نماز جماعت
سوال 539 :
شـخـص مـعـلـول که يک پايش قطع شده و از پاى مصنوعى استفاده مى کند مى تواند امام جماعت يا اجير در نمازاستيجارى يا نيابت در حج نمايد ؟
جواب :
امامت شخص مزبور براى نماز جماعت از جهتى که نوشته شده مانعى ندارد ولکن نيابت او در حج و نـمـاز قـضاى ديگران مورداشکال است البته تبرع مانعى ندارد لکن مجزى بودن آن محل اشکال است , واللّه العالم .
سوال 540 :
ايا نماز جماعت را بيش از يک مرتبه مى شود خواند ياخير ؟
جواب :
کـسى که فرادى خوانده مى تواند فقط يک بار به جماعت اقتدا کنديا امام جماعت شود و کسى که امام جماعت بوده فقط يکبارديگر مى تواند براى غير مامومين سابق امام شود , واللّه العالم .
سوال 541 :
اگـر کـسى احتمال بدهد که امام جماعت عادل است , آيامى تواند به ا و اقتد کند .
و آيا اين نمازش کفايت مى کند يااعاده لازم است ؟
جواب :
چنانچه احتمال عدالت امام را بدهد مى تواند به قصد رجاء اقتداکند و بعد نماز خود را اعاده کند .
و اگر احتمال عدالت او را ندهدمى توان صورت نماز را با او بخواند , واللّه العالم .
سوال 542 :
اگر صف نماز جماعتى در جاى بلندترى بسته شود , ازاين رو که مانعى براى صفهاى پشت سر است , آيا ضررى دارديا نه ؟
جواب :
مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 543 :
در نـمـاز جـمـاعت اگر احتمال بدهيم که نمازمان باطل است , و در جايى هم هستيم که اتـصال صفهاى پشت سر به وسيله ماست , آيا لازم است اعلام کنيم که آنان نماز خود را به احتياط دوباره بخوانند يا نه ؟
جواب :
لازم نيست , واللّه العالم .
سوال 544 :
هنگام نماز ظهر و مغرب و يا عشاء جلسه قرآن در مسجدادامه پيدا مى کند اگر تزاحم بين نماز جماعت و جلسه قرآن پيش آمد کدام يک مقدم است ؟
جواب :
نماز مقدم است , واللّه العالم .
سوال 545 :
کـسـى کـه بـه امـام جماعت در حال رکوع اقتدا کرد , و هنگام تکبيرة الاحرام ماموم , امام جـمـاعـت سـر از رکوع برداشت وشخص نمازش را به استحبابى تبديل نمود , آيا جايز است بعداز تبديل به استحباب نمازش را قطع کند ؟
جواب :
اگر بعد از عدول به نافله قصد قطع کردن نماز پيدا شود , مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 546 :
هـر گاه امام جماعت وضو را فراموش کرده وارد نمازشود , اثناى نماز يا بعد از نماز متوجه گردد , وبه ماءمومين هم ابلاغ نکند که نمازشان را دوباره بخوانند , آيا نماز ماءمومين باطل است ؟
و اگر امام جماعت پس از يادآورى همان نماز راانفرادى بخواند , آيا از ماءمومين کفيت مى کند ؟
جواب :
نـمـازشان صحيح است .
بله , اگر کارى را که نماز فرادى را باطل مى کند انجام داده باشند , بايد نماز را اعاده کنند .
در هر حال امام باى نمازش را اعاده کند , واللّه العالم .
سوال 547 :
در رکـعـت دوم بـه امـام جـماعت اقتداد کرد و اشتباها حمدو سوره را خواند , نمازش چه صورت دارد ؟
جواب :
اگر سهوا خوانده نمازش صحيح است , واللّه العالم .
سوال 548 :
امام جماعتى که از او غيبت يا دروغ شنيده مى شود , آيامى شود به او اقتدا کرد ؟
جواب :
اگـر تـوبـه اش مـحـرز شود مانعى ندارد , و اگر توبه از گناه معلوم نباشد , چنانچه حسن ظاهر معتبرى داشته باشد که طريق احراز عدالت است حکم مى شود که توبه از او محقق شده است ,واللّه العالم .
