احکام روزه
سوال 1 :
- اگر کسى نداند و عمدا تا اذان ظهر نيت روزه ماه رمضان نکند، اشکال دارد؟
جواب:
- در فرض مرقوم روزه آن روز قضا دارد.
سوال 2 :
- شخصى در ماه رمضان از شهرى که وطنش نيست سحرى مى‌خورد به نيت اينکه قبل از ظهر به وطنش برسد و روزه بگيرد آيا از اول وقت مى‌تواند قصد روزه نمايد؟
جواب:
- نيت روزه در حال سفر صحيح نيست ولى اگر قبل از ظهر به وطن رسيده و قبلا افطار نکرده بايد نيت روزه کند و صحيح است.
سوال 3 :
- با توجه به مسأله شماره 1722 توضيح المسائل که مسافر چنانچه پيش از ظهر شرعى به وطن خويش برسد و مفطرى انجام نداده باشد مى‌تواند قصد روزه نمايد و روزه بگيرد. بفرمائيد اگر مسافر پيش از ظهر از وطن سفر کرده و پيش از ظهر همان روز به وطن مراجعت نمايد و اين امر همه روزه به
استفتاءات، ج1، ص: 305
علت دور بودن محل خدمت از وطن تکرار گردد مى‌تواند روزه بگيرد يا خير؟
جواب:
- مى‌تواند در سفر مفطر به جا نياورد تا با رسيدن پيش از ظهر به وطن نيت روزه نمايد و روزه‌اش صحيح است.
سوال 4 :
- اگر شخصى از نارمک مى‌آيد به پالايشگاه (38 کيلومتر)، و قبل از ظهر (38 کيلومتر) برگردد منزل و قبل از ظهر در منزل نيت روزه کند روزه‌اش درست است يا نه؟ و حال آنکه 76 کيلومتر صبح ماه رمضان راه رفته است؟
جواب:
- با فرض اينکه در راه تناول مفطر نکرده و قبل از ظهر به وطن برگشته بايد نيت روزه کند و روزه‌اش صحيح است.
سوال 5 :
- موقع برگشت از مرخّصى به جبهه، سحرى را در ساوه خوردم و فرداى آن روز ساعت يازده وارد کردستان شدم، آيا روزه‌ام صحيح است؟
جواب:
- چنانچه قبل از ظهر به محل اقامه ده روز رسيده‌ايد و قصد روزه کرده‌ايد روزه صحيح است
سوال 6 :
- مبتلا به نفس تنگى شديد هستم يک وسيله طبى براى چاره آن درست شده که با فشار دادن سوزن آن مقدارى از داروى مايع درون مخزن به صورت پودر گاز از راه دهان به ريه‌ها پاشيده مى‌شود و باعث تسکين مى‌گردد و
استفتاءات، ج1، ص: 306
استفتاءات ج1 312 س 29 ..... ص : 312
روزانه چند بار به آن احتياج مى‌شود، آيا مى‌توانم با وجود استفاده از آن وسيله طبى روزه دار هم باشم؟ و بدون آن غير قابل تحمل و يا بسيار سخت و با مشقت است.
جواب:
- داروى مذکور در فرض سوال که بر استعمال آن اکل و شرب صدق نمى‌کند مضر به روزه نيست.
سوال 7 :
- من حالم براى روزه مساعد است ولى از اسپرى دنتولين براى باز کردن راه تنفسى‌ام استفاده مى‌کنم که به صورت بخار به حلق مى‌رسد آيا با استعمال آن روزه‌ام باطل نيست؟ و روزه‌ها قضا ندارد؟
جواب:
- اشکال ندارد.
سوال 8 :
- چند سال است به بيمارى مربوط به لثه دچار شده‌ام، يکى دو سال اول را در صدد معالجه بر آمدم ولى معالجات مؤثّر واقع نشد، و چون اين بيمارى مربوط به لثه است در روز چندين بار از آن خون مى‌آيد، و هر گاه متوجه شوم آب دهان را بيرون مى‌ريزم ولى امکان دارد مواقعى بدون توجه فرو داده شود آيا روزه‌هائى که گرفته‌ام صحيح است يا نه؟ اگر صحيح نيست تکليف چيست؟
جواب:
- اگر بدون توجه و اختيار فرو داده شده مضر به صحت روزه نيست.
سوال 9 :
- آيا بردن وسايل غير خوراکى در دهان در هنگام روزه (مثل وسايل
استفتاءات، ج1، ص: 307
دندانپزشکى هنگام معاينه) باعث ابطال روزه مى‌شود؟
جواب:
- مبطل نيست.
سوال 10 :
- آيا چرک گلو باعث ابطال روزه مى‌شود؟
جواب:
- اگر پيش از رسيدن به فضاى دهن، فرو رود مبطل نيست.
سوال 11 :
- آيا مسواک کردن يا خمير دندان در حال روزه اشکال دارد؟
جواب:
- اشکال ندارد ولى بايد از فرو رفتن آب دهان جلوگيرى شود.
سوال 12 :
- اگر انسان در حال روزه ماه رمضان با همسر خود بازى کند تا وقتى که ديگر احساس مى‌کند که ممکن است منى بيايد و در حالى که مطمئن است اگر خوددارى کند منى بيرون نمى‌آيد از ادامه بازى خوددارى کند ولى بر خلاف اطمينان وى منى بيايد روزه‌اش باطل است يا خير؟ و آيا در صورت بطلان کفاره هم واجب است يا نه؟
جواب:
- در فرض مذکور روزه صحيح است.
سوال 13 :
- اگر انسان در ماه رمضان در حال ملاعبه با همسر خويش جنب شود، چه صورتى دارد؟
جواب:
- اگر قصد انزال نداشت و عادت او هم انزال با چنين عملى نبود و اتّفاقا بدون اختيار انزال شد، روزه صحيح است
استفتاءات، ج1، ص: 308
سوال 14 :
- خانمى از مسأله جنابت زنان بى اطلاع بوده و خيال مى‌کرده که خروج منى اختصاص به مردان دارد و براى زنان فقط آنچه باعث بطلان روزه مى‌شود، مسأله دخول است، لذا در بعضى از روزهاى ماه رمضان با همسر خويش ملاعبه مى‌کرده و فقط از دخول جلوگيرى مى‌نموده امّا ترشحاتى از او خارج مى‌شده که هم اکنون فکر مى‌کند آنها منى بوده است؛ با توجه به اين که اين شخص جاهل به حکم بوده تکليفش در قبال روزه‌هاى اين ايّام چيست؟
جواب:
- اگر دخول متحقّق نشده و يقين نداريد ترشحاتى که خارج مى‌شد منى باشد روزه‌ها محکوم به صحّت است و قضا و کفّاره ندارد ولى اگر يقين داريد همراه ترشحات منى خارج مى‌شده روزه‌ها قضا دارد و با فرض اينکه جاهل به حکم بوديد کفّاره ندارد.
سوال 15 :
- در ماه رمضان شخص روزه‌دار بدون قصد بيرون آمدن منى با خود بازى نمايد و يقين هم دارد که جنب نمى‌شود ولى اتفاقا جنب شد تکليفش چيست؟
جواب:
- اگر عمل مزبور بر حسب عادت شخص موجب خروج منى نبوده و بر حسب اتفاق بدون قصد خارج شده روزه باطل نمى‌شود.
