:: گرداندن صدا در گلو ::
سوال :
آيا گرداندن صدا در گلو توسط خطبا ومداحان هنگام خواندن نوحه ومصيبت امام حسين عليه السلام مصداق غنا مى باشد؟
جواب :
اگر عرفاً به آن غنا گفته نشود اشکالى ندارد.
:: راه اندازى دستجات عزادارى بدون اجازه دولت ها ::
سوال :
راه اندازى دستجات عزادارى وبه هم زدن نظم کشورهايى که مانع عزادارى مى شوند، جايز است؟
جواب :
بله جايز است وبايد نظم دستجات عزادارى رعايت شود.
:: نشان دادن چهره اهل بيت عليهم السلام در سينماى عاشورايى ::
سوال :
در صورت موافقت حضرتعالى با توليد فيلم هاى سينمايى درخصوص عاشورا، آيا جايز است چهره هنرمندانى که نقش اهل بيت عليهم السلام را ايفا مى کنند، نشان داده شود؟
جواب :
شايسته تر آن است که چهره امام معصوم عليه السلام را در فيلم نشان ندهند.
:: قراردادن امامت در نسل امام حسين عليه السلام ::
سوال :
چرا خداى تبارک وتعالى از ميان همه ائمه، امام حسين عليه السلام را برگزيد تا امامت را در نسل ايشان قرار دهد؟
جواب :
برحسب روايات اين نوعى پاداش است که خداى متعال براى امام حسين عليه السلام درنظر گرفته تا بدين وسيله از فداکارى وشهادت آن حضرت تجليل وقدردانى شود.
:: استفاده از موسيقى در سرودها ونمايش هاى دينى ::
سوال :
استفاده از موسيقى در سرودها ونمايش هاى دينى همچون تعزيه، حلال است يا حرام؟
جواب :
حرام است.
:: لقب ثارالله براى امام حسين عليه السلام ::
سوال :
چرا لقب ثارالله بر امام حسين عليه السلام نهادند؟
جواب :
لقب ثارالله بدين جهت بر امام حسين عليه السلام نهادند که او خون خود را در راه خدا تقديم کرده، پس خدا خونخواه او خواهد بود.
:: تعداد فرزندان امام حسين عليه السلام ::
سوال :
امام حسين عليه السلام چند پسر وچند دختر دارد، آنها کيستند؟.
جواب :
گفته مى شود چهار پسر ودو دختر. ونيز بيشتر هم گفته اند، جهت تفصيل به کتاب «منتهى الآمال» محدّث شيخ عباس قمى مراجعه کنيد.
:: حکم اقتدا به مشکّک در زيارت عاشورا ::
سوال :
حکم نمازخواندن پشت سر کسى که در زيارت عاشورا از نظر سندى ومتنى تشکيک مى کند چيست؟ جواب ما به آنها چيست؟
جواب :
سند زيارت عاشورا : بنابرآنچه که استاد فنّ رجال ودرايه، حاج شيخ ميرزا حسين نورى رحمةالله عليه، گفته است اين زيارت از سنخ احاديث قدسى مى باشد زيرا اين زيارت را پيامبر اکرم از جبرئيل واو از خدا نقل کرده است. واما دلالت زيارت: مفاد زيارت عاشورا با قرآن تأييد مى شود از آنجا که قرآن کسانى که خدا را به خاطر آزاردادن پيامبرش وپيامبرش را به سبب اذيت کردن اهل بيتش آزار دادند را لعنت مى کند. در آنجا که مى فرمايد :" آنها که خدا وپيامبرش را آزار مى دهند خدا آنان را نفرين ولعنت نموده واز رحمت خود در دنيا وآخرت دورساخته وبراى آنان عذاب خوارکننده اى آماده کرده است."( احزاب/ 57) بنابراين شايسته است کسى که در زيارت عاشورا تشکيک مى کند را ارشاد نمود واو را بر حقيقت آگاه ساخت واز شک بيرون آورد.
:: شفاعت امام حسين عليه السلام در روز قيامت ::
سوال :
امام حسين عليه السلام چگونه در روز قيامت شفاعت مى کنند؟ آيا روز قيامت اذن شفاعت به ايشان داده مى شود.
جواب :
آيات وروايات همواره بر اين نکته تأکيد دارند که شهدا زنده به حيات ابدى شوند ونزد پروردگارشان متنعّم بوده وبراى ديگران شفاعت مى کنند وامام حسين سلام الله عليه سيد وسرور شهيدان است.
:: اهداف نهضت امام حسين عليه السلام ::
سوال :
بطورکلى، امام حسين عليه السلام چه اهدافى از نهضت خود دنبال مى کرد؟
جواب :
اهداف کلى امام حسين عليه السلام به فرموده خود حضرت: براى اصلاح در امت جدّم رسول الله صلى الله عليه وآله نهضت وقيام نمودم، مى خواهم امر به معروف ونهى از منکر کنم، وبه سيره وروش جدّم صلى الله عليه وآله وپدرم على بن ابى طالب عليه السلام عمل کنم، يعنى زنده کردن اسلام وپياده کردن احکام آن جهت نيل مردم به سعادت، خوشبختى وعزّت.
