قرائت و ذکر
سوال 102 :
- خواندن بعضى از آيه، بعد از تکبيرة الاحرام و قبل از سوره "حمد" چه صورتى دارد؟
جواب:
- قرائت قرآن به قصد قرآنيّت نه ورود، مانع ندارد.
سوال 103 :
- حمد و سوره و آيه‌اى که در نماز خوانده مى‌شود آيا به قصد انشاء بايد خوانده شود يا به قصد حکايت؟
جواب:
- بايد به قصد حمد و سوره قرآن بخواند.
سوال 104 :
- ما هو حکم المصلّى بالنسبة للقراءة فهل يقصد حين القراءة، المخاطبة مع اللّه: اياک نعبد و اياک نستعين ... او يقصد القرآنية و ليس و لا يجوز له ان يقصد الدعاء؟ نرجو توضيح المسألة!
جواب:
- يقصد القراءة الواجبة فى الصلوة.
سوال 105 :
- اگر در شدت درگيرى جنگ، رزمنده‌اى نمى‌تواند حمد بخواند يا نمى‌تواند به رکوع و سجود رود، چگونه بايد نماز را بر پا دارد؟
استفتاءات، ج1، ص: 157
جواب:
- بايد به وظيفه مقرره براى نماز مضطر عمل کند و در هر صورت نماز ساقط نمى‌شود.
سوال 106 :
- در نماز واجب براى توجه بيشتر يا جبران عدم توجه، مى‌توان سوره مبارکه حمد را دوباره قرائت کرد؟
جواب:
- به قصد قرائت قرآن نه به قصد جزء، مانع ندارد.
سوال 107 :
- آيا در نوافل هم بعد از حمد (در صورتى که بخواهد سوره‌اى بخواند) بايد آن سوره را کامل بخواند يا مى‌شود به چند آيه از يک سوره اکتفا کرد؟
جواب:
- لازم نيست يک سوره کامله بخواند.
سوال 108 :
- در نمازها، واجب است که در رکعت اول يا دوم يکى از سوره‌هاى قرآن کريم را بخوانيم آيا هر سوره به جز 4 سوره که سجده واجب دارد مى‌توانيم بخوانيم يا خير؟ حتى بقره؟
جواب:
- اختيار داريد.
سوال 109 :
- اگر شخصى در نماز ظهر سهوا حمد و سوره را بلند بخواند يا در نماز مغرب سهوا حمد و سوره را آهسته بخواند نمازش باطل است يا صحيح؟
جواب:
- در فرض مرقوم نماز صحيح است.
سوال 110 :
- هل الجهر واجب فى القراءة فقط ام فى جميع اجزاء الصلاة و کذلک الاخفات؟
استفتاءات ج1 163 س 134 ..... ص : 163
استفتاءات، ج1، ص: 158
جواب:
- فى القراءة فقط.
سوال 111 :
- مردى که نماز جمعه نخوانده و مى‌خواهد نماز ظهر جمعه بخواند، آيا مستحب و يا اصلا جايز است که حمد و سوره را بلند بخواند؟
جواب:
- در نماز ظهر جمعه، بلند خواندن قرائت مستحب است اگر چه احتياط در آهسته خواندن است.
سوال 112 :
- هل الاخفات أن تظهر البحّة؟
جواب:
- لا بدّ من صدق الاخفات عرفا.
سوال 113 :
- آيا ادا کردن کلمات در نماز از مخرج واقعيشان واجب است؟
جواب:
- بايد کلمات طورى ادا شود که عرف عرب آن را صحيح بداند.
سوال 114 :
- اگر کسى در مورد قرائت صحيح در نماز اطلاعى نداشته و کسى براى او نگفته است و تا کنون نماز را از نظر قرائت صحيح حروف، غلط خوانده بايد نمازهاى قبلى را قضا نمايد؟
و آيا اين حکم در مورد عامه مردم که تا کنون نماز را غلط خوانده‌اند نيز صادق است؟
جواب:
- اگر در وقت خواندن، آنها را صحيح مى‌دانسته نمازش صحيح است.
استفتاءات، ج1، ص: 159
سوال 115 :
- تکليف کسى که تا به حال نمازش از نظر اداى مخارج صحيح حروف، اشکال داشته چيست؟ با توجه به اينکه در بعضى از رساله‌ها حکم به اعاده و يا قضا شده است.
جواب:
- اگر موقع خواندن نماز، قرائت خود را صحيح مى‌دانسته و بعدا معلوم شد اشتباه بوده، نماز صحيح است و اعاده و قضا ندارد، اگر چه احوط استحبابى اعاده است.
سوال 116 :
- شخصى حمد و سوره و اذکار نماز را بلد بوده ولى مدّتى نمازش را بدون رعايت مخارج حروف مى‌خوانده و تذکر ديگران نيز در او تأثيرى نداشته و حتّى او را در مورد غلط بودن نمازش به شک نينداخته ولى حالا که متوجه شده، اين مسأله برايش پيش آمده که آيا قضاى نمازهايى که تا به حال خوانده بر او واجب است يا نه؟
جواب:
- در صورتى که از جهت غفلت و عدم التفات، اشتباهى در قرائت و يا ذکر شده، قضا واجب نيست.