سوال 16 :
- جوانى هستم که در اوائل بلوغ در ماه رمضان قبل از ظهر استمناء کرده و سپس غسل مى‌نمودم و يقين داشتم که اگر قبل از ظهر غسل کنم، روزه‌ام صحيح است و چون احتمال اشتباه هم نمى‌دادم، مسأله را از کسى سوال نکردم، اکنون وظيفه من از نظر قضا و کفّاره آن روزه‌ها چيست؟
استفتاءات، ج1، ص: 309
جواب:
- اگر جاهل به حکم بوده‌ايد به حدّى که احتمال باطل شدن روزه را هم نمى‌داديد کفاره ندارد.
سوال 17 :
- اگر در ماه مبارک رمضان در حال بيدارى فکرهايى به ذهن انسان خطور کند که باعث حرکت منى شود ولى از خروج آن جلوگيرى کند، آيا روزه‌اش باطل است؟
جواب:
- اگر منى از او خارج نشده روزه باطل نيست و کفّاره ندارد.
سوال 18 :
- اگر کسى در ماه مبارک رمضان آيه قرآن و يا حديث را که مى‌خواهد از قول امام معصوم نقل کند غلط بخواند و قصدش اين بوده صحيح بخواند ليکن در ضمن که مى‌خواند متوجه مى‌شود دارد غلط مى‌خواند آيا وقتى که فهميد دارد غلط مى‌خواند اگر ادامه بدهد روزه‌اش باطل مى‌شود يا نه؟ و در صورتى که متوجه روزه‌اش نباشد حکم روزه‌اش چيست؟
جواب:
- اگر غلط خواندن موجب تغيير معنى شود و آن معنى غلط را بخواهد نسبت به خدا و رسول دهد حرام است و موجب بطلان روزه مى‌شود.
سوال 19 :
- شخصى در محلى پرورش يافته که در آنجا تبليغات اسلامى کم بوده و لذا از مسائل و احکام اسلام تقريبا بى اطلاع بوده و فقط همين را مى‌دانسته که نماز و روزه واجب است، بنابراين از مسأله جنابت و غسل آن نيز
استفتاءات، ج1، ص: 310
آگاهى نداشته و به مدت پنج سال روزه گرفته و نماز خوانده است بدون اين که غسل کند و مسائل جنابت را رعايت کند، حالا تکليفش چيست؟
جواب:
- در فرض مرقوم روزه‌ها صحيح است ولى نمازها را بايد قضا کند.
سوال 20 :
- اگر شخص روزه دار آب را يکمرتبه طورى به سر بريزد که تمام سر را فرا بگيرد، حکم ارتماس را دارد يا نه؟
جواب:
- ارتماس نيست
سوال 21 :
- اگر به ظرفى که به سر چسبيده نيست سر را مانند غواصان بپوشاند- در ماه رمضان- و زير آب رود؟ آيا موجب بطلان روزه مى‌شود؟
جواب:
- روزه باطل نمى‌شود.
سوال 22 :
- من کارگرم و در روى کمباين کشاورزى کار مى‌کنم گندمهاى اين منطقه در اين فصل رسيده و درو آنها مصادف با ماه مبارک رمضان مى‌باشد و کار کردن در مزرعه با کمباين که همراه با گرد و غبار مى‌باشد باعث باطل شدن روزه مى‌شود. و اگر گندم براى بعد از ماه رمضان گذارده شود فاسد مى‌شود. تکليف روزه کارگران کمباين چه مى‌شود؟
جواب:
- در صورت امکان بايد خود را حفظ کنند و روزه بگيرند و اگر ممکن نيست و حتما گرد و غبار غليظ به حلق فرو مى‌رود و بايد کار کنند، معذورند و به همان حال روزه را بگيرند و بعد قضا کنند
سوال 23 :
- در اطراف خانه ما کارخانه سيمانى وجود دارد که دود و
استفتاءات، ج1، ص: 311
گرد و غبار حاصل از فعاليت کارخانه، در فضاى محل سکونت ما پخش شده و بى اختيار به حلق ما مى‌رود، آيا با توجه به اين که رساندن غبار غليظ به حلق روزه را باطل مى‌کند، روزه ما باطل مى‌شود؟
جواب:
- در فرض مرقوم اگر غبار غليظ محسوب نمى‌شود به روزه ضرر نمى‌رساند.
سوال 24 :
- در رساله فرموده‌ايد که تنقيه با چيز روان روزه را باطل مى‌کند، امّا من با وضعى که دارم، ناچارم يک روز در ميان با آب خالص تنقيه شوم، آيا روزه‌هايم باطل است؟
جواب:
- براى حفظ روزه در شب تنقيه انجام دهيد.
سوال 25 :
- خودتان با اطلاع هستيد که در بعضى از شهرهاى ايران مانند جنوب که دريا وجود دارد هوا خيلى گرم است و اتفاقا ماه مبارک رمضان در فصل تابستان شروع شده و کارگران با بقيه ملت در حالى روزه مى‌گيرند که از شدت هواى گرم خيلى خيلى ناراحت مى‌باشند؛ آيا مى‌توانند پارچه يا وسيله ديگر براى اينکه تشنگى‌شان را برطرف کنند به وسيله آب سرد، تر نموده بر روى خود بيندازند يا خير؟
جواب:
- براى روزه ضرر ندارد، گر چه عمل مزبور براى روزه دار مکروه است.
سوال 26 :
- کسانى که از وطن خود در تهران تا محل کارشان چهار فرسخ شرعى است و شغلشان هم مسافرت نبوده و سفرشان هم سفر معصيت نيست و به فتواى آن حضرت تکليفشان گرفتن روزه نيست، آيا مى‌توانند قبل از حرکت از خانه روزه‌شان را باطل کنند؟
استفتاءات، ج1، ص: 312
جواب:
- تا از محلّه‌اى که منزلشان در آن قرار گرفته خارج نشوند نمى‌توانند روزه را افطار کنند.
سوال 27 :
- شخص مجردّى در ماه مبارک رمضان مى‌دانسته که فردا صبح به مسافرت مى‌رود و در نتيجه نبايد روزه بگيرد، لذا بعد از اذان صبح و قبل از مسافرت کارى کرده که جنب شده است؛ آيا بايد فقط قضاى آن روز را بگيرد يا آن که کفاره هم دارد؟
جواب:
- بايد روزه را قضا کند و کفاره بدهد و اگر به حرام خود را جنب کرده و بعد از اذان صبح بوده بايد کفاره جمع بدهد على الأحوط.
سوال 28 :
- يک نفر در ماه رمضان به سبب فعل حرام روزه‌اش را باطل کرده و نمى‌دانسته که آيا به سبب اين فعل حرام، روزه باطل مى‌شود يا نه؟ حالا چه وظيفه‌اى دارد؟
جواب:
- اگر جاهل مقصّر است بنا بر احتياط بايد علاوه بر اين که روزه را قضا نمايد، کفاره جمع بدهد.
سوال 29 :
- قضاى روزه بسيارى بر عهده‌ام هست و چون اين روزه‌ها را عمدا خورده‌ام، براى جبران آن بايد سالهاى پى در پى روزه بگيرم و يا اين که پول زيادى جهت کفاره بپردازم (البتّه نمى‌دانسته‌ام که افطار غير موجّه روزه، کفاره دارد) و هيچ کدام از اينها برايم مقدور نيست؛ آيا باز هم قضاى آنها بر من
استفتاءات ج1 317 س 44 ..... ص : 317
استفتاءات، ج1، ص: 313
واجب است؟
جواب:
- قضاى تمام روزه‌هاى فوت شده واجب است و عذر ناتوانى موجب سقوط نمى‌شود و براى کفاره مى‌توانيد طعام به فقرا بدهيد و اگر فعلا ميسّر نيست هر وقت تمکّن پيدا کرديد کفاره را بپردازيد.
