خدمات اجتماعى زنان
سوال 11 :
- بسيارى از زنان جامعه کنونى مايلند در جبهه‌ها فعّاليّت کنند و يا در رشته‌هاى گوناگونى مثل کمکهاى اوّليه يا در بيمارستانها خدمت کنند، نظرتان در اين مورد چيست؟ اگر جائز نيست زن به جبهه برود پس از چه راهى مى‌تواند به إسلام و مسلمين خدمت کند که برابر جان بازيهاى برادران رزمنده در جبهه باشد (البتّه اين موضوع هم مهمّ است که تربيت نسل آينده خدمتى بزرگ به إسلام است، ولى اين وظيفه را همه مادران جامعه انجام داده و مى‌دهند) لطفا بفرمائيد چه کارهاى ديگرى بر عهده زنان است؟ آيا رفتن به جبهه براى زن ممنوع است؟
جواب:
- بزرگترين وظيفه زن کوشش در انجام وظائف شوهردارى و تربيت صحيح و اسلامى فرزندان است، و شرکت در خدمات اوّليّه درمانى با مراعات کامل حجاب شرعى- و در صورتى که شوهر داشته باشد با إجازه شوهر- مانع ندارد. انشاء اللّه موفّق باشيد.
استفتاءات، ج3، ص: 349
سوال 12 :
- ما زنان ايرانى مقيم پونه هندوستان تصميم گرفته‌ايم زبان انقلاب اسلامى باشيم و در اين راه با مشکلاتى رو به رو هستيم؛ در اين زمينه مسائلى داريم که تقاضا مى‌کنيم پاسخ بفرمائيد:
1- تکليف زنى که مردش او را مجبور کرده نماز نخواند و حجابش را بردارد چيست؟
2- زنى که بى حجاب است و حاضر نيست با حجاب شود آيا مى‌تواند عضو شوراى اسلامى باشد؟
3- آيا حسينيّه‌اى که در قديم از طرف شخص مسلمانى وقف شده مسلمانان حقّ دارند که در آن بنشينند و درباره إسلام و جمهورى اسلامى بحث و گفتگو نمايند؟ اگر متصدّيان اين حسينيه بخواهند جلوى تبليغات اسلامى را بگيرند و بگويند اينجا محلّ نمازگزارى است تکليف چيست؟
4- فرق بين ايرانى مسلمان مقيم با يک دانشجوى مسلمان پيرو خط إمام چيست؟ و تکليف ما زنان که پيرو خط إمام و قرآن هستيم با کسانى که بين ما و دانشجويان متعهّد به إسلام تفرقه مى‌اندازند و لو شوهر و فرزندان ما باشند چيست؟
5- آيا صلاحيّت شوراى اسلامى زنان يا مردان متعهّد در خارج از کشور کمتر است از يک انجمن که بر مردم تحميل شده و در دوران منحوس پهلوى براى شاه معدوم سر و دست مى‌شکسته و هنوز هم اميدوارند که فرزند نا خلف او به ايران بازگشته و سلطنت نمايد؟
جواب:
- (1) اطاعت شوهر در أمر به ترک نماز و حجاب واجب جائز نيست.
(2) عضو شوراى اسلامى بايد متعهّد به إسلام و عامل به دستورات دينى باشد.
(3) استفاده از حسينيّه موقوفه تابع مقرّرات وقف است، و کسى حقّ ندارد
استفتاءات، ج3، ص: 350
ستفتاءات ج3 357 س 30 ..... ص : 356
از استفاده مطابق با جهت و مصلحت وقف ممانعت کند.
(4) بين مسلمانان از زن و مرد فرقى نيست، و همه موظّف هستند از إسلام و رهنمودهاى آن تبعيّت کنند، و از تفرقه که موجب ضعف و شکست مى‌شود حذر کنند.
(5) هر کس از زن و مرد در حدود توان خود با مراعات ضوابط اسلامى موظّف است در خدمت به إسلام و معرّفى آن و توحيد صفوف مسلمين کوشا باشد.