سوال 549 :
در جايى مثل مسجد جامع نماز جماعت برپاست وعده اى هم براى تضعيف جماعت به قصد فرادى نمازمى خوانند , حکمش را بيان فرماييد ؟
جواب :
چـنـانـچـه به نماز خواندن خودشان قصد تشکيک مردم در عدالت امام جماعت جامع الشرايط را داشته باشند نمازشان باطل است , واللّه العالم .
سوال 550 :
اگر در نماز جماعت باطل بودن نمازم را فهميدم آيا لازم است ديگر ماءمومها که به واسطه من اتصال به جماعت دازنددهم ؟
جواب :
لازم نيست , واللّه العالم .
سوال 551 :
اگر نماز جماعتى برپاست و انسان امام جماعت رانمى شناسد , آيا ظاهر شرکت کنندگان , مـثـلا عـده اى از مؤمنين و اهل علم اقتدا کرده اند , آيا اين مقدار براى رسيدن به عدالت پيشنماز , کفايت مى کند ؟
جواب :
اگـر اشـخـاص مـذکـور مسئله دان بوده و آدم اطمينان پيدا کند که آنان احراز عدالت کرده اند , مى تواند , اقتدا نمود , واللّه العالم .
سوال 552 :
اگـر امام جماعت حروف و مد در نماز را به طور دقيق ادانکند و يا اين که ماءموم اين طور بشنود , آيا مى توان به او اقتداءکرد ؟
جواب :
اگـر ماءموم قراءت صحيح را از غير صحيح تشخيص مى دهد ومى بيند قرائت امام صحيح نيست , نمى تواند به او اقتدا کند ,واللّه العالم .
سوال 553 :
قبل از اين که بايستيم و بدن بى حرکت شود , امام جماعت قراءت را شروع مى کند , آيا نماز صحيح است ؟
جواب :
ضررى به نماز ندارد ؟
, واللّه العالم .
سوال 554 :
کلماتى که مد ندارند امام جماعت مقدارى مد مى دهد ,آيا مى توان به ايشان اقتدا کرد ؟
جواب :
مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 555 :
اگـر امـام جـماعتى گفت : فلان شخص خبيث است , وحال آن که آن شخص اهل علم و اهل نماز و روزه مى باشد , آيااين امام جماعت داراى عدالت هست ؟
جواب :
چنانچه احتمال معذوريت او را مى دهد , اقتدا به او مانعى ندارد ,واللّه العالم .
سوال 556 :
اگـر مـاءمـوم نـداند بايد از امام پيروى کند , مثلا در رکوع وسجود از امام تبعيت نکند , آيا حکم تبعيت نکردن عمدى رادارد ؟
جواب :
حکم عدم تبعيت عمدى را دارد , واللّه العالم .
سوال 557 :
چـنـانـچـه امـام و مـاءموم يک نماز را دو يا سه بار با جماعت ودر مکانهاى مختلف با افراد گوناگون بخوانند چه حکمى دارد ؟
جواب :
جماعت مى تواند نماز جماعت را دو مرتبه اتيان نمايد به شرطآن که ماءمومين در مرتبه دوم غير از ماءمومين در دفعه اول باشد ,واللّه العالم .
سوال 558 :
ذکـرهاى نماز را در حال آرامش بدن بايد گفت , حال آن که در نماز جماعت امام در حالى که حمد و سوره را مى خواند اگرماءموم حرکت کند مانعى دارد ؟
جواب :
مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 559 :
امام جماعت در نماز چهار رکعتى است و ماءموم در نمازسه رکعتى به او اقتدا مى کند آيا در رکعت سوم که ماءموم سلام مى دهد نيت فرادى به کند يا نه ؟
جواب :
نيت فرداى لازم نيست با سلام دادن نماز فرادى مى شود , واللّه العالم .
سوال 560 :
در مجلسى نماز جماعت بر پا شد و زيد هم در آن مجلس حاضر بود و زيد امام آن جماعت را عـادل نـمـى دانـد و يا اين که شک دارد در عدالتش ولى مى بيند که اگر در آن مجلس به آن امام اقتدا نکند يا خودش خجالت مى کشد و يا اين که ديگران و يا امام ممکن است توهم کنند که زيد که اقـتـدا نـمـى کند شايداين امام را عادل نمى داند لذا مى خواهد که در ظاهر به اين امام اقتدا کند و صورت نماز جماعت را بدون اين که خودش حمدو سوره به خواند پشت سر او انجام دهد البته اين مـعـلوم است که زيد اکتفا به اين نماز نخواهد کرد بلکه يا سابقا نماز خود راخوانده و يا اين که بعدا اعاده خواهد کرد آيا در فرض مذکوراقتدا به او جايز است يا نه ؟
جواب :
چـنـانچه احتمال عدالت امام را بدهد مى تواند بقصد رجاء اقتداکند و بعد نماز خود را اعاده کند و اگر احتمال عدالت او رانمى دهد صورت نماز را با او بخواند , واللّه العالم .
