واجبات طواف

واجبات طواف

مسأله 190- در طواف هفت چيز واجب است:

اوّل و دوم: بايد طواف را از «حجرالاسود» شروع کند، و به «حجرالاسود» ختم نمايد، و همين اندازه که در عرف بگويند از حجر الاسود شروع کرده و به آن خاتمه داده کافى

[94]

است، و دقّت در محاذى بودن اجزاى بدن با اجزاى حجرالاسود لازم نيست، ولى احتياط واجب آن است که کمى قبل از حجرالاسود شروع کند و کمى بعد از آن ختم نمايد تا يقين حاصل کند که هفت دور تمام انجام داده است.

سوم: واجب است طورى طواف کند که خانه کعبه طرف دست چپ او باشد، همان گونه که معمول همه مسلمين است، و طواف در طبقات بالاى مسجدالحرام در غير حال ضرورت خالى از اشکال نيست.

مسأله 191- لازم نيست شانه چپ در تمام حالات محاذى کعبه باشد، بلکه همين اندازه که مطابق معمول خانه کعبه را دور بزند کافى است، حتّى اگر گاهى رو به کعبه کند بعد به راه خود ادامه دهد مانعى ندارد، و آنچه بعضى از عوام در مورد محاذى بودن دائمى شانه چپ با کعبه (حتّى موقعى که به حجر اسماعيل مى رسند) انجام مى دهند، هيچ لزومى ندارد، بلکه اگر موجب وهن مذهب

[95]

گردد طوافشان اشکال دارد، و بهتر اين است که به جاى اين گونه احتياطهاى بيجا در مورد محاذى بودن شانه چپ در تمام حالات، حضور قلب داشته باشند و مناجات و راز و نياز با پروردگار کنند، و همانند ساير مسلمين کعبه را دور بزنند.

چهارم: واجب است «حجر اسماعيل» را داخل طواف کند، يعنى از بيرون حجر اسماعيل کعبه را دور بزند، بنابراين اگر از داخل «حجر اسماعيل» طواف کند بايد آن دور را ناديده گرفته و از حجرالاسود اعاده نمايد (ولى نظر به اين که به عقب برگشتن در اين گونه موارد با ازدحام جمعيّت مشکل است بهتر اين است که همراه طواف کنندگان آن دور را بدون نيّت ادامه دهد، تا به حجرالاسود برسد، سپس نيّت مى کند و آن دور را ادامه مى دهد.)

پنجم: طواف بايد در خارج خانه کعبه باشد، بنابراين طواف در داخل خانه کعبه جايز نيست. همچنين جايز نيست روى آن قسمت از کناره کعبه که «شاذروان» نام دارد،

[96]

طواف کند (هرچند امروز شاذروان طورى ساخته شده که عملاً امکان طواف روى آن نيست) و نيز جايز نيست روى ديوار «حجر اسماعيل» برود و طواف کند.

مسأله 192- دست گذاشتن بر ديوار خانه کعبه يا بر ديوار حجر اسماعيل، يا روى حجر اسماعيل ضررى براى طواف ندارد، ولى احتياط مستحب آن است که در آن طرف کعبه که شاذروان قرار دارد هنگام طواف دست بر ديوار کعبه نگذارد.

مسأله 193- هرگاه در اثناى طواف داخل خانه کعبه شود طواف او باطل است و بايد اعاده کند، و هرگاه از درون حجر اسماعيل طواف کند همان دور را چنانکه گفته شد از حجرالاسود اعاده مى کند، امّا اگر از روى ديوار حجر اسماعيل يا شاذروان طواف کند همان مقدار را اعاده مى کند.

مسأله 194- هرگاه طواف را عمداً قطع کند ولى از مسجد خارج نشود، و قبل از فوت موالات بازگردد و از همان جا که قطع کرده ادامه دهد طوافش صحيح است.

[97]

ششم: مشهور ميان فقها اين است که بايد طواف در فاصله مقام ابراهيم و خانه کعبه باشد (اين فاصله بيست و شش ذراع و نيم، يعنى کمتر از سيزده متر مى باشد) و از هر طرف بايد اين فاصله در نظر گرفته شود.

بنابراين در طرف «حجر اسماعيل» محدوده طواف شش ذراع و نيم (کمتر از سه متر و نيم) است; زيرا حجر اسماعيل که مجموعاً بيست ذراع است، از آن کم مى شود.

ولى حق اين است که طواف در تمام مسجد الحرام جايز مى باشد هرچند بهتر اين است احتياط را ترک نکند. يعنى اگر طواف کردن در فاصله مزبور مشکل نباشد از آن حد خارج نشود; و طواف در طبقات بالا در غير حال ضرورت خالى از اشکال نيست.

هفتم: موالات در طواف شرط است; يعنى بايد هفت دور پى در پى دور خانه خدا بگردد، و کمتر از هفت دور کافى نيست، ولى در طواف نافله چنانکه گفتيم موالات شرط نمى باشد.

[98]

مسأله 195- هرگاه کسى مشغول طواف واجب باشد و وقت نماز فريضه يا نافله «وتر» فرا رسد، مى تواند طواف را قطع کرده و نماز را به جا آورد، سپس بقيّه طواف را تکميل کند، خواه قبل از چهار دور باشد، يا بعد از آن.

* * *

[99]