سوال 13 :
- آيا خانمها مى‌توانند در محلّى مانند بيمارستان مشغول کار شوند که در آنجا دکتر مرد و زن کار مى‌کنند؟ و آيا زن مى‌تواند در آن بيمارستان در حالى که بعضى مريضها مرد باشند کار کند؟
جواب:
- إشکال ندارد، ولى بايد مراعات موازين شرعيّه از حجاب و غير آن بشود.
استفتاءات، ج3، ص: 351
سوال 14 :
- با توجّه به اينکه وظيفه و مسؤوليّت زن در جامعه و نظام اسلامى تربيت فرزند و إداره خانواده است، آيا در حال حاضر با توجّه به نيازهاى جامعه ضرورى است- کنار آن وظيفه- در مراکز فرهنگى و درمانى مشغول خدمت شود؟ مانند دبيرى، معلّمى، پرستارى و پزشکى که لازمه‌اش رفتن به دانشگاه است؟ و آيا رفتن به جبهه براى کارهاى إمدادى و فرهنگى در صورت نياز إشکالى دارد؟
جواب:
- شرکت زن در خدمات فرهنگى و اجتماعى و رفتن به دانشگاه با مراعات کامل حجاب شرعى مانع ندارد، ولى خروج زن شوهردار از منزل منوط به إجازه شوهر است.
سوال 15 :
- جامعه ما نياز به مشاغلى همچون پزشک زنان دارد. آيا يک زن (که آمادگى پذيرفتن هر يک از اين وظائف را دارد) با توجّه به وظيفه اصليش بايد چه کند؟ آيا صحيح است با سپردن کودک به مهد کودک ساعتها از بچّه دور باشد؟ و آيا اين أمر خللى در تربيت صحيح کودک ايجاد نمى‌کند؟
جواب:
- در فرض مزبور مانع ندارد.
سوال 16 :
- آيا تدريس خانمها به آقايان با رعايت کلّيّه موازين شرعى و اسلامى چگونه است؟ زيرا رشته مورد تدريس اينجانب بسيار تخصّصى بوده و به راحتى نمى‌توانند فردى را جهت تدريس جانشين اينجانب نمايند، ولى رئيس إداره- با وجود تأييد اينجانب از لحاظ تعهّد اسلامى- صرفا به دليل زن بودن از رفتن من به کلاس براى تدريس جلوگيرى مى‌نمايند.
جواب:
- با حفظ حجاب و مراعات موازين شرعيّه مانع ندارد.
استفتاءات، ج3، ص: 352
سوال 17 :
- محترما به عرض مى‌رساند که اکثر قريب به اتّفاق آموزگاران دبستان ما زن مى‌باشند، و با توجّه به اينکه رفتن آموزگاران زن به کلاس دانش آموزان پسر ضايعاتى از لحاظ تربيتى دارد اکنون (که نيروى مرد وجود ندارد) انجام کدام يک از حالات زير به نفع إسلام و مجاز است:
1- تدريس تعليمات دينى دانش آموزان کلاس أوّل، دوّم و سوّم توسّط خواهران مؤمن و متعهّد که از طريق امتحان و مصاحبه گزينش شده‌اند انجام پذيرد؟
2- تدريس تعليمات دينى دانش آموزان کلاس أوّل، دوّم و سوّم توسّط معلّمان آموزشى خودشان (که غالبا هيچ اطّلاعى از امور مذهبى ندارند) انجام پذيرد؟
لازم به تذکّر است که طىّ بخشنامه‌اى- از استان به مناطق- دستور داده شده است که اين کار توسّط مدير يا معاون صورت گيرد که به علّت مشغله زياد افراد مذکور إمکان ندارد، و فقط دو راه فوق مى‌ماند. اگر بخواهيم قانون را اجراء کنيم بايد معلّمانى را که هيچ اطّلاع از امور دينى ندارند سر کلاس بفرستيم، و اگر بخواهيم مصالح دينى دانش آموزان را در نظر بگيريم مى‌بايست از فرستادن اينگونه آموزگاران به هر عنوان جلوگيرى کنيم.