:: گرداندن صدا در گلو ::
سوال :
آيا گرداندن صدا در گلو توسط خطبا ومداحان هنگام خواندن نوحه ومصيبت امام حسين عليه السلام مصداق غنا مى باشد.
جواب :
اگر عرفاً به آن غنا گفته نشود اشکالى ندارد.
:: موفقيت امام حسين عليه السلام ::
سوال :
آيا امام حسين عليه السلام به هدف مقدس شان که احياى اسلام واستوار کردن پايه هاى آن است، رسيدند؟
جواب :
آرى، زيرا اگر شهادت امام حسين عليه السلام واسارت خانواده اش نبود، بنى اميه کار اسلام را يکسره مى کردند. نقل است که معاويه وقتى صداى مؤذن را مى شنيد، مى گفت: «لا والله الاّ دفنا، دفنا»شرح نهج البلاغه «ابن ابى الحديد»، ج 5، ص 130.
همچنين ابوسفيان گفته بود: قسم به کسى که ابوسفيان به او قسم مى خورد، بهشت ودوزخى در کار نيست. شرح نهج البلاغه «ابن ابى الحديد»، ج 9، ص 53.
بى شک اگر شهادت مظلومانه امام حسين عليه السلام واسارت خانواده اش نبود، حتى بنى اميه اين آرزو را تحقق مى بخشيدند.
:: فتواى مرحوم سيد ابوالقاسم خويى ::
سوال :
مرحوم سيد ابوالقاسم خويى در هفتم صفر 1401ق. فتوايى درخصوص جواز اقامه عزادارى حضرت اباعبدالله الحسين عليه السلام صادر فرمودند که متن آن ذيلاً تقديم مى شود. از حضرتعالى تقاضا مى کنيم نظر مبارکتان را درباره برسر وسينه زدن وگريبان چاک زدن واظهار اندوه در ايام عاشورا وشهادت امامان ديگر عليهم السلام بيان فرماييد. اينک متن فتواى مرحوم آقاى خويى قدس سره: «هر کارى که مصداق عزا واظهار اندوه باشد ... مانعى ندارد والله العالم».
جواب :
پاسخ مرحوم آقاى خويى قدس سره صحيح است وکسانى که بدان عمل نموده اند ان شاء الله مأجورند.
:: ايفاى نقش امام حسين عليه السلام ::
سوال :
آيا جايز است در تعزيه ونمايش هاى مذهبى نقش امام حسين عليه السلام را به هنرمند مشهور وماهرى بدهند که چندان خوشنام نيست وايمان والتزام به امور دينى ندارد ولى توانايى بالايى در هنرهاى نمايشى ودراماتيک دارد وتوجه تماشاگر را جلب مى کند؟
جواب :
کسى که نقش يکى از معصومين عليهم السلام را ايفا مى کند، بايد از مؤمنان وصالحانى باشد که در بين مردم خوشنام است ومردم او را به صلاح ودرستکارى مى شناسند.
:: مزاياى امام حسين عليه السلام ::
سوال :
مزاياى امام حسين عليه السلام نسبت به ساير ائمه معصومين عليهم السلام چيست؟
جواب :
مزاياى امام حسين عليه السلام در شهادت غم انگيزش به دست بنى اميه بدترين خلق خدا، دشمنان بشريّت وخون آشامان سفاک است، وخداى متعال پاداشش را در سه چيز قرار داده: ائمه در نسل ايشان، شفا در تربت شان، واجابت دعا در زير گنبد آن حضرت.
:: غنا وعزادارى ::
سوال :
آيا استفاده از غنا ونغمه هاى حزين وگريه آور براى امام حسين عليه السلام جايز است؟
جواب :
غنا مطلقاً جايز نيست.
:: تقليد از آوازهاى مشهور غنايى ::
سوال :
برخى از نوحه ها آهنگ شان از آوازهاى غنايى مشهور کپى بردارى وتقليد شده است. نظر حضرتعالى درخصوص چنين نوحه هايى چيست؟
جواب :
اگر عرفاً به آن غنا گفته شود جايز نيست.
:: حماسه حسينى وهنرهاى نمايشى ::
سوال :
آيا ايفاى نقش يکى از شخصيت هاى دينى نظير ائمه اطهار عليهم السلام در قالب تعزيه ونمايش هاى دينى جايز است؟
جواب :
با رعايت شئون اسلامى وبه شرطى که منجر به هتک مقام آنان نباشد جايز است.
:: پوشيدن لباس زنانه در تعزيه ::
سوال :
آيا در نمايش هاى مذهبى مانند تعزيه جايز است مردان لباس زنانه، يا زنان لباس مردانه برتن کنند؟
جواب :
پوشيدن لباس مشترک جايز است وبرتن کردن لباس هاى خاص اگر موقت باشد اشکالى ندارد.
:: استفاده از نِـى در عزادارى ::
سوال :
آيا استفاده از نى در مجالس عزادارى وسينه زنى به دليل لحن واسلوب وتأثير آن در ايجاد حزن ـ همچنان که نزد برخى متعارف است ـ جايز مى باشد؟
جواب :
استفاده از آلات لهو مطلقاً جايز نيست.
