ربا

ربا

سوال 754 :

گرفتن سود به واسطه حيله هاى شرعيّه چه حکمى دارد؟ آيا حيله شرعى با ضميمه نمودن چيزى ديگر جايز است؟

جواب :

اگر منظور از حيله هاى شرعى معاملات صورى بدون قصد جدّى است، مسلّماً تأثيرى در حکم ربا ندارد. و غالباً در حيله هاى شرعى، طرفين قصد معامله جدى ندارند و منظورشان فقط رباست.

سوال 755 :

شخصى که شغل او مسگرى است، در معاملات خود به هنگام معاوضه جنس خوب با جنس بد، چيزى اضافه مى گرفته است، آيا چنين معامله اى ربا محسوب مى شود؟ قابل ذکر است که ايشان نسبت به اين مسأله جاهل بوده، بدين جهت به مجرّد اين که متوجّه حرمت اين عمل شده، چنين معامله اى را ترک کرده است. اين نوع معامله حدوداً شصت سال صورت گرفته است، اکنون وظيفه آن شخص چيست؟ لازم به ذکر است که او هيچ کدام از مشتريان را نمى شناسد و کسانى را که مى شناسد در قيد حيات نيستند، تکليف او چيست؟

جواب :

احتياط آن است که اگر توانايى دارد مبالغ مزبور را به عنوان ردّ مظالم به فقير دهد، و اگر خودش نيازمند است از طرف ما قبول کند و به خودش ببخشد.

سوال 756 :

قبول داريم که «کل شىء مع أصله بحکم جنس واحد، و ان اختلفا فى الاسم» نتيجتاً شير با روغن گاو از مصاديق کبراى فوق الذکر مى باشد و نمى شود يک کيلو کره گاو که مثلاً دو هزار تومان ارزش دارد بدهيم و چند کيلو شير گاو که قيمت آن مثلاً چند صد تومان مى شود بگيريم و تا آن اندازه که به ما ياد داده اند اين مسائل جنبه تعبّد صرف دارد، نظر حضرتعالى در اين مورد چيست؟

جواب :

اضافه وزن در جنس واحد جايز نيست و احتياط در اشيايى که به يک ريشه برمى گردند، مانند روغن و پنير و شير، اين است که با تفاوت وزن معامله نشود، بنابراين مى توانند کره را مثلاً جداگانه بخرند و شير را جداگانه بفروشند.

سوال 757 :

آيا شخصيّت حقيقى و حقوقى در ربا تفاوت ايجاد مى کند؟

جواب :

احتياط واجب اين است که فرقى ميان اين دو گذارده نشود.

سوال 758 :

آيا مى توان دولت را در حکم پدر حساب کرد و در نتيجه ربا بين دولت و مردم جايز باشد؟

جواب :

اين تعبير، يک تعبير شاعرانه است و از نظر حکم شرع اثرى ندارد.

سوال 759 :

در مسأله 1774 رساله توضيح المسائل فرموده ايد: «پدر و فرزند مى توانند به يکديگر ربا بدهند» آيا منظور از فرزند، تنها پسر است، يا دختر هم مى تواند از پدر ربا بگيرد؟ و از سوى ديگر آيا مادر هم مى تواند از پسر و يا دختر و يا هر دو، ربا بگيرد، يا اين حکم مخصوص پدر است؟

جواب :

فرقى ميان پسر و دختر نيست; ولى اين حکم شامل مادر نمى شود.