سوال 561 :
اگر در نماز جماعت موقعى تکبيرة الاحرام را بگويد که امام جماعت در حال رفتن به رکوع باشد آيا صحيح است ( ايارکعت اول و دوم با رکعت سوم و چهارم فرق مى کند ) ياخير ؟
جواب :
چنانچه امام در رکعت اول و دوم نماز باشد مانعى ندارد , و اگردر رکعت سوم يا چهارم نماز باشد بايد صبر کند امام به رکوع برود بعد تکبيرة الاحرام بگويد , واللّه العالم .
سوال 562 :
در زنـدانـهـا و پـادگـانهاى نظامى که امکان حضور در نمازجمعى نيست , آيا برپايى نماز جماعت جايز است ؟
جواب :
مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 563 :
آيا امام مى تواند تا سه بار با سه گروه گوناگون نمازجماعت بخواند ؟
جواب :
کسى که براى جماعتى امام بوده مى تواند براى يک مرتبه جماعت ديگرى را هم امامت کند و بيش از آن نمى شود , واللّه العالم .
سوال 564 :
در حـال بـرپـايـى نـماز جماعت , شخصى نماز فرادى بجاى مى اورد , در حالى که اين کار بى احترامى به امام جماعت است , ايا نماز صحيح است ؟
جواب :
اگـر در فـرادى خـوانـدن عذرى داشته باشد , مثل اين که عجله داشته باشد , مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 565 :
در بـسـيـارى از مساجد اين منطقه ايوانى جهت عبادت ونشستن بانوان در محوطه داخل مسجد تعبيه گرديده است که ديوارى به ارتفاع يک و نيم الى دو متر ميان ايشان و محل اقامه نماز جماعت مردها , حائل مى باشد , در اين صورت آيااقتداى ايشان به نماز جماعت اقامه شده در کف مسجدصحيح است ؟
جواب :
حائل مذکور مانع صحت جماعت براى زنان نيست , واللّه العالم .
سوال 566 :
دو نفر در نماز جماعت دير رسيده اند , آيا مى توانند پس از اتمام نماز جماعت , يکى از آن دو به ديگرى اقتدا کند ؟
جواب :
مانعى ندارد هرچند احتياط ايت است که بقيه نماز را فرادى بخوانند , واللّه العالم .
سوال 567 :
پرده و مانند آن , که مکان زن و مرد را در نماز جماعت ازهم جدا مى کند در چه صورت به جماعت ضرر نمى زند ؟
جواب :
چنانچه يک مکان محسوب بشود از جهت حائل , مانعى ندارد ,واللّه العالم .
سوال 568 :
بـا توجه به اين که زندگى امام جماعت هم بايد تاءمين شود , پول گرفتن براى امامت نماز جماعت چه حکمى دارد ؟
جواب :
اگر پول را در مقابل نماز خوانده نگرفته , بلکه براى رفتن به آن محل مى گيرد مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 569 :
در بـعـضـى جـاها , مثل اداره , شرکتها و پارکها نماز جماعت برپا مى شود , آيا ماءموم بدون اطلاع از عدالت شخص مى تواندبر امام جماعت اقتدا نمايد ؟
جواب :
بـدون احـراز از عـدالت به طريقى نمى تواند به آن نماز اکتفا کندلکن اگر احتمال عدالت امام را دارد مى تواند رجاء اقتدا کند و بعدنمازش را اعاده کند , واللّه العالم .
سوال 570 :
اينجانب در روستايى ساکنم , و نماز جماعتى نيز برپامى شود .
در عين اين که امام جماعت از بـسـتـگـان مـاست , او راعادل نمى بينم .
از سويى فرار از نماز جماعت ممکن است سبب هتک حـرمـت امـام و نـمـاز جماعت شود .