سوال 30 :
- اگر انسان روزه واجبى گرفته باشد و اشتباها چيزى بخورد و به خيال اين که روزه‌اش باطل شده است، افطار کند، آيا کفاره آن روز بر او واجب است يا فقط قضا کفايت مى‌کند؟
جواب:
- اگر جاهل مقصّر بوده که در ياد گرفتن مسأله کوتاهى کرده و روزه ماه رمضان را افطار کرده، قضا و کفّاره واجب است.
سوال 31 :
- اگر با پسر يا دخترى در کودکى نزديکى شده و پس از تکليف متوجه وجوب غسل آن نبوده و فرايض را انجام داده است، حالا تکليف اين مدت نماز و روزه چيست؟
جواب:
- نماز و روزهاى که بعد از تکليف در حال جنابت انجام داده را بايد قضا کند، بلى اگر جنابت را نمى‌دانسته روزه‌ها قضاء ندارند.
استفتاءات، ج1، ص: 314
سوال 32 :
- آن طور که خاطرم اجازه مى‌دهد: مدت 7 سال روزه نگرفته و چندان اعتقاد راسخى نسبت به قضا و کفاره آن نداشته‌ام، در حال حاضر دقيقا 161 روز بدهکار هستم، مستدعى است بفرماييد که با توجه به کفّاره اين روزه‌ها و جهلم نسبت به مسأله و محکم نبودن اعتقادم و عدم استطاعت فعلى (از نظر مالى و جسمى) در زمينه اداى واجبات چه بايد کنم؟
جواب:
- اگر جاهل به مسأله بوده‌ايد و غافل از ياد گرفتن بوده‌ايد، فقط قضاى روزه‌ها را بجا آوريد و کفّاره واجب نيست و همچنين اگر نمى‌توانيد کفّاره بدهيد، لازم نيست خود را به مشقّت بيندازيد.
سوال 33 :
- اينجانب فکر مى‌کردم که در شهر قم هميشه دو دقيقه ديرتر از تهران صبح مى‌شود و ليکن بعدا متوجه شدم که قم در تابستانها دو دقيقه ديرتر و در زمستانها دو دقيقه زودتر از تهران صبح مى‌شود، ولى من بر اثر ندانستن اين قاعده در چند روز از روزه‌هاى قضاى واجبم، در اوّل صبح غذا مى‌خوردم يعنى وقتى که اذان تهران را مى‌گفتند من تازه دست از غذا خوردن بر مى‌داشتم زيرا فکر مى‌کردم به افق قم دو دقيقه ديگر صبح مى‌شود؛ حالا بفرماييد روزه اين چند روز صحيح است يا نه؟
جواب:
- قاعده مزبوره علم آور نيست اگر يقين نداريد که بعد از طلوع فجر چيز خورده باشيد روزه‌هاى قضا، محکوم به صحت است.
سوال 34 :
- در سنّ 9 سالگى که روزه بر من واجب شده بود، پدرم براى
استفتاءات، ج1، ص: 315
خوردن سحرى وقتى مرا بيدار مى‌کرد که 5 دقيقه به اذان صبح باقى مانده بود و مى‌گفت: "تا اذان تمام نشده است مى‌توانيد غذا بخوريد!" و من هم همين کار را مى‌کردم و تا کلمه "حىّ على خير العمل" غذا مى‌خوردم، آيا اين روزه‌ها قضا دارد يا نه؟
جواب:
- اگر نمى‌دانيد بعد از طلوع فجر خورده‌ايد، قضا ندارند.
سوال 35 :
- يک نفر، روزه را بعد از غروب آفتاب افطار کرده، امّا هنوز معلوم نبوده که مغرب شده يا نه؛ آيا روزه‌اش صحيح است؟
جواب:
- اگر قبل از مغرب شرعى افطار کرده روزه صحيح نيست
سوال 36 :
- چند سال پيش وقتى 15 سال قمرى‌ام تمام شد، ديگران به من مى‌گفتند که از نظر شرعى مکلّف شده‌ام ولى من باور نمى‌کردم و فکر مى‌کردم که سنّ تکليف، تمام شدن 15 سال شمسى است، لذا روزه آن سال را نگرفتم، تکليف چيست؟
جواب:
- اگر سهل انگارى در سوال و تحقيق کرده‌ايد قضا و کفاره واجب است.
سوال 37 :
- اينجانب در هشتم رمضان سال 1343 متولد شده‌ام و به اين ترتيب بعد از 15 سال يعنى در هشت رمضان سال 1358 بر طبق سال قمرى مکلف بوده‌ام و مى‌بايد روزه‌هايم را مى‌گرفتم ولى شک داشته‌ام که آيا سن بلوغ بر طبق سال شمسى محاسبه مى‌شود يا قمرى و يا يقين داشتم اين را فراموش کرده‌ام و پدرم به من گفت که روزه‌هايم را نگيرم زيرا هنوز مکلف نشده‌ام ولى من تعدادى از آن را گرفتم ولى به ياد ندارم که چه تعدادى را
استفتاءات، ج1، ص: 316
نگرفته‌ام و حال سوال من اين است که آيا کفاره و قضا بر من واجب است و چه مقدارى بايست قضا و يا کفاره بدهم؟
جواب:
- روزه‌هائى را که يقين داريد در زمان تکليف نگرفته‌ايد بايد قضا کنيد و چنانچه در ياد گرفتن مسأله کوتاهى نکرده باشيد کفاره واجب نيست و سال را قمرى حساب کنيد.
سوال 38 :
- اگر کسى يادش نباشد که در چه زمانى بالغ شده است (با توجه به دانستن شرايط بلوغ که در رساله امام آمده است) درباره نماز و روزه‌هاى گذشته چه بايد بکند؟
جواب:
- اگر يقين ندارد چيزى بر او نيست.
سوال 39 :
- زنى که معمولا حيض مى‌شود ولى از قرص جلوگيرى حيض استفاده کرده تا روزه‌اش را نخورد آيا صحيح است يا خير؟
جواب:
- اگر با خوردن قرص حيض بند آمده روزه صحيح است.
سوال 40 :
- چنانچه دکتر، مريضى را از روزه گرفتن منع کند با توجه به اين که بعضى از دکترها نسبت به مسائل واقعى شرعى اطلاع ندارند- آيا نظريه دکتر در اين مورد قابل اجرا است و بايد عمل کرد؟
جواب:
- اگر موجب خوف ضرر باشد نبايد روزه بگيرد.
سوال 41 :
- شخصى به بيمارى زخم معده مبتلا است و اطباء مى‌گويند روزه برايت ضرر دارد، ولى خودش تشخيص نمى‌دهد روزه برايش ضرر دارد يا خير، آيا
استفتاءات، ج1، ص: 317
در اين صورت تکليفش چيست؟
جواب:
- اگر احتمال ضرر مى‌دهد نبايد روزه بگيرد.
سوال 42 :
- شخصى هستم که به مرض ريوى مبتلا هستم و هميشه از سينه‌ام خون مى‌آيد آيا روزه گرفتن با وضع ناراحت کننده‌اى که دارم بر من واجب است يا نه؟
اگر روزه نگيرم وجدانا و روحا در عذابم و اگر بگيرم بيشتر وقتها خونى که از سينه‌ام بالا مى‌آيد مجبورم در حلق فرو ببرم، آيا شرائط من حکم مى‌کند روزه بگيرم يا نگيرم؟
جواب:
- اگر روزه موجب بروز مرض يا تشديد بيمارى شود واجب نيست. و اگر خون به فضاى دهن نرسد مضرّ به صحّت روزه نيست.
