هبه
هبه معوضه
سوال 772 :
هبه‌ى معوضه چيست؟
جواب :
هبه‌اى است که در آن شرط ثواب و يا عوض شود چه در قالب صلح و يا هبه، مثل آنکه شرط شود در مقابل آن هبه‌اى که مى‌دهد هبه گيرنده نيز چيزى به واهب ببخشد و هکذا اگر شرط نشده ولى عملاً در مقابل هبه، هبه گيرنده نيز چيزى را به هبه دهنده ببخشد که در اين صورت معوضه مى‌شود و احکام خاص خود را دارد.
ادعاى بدهکار مبنى بر هبه بودن پول قرضى
سوال 773 :
مادر زنى به دامادش دويست هزار روپيه بدون مطالبه داد بعد از مدتى بين طرفين اختلاف پيدا شد مادر زن از داماد خود پول را تقاضا نمود (بدليل اينکه پول مذکور قرض بود) ولى داماد مى‌گويد که اين پول هبه بود.
جنابعالى نظر خود پيرامون مسأله بالا ايراد فرماييد.
جواب :
اگر داماد اقرار کرده که پول را از مادر زن گرفته است، مديون است آن را به مادر زن بپردازد مگر اينکه ثابت کند که به عنوان هبه گرفته است و مادر زن مبلغ را به او بخشيده است، اگر بينه نداشته باشد مادر زن نزد قاضى قسم مى‌خورد و يا قسم را به مدّعى ردّ مى‌کند.
رجوع همسر در هبه
سوال 774 :
مردى به زن خود هديه‌اى مى‌دهد. بعد از گذشت مدتى مرد هديه را طلب مى‌کند. اما به علت سهل‌انگارى محرز زن هديه به سرقت رفته است. آيا زن به مرد بدهکار مى‌شود؟
جواب :
اگر قبل از رجوع واهب عين موهوبه به سرقت رفته است، حقى بر زن ندارد و اگر بعد از رجوع و مطالبه آن، زوجه از پس دادن امتناع کرده است، ضامن است ولى احتياط آن است که مرد چيزى از او مطالبه نکند.
پس گرفتن هديه
سوال 775 :
اگر وسيله‌اى را از فردى هديه بگيرم و بعد از مدتى هديه دهنده اعلام نارضايتى کند حکمش چيست؟
جواب :
اگر موجود باشد و از ارحام هبه کننده نباشيد بايد برگردانيد.
هبه مشروطه و تخلّف شرط
سوال 776 :
1: شخصى ملک مسکونى خود را به فرزندش هبه نموده و شرط نموده اولاً آن را نفروشد ثانياً واهب تازمانى که زنده است حق داشته باشد در آن منزل سکونت نمايد. اما متهب با تخلّف از شرط، ملک را به ديگرى فروخته است. آيا خريدار ملک مى‌تواند واهب را از منزل بيرون کند؟
2: آيا واهب مى‌تواند فقط عقد دوم را بهم بزند؟ در صورتى که واهب عقد هبه را به علت تخلّف شرط متهب بهم بزند آيا ملک از خريدار (متصرف بعدى) مسترد مى‌گردد؟
جواب :
خريدار نمى‌تواند واهب را که حق سکونت در آن منزل را دارد از آن منزل بيرون کند بلکه منزل مسلوب‌المنفعة مادام حيات واهب، به خريدار منتقل مى‌شود و خريدار اگر از جريان اطلاع نداشته مى‌تواند معامله خريد خود را به استناد خيار عيب فسخ کند.
جواب :
واهب حق فسخ دوم را ندارد ولى مى‌تواند قرارداد هبه خود را به استناد تخلّف شرط فسخ کند که در صورت فسخ ملک به خود واهب برمى‌گردد.
هديه دادن از روى خجالت
سوال 777 :
اگر انسان از کسي هديه درخواست بکند و شخص مقابل در رو در بايستي قرار بگيرد و از روى خجالت و به اکراه هديه را به شخص طلب‌کننده بدهد آيا اين هديه غصبي مي‌شود؟ حکم نماز خواندن با اين هديه چيست؟
جواب :
اگر بدانيد هديه دهنده راضى نيست، تصرف در آن جايز نيست و چنانچه لباس باشد، نماز با آن باطل است.