:: خطبا وحماسه حسينى ::
سوال :
توصيه حضرتعالى به خطبا ومبلغان وطلاب علوم دينى چيست؟
جواب :
بايد در اهتمام به شعائر حسينى والتزام به اخلاق وسيره والاى آن حضرت نظير اخلاص وفداکارى الگوى مردم باشند.
:: آيا در قمه زدن اختلاف هست؟ ::
سوال :
ظاهراً ميان علماى شيعه اختلاف درباره مسأله قمه زدن در عاشوراى حسينى وجود دارد، مى خواهم بدانم علّت اين اختلاف چيست؟ با درک محدودى که دارم، گويا قرآن مجيد نيز از آن عمل نهى کرده است: «مِنْ أَجْلِ ذَلِکَ کَتَبْنَا عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنَّهُ مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا وَمَنْ أَحْيَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا»المائدة:32، بدين سبب بر بنى اسرائيل چنين حکم کرديم که هرکس نفس را بدون حق قصاص وبى آنکه فتنه وفسادى در زمين بکند بکشد چنان باشد که همه مردم را کشته وهرکه نفس را حيات بخشد واز مرگ نجات دهد مثل آن است که تمام مردم را حيات بخشيده، ومسلّماً خداى متعال با اين آيه کريمه تنها بنى اسرائيل را مخاطب قرارد نداده است، بلکه خطاب به همه انسانهاست، زيرا او مثلها را در قرآن آورده است؟
جواب :
اختلافى قابل توجّه درباره قمه زدن وجود ندارد، زيرا فتواى مشهور فقهاى اسلام ومراجع عظام گذشته – قدس سرّهم- ومعاصر – دامت برکاتهم- بر جواز واستحباب قمه زدن است، زيرا از شعائر حسينى به شمار مى آيد که در نتيجه از شعائرالله مى باشد. خداى تبارک وتعالى در سوره مبارکه حج آيه32 مى فرمايد: «وَمَن يُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقْوَى الْقُلُوبِ» وهرکس شعائر دين خدا را بزرگ ومحترم دارد به تحقيق اين صفت دلهاى با تقوا است. به علاوه اينکه پيامبر اکرم صلى الله عليه وآله واهل بيت عصمت وطهارت عليهم السلام حجامت سر مى کردند – به شيوه قمه زدن عزاداران حسينى – واين عمل را نجات دهنده از مرگ ناميدند، يعنى قمه زدن زندگى وشفابخش است ان شاء الله تعالى، وجهت کسب اطلاع بيشتر به کتاب «شعائر حسينى» آيت الله شهيد سيد حسن شيرازى مراجعه فرمائيد.
:: امام حسين عليه السلام ووضعيت سوگناک مسلمانان ::
سوال :
اگر امام حسين عليه السلام به اهدافى که در نظر داشت دست يافت، چرا جمعيت دوميلياردى مسلمانان امروزه در بدترين وضعيت زندگى ودر فقر وجهل وهرج ومرج زندگى مى کنند وچرا مى بينيم کشورهاى اسلامى عرصه تاخت وتاز قدرت هاى استبدادى است که بر گرده مسلمانان حکومت مى کنند؟
جواب :
وضعيت سوگناک مسلمانان نتيجه عدم آگاهى وپيگيرى نکردن راه امام حسين عليه السلام واوامر آن حضرت نظير امر به معروف ونهى از منکر است.
:: سينماى عاشورايى ::
سوال :
آيا نمايش واقعه کربلا در قالب فيلم سينمايى که به جهانيان عرضه شود به شرطى که شئون دينى نظير پرهيز از امور وهن آور در آن رعايت شود جايز است؟
جواب :
جايز است وبلکه نسبت به چنين کارى بايد اهتمام صورت گيرد ودر ساخت آن برمنابع تاريخى صحيح تکيه گردد وهمانند مؤسسات پيشرفته هنرى از هنرمندان چيره دست در توليد آن استفاده شود تا از اين طريق جهانيان با حضرت سيدالشهدا عليه السلام وآرمان هاى بلندشان آشنا شوند.
:: گريه بر امام حسين عليه السلام ::
سوال :
چرا بايد براى امام حسين عليه السلام گريه کنيم؟
جواب :
زيرا رسول خدا فرموده: گريه رحمت و رقت است وامام حسين عليه السلام فرمود: «أنا قتيلُ العبرة لا يذکرني مؤمن إلاّ بکى?؛ من کشته اشکم هيچ مؤمنى مرا ياد نمى کند مگر اين که از چشمانش اشک جارى شود». (بحارالانوار، ج 44، ص 279)
:: سبک هاى جديد غنا [آواز] در مداحى اهل بيت عليهم السلام ::
سوال :
حکم استفاده از سبک هاى جديد غنا در مداحى هاى اهل بيت عليهم السلام چيست؟ همچنين، حکم سبک هاى طرب انگيزى که حاوى مضامين غنا نمى باشد چيست؟
جواب :
آنچه که عرفاً مصداق غنا باشد، جايز نيست.