سوال 43 :
- شخصى است که چند سال است به خاطر ضعيف بودن چشم روزه نگرفته است ولى الآن به نظرش رسيده که اگر از نظر غذا مراعات کند و روزها استراحت کند ممکن است بتواند روزه بگيرد از آن مرجع بزرگوار استدعا دارد بفرمائيد در اين صورت روزه براى او واجب است يا نه و در صورت وجوب تکليف حکم روزه‌هاى سالهاى گذشته چيست؟
جواب:
- اگر خوف ضرر دارد بايد روزه‌ها را افطار کند و در غير اين صورت بايد روزه بگيرد و قضاى روزه‌هاى سابق بر عهده او است هر وقت تمکن داشت آنها را بجا آورد.
سوال 44 :
استفتاءات ج1 324 ج ..... ص : 324
- چشمان من خيلى ضعيف مى‌باشد (نمره 8) و خيلى دوست
استفتاءات، ج1، ص: 318
دارم که روزه بگيرم ولى مى‌ترسم که براى چشمانم ضرر داشته باشد؛ آيا بايد روزه بگيرم؟ و آيا مى‌توانم کارهاى ظريف ديگرى از قبيل خياطى، بافتنى و مطالعه انجام دهم؟
جواب:
- با فرض خوف و ترس ضرر براى چشم، روزه گرفتن جايز نيست و همچنين کارهاى ديگرى که به چشم ضرر داشته باشد.
سوال 45 :
- دخترى 27 ساله هستم که از سن 5 سالگى به بيمارى رماتيسم مبتلا شده‌ام و تا کنون نيز به بيمارى مبتلا هستم و بطور مستمر دارو مى‌خورم و تحت نظر پزشک مى‌باشم، در ضمن به بيمارى اعصاب نيز مبتلا هستم، اين حقير از سن 9 سالگى که روزه ماه رمضان بر دختران واجب مى‌شود تا کنون که 27 سال دارم نتوانسته‌ام (به علت بيمارى) روزه بگيرم، آيا من بايد کفاره روزهائى را که نگرفته‌ام بدهم در صورت مثبت بودن جواب بفرمائيد که چه چيز و چه مقدار؟ و به کى بايد بدهم؟
جواب:
- اگر به علت بيمارى روزه فوت شده و بيمارى استمرار دارد قضاء ساقط است ولى براى هر روز بايد يک مد طعام به فقير بدهيد.*
سوال 46 :
- در يک روز ماه رمضان که روزه بودم به سکسکه شديدى افتادم، اگر چند قطره آب مى‌نوشيدم سکسکه‌ام برطرف مى‌شد ولى من براى اين که روزه‌ام باطل نشود تا موقع افطار آبى ننوشيدم و تا آن موقع سکسکه مى‌کردم به طورى که خيلى مرا ناراحت کرده بود؛ آيا روزه آن روز من مقبول است؟
جواب:
- روزه صحيح است.
استفتاءات، ج1، ص: 319
سوال 47 :
- در بعضى از روزهاى گرم ماه مبارک رمضان، يک کشاورز نوبت آبيارى دارد در هواى گرم تابستان، آبيارى با حالت روزه تقريبا غير ممکن است يعنى طورى است که اگر شخص روزه باشد لطمه به زراعت و يا لطمه به سلامتى مى‌زند آيا اين شخص مى‌تواند روزه آن روز را افطار کند و قضاى آن را بعدا بگيرد؟
جواب:
- اگر مى‌تواند کار را ترک کند بايد روزه بگيرد و اگر نمى‌تواند هر وقت به حرج افتاد مى‌تواند افطار نمايد ولى تا در حرج واقع نشده نبايد روزه را باطل کند.
سوال 48 :
- ماه مبارک رمضان که مصادف است با فصل درو، و درو کردن با دهان روزه خيلى مشکل است و معمولا نمى‌توانند روزه بگيرند زيرا درو گندم يا جو عقب مى‌ماند و در نتيجه محصول از بين مى‌رود امام در اين مورد چه دستور مى‌فرمايند؟
جواب:
- در صورتى که بتوانند روزه بگيرند و لو اينکه براى درو کمک بگيرند يا در شب کار کنند بايد روزه بگيرند و اگر ممکن نباشد بايد روزه بگيرند و اگر در بين روز روزه براى آنها حرجى شد بعد از آن مى‌توانند افطار کنند.
سوال 49 :
- شاطر نانوائى به خاطر گرماى بيش از حدّ تنور روزه‌اش را
استفتاءات، ج1، ص: 320
مى‌خورد و مى‌گويد با اين گرماى هوا و گرماى تنور نمى‌توانم روزه بگيرم و شايد در زمستان قضاى روزه را بگيرد، آيا او مجاز است اين کار را بکند؟ و هر فردى که اين قبيل شغلها را دارد مى‌تواند در اين فصل روزه نگيرد؟
جواب:
- عذر مزبور مجوز افطار نيست.
سوال 50 :
- اگر شخصى بداند که اگر در سحر غذا نخورد روزه گرفتن براى او ضرر دارد، اگر سهوا سحر بيدار نشد و سحرى نخورد؛ 1- آيا گرفتن روزه بر وى واجب است؟
2- و اگر روزه‌اش را خورد کفاره دارد يا خير؟
جواب:
1- گرفتن روزه واجب است ولى در اثناى روز اگر خوف مرض پيش آمد و يا آنکه ادامه روزه حرجى شد افطار بنمايد.
جواب :
اگر روزه را بدون خوف مرض عمدا افطار نمود علاوه بر قضاء کفاره هم دارد.
سوال 51 :
- آيا روزه گرفتن براى رزمندگان در ماه رمضان واجب است يا نه؟
جواب:
- روزه واجب از مکلف ساقط نيست ولى اگر در اثناى روز ادامه روزه حرجى شود مى‌تواند افطار کند.
سوال 52 :
- اگر دانش آموزى امتحانات آخر سالش مصادف با ماه رمضان و
استفتاءات، ج1، ص: 321
تابستان شود و نتواند هم درس بخواند و هم روزه بگيرد، مى‌تواند براى اين که زحمت يک سالش به هدر نرود در چند روز از ايام ماه رمضان روزه خود را افطار کند؟
جواب:
- بايد روزه بگيرد و تا در حرج واقع نشود نمى‌تواند افطار کند، بلى مى‌تواند مسافرت کند و در سفر افطار نمايد و بعد از برگشتن در آن روز لازم نيست امساک کند.
سوال 53 :
- ما در جبهه حق روزهاى دوشنبه و پنج شنبه را به گفته امام عزيز روزه مى‌گيريم آيا مى‌شود اين روزه‌ها را به نيت قضا گرفت يا نه؟ در اين امر شرعى ما را يارى نمائيد.
جواب:
- روزه در سفر صحيح نيست مگر اينکه با قصد ده روز در يک محل بماند و روزه بگيرد و در اين صورت گرفتن روزه قضا هم مانع ندارد، بلى اگر نذر کنند در سفر روزه بگيرند روزه صحيح است ولى قضاء محسوب نمى‌شود.