آيا مى شود به آن نماز ملحق شد و ايا قضاى آن برگردن من مى آيد ؟
جواب :
به نماز پشت سر او نمى توانيد اکتفا کنيد , ولى اگر احتمال عدالت او را بدهيد مى توانيد رجاء به او اقتدا نموده و سپس آن را اعاده نماييد , واللّه العالم .
سوال 571 :
اينجانب باد معده ام را نمى توانم کنترل نمايم , به طورى که نمى توانم يک نماز را با يک وضو به پايان برسانم .
آيا بنده مى توانم در نماز جماعت شرکت نمايم ؟
آيا مى توانم امام جماعت شوم ؟
جواب :
در نـمـاز جـمـاعت به عنوان ماءموم مى توانيد شرکت کنيد , ولى بنابر احتياط واجب امام جماعت نمى توانيد بشويد , واللّه العالم .
سوال 572 :
اگـر کـسـى در نماز جماعت به امام اقتدا کند , و امام بين نماز يک کلمه را اشتباه بگويد , مثلا (( اهدنا الصراط المستقيم ))((اهدنا الصراط المستقيم )) بگويد , تکليف چيست ؟
جواب :
بـا گفتن (( اهدنا )) او را تذکر مى دهد اگر تدارک کرد ضررى به نمازندارد , و اگر تدارک نکرد قصد فرادى مى کند و نمازش را تمام مى کند , واللّه العالم .
سوال 573 :
کسى ک خودش را عادل نمى داند در صورتى که ماءمومين وى را عادل بدانند , آيا مى تواند براى جماعت امامت کند ياخير ؟
جواب :
مـى تـوانـد نـماز خودش را بخواند و قصد جماعت نکند , ولى ديگران در صورت اعتقاد به عدالت مى توانند به وى اقتدا کنند ,ولى خودش آثار جماعت را مثل رجوع به ماءمومين در مقام شک نبايد ترتب کند , واللّه العالم .
سوال 574 :
آيا مى توان به هر شخص در جماعت اقتداء کرد ؟
اگربخواهيم فرادى بخوانيم چگونه است ؟
جواب :
اگر احتمال صحت قرائت امام را مى دهيد مى توانيد اقتدا کنيدلکن عدالت او را بايد بطريق معتبر احـراز کـنـيـد و فرادى خواندن چنانچه تشکيک در عدالت امام يا صحت نماز او براى مردم نباشد مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 575 :
کس که خود را عادل نمى داند مى توان به او اقتدانمود ؟
جواب :
اگر ديگران او را عادل مى دانند مى توانند به او اقتداء کنند و لازم نيست خود او قصد امامت کند , واللّه العالم .
سوال 576 :
در (( مـنـهـاج )) در شـرايـط امام جماعت در مسئله 313فرموده ايد : (( من يعتقد وجوب السوره مثلا , ليس له اءن ياءتم بهاقبل الرکوع , بمن لاياءتي بها , لاعتقاده عدم وجوبها .
نعم اذارکع الامـام جـاز الائتمام به )) و به همين مضمون در (( المسائل المنتخبة )) , آيا مراد از رکوع , رکوع غير رکعت اول است و يااعم است که حتى در رکوع رکعت اول امام هم مى تواند اقتداکند ؟
جواب :
فقط در رکعت دوم است که در رکوع مى تواند اقتدا کند , واللّه العالم .
سوال 577 :
آيا غير روحانى با رعايت همه شرايط مى تواند امام جماعت شود ؟
جواب :
در جايى که دسترسى به روحانى جامع الشرايط هست به روحانى اقتدا شود , واللّه العالم .
سوال 578 :
بـا تـوجـه بـه ايـن کـه در نـمـاز مـواضع پنج گانه در سجده لازم است که بر بروى زمين قـراربـگـيرند بفرمائيد اگر امام جماعت فاقد اين شرط در سجده بود, مى توان به ان امام جماعت اقتداکرد ؟
جواب :
اگر ساير شرايط امام جماعت را داشته باشد و در بعضى اعضاى هفت گانه سجده را نداشته باشد اقتدا جايز است .
واللّه العالم .
سوال 579 :
اگر امام جماعت مخارج حروف و مد را در نماز بطوردقيق مراعات نکند و يا اين که به نظر ماموم اين طور مى آيد .
