وصيت
سوال 1336 :
اگـر مـرد وصيت کند زنم مرا غسل ميت يا اين که بر من گريه کند و لباس سياه بپوشد , جايز است ؟
جواب :
وصيت مزبور در مورد غسل نافذ است , و در موارد ديگر واجب نيست , واللّه العالم .
سوال 1337 :
اگـر شـخصى وصيت کند که بعد از مرگش جنازه او راجهت تعليم به دانشکده پزشکى هبه نمايند آيا وصيت اوصحيح است ؟
جواب :
وصيت مذکور نافذ نيست , واللّه العالم .
سوال 1338 :
شخصى از دنيا رفته وصيت کرده بر اين که : ثلث اموالم رادر امور خيريه صرف کنيد .
در حالى که مهريه همسر و ديون ديگرى هم دارد , چگونه عمل نماييم ؟
جواب :
ديون ميت ( از صداق و غير آن ) از اصل ترکه خارج مى شود , وبعد از اخراج ديون , ثلث مال را جدا مى کنند .
و بقيه اموال بين ورثه تقسيم مى شود , مگر در صوتى که ميت وصيت کند که ديون او را از ثلث بدهند که در اين صورت , ديون را از ثلث برمى دارند , واللّه العالم .
سوال 1339 :
شخصى از دنيا رفته و سه فرزند صغير دارد , در حالى که در حال زنده بودن وصيت کرده که تا چهل روز در منزلم رفت وآمد نمايند , آيا درست است ؟
جواب :
آنچه در ايام صرف شود , از ثلث است و مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 1340 :
مرد وصيت کند همسرش بعد از او شوهر نکند , آيا اين وصيت نافذ است ؟
جواب :
اين وصيت اعتبارى ندارد , واللّه العالم .
سوال 1341 :
اگر کسى وصيت کند , پس از مرگش کليه ها و قلب او رابفروشند تا نماز و روزه قضايش را بگيرند ؟
جواب :
وصيت مزبور نافذ نيست .
در آوردن اعضاى ميت جايز نيست .
و خريد و فروش آن باطل است , واللّه العالم .
سوال 1342 :
شـخـصـى وصـيـت کـرده بـاقى مانده ثلث مالش را به فرزندان کوچک , عمه , عمو يا به هـمـسـايـه اش کـه فقير هستند , بدهند .
کلمه (( فقير )) تصريح شده , ولى هنگام مرگ فرزندان کـوچـک بـزرگ شـده اند , عمه و عمو مرده و همسايه فقير دارا شده اکنون ثلث را در کجا مصرف نمايند ؟
جواب :
احوط اين است با اجازه ورثه بر اقوام نزديک ميت که فقير ومحتاج باشند صرف نمايند , واللّه العالم .
سوال 1343 :
هـر نـوع قـرض ميت , مثل حج مستقر و زکات و خمس وکفارات و نذورات و رد مظالم و غيرهم , اگر وصيت از ثلث مال نکرده باشد , بايد از چه راهى پرداخت شود ؟
جواب :
هـزيـنه حج و خمس و زکات و رد مظالم از اصل مال خارج مى شود ولى کفارات و نذورات از اصل خارج نمى شود , واللّه العالم .
سوال 1344 :
اگـر شـخـصـى وصيت نکند , اما وارث يا اولياى ميت بخواهند جنازه ميت مسلمان را به دانـشکده پزشکى , جهت تعليم علم طب هديه نمايند , آيا صحيح است ؟
آيا ولى فقيه يا حاکم شرع بدون رضايت صاحب ميت مى توانند , حکم به آن نمايند ؟
جواب :
بـايـد جـنـازه مـيت مسلمان را تجهيز و دفن کنند .
و وارث يا اولياى ميت نمى توانند جنازه ميت مـسـلـمـان را اهـدا کـنـنـد يـا آن رابـفروشند و کسى که حاکم شرعى باشد , بر طبق نظر خود عمل مى کند , و نظرض براى او حجت است , واللّه العالم .
سوال 1345 :
اگـر ولـى ميت کسى را اجير کند تا براى ميت قرآن بخواند .
و اجير نيز به قرار خود رفتار کند , ولى دستمزد او را نپردازند ,آيا به وصيت عمل شده و ثوابى براى ميت دارد ؟
جواب :
به وصيت عمل شده است , و لکن ضامن اجرت است , واللّه العالم .
سوال 1346 :
شـخصى وصيت کرده تا قرآنهايى که مدتها آن رامى خوانده است , با او در قبر بگذارند , آيا اين عمل به وصيت اين شخص جايز است ؟
جواب :
مانعى ندارد , گر چه احتياط , استيذان از ولد اکبر است , واللّه العالم .
سوال 1347 :
براى غسل و کفن ميت , اجازه وارث و وصى , در چه حدى از لزوم هست ؟
جواب :
چنانچه ميت , امر غسل و کفن را مشخصا وصيت کرده باشد ,اذن وارث لازم نيست , واللّه العالم .