سوال 54 :
- شخص مسافر در ماه رمضان اگر قصد اقامت نمايد اگر شب بيش از 8 فرسخ از محل اقامت دور شود و دوباره باز گردد آيا اقامت او به هم مى‌خورد و مسافر محسوب مى‌گردد يا نه؟
جواب:
- اقامه به هم مى‌خورد.
سوال 55 :
- بعضى از کارکنان ذوب آهن از محل کارشان تا منزل چندين
استفتاءات، ج1، ص: 322
فرسخ فاصله است به طورى که وقتى 11 صبح از کارخانه خارج مى‌شوند بعد از ظهر به منزل مى‌رسند ولى با اين حال روزه مى‌گيرند و وقتى به آنها گفته مى‌شود که روزه آنها صحيح نيست مى‌گويند اگر ما در اين ماه مبارک روزه نگيريم بعدا ديگر موفق به روزه گرفتن نمى‌شويم، لطفا ما را راهنمايى کنيد؟
جواب:
- در سفر شرعى روزه صحيح نيست و نماز شکسته است و بايد روزه را در طول سال قضا نمايند.
سوال 56 :
- با قصد اقامت ده روز در ماه مبارک رمضان بعد از چند روز که از قصد اقامت گذشته بود حدود 25 کيلومتر از شهر خارج شديم و سپس مراجعت نموديم و شک داريم که آيا موقع خروج، قبل از ظهر شرعى بوده يا بعد از ظهر؛ روزه آن روز چه صورتى دارد؟
جواب:
- در فرض مرقوم روزه محکوم به صحّت است.
سوال 57 :
- شخصى در ماه مبارک رمضان در جايى قصد اقامه آن ماه را در آن محل کرده است، ولى هميشه بعد از افطار از حد ترخّص خارج مى‌شود امّا پس از دو ساعت و نيم يا سه ساعت به آن محل باز مى‌گردد، وظيفه اين شخص نسبت به نماز و روزه‌اش در آن محل چيست؟
جواب:
- اگر از اوّل، قصد خارج شدن هر شب را داشته قصد محقّق نشده است و بايد روزه‌ها را قضا کند.
سوال 58 :
- در جبهه‌هاى جنگ اگر فرمانده بگويد که ما ده روز نمى‌توانيم و
استفتاءات، ج1، ص: 323
معلوم نيست در اينجا بمانيم و افراد تحت فرمان او خود تشخيص دهند که به احتمال زياد، ده روز در آنجا مى‌مانند و براى رفتن از آن محلّ قبل از ده روز، احتمال کمى بدهند؛ در اين صورت آيا مى‌توانند قصد اقامت ده روز کنند و روزه بگيرند؟ اگر در يکى از اين روزها عمدا روزه خود را باطل کند کفاره بر او واجب مى‌شود يا نه؟
جواب:
- (1) در قصد اقامت ده روز اطمينان به ماندن ده روز لازم است و احتمال کافى نيست (2) روزه اگر در واقع صحيح نبوده افطار آن کفاره ندارد، و روزه و نمازى که خلاف وظيفه مقرره انجام گرفته قضاء دارد.
سوال 59 :
- من در جبهه بودم و ماه مبارک رمضان بود، قصد ده روز مى‌کردم و روزه مى‌گرفتم، ده روز اوّل که تمام شد، نيّت ده روز دوم کردم و روز هفتم به مرخصى رفتم، آيا روزه‌ام صحيح بوده؟
جواب:
- روزه صحيح است و احتياج به نيّت ده روز دوّم نيست.
سوال 60 :
- اکثر افرادى که در رابطه با منافقين دستگير شده‌اند و زندانى هستند و بعدا به اشتباه خودشان پى بردند (با اقرار خودشان) مى‌گويند در موقع فعاليت براى سازمان ما روزه نگرفته‌ايم الآن مى‌خواهيم روزه بگيريم، آيا مسافرت سفر معصيت بوده يا خير؟ آيا کفاره روزه واجب است يا خير؟
جواب:
- سفر در ايام نفاق بمنظور پيگيرى کار و هدف منافقين حکم سفر معصيت دارد و روزهاى که عمدا افطار شده علاوه بر قضاء کفاره هم دارد.
استفتاءات، ج1، ص: 324
سوال 61 :
- سربازى هستم که در محلّى خدمت مى‌کنم که در ابتدا نمى‌توانستم قصد ده روز کنم ولى بعدا توانستم قصد ده روز کنم و در اين ده روز هم به جايى که باعث به هم خوردن قصد شود، نرفته‌ام؛ آيا روزه‌هايى که در اين مدت گرفته‌ام صحيح است؟
جواب:
- در فرض مذکور اگر در بين ده روز مسافت شرعى نرفته‌ايد روزه شما درست است.
سوال 62 :
- کارگرى هست که منزل او در افسريه است و با محل کارش حدود سى کيلومتر فاصله دارد؛ ساعت يازده صبح از محل کار خارج شده و ساعت 12 ظهر به اتوبان افسريه مى‌رسد که تا منزلش حدود 4 کيلومتر فاصله دارد؛ آيا روزه او صحيح است؟ ضمنا ايشان از سال 51 در تهران بوده و مدت 7 سال در يکى از محلّات ديگر تهران و مدت 4 سال هم هست که ساکن افسريه است.
جواب:
- اگر محلّه افسريه وطن او است و قبل از ظهر به آن محلّه رسيده نيت روزه کند و صحيح است هر چند قبل از ظهر به منزل نرسيده باشد.
سوال 63 :
- فردى نذر کرده که از اوّل ماه تا آخر ماه روزه بگيرد، آيا مى‌تواند به مسافرت برود؟ (ماه را معين کرده)
جواب:
- مى‌تواند به مسافرت برود و افطار کند و بعدا قضاى روزه را به‌جا آورد.
استفتاءات ج1 332 س 87 ..... ص : 332
استفتاءات، ج1، ص: 325
سوال 64 :
- فردى نذر کرده که از اوّل تا آخر ماه روزه بگيرد و قبل از اين که نذر کند و قسم بخورد که فلان ماه روزه بگيرد، مريض بوده، آيا مى‌تواند روزه را افطار کند و به معالجه بپردازد؟ (ماه را معين کرده است)
جواب:
- اگر مريض است و براى معالجه بايد افطار کند يا روزه براى او ضرر دارد، نبايد روزه بگيرد.
سوال 65 :
- آيا در ماه رمضان کسى مى‌تواند عمدا مسافرت کند که روزه را بخورد و از زير بار روزه شانه خالى کند؟
جواب:
- مانع ندارد ولى قبل از روز بيست و سوم بدون عذر مکروه است.
سوال 66 :
- عده‌اى از کارگران افغانى مقيم ايران هستيم و چون نمى‌توانيم هم کار کنيم و هم روزه بگيريم، آيا مى‌توانيم در بين هر ده روز براى اين که روزه‌مان را افطار کنيم، شب به اندازه‌اى که قصد اقامت به هم بخورد به جايى برويم و فردا دوباره به محل کارمان برگرديم؟ آيا روزهاى که به اين طريق خورده مى‌شود، کفاره دارد؟
جواب:
- روزهاى که در مسافرت افطار شده، فقط قضا دارد، کفاره ندارد و سفر در فرض مرقوم اشکال ندارد.
