وصيت به حج
مسأله 149 ـ کسى که حج بر او مستقر شده باشد هرگاه در خود آثار فوت را مشاهده کند بايد وصيت کند که حج او را انجام دهند.
مسأله 150 ـ اين فرد حتى اگر وصيت هم نکند، بر ورثه واجب است که از اصل ترکه او يک حج نيابتى برايش بگيرند.
مسأله 151 ـ اگر وصيت کرده باشد که از ثلث بردارند از ثلث برداشته مى شود، و اگر ثلث کافى نبود از اصل مال جبران مى شود.
مسأله 152 ـ اگر وصيت نکرده باشد که از ثلث بردارند از اصل مال به مقدار حج ميقاتى برداشته مى شود، و اگر وصيت به حج بلدى کرده باشد اجرت آن از اصل مال برداشته مى شود.
مسأله 153 ـ کسى که فوت کرده و حج بر او مستقر بوده
(67صفحه)
واجب است در همان سال اول براى او نيابت بگيرند. و حتى اگر نيابت از ميقات در آن سال ممکن نباشد از بلد ميت نيابت بگيرند. و در اين فرض تمام مخارج از اصل مال برداشته مى شود.
مسأله 154 ـ اگر وصيت کرده باشد که شخص معينى براى او حج بجا آورد، يا از مال معينى براى او حج بجاآورند لازم است طبق وصيت عمل شود.
مسأله 155 ـ کسى که براى حج ثبت نام کرده اگر قبل از فوت فردى را اجير کند که بعد از فوتش براى او حج بجا آورد. اگر آن شخص بعد از اجير شدن مستطيع شود، طبق مسأله 99 عمل کند.
مسأله 156 ـ اگر قبل از فوت وصيت کند که فرد خاصى براى او حج بجا آورد ولى او را اجير نکند، اين فرد مى تواند طبق وصيت عمل کند و صحيح است. ولى اگر خودش ساير شرايط استطاعت را داشته باشد و با فيش حج موصى راه براى او باز شود احتياط اقتضا مى کند که حج را براى خودش انجام دهد و براى ميت استنابه کند.
(68صفحه)
مسأله 157 ـ در فرض سابق اگر ورثه تنها به شرطى راضى شوند که اين فرد حج را حتماً به نيابت از ميت انجام دهد، اگر خودش مستطيع باشد مى تواند حج را براى خودش انجام دهد و براى صاحب فيش استنابه کند حتى اگر ورثه ندانند. و حج او صحيح است. و در اين فرض اگر ميت وصيت نکرده باشد واجب است حج خود را انجام دهد و براى ميت استنابه کند.
مسأله 158 ـ در فرض سابق اگر قدرت استنابه ولو در آينده را نداشته باشد يا قدرت پرداخت حق واگذارى فيش يا جلب رضايت صاحبان آن را ندارد يا براى اين امور به مشقت و حرج مى افتد در اين صورت حج بر خودش واجب نيست و بايد حج منوب عنه و صاحب فيش را بجا آورد.
مسأله 159 ـ اگر ورثه در گرفتن نيابت کوتاهى کنند تا اينکه مال تلف شود ضامن هستند و بايد از مال خود براى او نيابت بگيرند.
مسأله 160 ـ اگر خود ميت مال نداشته باشد بر ورثه واجب نيست از مال خود براى او نيابت بگيرند، هر چند
(69صفحه)
از باب احسان سزاوار است که براى او حج بجاآورند.
مسأله 161 ـ چنانچه شخص براى حج مستحبى مبلغ معينى را وصيت کند و آن مبلغ براى حج ـ ولو از ميقات ـ کافى نباشد وصيت باطل است. و لازم است آن مبلغ را در کارهاى خير مصرف کنند. بلى اگر بدانند وصيت مقيد به حج بوده، با بطلان وصيت آن مبلغ طبق احکام ارث بين ورثه تقسيم مى شود.
(70صفحه)