:: آيا درست است که مراسم عزادارى بخاطر مدارا ترک شود؟ ::
سوال :
آيا براى ما جايز است براى مداراکردن ونزديک شدن به ناصبى ها از برپايى مراسم عزاى حسينى دست برداريم؟ همانگونه که برخى ها مى گويند:" ما عزادارى که در آن زنجيرزنى وسينه زنى باشد را برپا نمى کنيم بلکه از خانه هاى مان بيرون مى آييم وشعارهاى متمدنانه سر مى دهيم تا مسلمانان را متحد کنيم.
جواب :
مراسم عزادارى امام حسين عليه السلام به تمامى انواع واشکالش شعارهاى متمدنانه ومترقى است ووقتى ما آن را با ديگر مراسم موجود نزد غيرمسلمانان امروز مقايسه مى کنيم مى بينيم که اين مراسم، متمدنانه ترين مراسمى است که صاحبان اديان ومذاهب دارند. بنابراين شايسته است که هرمسلمان حسينى غيرتمند تمامى انواع مراسم عزادارى را با افتخار وعزت وبا اخلاص برپا دارد تا فايده آن بيشتر گشته وهدايت وتبليغ فزون ترى را دربر داشته باشد، ان شاءالله تعالى.
:: عاشورا واهداى خون ::
سوال :
قراردادن مراکز اهداى خون در ماه محرم الحرام به منظور جلوگيرى از برخى شعائر حسينى نظير قمه زنى چه حکمى دارد؟
جواب :
اهداى خون جايز است ولى در شأن دوستان اهل بيت عليهم السلام نيست که انديشه جلوگيرى از شعائر حسينى را از خاطر بگذرانند، چه رسد به اين که مرتکب چنين عملى شوند. چنين کارى از هر مسلمان و محب اهل بيت عليهم السلام دور است.
:: عزادارى در روزگار ما ::
سوال :
آيا در اين روزگار که دشمنان از همه سو به ما حمله ور شده اند، همچنان برپاداشتن انواع گوناگون عزادارى لازم است؟
جواب :
اهل بيت عليهم السلام ما را به اقامه شعائر حسينى فراخوانده اند وعزادارى از جمله فضايل وکارهاى نيکى است که رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم از اهميت وجايگاه بلند آن خبر داده است.
:: تأسيس مؤسسات فرهنگى ودينى ::
سوال :
امروزه برخى از مسلمانانى که در کشورهاى بيگانه زندگى مى کنند، هويت اسلامى خود را از دست داده اند ودچار نوعى حالت سرگشتگى مى باشند. به نظر شما آيا بهتر است مؤسسات فرهنگى ـ دينى نظير مساجد وحسينيه ها در چنين کشورهايى ساخته شود يا در کشورهاى اسلامى؟
جواب :
بهتر است چنين مؤسساتى هم در کشورهاى بيگانه وهم در کشورهاى اسلامى تأسيس شود.
:: نقش احاد مؤمنان در محرم ::
سوال :
ما در ايام محرم الحرام وبه ويژه روز عاشورا چه نقشى مى توانيم ايفا کنيم؟
جواب :
بايد در اظهار اندوه وعزا به امامان بزرگوار خود اقتدا کنيم ودر بنيان گذارى مظاهر عزادارى يا حضور در عزادارى هايى که ديگران بنياد نهاده اند بکوشيم.
:: برگزارى هيئت هات عزادارى، واجب عينى يا کفايى ::
سوال :
در صورتى که برگزارى هيئت هاى عزادارى ومجالس امام حسين عليه السلام نشر مجلات سودمند مقدمه تبليغ وارشاد باشد، واجب مى گردد؟
جواب :
بله واجب کفايى است مگر اين که هيچ يک از مسلمانان آن را به جا نياورد که در آن صورت واجب عينى خواهد بود.
:: سينه زنى ::
سوال :
اقامه شعائر حسينى نظير برپا کردن مجالس عزادارى وسينه زنى چه حکمى دارد؟
جواب :
جايز وبلکه مستحب است.
:: نوحه وغنا ::
سوال :
اگر حضرتعالى غنا را مطلقاً حرام بدانيد اين اشکال مطرح مى شود که بسيارى از مرثيه هايى که براى امام حسين عليه السلام خوانده مى شود ودر اسلوب هاى حزين وگريه آور وعتابى خوانده مى شود، با لحن غنايى وبا کشيدن وگرداندن صدا همراه است وشنوندگان را منقلب مى کند. همچنين برخى از نوحه ها نيز امروزه با آهنگ هاى غنايى خوانده مى شود واگر به فنون موسيقى مراجعه کنيم مى بينيم بسيارى از اين قبيل گوشه ها ودستگاه ها وآهنگ ها در آن موجود است. پس چرا اين قبيل مرثيه ها ونوحه ها را حرام نمى دانيد؟
جواب :
حرام چيزى است که عنوان «غنا» برآن صدق کند، ولى زيباکردن صدا اشکالى ندارد.