سوال 67 :
- بانوئى است مدت 14 سال ازدواج کرده و ماه مبارک رمضان هيچ سالى روزه‌هايش را مرتب نگرفته گاهى حامله بوده و گاهى تقريبا مريض و در ايام غير ماه رمضان که سلامت هم بوده قضاى آنها را بجا نياورده است و
استفتاءات، ج1، ص: 326
موانعى هم نداشته و نمى‌داند در اين چند سال ماه رمضان چند روز را روزه گرفته و چند روز را نگرفته؛ چه مقدار بايد قضا نمايد؟
جواب:
- روزه‌هائى را که يقين دارد قضا شده بايد قضا نمايد و بيشتر از آن واجب نيست.
سوال 68 :
- آيا بر زن حامله در مدت حاملگى بخصوص ماه‌هاى اول، روزه واجب است؟ و براى حمل او ضررى ندارد؟
جواب:
- روزه بر او واجب است مگر براى خود او يا حمل ضرر داشته باشد.
سوال 69 :
- در ماه مبارک رمضان که اتفاق خيلى ضرورى برايم پيش آمد و بنده هم همان موقع محتلم بودم و حدود ربع ساعت به اذان صبح مانده بود در همان موقع يکى از همسايه‌هاى خواهرم آمد و صدايم زد و گفت بيا خواهرت سوخت خلاصه از خانواده ما همه رفتند و بنده هم خيلى ناراحت بودم ولى من نرفتم تا پيش از اذان صبح غسل کردم و بعد رفتم ديدم خواهرم و شوهر خواهرم و خواهر زاده‌ام را به بيمارستان بردند و حال هر سه نفر خيلى بد بود خلاصه از اين ماجرا خواهرم مرد و شوهر خواهرم و خواهر زاده‌ام الحمد للّه سالم هستند من چه کار بايد مى‌کردم آيا بايد اول غسل مى‌کردم يا به داد خواهرم مى‌رسيدم اگر به داد خواهرم مى‌رسيدم روزه‌ام باطل مى‌شد آيا کفاره هم دارد يا خير؟
جواب:
- روزهاى که گرفته‌ايد صحيح است ولى وظيفه شما نجات دادن خواهرتان بوده و مى‌توانستيد براى روزه تيمم کنيد.
استفتاءات، ج1، ص: 327
سوال 70 :
- کسى که نماز مغربش را بخواند و نماز عشا را فراموش کند، فرداى آن شب، روزه بر او واجب است يا نه؟
جواب:
- واجب نيست اگر چه موافق احتياط است.
سوال 71 :
- 1- در اين جمهورى اسلامى اگر راديو خبر بدهد که در تهران يا قم ماه را ديده‌اند آيا مسلمان‌ها در سرتاسر ايران مى‌توانند عيد کنند يا نه؟
2- اگر حاکم شرع حکم کند که فردا مثلا عيد فطر است آيا همه مسلمانان در سرتاسر ايران مى‌توانند عيد کنند يا نه؟
جواب:
1- اگر اطمينان پيدا شود به رؤيت هلال از هر طريق که باشد نسبت به آن بلد و بلاد هم افق و بلاد غربى حجت است.
جواب :
حکم مسأله قبل را دارد و حکم حاکم نسبت به بلاد مذکوره مطلقا حجت است.
سوال 72 :
- عمل به تقويم‌ها با احتمال اينکه شهرهاى کشور به واسطه دورى از همديگر و هم افق نبودن ممکن است با هم تفاوت داشته باشند چگونه است و اگر يک نفر مرجع در شهرى مثل قم اعلام ديدن ماه کند مردم شهرهاى دور مثل دزفول مى‌توانند عمل کنند يا خير؟
جواب:
- مجرد دورى سبب اختلاف نيست اگر دو شهر قريب الافق باشند ديدن ماه در يکى براى ديگرى کافى است و گر نه کافى نيست.
استفتاءات، ج1، ص: 328
سوال 73 :
- آيا اثبات عيد فطر در ايران براى مردم افغانستان و پاکستان کفايت مى‌کند يا خير؟
جواب:
- در صورت اتحاد افق کفايت مى‌کند.
سوال 74 :
- آيا افق ايران و افغانستان يکى است؟
جواب:
- اگر ثابت شود هلال ماه رمضان يا شوال در ايران رؤيت شده براى محيط مثل افغانستان اعتبار ندارد مگر در مناطقى که با محلّ رؤيت هلال هم افق يا متقارب در افق باشند.
سوال 75 :
- شغل اينجانب طورى است که نمى‌توانم در محلّ کارم قصد ده روز بنمايم و در نتيجه بيشتر اوقات نمى‌توانم در ماه مبارک رمضان روزه بگيرم ضمنا برايم مقدور نيست که براى قضاى روزه‌هايم مرخّصى گرفته و در وطن خود، آنها را بجا آورم؛ تکليفم نسبت به قضاى روزه‌ها چگونه است؟
جواب:
- اگر امکان ندارد در وطن يا محلّى که قصد ده روز کنيد قضاى روزه‌ها را بجا آوريد، نمى‌توانيد روزه بگيريد و قضاى روزه‌ها بر ذمّه شما باقى مى‌ماند و براى هر روز که قضاى آن تا رمضان بعد تأخير افتاده، بايد يک مدّ طعام بدهيد.
مگر آن که در تأخير عذر داشته باشيد.
سوال 76 :
- در سالهاى اوّل تکليف (9 سالگى به بعد) به توصيه و تأکيد مادرم
استفتاءات، ج1، ص: 329
مبنى بر اين که توانايى روزه گرفتن را ندارم و با توجه به اين که خودم نيز نمى‌توانستم تشخيص دهم که آيا مى‌توانم روزه بگيريم يا نه، چند سالى را روزه نگرفته‌ام و در حال حاضر چون مدت زيادى از آن گذشته تعداد روزه‌هاى فوت شده را نمى‌دانم و ثانيا نمى‌دانم که آيا کفاره هم بر من واجب است يا نه؟
جواب:
- به مقدارى که يقين داريد که بعد از بلوغ روزه نگرفته‌ايد بايد قضا نماييد و کفاره در فرض مسأله واجب نيست.
سوال 77 :
- با توجه به جوّ فکرى که در زمان طاغوت به خصوص بر جوانان حاکم بود که از اسلام دور يا بى تفاوت بودند اگر کسى در آن دوران به سن بلوغ رسيده و اصلا نه به اسلام آشنا بوده و نه خانواده او به او گفته‌اند، آيا بايد نماز و روزه‌هائى را که در آن موقع نگرفته اکنون بگيرد؟
جواب:
- نماز و روزه‌هاى فوت شده را بايد قضا کند.
سوال 78 :
- شخصى خيال کرده فلان سال بالغ شده و از سالهاى بعد آن سال (بلوغ) هم قضاى روزه به گردن دارد مدتى روزه گرفته به نيت قضاى سال بلوغ بعدا معلوم شده که آن سال بالغ نبوده آيا مى‌توان روزه‌هاى قضايى که گرفته به جاى قضاى سالهاى بعدى حساب کند؟
جواب:
- مانع ندارد.
سوال 79 :
- اينجانب در سنين اول بلوغ به علت نادانى بيشتر روزه‌هايم را خورده‌ام و روزهاى حاملگى به علت دستور دکتر روزه نگرفتم و سال اول عروسى يک ماه نگرفتم، اکنون 50 ساله هستم و نمى‌توانم همه آنها را بگيرم
استفتاءات، ج1، ص: 330
البته تا آنجا که ممکن است روزه مى‌گيرم از طرفى براى هر روز 60 نفر را نمى‌توانم طعام يا پولش را بدهم بفرمائيد چه کنم تا دينم اداء شود؟
جواب:
- اگر روى علم و عمد روزه‌ها را نگرفته‌ايد علاوه بر قضا کفاره هم واجب است ولى زن اگر بچه شير مى‌دهد و روزه براى او يا بچه‌اش ضرر دارد مى‌تواند افطار کند و فقط روزه را قضا کند و کفاره ندارد* و دادن پول به جاى کفاره کفايت نمى‌کند.