سوال 117 :
- آخر بعضى از کلمات مکسور است، آيا مى‌توانيم در نماز آنها را به صورتى اشباع کنيم که صداى ياء توليد شود؟ مثلا مغضوب را مغضوبى بخوانيم؟
جواب:
- بايد به کسره خوانده شود و اگر کمى اشباع شود بدون تبديل به ياء مانع ندارد.
استفتاءات، ج1، ص: 160
سوال 118 :
- بعضى از کلمات نماز مانند: عليهم، علينا، غير و ليلة، حرف ما قبل ياء مفتوح است ولى عدّه‌اى از افراد (حتى بعضى از عربها) حرف ما قبل ياء را به صورت مکسور مى‌خوانند، مانند: عليهم و غير؛ در صورتى که در زبان عرب، ياء ما قبل مکسور را به صورت اشباع بايد خواند و اين چنين تلفظّى از نظر لغت صحيح نيست؛ به هر حال منتظر نظر شريف حضرتعالى هستيم!
جواب:
- بايد به فتحه خوانده شود و چنانچه به نحوى بخواند که نزد عرف عرب صحيح باشد اشکال ندارد.
سوال 119 :
- با توجه به اينکه تلفظ حرف (ض) در تجويد چند قول است بفرمائيد شما به کدام قول عمل مى‌کنيد؟ يک قول مى‌گويد: که برخورد نوک زبان با دندان آسيا، و يک قول هم مى‌گويد: که برخورد کناره بن زبان با دندان آسيا.
جواب:
- شناختن مخارج حروف طبق قول علماء تجويد واجب نيست، بايد تلفظ هر حرف به نحوى باشد که در عرف عرب صدق کند آن حرف ادا شده.
سوال 120 :
- اينجانب از حدود پنج سال پيش (ابتداى سنّ تکليف) تا کنون فکر مى‌کردم که گفتن: "سمع اللّه لمن حمده" در نماز واجب است و نيز گمان مى‌کردم که اين ذکر را مانند: "بحول اللّه و قوته اقوم و اقعد" بايد در حال برخاستن گفت و بدينگونه هم در نماز عمل مى‌کرده‌ام؛ آيا نمازهايى که به اين صورت خوانده‌ام بايد قضا شود؟
جواب:
- قضا و اعاده لازم نيست.
سوال 121 :
- يک نفر قريب ده سال در تسبيحات اربعه به جاى و الحمد للّه،
استفتاءات، ج1، ص: 161
و الحمد رلّه مى‌گفته! آيا نمازهاى او صحيح است، يا اينکه بايد اعاده کند؟
جواب:
- چنانچه يقين به صحت داشته و التفات به سوال نداشته اعاده واجب نيست.
سوال 122 :
- اگر کسى مدتها در تشهد به جاى عبده، عبده گفته باشد، تکليفش چيست؟
جواب:
- در فرض غفلت از غلط بودن، اعاده و قضا لازم نيست.
سوال 123 :
- اگر کسى قرائت نماز را به خوبى نمى‌داند مثلا "ح" را "ه" بخواند يا به عکس و يا ... آيا واجب است در نماز جماعت شرکت کند؟
جواب:
- شرکت در نماز جماعت واجب نيست بايد سعى کند قرائت را به نحو صحيح ياد بگيرد.
سوال 124 :
- اگر انسان ببيند کسى نماز خود را غلط مى‌خواند، آيا واجب است به او تذکر دهد؟
جواب:
- واجب نيست.
سوال 125 :
- قبلا سوال شده بود که: "اگر در نماز در حال قرائت يا اذکار و کلمات ديگر، چند حرف از يک کلمه را بگوييم آيا جايز است آن را رها کرده و دوباره آن کلمه را تلفظ کنيم؟" در جواب اجازه داده بوديد و حال آنکه در کتاب عروة الوثقى در آداب قرائت، مسأله 45 دلالت دارد بر بطلان و ابطال و جنابعالى هم تعليقه‌اى بر آن نداريد؛ به هر حال اگر در کلمه‌اى اشتباه يا سکته رخ دهد، مى‌شود از چند کلمه قبل از آن شروع نمود و دوباره قرائت
استفتاءات، ج1، ص: 162
کرد؟ و آيا قرائت و اذکار با تشهد و سلام فرقى دارند يا نه؟
جواب:
- حکم همان است که قبلا نوشته شده و مربوط به مسأله 45 نيست، اعاده کلمه يا کلمات در فرض سوال مانع ندارد ولى اگر شک ناشى از وسوسه باشد نبايد اعتنا کند.
سوال 126 :
- اگر کسى در تسبيحات اربعه شک کند سه تا گفته يا دو تا يا يکى، آيا به شک خود اعتنا بکند يا نکند و در صورت اعتنا حکم آن چيست؟
جواب:
- بنا را بر اقل بگذارد.
سوال 127 :
- اگر در نمازهاى سه رکعتى و چهار رکعتى اشتباه بکنيم و تسبيحات اربعه (سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الا اللّه و اللّه اکبر) را 2 بار يا 4 بار بگوئيم چه اشکالى دارد؟
جواب:
- مانع ندارد.
سوال 128 :
- اگر قنوت فراموش شود و در رکوع رکعت دوم يادش بيايد آيا امکان جبران هست يا نه؟ مثلا مى‌شود بعد از انجام رکوع قنوت را خواند يا نه؟
جواب:
- مانع ندارد.