:: عاشورا وحل مشکلات مسلمانان ::
سوال :
آيا ماجراى کربلا ونهضت امام حسين عليه السلام مشکلات مسلمانان را حل مى کند؟
جواب :
آرى، البته اگر اهداف بلند کربلا را دريابند.
:: امام حسين عليه السلام ورياست ::
سوال :
آيا هدف امام حسين عليه السلام رياست بود؟
جواب :
اين فرض با علم ايشان به شهادت ورضايت ايشان منافات دارد (خدا به شهادت ايشان رضايت داشت وايشان نيز راضى به رضاى الهى بود).
:: زنجيرزنى وخراشيدن گونه ها ::
سوال :
زنجيرزنى، سينه زنى وخراشيدن گونه ها چه حکمى دارد؟
جواب :
براى حضرت سيدالشهدا عليه السلام جايز وبلکه مستحب است.
:: استفاده از آلات موسيقى در عزادارى ::
سوال :
آيا استفاده از آلات موسيقى به دليل تأثير انکار ناپذير آن، در عزادارى جايز است؟
جواب :
عزادارى واقامه شعائر امام حسين عليه السلام بايد به دور از امورى باشد که جايز نيست.
:: مجروح کردن سر اطفال در عزادارى ها ::
سوال :
برخى از خانم ها در محرم وبه عنوان عزادارى براى امام حسين عليه السلام سر کودکان يک تا دوساله خود را مجروح مى کنند. آيا اين کار جايز است؟
جواب :
در صورتى که پدر وجد طفل راضى باشند جايز، وبلکه مستحب است؛ زيرا تمرين دادن کودکان براى عزادارى حضرت اباعبدالله الحسين عليه السلام، ونوعى همدردى با اهل بيت عليهم السلام مى باشد. علاوه براين که خواص حجامت سر دارد ورسول خدا حجامت سر را «منقذه» يعنى نجات دهنده خوانده است.
:: مفهوم شعائر حسينى ::
سوال :
منظور از شعائر حسينى چيست؟
جواب :
منظور از شعائر حسينى همه چيزهايى است که در نزد شيعيان متعارف و يادآور امام حسين عليه السلام وخاندان وياران آن حضرت عليهم السلام است وانسان را به ياد ايثار وجانبازى وايستادگى آنان مى اندازد.
:: کربلا وافکندن نفس در هلاکت (علم امام عليه السلام به شهادت خويش) ::
سوال :
آيا هنگامى که امام حسين عليه السلام به عراق مى رفت از شهادت خود وبه اسيرى رفتن خانواده اش آگاهى داشت؟ اگر آگاهى داشت اين کار او مصداق افکندن نفس در هلاکت نبود؟
جواب :
آن حضرت از شهادت خود واسارت خاندان رسالت آگاه بود، وگاهى ديگران را نيز از اين مسأله آگاه مى ساخت. از اين رو بسيارى از همراهان آن حضرت، او را ترک گفتند وجز عده قليلى که در رکاب حضرت به شهادت رسيدند با او نماندند. امام از آن جا که آن حضرت در برابر امر خدا ورسول تسليم بود بدين کار گردن نهاد وبه عراق رفت؛ زيرا جدش رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم به او فرموده بود: «شاء الله أن يراک تقتيلاً؛ مشيت خداى متعال بر اين تعلق گرفته که تو را کشته ببيند». بحارالانوار، ج 44، ص 364.
چراکه شهادت آن بزرگوار واسارت خاندان گرامى اش مايه بقاى اسلام واستوارى ريشه هاى توحيد ورسالت گرديد. در زيارت صحيحه اى که از امام صادق عليه السلام وارد شده آمده است: «وبذل مهجته فيک ليستنقذ عبادک من الجهالة وحيرة الضلالة؛ آن حضرت خون قلب مبارکش را سخاوتمندانه در راه خدا داد تا بندگان را از نادانى وسرگشتگى وگمراهى نجات بخشد.
:: تجديد حزن وماتم در هر سال ::
سوال :
برخى مى گويند تجديد ماتم سيدالشهدا عليه السلام در هرسال واصرار بر لعن يزيد ويزيديان ـ که باعث تعميق اختلافات شيعه واهل سنت مى شود ـ چه فايده اى دارد؟
جواب :
در حديث شريف آمده است که خداى متعال در شب اول محرم به فرشتگان امر مى کند که پيراهن آغشته به خون سيدالشهدا عليه السلام را برفراز آسمان دنيا بياويزند، ووقتى فرشتگان چنين مى کنند دل هاى مسلمانان آکنده از اندوه مى شود. امامان معصوم عليهم السلام هرسال براى سيدالشهدا عليه السلام عزادارى مى کردند واندوه آنان تازه مى شد. از اين رو شيعيان وپيروان شان نيز به آنان اقتدا مى کنند وهمه ساله اندوه شان تازه مى شود. وفايده آن زنده نگه داشتن نهضت اصلاحى حضرت با تمام اهداف انسانى آن، از نماز وروزه، واخلاق ونيکى، وعدل وآزاداى و مشت زدن به دهان ظالمان وستمگران وفاصله گرفتن از ظالم وستمگر به نفع مظلومان وستم ديدگان، وروشن کردن غيرشيعه به مذهب حق يعنى: مذهب اهل بيت عليهم السلام.