سوال 80 :
- اگر کسى در يک خانواده مسلمان متولد شده باشد ولى به علّت نداشتن شناخت کافى از مسائل و گاهى هم به واسطه بى توجهى، چند سالى عبادات خود (نماز و روزه) را بجا نياورده، اکنون مى‌خواهد نماز و روزه‌ها را قضا کند، آيا بايد کفاره روزه‌هايى را که نگرفته بدهد؟
جواب:
- تمام نمازها و روزه‌هاى فوت شده قضا دارد و روزه اگر عمدا و با توجه به حکم آن افطار شده علاوه بر قضا کفاره هم دارد ولى اگر جاهل به حکم بوده در حدّى که احتمال وجوب هم نمى‌داده کفاره ساقط است
سوال 81 :
- اينجانب چند سالى روزه و نمازهاى خود را بجا نمى‌آوردم و سه سال از اين مدت را در مسافرت بوده‌ام و چند روزى هم در ماه مبارک رمضان به سبب انجام دادن کار حرامى که روزه را باطل مى‌کند، روزه خود را باطل کرده‌ام، خواهشمندم تکليف مرا روشن کنيد.
استفتاءات، ج1، ص: 331
جواب:
- نماز و روزه فوت شده قضا دارد و روزه اگر در سفر فوت شده کفاره ندارد فقط تأخير قضا تا ماه رمضان سال بعد براى هر روز يک مدّ طعام کفاره دارد ولى اگر روزه در وطن يا با قصد اقامت در سفر از روى عمد و اختيار فوت شده، علاوه بر قضا کفاره هم دارد و در افطار با حرام کفاره جمع واجب است على الأحوط.
سوال 82 :
- به چه صورت مى‌توان 5- 6 سال روزه را قضا کرد و يا کفاره داد؟
جواب:
- لازم نيست روزه‌هاى قضا پشت سر هم باشد و مى‌توانيد به تدريج و با فاصله بگيريد ولى اگر کفّاره بر عهده شما باشد بايد به ترتيبى که در رساله ذکر شده عمل کنيد.
سوال 83 :
- کسانى که ماه مبارک رمضان را مسافرند اگر چند روز مانده به آخر ماه رمضان شهيد شوند يا از دنيا بروند يا مثلا بعد از ماه مبارک قبل از آنکه به وطن مراجعت کنند يا قصد ده روز کنند شهيد شوند يا بميرند آيا روزه‌هاى آنها را بايد قضا کرد يا واجب نيست؟
جواب:
- در فرض مرقوم قضاء واجب است.
سوال 84 :
- کسانى که نماز و روزه‌شان شکسته است و هميشه هم سر کارند
استفتاءات، ج1، ص: 332
به جز تعطيلات پس بايد روزه‌هاى قضاء شده را چگونه و کى بجا آورند؟
جواب:
- بايد در طول سال قضا نمايند على الأحوط.
سوال 85 :
- اگر کسى در تمام ماه مبارک رمضان در جبهه باشد و نتواند روزه بگيرد و بعد از برگشت از جبهه مدتى را روزه نگيرد و بعد محل کارش به طورى تغيير کند که به علّت مسافر بودن، تا رمضان بعد نتواند روزه‌اش را بگيرد، روزهاى که نگرفته چه حکمى دارد؟
جواب:
- قضاى روزه‌ها بر ذمّه او است و بايد براى هر روز که قضاى آن تا رمضان بعد تأخير شده يک مدّ طعام به فقير بدهد و مد تقريبا ده سير است.
سوال 86 :
- قضاى روزه بسيارى بر من واجب بوده که بسيارى از آن را بجا آورده‌ام، امّا چون بر اثر روزه گرفتن دچار ضعف و لاغرى و بى اشتهايى نسبت به غذا شده‌ام، والدينم مانع ادامه روزه گرفتن من مى‌شوند و مى‌گويند که روزه برايم ضرر دارد ولى با اين حال من هفته‌اى دو روز روزه مى‌گيرم؛ لطفا بفرماييد آيا مى‌توانم بقيه روزه‌هايم را به سالهاى بعد موکول کنم؟
جواب:
- اگر با نظر دکتر مورد اطمينان براى شما ترس پيدا شود که روزه ضرر دارد روزه را افطار کنيد و قضاى آنرا در وقت سلامت بجا آوريد ولى اگر سالم باشيد و خوف ضرر نباشد بايد روزه بگيريد.
سوال 87 :
- زنى مدتهاست که يا حامله است و يا بچه شير مى‌دهد و در ماه رمضان نمى‌تواند روزه بگيرد، تکليفش در مورد قضاى روزه چگونه است؟
استفتاءات ج1 339 زکات و خمس ..... ص : 339
استفتاءات، ج1، ص: 333
جواب:
- وجوب قضا ساقط نيست.
سوال 88 :
- دخترى که به حدّ بلوغ رسيده است به واسطه ضعف بنيه نمى‌تواند ماه مبارک روزه بگيرد و بعد از ماه مبارک هم تا سال ديگر نمى‌تواند قضا کند حکمش چيست؟
جواب:
- قضاى روزه‌ها بر عهده او هست هر وقت توانست بگيرد و براى تأخير هر روز تا رمضان بعد بايد يک مد طعام که تقريبا ده سير است به فقير بدهد.
مگر آن که در تأخير معذور باشد و پس از آن اگر تأخير شد چيزى بر او نيست.
سوال 89 :
- اگر کسى قضاى روزهاى که به طور عمدى يا عذرى ترک کرده، بر ذمه او هست و اکنون قدرت بر روزه گرفتن ندارد تکليف او چيست؟
جواب:
- هر وقت قدرت پيدا کرد بگيرد و اگر قدرت پيدا نکرد هنگامى که علايم موت بر او ظاهر شد وصيت کند و چنانچه پسر بزرگتر دارد و بدون وصيت از دنيا برود بر پسر بزرگتر واجب مى‌شود.
سوال 90 :
- دخترى هستم 17 ساله که به حکم شرع اسلام از 9 سالگى شروع
استفتاءات، ج1، ص: 334
به روزه گرفتن کرده‌ام امّا سه سال اوّل را به گفته خواهرم من روزه‌هاى خود را با خوردن چيزهايى باطل مى‌کرده‌ام، ولى خودم به ياد ندارم که چيزى خورده باشم در صورتى که خواهرم قسم مى‌خورد که من روزه‌هاى خود را افطار مى‌کرده‌ام اميدوارم با راهنمايى شما رهبر عزيز تزکيه نفس و باطن کنم!
جواب:
- اگر يادتان نيست که روزه نگرفته‌ايد يا افطار کرده‌ايد چيزى بر شما نيست.
