مسأله 700 :
نمازهاى مستحبّى بسيار است و آنها را «نافله» گويند و از ميان نمازهاى نافله، نافله هاى شبانه روزى بيشتر سفارش شده است.
مسأله 701 :
نافله هاى شبانه روزى عبارتند از: نافله ظهر هشت رکعت و نافله عصر نيز هشت رکعت است، نافله مغرب چهار رکعت و نافله عشا دو رکعت است که نشسته خوانده مى شود، نافله شب يازده رکعت و نافله صبح دو رکعت است و چون دو رکعت نافله عشا يک رکعت حساب مى شود، مجموع اين نافله ها سى و چهار رکعت خواهد بود، ولى در روز جمعه سى و هشت رکعت است زيرا چهار رکعت به نافله ظهر و عصر اضافه مى شود (همه نافله ها دو رکعت دو رکعت خوانده مى شود).
مسأله 702 :
از يازده رکعت نافله شب هشت رکعت را به نيّت «نافله شب» و دو رکعت آن به نيّت «نافله شفع» و يک رکعت به نيّت «نافله وتر» به جا مى آورد.
مسأله 703 :
نافله شب از مهمترين نمازهاى نافله است که در روايات اسلامىو قرآن مجيد روى آن تاکيد شده و تأثير عميقى در صفاى روح و پاکى قلب و تربيت
[140]
نفوس انسانى وحلّ مشکلات دارد و در کتب معروف دعا، آدابى براى آن ذکر کرده اند، مخصوصاً براى قنوت نافله وتر، رعايت اين آداب خوب است ولى مى توان نماز شب را بدون اين آداب مانند نمازهاى معمولى نيز انجام داد و کسى که به علّتى نتواند آخر شب بيدار شود و نماز شب را بخواند مى تواند قبل از خواب آنها را به جا آورد.
مسأله 704 :
نماز نافله را مى توان نشسته خواند، ولى در اين صورت احتياط اين است که هر دو رکعت را يک رکعت حساب کند، مثلاً به جاى هشت رکعت نافله ظهر ايستاده، شانزده رکعت نشسته بخواند.
مسأله 705 :
نافله ظهر و عصر در سفر ساقط است و نبايد خواند و احتياط آن است که نافله عشارا نيز ترک کند، امّا بقيّه نافله هاى شبانه روزى يعنى نافله صبح و مغرب و نافله شب در سفر ساقط نمى شود.
مسأله 706 :
چنان که گفتيم نمازهاى نافله را بايد دو رکعت دو رکعت انجام داد، جز نافله وتر، که يک رکعت است و اگر بخواهد نافله وتر رانشسته بخواند بايد دو نماز يک رکعتى جداگانه به جا آورد.
وقت نافله هاى شبانه روزى
مسأله 707 :
وقت نافله ظهر قبل از نماز ظهر است، از اوّل ظهر تا موقعى که سايه شاخص که بعد از ظهر پيدا مى شود بيشتر از دو هفتم طول شاخص شود، مثلاً اگر طول شاخص هفت وجب است هر وقت مقدار سايه اى که بعد از ظهر پيدا مى شود بيشتر از دو وجب شود وقت نافله ظهر تمام شده.
مسأله 708 :
وقت نافله عصر که قبل از نماز عصر خوانده مى شود تا موقعى است که سايه شاخص به چهارهفتم آن برسد به شرحى که در مسأله پيش گفتيم.
مسأله 709 :
وقت نافله مغرب بعد از نماز مغرب است تا موقعى که سرخى طرف مغرب که بعد از غروب آفتاب پيدا مى شود از بين برود.
مسأله 710 :
وقت نافله عشا بعد از تمام شدن نماز عشا است تا نصف شب و بهتر است بعد از نماز عشا بلافاصله خوانده شود.
مسأله 711 :
وقت نافله صبح پيش از نماز صبح است از طلوع فجر تا آشکار شدن سرخى در طرف مشرق و مى تواند آن را بعد از نماز شب بلافاصله به جا آورد.
مسأله 712 :
وقت نافله شب بنابر احتياط از نصف شب است تا اذان صبح، ولى بهتر است در موقع سحر يعنى در ثلث آخر شب بخواند.
نماز غُفيله
مسأله 713 :
از نمازهايى که به جا آوردن آن به اميد ثواب پروردگار خوب است نماز غفيله است که بين نماز مغرب و عشا خوانده مى شود و وقت آن بعد از نماز مغرب است تا موقعى که سرخى طرف مغرب از بين برود، در رکعت اوّل بعد از حمد به جاى سوره اين آيه را مى خواند:
«وَ ذَا النُّونِ اِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ اَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنادى فِى الظُّلُماتِ اَنْ لا اِلهَ إلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّى کُنْتُ مِنَ الظّالِمينَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کَذلِکَ نُنْجِى الْمُؤمِنينَ» و در رکعت دوم بعد از حمد به جاى سوره اين آيه را بخوانند: «وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَيْبِ لا يَعْلَمُها إلاَّ هُو وَ يَعْلَمُ ما فِى الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَة إلاّ يَعْلَمُها وَ لا حَبَّة فِى ظُلُماتِ الاْرْضِ وَ لا رَطْب وَ لا يَابِس إلاَّ فى کِتاب مُبين» و در قنوت آن بگويند: «اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِمَفاتِحِ الْغَيْبِ الَّتى لا يَعْلَمُهَا إلاَّ اَنْتَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ اَنْ تَفْعَلْ بِى کَذا وَ کَذا» و به جاى کلمه کذا و کذا حاجتهاى خود را بگويند و بعد بگويند: «اَللّهُمَّ اَنْتَ وَلِىُّ نِعْمَتِى وَ الْقادِرُ عَلى طَلِبَتى تَعْلَمُ حاجَتى فَأَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمُ السّلامُ لَمّا قَضَيْتَها لِى».