:: امام حسين عليه السلام وآرزوى شهادت ::
سوال :
آيا امام حسين عليه السلام هنگامى که روبه سوى عراق نهاد، جوياى شهادت بود يا سلطنت وقدرت؟ چرا؟
جواب :
قصد آن حضرت از رفتن به عراق وفاکردن به پيمانى بود که بين او وخداى متعال بسته شده بود که به موجب آن پيمان آن حضرت بايد به شهادت مى رسيد وبه آن مقام بلند نزد خدا دست مى يافت. ايشان طالب شهادت نبود، بلکه عالم به شهادت خود بود واز جمله فوايدى که در شهادت او متوجه اسلام مى شد آگاهى داشت . از همين جاست که گفته اند: الاسلام محمدى الوجود وعلوى الاستقامة وحسينى البقا است.
:: وظيفه مسلمانان در قبال سيدالشهدا عليه السلام ::
سوال :
وظيفه ما در قبال سيدالشهدا عليه السلام در اين روزگار چيست؟
جواب :
ما موظفيم از طريق اقامه شعائر حسينى شخصيت ومظلوميت سيدالشهدا عليه السلام را به گوش همه جهانيان برسانيم ودر راه گسترش فرهنگ عاشورا واهداف بلند آن حضرت در همه نقاط جهان کوشش کنيم.
:: امام حسين عليه السلام وريشه کنى استبداد ::
سوال :
اگر ـ همچنان که مى گويند ـ امام حسين عليه السلام استبداد را ريشه کن کرد، چرا امروزه مشاهده مى کنيم که همچنان زمامداران خودسر وطواغيت جبار بر برخى از کشورهاى اسلامى حکومت مى کنند وثروت هاى مسلمانان را به تاراج مى برند وزندگى مسلمانان را سياه کرده اند؟
جواب :
چيرگى مستبدان نتيجه آگاهى نداشتن مسلمانان از سياست اسلامى وشروط حاکم ونيز تفرقه آنان است.
:: عزادارى در عصر ائمه عليهم السلام ::
سوال :
آيا آيين هاى گوناگون عزادارى که امروزه در ميان ما معمول مى باشد، در روزگار امامان معصوم عليهم السلام وجود داشته است؟
جواب :
بله اصول اساسى همه گونه هاى عزادارى در آن روزگار وجود داشته واين مسأله حتى درخصوص قمه زنى نيز صادق مى باشد؛ زيرا همچنان که مى دانيم وقتى حضرت زينب کبرى عليهاالسلام سر مبارک اباعبدالله الحسين عليه السلام را در برابر خود رؤيت کرد، چنان سرشان را به چوب محمل زدند که خون از زير مقنعه ايشان سرازير شد.
:: هدف امام حسين عليه السلام ::
سوال :
هدف امام حسين عليه السلام چه بود؟
جواب :
حضرت امام حسين عليه السلام خود به هدف مبارک شان اشاره کردند وفرمودند: مى خواهم امر به معروف ونهى از منکر کنم وامت جدم را اصلاح کنم به سيره جدم وپدرم عليهماالسلام رفتار کنم.
:: تفسير فقره اى از زيارت ناحيه مقدسه ::
سوال :
در زيارت ناحيه مقدسه آمده است: «برزن من الخدور ناشرات الشعور على الخدود لاطمات والوجوه سافرات؛ بانوان حرم سيدالشهدا از خيمه ها بيرون آمدند در حالى که موهاى خود را پريشان کرده وبر صورت مى زدند». تفسير اين عبارت چيست؟
جواب :
«برزن من الخدور» يعنى از خيمه ها بيرون آمدند البته بانوان حرم سيدالشهدا عليه السلام وقتى از خيمه ها بيرون آمدند ميان مردان بيگانه نرفتند زيرا هنگامى که اسب بى سوار آن حضرت به سمت خيمه ها آمد مردان بيگانه از خيمه گاه دور بودند وچنان که اصحاب مقاتل آورده اند به قتل سيدالشهدا عليه السلام مشغول بودند.
:: حکم جلوگيرى از عزادارى ::
سوال :
کسى که قصد دارد از اقامه شعائر وعزادارى جلوگيرى کند چه حکمى دارد؟
جواب :
بايد او را ارشاد واز اين نکته آگاه کرد که عزادارى در واقع همدردى با رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم در شهادت فرزندش امام حسين عليه السلام، وعرض تسليت به ايشان در اين مصيبت عظماست.
:: قمه زنى وخشونت ::
سوال :
برخى مى گويند: قمه زنى وبه طور کلى خون ريزى در روز عاشورا نوعى خشونت مى باشد واوضاع جهانى امروزه به شدت از همه مظاهر خشونت متنفر است واين قبيل عزادارى ها باعث افزايش شماتت دشمن نسبت به مسلمانان وبه ويژه شيعيان مى گردد. نظر حضرتعالى در اين باره چيست؟
جواب :
حرف وحديث در اين باره زياد است ... ولى حقيقت آن است که قمه زنى، اظهار مظلوميت وباعث محبوبيت مظلوم در دل ها وتنفر از ظالم مى گردد واز سوى ديگر نوعى همدردى با مظلوميت سيدالشهدا عليه السلام است.