سوال 1348 :
اگر متوفى وصيت کرده باشد که بدون آگاهى ورثه مراسم غسل و دفن مرا انجام دهيد , تکليف وصى چيست ؟
جواب :
مـى تـوانـد به وصيت عمل کند , ولى براى کفن از اموال ميت بدون اجازه وارث نمى تواند بردارد , مگر خود متوفى , کفن را در مالى جداگانه تعيين کرده باشد , واللّه العالم .
سوال 1349 :
شـخـصـى براى اداى نماز و روزه قضاى خود , ملک , ووصى مشخص کرده است .
پس از مـرگ او آن زمين در اختيارديگرى است , و وصى بر آن دستى ندارد .
منزلى از او مانده ,و ورثه بر آنند تا آن را تقسيم کنند , آيا به جاى ملک مى توان ازمنزل صرف بدهى هاى او کرد ؟
جواب :
عـمل به وصيت از ساير اموال ميت با رضايت ورثه اشکالى ندارد .
و اگر راضى نبودند , مادامى که امکان تصاحب آن ملک نباشد , عمل به وصيت بر وصى واجب نيست , واللّه العالم .
سوال 1350 :
آيـا ضـمـن عقد وکالت , موکل مى تواند وکيل را وصى بعداز مرگ خود قرار دهد تا وکيل نسبت به برداشت ديون خود ازمحل اموال وى اقدام نمايد ؟
جواب :
ضميمه کردن وصايت به وکالت مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 1351 :
مـوصـى در وصـيت خود , وصى و ناظر برگزيده , لکن ناظردخالت نمى کند و وکيل هم نمى گيرد , آيا وصى به تنهايى مى تواند عمل کند يا بايد حاکم شرع را ناظر قرار دهد ؟
جواب :
حاکم شرع ناظر تعيين مى نمايد , و تصرف وصى بدون آن جايزنيست , واللّه العالم .
سوال 1352 :
شـخصى وصيت مى کند که بدنم را در سردخانه نگذاريد ,ولى طبق مقررات گاهى لازم است پزشک قانونى ببيند , وممکن است يک شب در سردخانه بماند , آيا اين وصيت نافذاست ؟
جواب :
اگر ناچار به مخالفت وصيت نباشند , به آن عمل نمايند , واللّه العالم .
سوال 1353 :
مـادر شـهـيدى وصيت مى کند , سهم او را که مثلا 400 هزارتومان است , صرف کار خير کـنـنـد .
وصـى مى تواند آن مبلغ رادر صندوق قرض الحسنه گذاشته و پس از او به نام فرزند او ونسل اندر نسل در آن جا بماند ؟
جواب :
مـبـلـغ مزبور چناچه از اموال مادر شهيد باشد , در صورتى که زايد بر ثلث نباشد , بايد در خيرات صرف شود .
و اگر مال شهيدباشد وصيت مادر نسبت به آن اعتبار ندارد , واللّه العالم .
سوال 1354 :
شـخـصى وصيت مى کند از ثلث مالم خانه اى براى عيالم بخريد , ولى ورثه کوتاهى کردند نـخريدند و وصى هم مرد .
حال آيا قيمت خانه در ملک آن زن قرار مى گيرد تا فقط ورثه زن ـ که ورثه او غير از ورثه شوهر است ـ ارث ببرند يا در ملک شوهر باقى است که ورثه شوهر ارث ببرند ؟
جواب :
اين وصيت عهديه است .
و چون عمل نشده است , ملک وارث شوهر است .
و ورثه زن حقى ندارند , واللّه العالم .
سوال 1355 :
شخصى بدون اطلاع وصى , مقدارى از مال الوصيه راخرج و مصرف نمود .
سپس به وصى اطلاعا داده و وصى هم راضى شده , آيا صحيح است ؟
جواب :
چنانچه وصى اجازه کند , مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 1356 :
شـخصى مقدارى از ملکش را به دو فرزندش وصيت نمودتا بين ساير وراث نزاع نشود .
آيا همشيره متوفى از اين مقداروصيت شده , ارث مى برد ؟
جواب :
انـسان مى تواند تا ثلث مال خود را براى بعد از مرگش , به هرکس که مى خواهد وصيت کند , هر چند وارث او بوده باشد .
بنابراين اگر شخص متوفى گفته باشد : مقدار مذکور بعد از مرگ من به آن دو فـرزنـد بـدهـيـد , چنانچه زايد بر ثلث نبوده باشد , و لوبه انضمام وصيت هاى ديگر , مقدار مذکور به اضافه سهم الارث شان به آن دو مى رسد .
و بقيه ورثه در مقدار مذکور حقى ندارند .
و در صورتى که زايد بر ثلث بوده باشد , وصيت او تامقدار ثلث نافذ است .
و در زايد نفوذى ندارد , مگر با رضايت ساير ورثه , واللّه العالم .
سوال 1357 :
از ثـلـث مال به حج بلدى وصيت کرده که اکنون به جهت ترقى مؤنه حج , وافى نيست .