آيا مى تواند با اين امام نماز جماعت بخواند ؟
جواب :
اگـر مـاءموم قرائت صحيح را از غير صحيح تشخيص مى دهد ومى بيند قرائت امام صحيح نيست نمى تواند به او اقتدا کند .
واللّه العالم .
سوال 580 :
شـخـصى در حادثه تصادف رانندگى يا در جنگ تحميلى ودفاع مقدس يکى از دستهايش قـطع گرديده است , آيا چنين شخصى باحفظ علم و تقوا و عدالت , مى تواند در نماز امام جماعت باشد ؟
جواب :
امامت شخصى مزبور براى نماز جماعت با رعايت ساير شرايطمانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 581 :
امام راتب به چه کسى گفته مى شود ؟
جواب :
امـام جـماعت راتب کسى است که به طور مرتب در جايى نمازجماعت را اقامه نمايد و مزاحمت با امام جماعت راتب واجدشرايط احتياطا ترک شود , واللّه العالم .
سوال 582 :
شرايط عزل و نصب امام راتب چيست ؟
جواب :
امـام جماعت راتب همان شرايط امام جماعت را دارد و مادامى که شرايط را واجد است مى تواند به وى اقتدا کرد , و پس از فقدان شرايط از عدالت و غيره اقتدا جايز نيست و نياز به عزل ونصب ندارد , واللّه العالم .
سوال 583 :
آيـا در مـسـجـدهـاى درون شـهر , اگر امام جماعت غيرروحانى باشد مى توان اقامه نماز جماعت نمود ؟
جواب :
در صـورتـى کـه دسـترسى به روحانى جامع الشرايط براى امامت باشد , اقامه جماعت توسط غير روحانى اشکال دارد , واللّه العالم .
سوال 584 :
امام جماعتى که يک پايش تا مچ قطع شده , آيا مى شودبه او اقتدا کرد ؟
جواب :
اگر فرد مزبور ايستاده نماز مى خواند اقتدا به او از جهت مذکورمانعى ندارد , و اللّه العالم .
سوال 585 :
امامت پسر نابالغ براى دانشجويان جايز است ؟
جواب :
بنابر احتياط واجب , امام جماعت بايد بالغ باشد , واللّه العالم .
سوال 586 :
کـسى که اعرج است , ولى مى تواند روى پاى خودبايستد , نماز جماعت به امامت او چگونه است ؟
جواب :
مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 587 :
کـسـانـى که قطع عضو هستند , مثل بنده که از ناحيه مچ پاقطع عضو هستم , آيا مى توانم امام جماعت بشوم يا اين که نماز استيجارى بخوانم ؟
جواب :
اگـر پـا داريـد فـقـط پـاشـنـه پـا قطع شده , مانعى ندارد , و اگر پا از مچ شده , نمى توانيد نماز اسـتيجارى بخوانيد , ولى اگر ايستاده نماز مى خوانيد اقتدا به شما از جهت مذکور مانعى ندارد و کـسـى که پايش قطع شده چنانچه پسر بزرگ باشد , مى تواند نمازهاى فوت شده پدر را قضا کند , واللّه العالم .
سوال 588 :
آيـا بـراى اقـتدا به امام جماعت بايد عدالتش براى ما يقينى باشد ؟
در اين صورت چگونه به صحت قرائتش مطمئن شويم ؟
جواب :
لازم است به عدالت امام اطمينان پيدا کنيد و پس از احراز عدالت در صورت شک در صحت قرائت بنابر صحت قرائت وى مى گذاريد , واللّه العالم .
سوال 589 :
نماز جماعت با اهل سنت چگونه است در حال تقيه ؟
جواب :
تقيه مداراتى در بلاد اهل سنت مانعى ندارد ولى در جماعت باانها شخص بايد قرائت را خودش ولو اهسته بخواند , واللّه العالم .
سوال 590 :
شـرکت در نماز جماعت اهل سنت و خواندن نمازهاى يوميه با آنها , آيا کفايت از نماز واجب مى نمايد يا نه ؟
جواب :
در صـورتـى که قرائت را خود اتيان کند , ولو در نماز جهريه به اخفات باشد , کفايت مى کند , واللّه العالم .
