او را حجر نکرده، تمام معاملاتش نافذ است.

حکم اموال کسى که حقّ تصرّف ندارد

سوال 1061 :

شخصى بنابر رأى و نظر عرف توانايى، اداره و دخل و تصرّف عرفى و عقلايى اموال و ثروت و دارايى خود را ندارد، چه کسى حقّ تصرف در اموال و کارهايش را دارد؟

جواب :

اگر بعد از بلوغ سفيه شده امر او با حاکم شرع است و بدون حکم حاکم هم تصرّفات او نافذ نيست، و اگر قبل از بلوغ سفيه بوده، ولايت او براى پدر و جدّ پدرى و وصىّ اين دو است، بنابر اظهر.

وکيل کردن پسر سفيه توسّط وى

سوال 1062 :

آيا شخص سفيه مى تواند پسر خود را در دخل و تصرّف کارهاى خود تصرف قراردهد؟ موارد وصيّت و هبه... از وى قبول است؟

جواب :

اگر سفاهت او متّصل به کودکى او باشد، ولايت او با پدر و جدّ پدرى است و تصرّفات او بايد با اذن ايشان باشد و توکيل سفيه در آن چه که تصرفات خودش بالمباشره در آن ها نافذ نيست، نيز صحيح نيست.

منجّزات مريض

سوال 1063 :

آيا منجّزات مريض مطلقا نافذ است يا فقط به مقدار ثلث نافذ است؟

جواب :

منجّزات از اصل است.

حکم اموال کسى که تعادل فکرى ندارد

سوال 1064 :

شخصى دو سال قبل از مرگ، تعادل فکرى خود را از دست داده و قادر به حفظ و حساب و مصرف عقلايى مال خود نبوده است. تصرّف بستگان و نزديکان و فرزندان او در مال او چه صورتى داشته است؟

جواب :

در صورتى که اموال صرف در ضروريات ـ هر چند به حسب شأن ـ شده که اگر در حال عادّى بود، همان ها بدون ترديد در همان امور صرف مى شد، هر چند براى بستگان و ميهمان ها نه زيادتر از آن، مورد اجازه ى حاکم وقت بوده و در زيادتى بر آن اجازه لازم است.

وظيفه ى پدر در قبال اموال فرزند بى موالات

سوال 1065 :

فرزندى بعد از گذشت چند سال از سنّ بلوغ، دست مزد خود را بيهوده تلف مى کند و هيچ در فکر آينده ى خود نيست. آيا اجازه مى فرماييد اينجانب ـ که پدر او مى باشم ـ گاهى پولش را از جيب او بردارم و به حساب دفترچه ى پس اندازش واريز نمايم، بدون اين که متوجّه شود، ولى حقّ برداشت با خود فرزند باشد تا از هدر دادن پولش جلوگيرى شود؟

جواب :

اگر سفيه است يا به حدّ رشد نرسيده، پدر در حفظ مالش، بر او ولايت دارد در حفظ مالش هر طور صلاح بداند.

ولايت پدر و جد

سوال 1066 :

آيا ولايت پدر و جد پدرى نسبت به فرزند صغير در عرض هم قرار دارد يا در طول هم است؟

جواب :

در عرض همديگر و به صورت استقلال است.

حجر کسى که کارهاى غير عاقلانه انجام مى دهد

سوال 1067 :

شخصى است کارهاى غير عاقلانه انجام مى دهد، مثلاً پول هاى خود را در اختيار افراد قمارباز قرار مى دهد و فقط به گرفتن چک بى محلّ از قمارباز اکتفا مى کند، يا با اين که زن و بچّه ى او به خانه احتياج دارند، خانه را به ديگرى واگذار مى کند.

1) آيا مى توان او را از اين دخل و تصرّفات بازداشت؟ نظر شارع در مورد اين معضل چيست؟

2) آيا فرزندان او مى توانند به محاکم قضايى شکايت کنند؟

3) آيا حاکم شرع و نماينده ى ولى فقيه، با نبود شاکى مى تواند رأسا اقدام نمايد؟

جواب :

اگر به حدّ سفيه باشد، با عدم ولىّ شرعى از پدر يا جدّ پدرى، حاکم شرع جامع الشرايط او را حجر و منع مى کند.

احکام وکات

سوال 1068 :

در وکالت نامه اى، موکّل به وکيل وکالت بلاعزل ضمن عقد خارج لازم براى معامله هايى در مدت سى سال داده است و بين مدّت، موکّل فوت مى کند. حکم شرعى چيست؟

جواب :

اگر به نحو شرط فعل او را وکيل کرده است، وکالت باطل مى شود و اگر به نحو شرط نتيجه بوده، اگر وکيل خواست به وکالت عمل کند، احتياطا از ورثه ى موکّل اجازه بگيرد.

عزل وکيل توسط خود

سوال 1069 :

آيا وکيل مى تواند بدون اطلاع موکل، خودش را عزل کند؟

جواب :

وکيل مى تواند از وکالت کناره گيرى کند و اگر موکل غايب هم باشد، اشکال ندارد.

فسخ معامله پس از مرگ وکيل

سوال 1070 :

آيا زمينى که به وسيله وکيل صاحب زمين فروخته شده، بعد از فوتِ وکيل، مالک قبلى زمين حق فسخ معامله را دارد يا نه؟

جواب :

خير حق فسخ ندارد، مگر در موردى که خود وکيل هم حق فسخ داشته باشد.

اجرت وکيل

سوال 1071 :

در چه صورت وکيل مى تواند از موکل اجرت دريافت کند؟

جواب :

اگر انسان کسى را براى کارى وکيل کند و چيزى به عنوان مزد براى او قرار بگذارد، بعد از انجام آن کار، چيزى را که قرار گذاشته، بايد به او بدهد.