سوال 91 :
- فردى روستايى هستم که در ماه مبارک رمضان براى کمک به پدرم به مزرعه‌اى مى‌رفتم که مى‌بايست در آنجا روزه را افطار نمايم ولى چون فکر مى‌کردم که اگر مسافرت براى معاش باشد نمى‌توان روزه را افطار کرد! لذا من هم تمام روزه‌ها را بجا مى‌آوردم و اکنون هم که متوجه اشتباه خود شده‌ام در جبهه بسر مى‌برم و چون اختيار اقامت در يک محلّ در دست خودم نيست و هر لحظه نيز برايم امکان فيض شهادت وجود دارد، خواهشمندم بفرماييد تکليف من در اين مورد چيست؟
جواب:
- بايد قضاى روزه‌ها را بجا آوريد و اگر بايد در جبهه باشيد و نمى‌توانيد قصد ده روز کنيد مى‌توانيد قضاى روزه‌ها را تأخير بيندازيد و بعدا بجا آوريد و چنانچه مالى داريد وصيّت کنيد که در صورت شهادت از مال شما روزه‌ها را بدهند و اگر مال نداريد وصيت لازم نيست.
سوال 92 :
- در آغاز بيمارى‌ام يادم نيست که در اوّلين ماه مبارک رمضان (بعد از بيمارى) آيا روزه گرفته‌ام يا نه؟ امّا فکر مى‌کنم به علّت بيمارى، آن ماه و يا چند روز از آن ماه را روزه نگرفته‌ام و با وضعى که فعلا دارم در سال بيش از
استفتاءات، ج1، ص: 335
يک ماه نمى‌توانم روزه بگيرم، آيا قضاى آن سال بر من واجب است؟
جواب:
- اگر تمکن نداريد واجب نيست. به شرط آن که روزه نگرفتن از جهت مرض مستمرّ باشد و در غير اين صورت قضا دارد.
سوال 93 :
- شهيدى که به علت تغيير مکان در جبهه روزه‌اش مانده، آيا روزه‌اش بايد گرفته شود يا خير؟ اگر بايد گرفته شود از خانواده شهيد از کسان وى مى‌توانند روزه‌اش را بگيرند يا خير؟
جواب:
- اگر پسر بزرگتر دارد بر عهده او است، و در هر صورت خانواده او مى‌توانند روزه‌هاى او را بگيرند.
سوال 94 :
- تنها برادر اينجانب در سال 60 در يکى از جبهه‌هاى حق عليه باطل به شهادت رسيد، ايشان به مدّت 150 روز از روزه‌هايش را نگرفته و قبل از اين که وضعيت روزه‌هايش را مشخص کند شهيد شده است؛ من نيز با خود عهد کرده‌ام که تمام روزه‌هاى وى را برايش بگيرم ولى بعضى مى‌گويند که شهيد به خاطر مقام بزرگى که نزد خداوند دارد، نمازها و روزه‌هايش بخشيده مى‌شود؛ با توجه به اين مطلب آيا من مى‌توانم روزه‌هاى قضا شده برادر شهيدم را بجا آوردم؟
جواب:
- مانع ندارد و مى‌توانيد روزه‌هاى قضاى او را بگيريد، ان شاء اللّه موجب علوّ درجات او مى‌شود.
سوال 95 :
- اگر در روزه قضاى رمضان در صورت بودن وقت بطور غير عمد
استفتاءات، ج1، ص: 336
چيزى بخورد روزه او باطل مى‌شود يا خير؟
جواب:
- باطل نمى‌شود.
سوال 96 :
- کسى که روزه قضاء دارد مى‌تواند روزه مستحبى بگيرد؟ اگر حکم مسأله را نمى‌دانسته بعد از فهميدن مسأله آيا روزه‌هاى مستحبى به جاى قضا حساب مى‌شود يا نه؟
جواب:
- به جاى قضا حساب نمى‌شود.
سوال 97 :
- آيا کسى که قضاى روزه ماه رمضان بدهکار است مى‌تواند نذر کند و روزه نذر بجا آورد؟
جواب:
- نمى‌تواند.
سوال 98 :
- کسى که مى‌خواهد قضاى روزه رمضان را بگيرد هر گاه تا اذان صبح جنب بماند اگر چه از روى عمد نباشد آيا روزه او باطل است؟
جواب:
- باطل است.
سوال 99 :
- اگر کسى يک روز، روزه خود را عمدا بخورد و بعد کفّاره بدهد، آيا قضاى آن روز هم بر او واجب است؟
جواب:
- قضاى روزه واجب است.
سوال 100 :
- آيا مسافرى که نماز شکسته مى‌خواند، مى‌تواند روزه قضا و نماز قضاى تمام، بجا آورد؟
جواب:
- مى‌تواند نماز قضاى تمام بجا آورد ولى نمى‌تواند روزه قضا بگيرد.
سوال 101 :
- مدتى غسلهاى خود را نادرست انجام مى‌دادم، آيا به واسطه ابطال غسل، روزه‌هايم نيز باطل شده و قضا دارند؟
جواب:
- روزه‌ها قضا ندارند.
استفتاءات، ج1، ص: 337
سوال 102 :
- اگر کسى استمناء کرده ولى يقين به خروج منى ندارد، آيا بايد نماز و روزه‌هاى آن زمان را قضا کند يا نه؟
جواب:
- در فرض سوال، نماز و روزه قضا ندارد.
سوال 103 :
- اينجانب مى‌توانم عربى بخوانم ولى معناى آن را درک نمى‌کنم ولى انگليسى را به خوبى متوجه مى‌شوم بر اساس حديث نبوى که هر کس يک آيه از قرآن در ماه رمضان بخواند مانند مطالعه تمامى قرآن است، آيا اگر به انگليسى هم خوانده شود همين طور است؟ اگر کسى قرآن به عربى بخواند و معنى آن را نفهمد باز هم ثواب خواهد داشت؟
جواب:
- ثواب قرائت قرآن منوط به درک معناى آن نيست اگر چه خوب است سعى شود تا معنى آن را درک نمايد تا از ارشاد و علوم آن بهره‌مند گردد.
سوال 104 :
- آيا مى‌توان اعمال شب قدر را به زبان غير عربى انجام داد؟
جواب:
- مانع ندارد ولى قرائت سور و آيات قرآن و ادعيه مأثوره به نيت تحصيل ثواب مخصوص، منوط به قرائت متن عربى است.
سوال 105 :
- در رساله امام نوشته که در ماه سه روز روزه مستحبى گرفتن ثواب دارد بنده هم الحمد للّه خداوند اين توفيق را به من داده چند سالى است که بنده روزه‌هاى مستحبى را مى‌گيرم يعنى پنج شنبه اول و چهار شنبه وسط و پنج شنبه آخر ماه را روزه مى‌گيرم شنيده‌ام موقعى که روزه مستحبى هستى اگر کسى شما را دعوت کرد شما مى‌توانيد روزه را بخوريد و روزه را بخوريد ثواب بيشتر
استفتاءات، ج1، ص: 338
دارد. [آيا اين مسأله درست است؟]
جواب:
- اگر مؤمنى دعوت به افطار روزه مستحبى کرده روزه را افطار نمائيد اولى است.
سوال 106 :
- پرداخت فطريه براى فرزندانى که داراى عيال و اولاد بوده و جدا از پدر زندگى مى‌کنند در صورتى که شب عيد فطر در منزل پدر باشند باز غير از پرداخت فطريه به وسيله پدر براى اولاد و عيالش واجب است يا خير؟
جواب:
- در صورتى که پيش از غروب روز آخر ماه رمضان بر منزل پدر وارد شوند و جزو عائله نان خور او محسوب شوند فطريه‌شان بر عهده پدر است.
چاپ و نشر استفتائات امام خمينى حفاظت از فقه سنتى اسلام و فقاهت صاحب جواهرى است.
استفتاءات، ج1، ص: 339
استفتاءات ج1 347 س 3 ..... ص : 346