مضاربه
سوال 1249 :
آيا اجازه مى فرماييد در عقدهايى چون مضاربه يا قرض الحسنه , دو طرف توافق نمايند : در صـورتـى که پرداخت کننده بدهى در قسط , دير کرد داشته باشد , مبلغى بر اصل بدهى وقرض او برابر هر روز آن افزوده و از وى دريافت شود ؟
جواب :
شـرط هبه مبلغى در ضمن عقد مضاربه , مانعى ندارد .
و عمل به آن مادامى که مضاربه باقى است واجـب اسـت .
و شـرط هـبـه عـلـيـه مـقـتـرض در ضـمن عقد قرض , ربا است و جايز نيست .
و هـمـچنين اگر مضاربه تمام مال يا بخشى از آن به صورت دين در ذمه عامل باشد , نمى توان براى تاءخير در اداى آن شرط زياده عليه عامل کرد , واللّه العالم .
سوال 1250 :
در قرارداد مضاربه , کارهايى که طبق معمول براى انجام آن کارگر مى گيرند , و شخص خود آن را انجام دهد , آيامستحق دستمزد نيست ؟
جواب :
چـنـانـچـه مـتـعـارف در مـضاربه آن باشد که اگر عامل آن اعمال رابالمباشره انجام داد اجرت مـى گـيـرد , عـامـل در صورتى که قصدتبرع نکند , مى تواند براى اعمال مذکور اجرت بگيرد , و درصورت شک بايد مصالحه نمايند , واللّه العالم .
سوال 1251 :
آيا اجازه مى فرماييد ضمن عقد مضاربه پس از اين که حصه سرمايه گذار در سود مشخص شـد , وى حـصـه خـود را درقبال مبلغ معينى با عامل مصالحه نمايد ؟
در فرض مذکور اگرسود تحقق نيابد , حکم مصالحه مذکور چيست ؟
جواب :
پس از حصول سود , اگرچه مقدار سود هنوز معلوم نشده است ,سرمايه گذار مى تواند سهم خود را در قبال مبلغ معينى با عامل مصالحه نمايد .
و قبل از حصول سود مصالحه صحيح نيست .
واگر عـامل مبلغى را على الحساب بپردازد يعنى از مال خودش قرض بدهد و پس از حصول سود و قبل از حساب مصالحه بين مبلغ پرداختى و سود صورت بگيرد , مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 1252 :
مـبلغى قرض مضاربه اى به کسى پرداختم .
و قرار گذاشتم اگر ضررى پيش آيد 90/ آن با او باشد .
اکنون تمام مبلغ از بين رفته , آيا او ضامن 90/ است يا نه ؟
جواب :
شرط عامل در مضاربه باطل است , واللّه العالم .
سوال 1253 :
زيـد و عمر شرکت سرمايه گزارى به طور شراکت بمدت شش ماه افتتاح مى نمايند و بعد از شش ماه زيد قرار داد جديدرا لغو مى نمايد لکن عمرو قرارداد خود را تمديد نموده و بعداز چند روز شـرکـت اعـلام ورشکستگى مى نمايد .
آيا خسارت متوجه زيد هم مى باشد در ضمن بفرمائيد اگر عمرو ادعاى فساد مضاربه با زيد بنمايد حکم چيست ؟
جواب :
اگر خسارت شرکت بعد از تصفيه حساب زيد بوده است به زيدخسارت وارد نمى شود ولى اگر در آن 6 ماه اول هم شرکت خسارت ديده آن خسارت به زيد هم وارد مى شود و مدعى فسادبايد فساد را اثبات کند .
واللّه العالم .
سوال 1254 :
يکى از بستگان اين جانب مبلغ يک و نيم ميليون تومان نزد شخصى گذاشته تا از کارکرد اين پول امورات زندگى رابگذراند , صاحب کار قرار مى گذارد که ماهيانه 30 هزار تومان در قبال پول بپردازد نظر صاحب مال 40 هزار تومان بوده نهايتاصاحب کار بيان داشته که ماهيانه 45 هزار تومان پرداخت مى کند .