:: اقامه عزادارى ها در هرحال ::
سوال :
در صورتى که اعمال وشعائر دينى ـ به طور کلى ـ وعزادارى ـ خصوصاً ـ باعث شود که برخى افراد، مؤمنان وملتزمان به اين اعمال وآيين ها را استهزا کنند، آيا بايد اقامه چنين شعائرى را کنار نهاد؟
جواب :
کنار نهادن اين امور جايز نيست وبايد استهزاکنندگان را ارشاد نمود؛ زيرا مفهوم اين اعمال را به درستى درنمى يابند ونمى دانند چه آثار وبرکات شگفت انگيزى در آن نهفته است.
:: قمه زنى وبد جلوه دادن چهره دين ::
سوال :
آيا قمه زنى باعث بدنام کردن وبد جلوه دادن چهره دين در ميان مسلمانان وجهانيان نمى شود؟
جواب :
قمه زنى نه تنها باعث بد جلوه دادن چهره دين نمى شود که مايه شرف ومباهات مذهب است؛ زيرا به سبب همين کار بسيارى از غيرمسلمانان به دين اسلام درآمده اند وآيين اهل بيت عليهم السلام را برگزيده اند. براى آگاهى بيشتر مى توانيد ولو يک بار به کشورهايى چون هند سفر نماييد تا از نزديک مشاهده فرماييد چگونه غيرمسلمانان به برکت عزادارى به خصوص قمه زنى به دين اسلام درمى آيند.
:: سند زيارت عاشورا ::
سوال :
آيا زيارت عاشورا نزد حضرتعالى ثابت وصحيح السند مى باشد؟
جواب :
بله. زيارت عاشورا حديث قدسى است که از طرف خداى متعال ودر روايت متعددى وارد شده است.
:: حرکت دادن اعضاى گوناگون بدن با ضرباهنگ نوحه ::
سوال :
در برخى از هيئت ها عزادران بدن خود را هماهنگ با ضرباهنگ نوحه اى که مداح مى خواند حرکت مى دهند. اين حالت علاوه بر اين که وزانت ووقار شخص عزادار را از بين مى برد؛ از مصاديق وحزن واندوه عزا نيست ودر حقيقت اجراى نوعى رفتار است که بسته به وزن شعر وزيروبم آن تغيير مى کند. حکم اين کار چيست؟
جواب :
بايد مؤمنان عزادار چنان باشند که نشانه هاى عزا واندوه در آنان ديده شود واز شکل عزا خارج نشوند تا تعزيه مورد نظر شرع برآنان صدق کند.
:: استفاده خانم هاى روضه خوان از بلندگو ::
سوال :
آيا جايز است در مجالس امام حسين خانم هاى روضه خوان از بلندگو استفاده کنند؟
جواب :
در صورتى که مردان بيگانه صداى خانم روضه خوان را نشنوند، يا اگر بشنوند صداى او موجب فتنه وگناه نشود، جايز است.
:: راهپيمايى با پاى پياده در روز عاشورا ::
سوال :
آيا شرکت در پياده روى روز عاشورا با پاى برهنه چنان که برخى معتقدند جزء سنت است؟ دليل آن چيست؟
جواب :
بله جزء سنت است ودليل آن صحيحه عبدالله بن سنان به نقل از امام صادق عليه السلام مى باشد که حضرت فرمود: «بهترين عمل در آن روز، آن است که لباس پاکيزه بپوشى وتتسلب، راوى مى گويد عرض کردم تسلب چيست؟ حضرت فرمود: اين که دکمه هاى پيراهنت را باز کنى وآستين بالا بزنى مانند کسانى که مصيبت زده هستند» (مصباح المجتهد، ص 782) ومرحوم صاحب عروه مى فرمايد: «دهم از آداب تشييع مصيبت: اين که صاحب مصيبت پابرهنه باشد». (العروة الوثقى، في آداب تشييع الميت، العاشر).
:: قمه زنى وتوقيفى بودن عبادات ::
سوال :
آيا استحباب قمه زنى ـ باتوجه به اين که محرز نشده که در شمار عبادات است ـ با توقيفى بودن عبادات ناسازگار نيست؟
جواب :
قمه زنى از جمله شعائر حسينى است وامام حسين عليه السلام، امام معصومى است که به امر خدا به پا خواست ودر راه خدا به شهادت رسيد. بنابراين شعائر او، شعائر خداى تعالى است وقرآن مى فرمايد: «ومن يعظم شعائر الله فإنها من تقوى القلوب؛(حج (22)، آيه 32) بزرگداشت شعائر الهى از پرهيزگارى دل هاست».
:: ضرر احتمالى در عزادارى ::
سوال :
آيا پياده ورى به سمت کربلا در ايام محرم الحرام باوجود ضرر احتمالى از سوى قدرت ها ـ به ويژه در روز عاشورا ـ جايز است؟
جواب :
پياده روى براى زيارت امام حسين عليه السلام از امورى است که اهل بيت عليهم السلام بدان امر کرده اند، حتى با وجود ضرر احتمالى.
