احکام طواف
مسأله 196- کم و زياد کردن طواف جايز نيست. هرگاه کسى عمداً چيزى بر هفت دور بيفزايد طواف او باطل است، و اگر از روى عمد طواف واجب را کم کند، چنانچه قبل از فوت موالات بازگردد و طواف را ادامه دهد صحيح است، و الاّ طواف او باطل مى شود، و بايد از نو شروع کند.
مسأله 197- هرگاه از روى سهو و فراموشى طواف واجب را ناقص بگذارد، اگر بعد از تمام کردن چهار دور باشد برمى گردد و طواف را کامل مى کند (خواه موالات از دست رفته باشد يا نه) و اگر قبل از چهار دور باشد چنانچه موالات به هم نخورده، مى تواند آن را تکميل نمايد، وگرنه بايد از نو شروع کند.
مسأله 198- کسى که «طواف عمره تمتّع» را ترک کند چند صورت دارد:
[100]
1- هرگاه عمداً ترک کند تا وقت وقوف به «عرفات» تنگ شود احتياط واجب آن است که نيّت حجّ إفراد کند، و بعد از حج، عمره مفرده به جا آورد، و سال بعد حجّ تمتّع را اعاده نمايد (وقت وقوف به عرفات بنا بر احتياط از ظهر روز عرفه، يعنى نهم ذى الحجّه است تا غروب آفتاب.)
2- کسى که از روى جهل و نادانى طواف را ترک کند حجّ او مبدّل به افراد مى شود، و بنا بر احتياط واجب بعد از آن عمره مفرده به جا مى آورد. و سال بعد حجّ تمتّع را اعاده مى نمايد، و احتياط مستحب آن است که يک شتر به عنوان کفّاره قربانى کند.
3- کسى که از روى سهو و فراموشى طواف را ترک کند، حجّ او درست است، و هر وقت به خاطرش آمد طواف را به جا مى آورد (و احتياط مستحب آن است که سعى را هم بعد از آن اعاده کند) و اگر به وطن خود بازگشته، يا از مکّه بيرون رفته، و مراجعت براى او زحمت دارد نائب بگيرد تا طواف او را به جا آورد، و در اين مدّت چيزى بر او حرام [101]
نيست، و احتياط آن است که يگ گوسفند قربانى به مکّه بفرستد و اگر فرستادن قربانى به مکّه ممکن نيست در شهر خود قربانى کند.
4- کسى که «طواف حج» را تا آخر ذى الحجّه ترک کند اگر از روى عمد باشد حجّ او باطل است، و بايد سال ديگر اعاده کند، و اگر از روى جهل و ناآگاهى باشد نيز حجّ او باطل است (خواه جاهل مقصّر باشد يا غير مقصّر) و علاوه بر اعاده حج، احتياط آن است که شترى هم قربانى کند.
و اگر از روى سهو و فراموشى بوده طواف را قضا مى کند و حجّ او صحيح است، و چنانچه بعد از مراجعت از حج يا بيرون رفتن از مکّه متوجّه شود و بازگشت براى او مشقّت داشته باشد کسى را نائب مى گيرد که براى او طواف کند (و مستحبّ است سعى را نيز بعد از آن اعاده کند، و يک گوسفند در منى قربانى نمايد، و اگر ممکن نشد در وطن خود قربانى کند و در اين مدّت چيزى بر او حرام نيست.)
5- اگر «طواف نساء» را ترک کند خواه از روى عمد
[102]
باشد يا جهالت يا فراموشى، زن بر او حرام است، تا بازگردد و طواف کند، و اگر ممکن نيست يا مشکل است نائب بگيرد، و اگر از دنيا برود «ولىّ» او قضاى آن را به جا مى آورد. و اگر طواف نساءهاى متعدّدى را ترک کرده باشد يک طواف نساء براى همه آنها کافى است. و در اين حکم، يعنى ترک طواف نساء، فرقى ميان زن و مرد و کودک نيست، زيرا طواف نساء بر همه لازم است، و بدون آن همسر براى او حلال نمى شود.