با توجه به اينکه صاحب مال اطلاع داشته که اگرمقدار پول را تعيين کند حـرام اسـت ولـى چون مبلغ پيشنهادى صاحب کار کم بوده صاحب مال ملبغ تعيين نموده است .
مستدعى است نظر مبارک را در خصوص اين مسأله بيان فرماييد ؟
جواب :
چـنـانچه گيرنده پول براى خودش تجارت يا کار کرده آنچه را به صاحب پول پرداخته از قرضش حـسـاب کـنـد و صـاحـب پـول بـيـش از اصـل پـول نمى تواند مطالبه کند .
و اگر گيرنده پول بـعـنـوان مضاربه براى صاحب پول تجارت کرده تمام سود تجارت مال دهنده پول است و مضاربه باطل است و گيرنده , اجرة المثل کارانجام شده را طلبکار است .
واللّه العالم .
سوال 1255 :
وامى که بانکها بعنوان مضاربه در اختيار مردم قرارمى دهند چگونه است ؟
جواب :
چـنـانـچه شرايط مضاربه را که در رساله آمده است داشته باشد( مانند صرف سرمايه بانک در راه تجارت و تعيين حصه هر يک به نسبتى از سود و حساب ضرر بر سرمايه بانک نه عامل ) وشخص در ضمن قرارداد با بانک شرط کند که وکيل باشد که سهم خود از سود حاصل را با مبلغى معادل مثلا يـک چـهـارم مبلغ مذکور مصالحه نمايد يا شرط شود در ضمن عقد که جبران خسارت سرمايه به همين مبلغ بشود مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 1256 :
شخصى که از افراد متعدد پولى جهت مضاربه دريافت مى نمايد احيانا سود بعضى يا بعضى ديگر مخلوط مى شود دراين صورت اگر عامل مصالحه با صاحب پول نمايد چگونه است ؟
جواب :
اگر مضاربه صحيح باشد مصالحه عيبى ندارد , واللّه العالم .
سوال 1257 :
کسى مى خواست مبلغى قرض مضاربه اى به کسى بدهدتا هر ماه از او مقدارى سود بگيرد , چون وى گيرنده رانمى شناخت به من گفت : اگر شما ضمانت کنيد , در صدى ازآن سود را به شـمـا مـى دهـم قـبـول کردم پس از چند ماه اوورشکست شد و پول او هنوز وصول نشده , ايا اين جانب مديون وام دهنده هستم يا وام گيرنده ؟
جواب :
عامل مضاربه اگر به مضاربه شرعى عمل نکند , ضامن است .
وشما هم چنانچه شرط شده بود که اگـر عـامـل مـضاربه به مضاربه عمل نکند و مال صاحب سرمايه تلف شد سرمايه راضامن باشيد , ضامن هستيد , و اگر شرط شده بود در صورتى که عامل به مضاربه عمل کرد و اتفاقا در تجارتش ضـرر کـند وسرمايه تلف شود , ضامن باشيد , شرط مزبور باطل است , وشما ضمانى نداريد .
و نيز اگر شرط ضمان شده بود مطلقا ـ چه عامل به مضاربه عمل کند و اتفاقا ضرر کند و چه عمل نکند ومال تلف شود ـ شرط مزبور باطل است , و ضمانى بر شمانيست , واللّه العالم .
سوال 1258 :
وامـى مضاربه اى به کسى دادم .
او نيز هر ماه مبلغى به من مى داد .
شخص سومى پيدا شد پـولـش را با ضمانت خود به وام گيرنده دادم .
اکنون وام گيرنده ورشکست شده , آيا دومين وام دهنده مى تواند پولش را از من بخواهد ؟
جواب :
در صـورتـى کـه با شخص ثالث شرط نکرده ايد که اگر عامل مضاربه ورشکسته شد به من مربوط نيست , شخص ثالث مى تواند پولى را که به شما داده پس بگيرد , واللّه العالم .