وصيت به حج
سوال 62 :
اگر کسى وصيت کند که فرزند بزرگش از جانب او حج انجام دهد، آيا زاد و راحله و مصارف سفر، از اصل ترکه برداشته مى‌شود يا از ثلث آن؟
جواب :
اگر وصيت به اداى حَجّة الاسلام کرده، از اصل ترکه او برداشته مى‌شود، وگرنه از ثلث ترکه‌اش بايد مصرف شود.
سوال 63 :
کسى در زمان حياتش حَجّة الاسلام را انجام داده و بعد وصيت کرده که از طرف او حج به جا آورند و معلوم نيست به جهت اين که حَجّة الاسلام خود را باطل مى‌دانسته، وصيت کرده يا احتياط نموده يا حجّ نذرى برعهده اوست يا مرادش انجام
(508)
حجّ استحبابى است. در اين صورت، حجّ او را به چه نيّتى بايد انجام دهند؟
جواب :
چنانچه قرينه‌اى که دال بر نوع حج است، همراه وصيت مذکور نباشد، بايد حج را به قصد آنچه در نيّت وصيت کننده است، انجام داد.
سوال 64 :
شخصى وصيت کرده که وقتى نوبت حجّش فرا رسيد، عالمى دينى از طرف او حج انجام دهد؛ ولى بعد از فوت او قانونى وجود ندارد که بتوان نوبت را به فرد اجنبى ديگرى منتقل نمود. بنا بر اين ورثه تصميم گرفتند که يکى از آنها از نوبت استفاده کند. آيا وارثى که از نوبت استفاده مى‌کند، جايز است براى خودش حج انجام دهد و براى ميّت نايب بگيرد؟
جواب :
اگر با اجازه ورّاث باشد، اشکالى ندارد؛ ولى کسى را که براى پدرش به عنوان نايب انتخاب مى‌کند، بايد داراى شرايطى که در وصيت پدرش ذکر شده است، باشد.
سوال 65 :
کسى پس از استقرار حج بر او از دنيا رفته و وصيت کرده که شخص معيّنى از طرف او حج انجام دهد؛ ولى آن شخص، امسال براى کس ديگرى اجير شده است. آيا بايد شخص ديگرى را اجير کنند يا صبر کنند تا سال بعد، همين شخص حج را انجام دهد و يا اين که بايد از او درخواست کنند تا اجاره‌اش را با ديگران فسخ کند و از طرف اين ميّت، در همين سال، حج به جا آورد؟
جواب :
با عدم تمکّن از استنابه شخص مذکور از اين که در سال اول، حجّ نيابتى براى موصى انجام دهد، وصيت نسبت به انجام گرفتن حج توسط آن شخص باطل است و واجب است شخص ديگرى براى انجام دادن حج اجير شود.
سوال 66 :
ميّت وصيت کرده که شخص معيّنى را براى انجام دادن حجّ استحبابى، در سال اول پس از فوت او نايب بگيرند و يا از مکان معيّنى در سال اول پس از فوت، نايب گرفته شود. اگر عمل به وصيت ممکن نشد، چه بايد کرد؟
(509)
جواب :
با عدم تمکّن از استنابه شخص معيّن و رعايت مکان معيّن، نايب گرفتن ساقط نمى‌شود و واجب است شخص ديگر و از مکان ديگر براى انجام دادن حج، نايب گرفته شود، مگر اين که با توجه به قرائن و شواهد قطعى اطمينان حاصل شود که حجِّ وصيت شده، مقيّد به شرايط مذکور بوده که در اين صورت، وصيت باطل است.
سوال 67 :
ميّتى مبلغى را براى انجام دادن حج، وصيت کرده که کمتر از ثلث اموالش و بسيار بيشتر از هزينه حج است. ورثه نسبت به مازاد از هزينه حج چه بايد بکنند؟
جواب :
چنانچه غرض موصى از صرف کردن مبلغ مذکور در حج، اين بوده که فقط يک حج انجام شود، مقدار زايد، ملک ورثه است؛ ولى چنانچه غرض او اين بوده که تمام مبلغ مذکور، صرف در امر حجّ نيابى او شود، بايد مطابق غرض ميّت عمل شود و اگر مقصود او به هيچ وجه روشن نيست، نايبى که به واسطه داشتن امتيازاتى اجرتش از ديگر نايب‌ها بيشتر است، به نيابت گرفته شود و مازاد بر اجرت او براى ميّت در امور خير به مصرف برسد.