:: اقامه شيوه هاى گوناگون عزادارى ::
سوال :
برخى از شيعيان به بهانه جلوگيرى از افزايش دشمنان ما وبا اين مستمسک که عزادارى امام حسين عليه السلام چهره اسلام ومسلمين را مخدوش مى کند، به همه انواع عزادارى حمله مى کنند. آيا در چنين وضعيتى نيز بايد همه شيوه هاى گوناگون عزادارى را اقامه نمود؟
جواب :
عزادارى باعث افزايش دوستان مى شود ومايه عزت ومباهات اسلام ومسلمين است ونام آنان را رفعت مى بخشد. اين چيزى است که تاريخ وواقعيت خارجى درستى آن را به اثبات رسانده است. بنابراين لازم است کسى را که به عکس اين مطلب معتقد است، ارشاد وهدايت کرد. همچنين لازم است نسبت به اقامه انواع وشيوه هاى گوناگون عزادارى ودر همه جاى جهان بهتر وبيشتر از گذشته کوشش نمود.
:: اهل بيت عليهم السلام وقمه زنى ::
سوال :
آيا اهل بيت عليهم السلام نيز به قمه زنى مى پرداختند؟
جواب :
اهل بيت عليهم السلام از اين بيشتر انجام مى دادند. در زيارت ناحيه مقدسه که از جانب حضرت حجة بن الحسن عجل الله تعالى فرجه الشريف به دست ما رسيده، آمده است: «ولأبکين عليک بدل الدّموع دما؛ به خدا قسم به جاى اشک براى تو خون مى گريم». روشن است که جارى شدن خون از ديده بسيار مهم تر وعظيم تر از جارى شدن خون از سر است.
:: حکم قمه زنى ::
سوال :
قمه زنى ومجروح کردن سر با قمه وشمشير به نيت همدردى با امام حسين عليه السلام وعزادارى براى آن حضرت چه حکمى دارد؟
جواب :
جايز وبلکه مستحب مؤکد است. وقتى حضرت آدم، نوح، ابراهيم، اسماعيل، عيسى عليهم السلام ونيز رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم وامير مؤمنان على عليه السلام که مقام شان نزد خدا از همه خلايق برتر وبالاتر است براى امام حسين عزادارى واظهار همدردى کنند، پرسش از جايز بودن اين کار چه جايى دارد؟
:: کار کردن در روز تاسوعا وعاشورا ::
سوال :
کار کردن در روز تاسوعا وعاشورا چه حکمى دارد؟
جواب :
در چنين روزى به جا آوردن کارى که مصداق اشتغال به دنيا باشد در روايات نهى شده ومکروه است؛ زيرا روز عزا ومصيبت است ومستحب است که پيروان ودوستداران اهل بيت عليهم السلام در اين روز اندوه بار به عزادارى مشغول باشند.
:: صحت روايت عمود محمل ::
سوال :
آيا روايتى که طى آن حضرت زينب عليهاالسلام سر خود را به چوب محمل زد وبر اثر آن خون مبارک ايشان جارى شد صحت دارد؟
جواب :
صحت وشهرت اين روايت مانند ديگر قضاياى صحيح ومشهور کربلاست. آيا مى توان قضاياى کربلا را انکار کرد؟
:: آثار قمه زنى ::
سوال :
آثار قمه زنى چيست وچرا مجاز است؟
جواب :
قمه زنى آثار بسيارى دارد، از جمله اين که خاطره عاشورا را زنده نگاه مى دارد. ديگر اين که اظهار مظلوميت است ومظلوميت برنده ترين سلاح براى مقابله با دشمنان وبه دست آوردن دوستان است. ديگر آن که جاى آن دقيقاً در محل حجامت سر مى باشد ورسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم حجامت سر را نجات دهنده خوانده است.
همچنين اين کار از مصاديق جزع بر سيدالشهدا عليه السلام است که در سنت شريف نبوى بدان سفارش شده است. ديگر آن که اقتدا به حضرت زينب کبرى عليهاالسلام است ووجوه ديگرى که برجواز وبلکه استحباب آن دلالت دارد.
:: ملاک لهوى بودن وطرب انگيز بودن مجالس عزا ::
سوال :
براى آن که مجالس دينى به مجلس لهو وطرب تبديل نشود چه ضوابطى را بايد رعايت کرد؟ برخى معتقدند طرب، خواه به شعر وکلام ادبى باشد وخواه با آهنگ ومانند آن، اگر براى مدح اهل بيت عليهم السلام باشد جايز است. آيا اين گفته صحيح است؟
جواب :
غنا در هرصورت حرام است حتى اگر سخن حقى به صورت غنايى خوانده وعرضه شود.
:: حکم مداحانى که از آهنگ ساز استفاده مى کنند ::
سوال :
برخى از مداحان از آهنگ سازان ماهر براى آهنگ سازى نوحه ها ومراثى استفاده مى کنند. اين کار چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر به آن غنا (آواز) گفته شود جايز نيست ودر غير اين صورت جايز است.