سوال 591 :
شـرکت در نماز جماعت اهل سنت , آيا اختصاص به مسجد الحرام و مسجد النبى دارد يا در مساجد ديگر هم هست ؟
جواب :
اختصاص به مسجد الحرام و مسجدالنبى ( ص ) ندارد , واللّه العالم .
سوال 592 :
گاهى هنگام برپايى نماز جماعت در مسجدالحرام ومسجدالنبى ( ص ), بعضى از حجاج از مـسـجـد خـارج مى شوندو يا در کنارى ايستاده و تماشا مى کنند , لطفا نظر مبارک را دراين باره مرقوم فرماييد ؟
جواب :
کارى که موجب وهن بر شيعه باشد جايز نيست , واللّه العالم .
سوال 593 :
هنگام شرکت در نماز جماعت مسجدالحرام و مسجدالنبى (ص ) آيا مى توان بر فرش سجده کرده يا نه , و در صورتى که بر فرش سجده نمايد آيا اعاده آن لازم است يا نه ؟
جواب :
در صورتى که در مساجد مذکور موضعى باشد که بتواندبرچيزى که سجده بر آن صحيح است مثل سـنـگ و مـوزايـيک ,سجده نمايد , بايد در آن قسمت نماز بخواند , و اگر چنين موضعى نباشد , نمازى که در آن بر فرش سجده کرده مجزى است , واللّه العالم .
سوال 594 :
شرکت در نماز مغرب اهل سنت , با توجه به اين که وقت نماز مغرب نزد آنها زودتر از مغرب شرعى نزد شيعيان است ,آيا کفايت از نماز مغرب مى نمايد يا نه ؟
جواب :
اگـر محرز شود که سرخى طرف مشرق زائل شده مجزى است ودر غير اين صورت نماز مغرب را با انها بخواند و بعد اعاده کند ,واللّه العالم .
سوال 595 :
اگر براى وحدت در نماز جماعت برادران اهل تسنن شرکت کنيم که قهرا نماز فاقد جزء يا شـرط اسـت و در جاى ديگرى مى تواند بى هيچ کاستى نماز را درست بخواند آيا اين نماز در وسعت وقـت صـحيح است و اعاده و قضا ندارد ؟
همچنين وقوف در عرفات ـ روزى که قاضى عامه حکم کرده آبا اين که شيعه شک دارد , يا يقين به خلاف دارد , آيا هم سويى با آنان کفايت مى کند ؟
جواب :
نـمـازى را کـه انسان بر طبق تقيه مداراتى انجام مى دهد , درصورتى که قرائت را خود اتيان کند مـجـزى اسـت .
و در مواردى که قاضى عامه حکم به ثبوت اول ماه کرده باشد اگر انسان يقين به خـلاف نـداشته باشد بايد متابعت نمايد , و در صورت يقين به خلاف بايد احتياط نمايد به تفصيلى که در مناسک حج بيان نموديم , واللّه العالم .
سوال 596 :
گـاهـى در نماز جماعت اهل سنت پس از رکوع قنوت مى خوانند , تکليف شيعيانى در نماز جماعت آنها شرکت کرده اند , چيست ؟
جواب :
متابعت کنند , واللّه العالم .
سوال 597 :
پشت بام مسجد النبى ( ص ) هم براى نمازگزاران مهياشده است , ولى ديوار اطراف پشت بـام بيش از قامت انسان بلند است و هيچ طرف صفهاى جماعت مسجد پيدا نيست ,آيا اقتدا با اين وضع در پشت بام صحيح است ؟
جواب :
در صورتى که قراءت را خود اتيان نمايد و ساير شرايط نماز رابه مقدار ممکن رعايت نمايد , مجزى است , واللّه العالم .
سوال 598 :
اگـر مـاءمـوم بخاطر عذرى زودتر از امام سر از رکوع يا سجودبردارد , و هکذا زودتر سلام بدهد چه صورت دارد ؟
جواب :
اگـر عـمـدا پيش از امام سر از رکوع يا سجود بردارد نمازش فرادى مى شود , و زودتر سلام دادن مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 599 :
کـسـانـى کـه قـراءت نـمـاز آنها غلط است , با اين که توان اصلاح آن را دارند , آيا حضور در جماعت بدون حرج لازم است ؟
جواب :
در فرض مزبور بنابر احتياط بايد نمازش را به جماعت بخواند ,واللّه العالم .