و ضمنا به نماز و روزه واجب وساير مخارج متعارف نيز وصيت کرده است , به چه ترتيبى عمل نمايند ؟
جواب :
اجرت حج ميقاتى را از ترکه خارج مى کنند .
و چنانچه ثلث ميت بر بقيه اجرت حج بلدى , و نماز و روزه را مـى بـاشد , فهو .
و الا صرف در نماز و روزه مى کنند .
و اکتفا به حج ميقاتى مى شود ,البته اين در صورتى است که ورثه حاضر نشوند زايد بر ثلث رااز سهم خود بدهند , واللّه العالم .
سوال 1358 :
شـخصى به ثلث اموالش وصيت کرده و همسرش مى گويد : ثمنيه مرا بدهيد , سپس ثلث زمين خانه را از اصل مال جدا کنيد , چون من از زمين خانه ارث نمى برم و اگر ثلث تمام ما ترک را قبل از دادن ثمنيه من کسر کنيد , به من ضررمى رسد .
در حالى که مى فرماييد : من بعد وصية او دين ؟
جواب :
چـنـانـچه ميت بر ثلث خود وصيت داشته باشد ثلث مال اوست .
ودو ثلث ديگر متعلق سهام ورثه است .
و هيچ ورثه سهم او درفرض مزبور از اصل ترکه خارج نمى شود , واللّه العالم .
سوال 1359 :
آيا ثبوت وصيت احتياج به نوشته يا نشان انگشت دارد ؟
اگر شخصى وصيت کند فلان چيز را بـه فـلانـى بدهيد و شاهرهم دارد , اما نوشته و سر انگشت ندارد و وراث هم مخالفت مى کنند , تکليف چيست ؟
جواب :
ثبوت وصيت احتياج به نوشته و نشان انگشت ندارد .
و اگرمحرز شود که ميت اين وصيت را کرده و محرز نشود که قبل ازوفات آن را الغا کرده , احکام وصيت بر آن بار مى شود , واللّه العالم .
سوال 1360 :
مـيتى را بر پايه وصيت از بيرون قم , به قم آورده اند و درقم دفن شده است .
مصارف دفن او از ما ترک برداشته مى شود ؟
جواب :
مـقدار واجب از تجهيز ميت از اصل ترکه محسوب مى شود , مگراين که وصيت کند همه را از ثلث بـدهـنـد , و زايـد از مـقـدار واجـب ازثـلـث است , و چنانچه دفن در محل فوت , مانعى نداشته مخارج زايد از مخارج دفن در محل فوت بر حسب وصيت از ثلث است ,واللّه العالم .
سوال 1361 :
بـعضى از مؤمنان وصيت مى کنند که بعد از وفاتم سه روزمجلس ترحيم بگيرند و سه روز نهار بدهند , آيا اين وصيت راعمل نمايند يا صرف خيراتى بهتر از اين کنند ؟
جواب :
بايد طبق وصيت عمل شود .
اگر چه عمل کردن براى اين امور که ذکر کرده ايد خوب است , لکن عمل کردن به وصيت ميت واجب است , واللّه العالم .
سوال 1362 :
شـخصى خود را مستطيع نمى ديد , هنگام وصيت , به حجة الاسلام وصيت نموده حال بر فـرض ايـن کـه حج در گردن وى مستقر شده بود , به دليل تنگدستى , حج ميقاتى کفايت ازحج بلدى مى کند ؟
جواب :
در فـرض مزبور , از ثلث مال ميت بايد حج بلدى براى او به جاآورند .
و اگر ثلث مال وافى به حج بـلدى نبود , چنانچه ورثه کبارميت راضى باشند , سزاوار است کسرى آن را از سهم خودبدهند .
و در غير اين صورت با ثلث ميت حج ميقاتى براى او به جا مى آورند , واللّه العالم .
سوال 1363 :
فـرزنـدى نـزد پدر براى خود کار مى کرده , و پدر هم برا اودستمزد وصيت نموده , آيا اين پسر از اموال ديگر هم ارث مى برد ؟
و آيا اموالى که خود به دست آورده در اموال پدرش دخالت دارد يا مال خودش است ؟
جواب :
بـعـد از مـرگ پدر پسران در اموال پدر شريک هستند , چه پسرى که نزد پدر بوده و چه پسرى که مـسـتقل از پدر زندگى مى کرد .
وچنانچه پسرى که پيش پدر بوده , براى خود کار کرده و مالى به دست آورده باشد , مالک آن مال بوده و در مقابل کارش چنانچه قصد مجانيت در کار نبوده باشد , مـسـتـحق اجرت مى باشد , چه کار او در اموال پدر بوده باشد يا غير پدر .
و ملکى را هم که پدربه وصـيت به پسر مذکور و فرزند ديگر تمليک نموده , به اضافه سهم الارث شان به آن دو مى رسد .
و رضـايـت سـاير ورثه لازم نيست , ولى اگر زايد بر ثلث بوده باشد , در زايد بر مقدار ثلث ,بايد ساير ورثه رضايت بدهند , و الا وصيت نسبت به آن نافذنيست , واللّه العالم .