جواب:
- تدريس خواهران مؤمن و متعهّد در کلاسهاى پسرانه با مراعات کامل حجاب واجب و سائر مقرّرات شرعى مانع ندارد.
سوال 18 :
- من دانشجوى رشته پزشکى هستم مى‌خواستم وظيفه شرعى خود را در مقابل دو مسأله‌اى که ذيلا عرض مى‌شود بدانم:
استفتاءات، ج3، ص: 353
الف
- برخورد با دانشجويان پسر و درس خواندن با آنان در يک محيط البتّه با حفظ حجاب (مقنعه، لباس گشاد، شلوار، در داخل دانشکده و چادر در خارج از اين محيط) چگونه است؟
جواب:
- با فرض مراعات وظائف شرعيّه مانع ندارد.
ب
- لازمه آموزش در اين رشته (پزشکى) معاينه بيماران مرد به وسيله دانشجويان دختر مى‌باشد. آيا از نظر شرعى إشکالى در اين أمر وجود دارد يا نه؟ و به طور کلّى آيا ادامه تحصيل در اين رشته با توجّه به مسائل ذکر شده شرعا صحيح است؟
جواب:
- ادامه تحصيل بلا مانع است ولى از لمس و نظر حرام بايد اجتناب شود.
سوال 19 :
- درس خواندن زنان در دانشگاه (با وجود استادهاى مرد، و استفاده از کلاسهائى که دخترها و پسرها با هم هستند، و سوار شدن در سرويسهاى دانشگاه به طور مختلط) آيا جائز است؟ البتّه فساد به همراه ندارد.
جواب:
- با فرض عدم مفسده و مراعات حجاب اسلامى و سائر وظائف مانع ندارد.
سوال 20 :
- دخترى هستم که تصميم دارم پس از أخذ ديپلم براى ادامه تحصيل در دانشگاه، رشته دندان پزشکى را انتخاب کنم؛ زيرا اين رشته مورد علاقه من است آيا شرعا جائز است؟
جواب:
- تحصيل در رشته دندان پزشکى مانع ندارد لکن بايد مراعات وظائف شرعيّه را بنمائيد.
استفتاءات، ج3، ص: 354
سوال 21 :
- خانمى در دانشگاه مشغول به تحصيل مى‌باشد، و غير از ايشان بقيّه افراد کلاس مرد هستند، و کار تئورى و عملى را هم بايد به طور مشترک انجام دهند. آيا ادامه تحصيل با اين وضعيّت جائز است؟
جواب:
- با مراعات کامل حجاب شرعى إشکال ندارد.
سوال 22 :
- اينجانب مربّى بخش فيزيک دانشکده علوم دانشگاه مشهد مى‌باشم که در دانشگاه به کار تدريس اشتغال دارم، نظر به اينکه اکثريّت شاگردان کلاسهاى دانشکده را دانشجويان پسر تشکيل مى‌دهند، براى من و خواهران همکارم (با توجّه به اينکه لباس ما ضمن تدريس به طور معمول روپوش و شلوار و روسرى مى‌باشد) اين سوال مطرح است که آيا اين کار از نظر شرعى إشکال دارد يا خير؟
جواب:
- با مراعات کامل حجاب اسلامى و رعايت مقرّرات شرعى مانع ندارد.
سوال 23 :
- پدر اينجانب با اينکه فرهنگى است از تحصيل دخترانش جلوگيرى به عمل آورده و مانع رفتن ما به مدرسه مى‌شود، با توجّه به اينکه بعد از انقلاب اسلامى وضع مثل سابق نيست و مدرسه‌ها اسلامى شده، آيا رفتن به مدرسه و تحصيل کردن ما دختران از نظر شرعى ايرادى دارد؟
جواب:
- اگر از نظر حجاب و غير آن مراعات وظيفه شرعى را بکنيد مانع ندارد، ولى خوب است رضايت پدر خود را تحصيل نمائيد.
استفتاءات، ج3، ص: 355
سوال 24 :
- آيا زن مى‌تواند علوم اسلامى را تحصيل نمايد و به مقام اجتهاد برسد؟
جواب:
- تحصيل علم براى عموم آزاد است.