روزه ى بيماران و ناتوانان
بيمار بودن در تمام سال
سوال 1409 :
اگر شخصى به علت بيمارى روزه نگرفته باشد و بيمارى او چند ماه طول بکشد و پس از بهبودى بلافاصله به بيمارى ديگرى مبتلا شود که تا ماه رمضان بعدى ادامه پيدا کند، آيا مثل مرض مستمرّ است که تا سال بعد قضا ندارد يا خير؟
جواب :
فرقى نمى کند.
انواع آمپول و سرم
سوال 1410 :
آيا تزريق آمپول و سرم موجب باطل شدن روزه مى شود؟ و آيا تفاوتى بين انواع تقويتى و درمانى آن وجود دارد؟
جواب :
احتياط واجب آن است که روزه دار از استعمال آمپولى که به جاى غذا به کار مى رود خوددارى کند، بلکه اجتناب، خالى از وجه نيست؛ ولى تزريق آمپولى که عضو را بى حس مى کند يا به جهت ديگر استعمال مى شود اشکال ندارد و اجتناب از آمپولى که معلوم نيست از قسم اوّل باشد يا نه، لازم نيست.
آمپول هاى غير تقويتى
سوال 1411 :
آيا تزريق آمپول هايى که جهت بى حسّى، کاهش درد، کشتار ميکروب ها و... به کار مى رود (در صورتى که به طور کلّى هيچ خاصيّتى در جهت رساندن ويتامين يا مواد غذايى به بدن نداشته باشد)، مبطل روزه مى باشد؟
جواب :
آمپول هاى غير مغذّى و غير تقويتى و آن چه داخل حلق نشود، باطل کننده نيست.
تزريق خون
سوال 1412 :
آيا تزريق خون، مبطل روزه است؟
جواب :
تزريق خون در باطل کردن روزه بالاتر از آمپول تقويتى است و اگر فرض شود که اصلاً جهت تقويتى نداشته باشد ـ مانند تزريق خون براى دفع مرض ـ ، باز هم احتياط در باطل کنندگى آن است.
تزريق آب مقطّر
سوال 1413 :
در دانشگاه ها براى تعليم تزريقات به دانشجويان از آب مقطّر استفاده مى شود. آيا اين عمل مضرّ به صحّت روزه است و در صورت باطل شدن روزه، آيا کفّاره هم دارد؟
جواب :
باطل کننده روزه است و کفّاره هم دارد.
زن حامل و شيرده
سوال 1414 :
زن هاى حامل و زن شيرده که روزه را افطار مى کنند، چه وظيفه اى درباره اين روزه ها دارند؟
جواب :
علاوه بر فديه، قضاى آن هم واجب است؛ هر چند تا رمضان آينده هم اين عذرش طول بکشد.
سوال 1415 :
کسى که هنگام حمل نمى تواند روزه بگيرد و حالش به هم مى خورد و پس از وضع حمل تا يک سال بچّه شير مى دهد. آيا قضاى روزه بر او واجب است يا نه؟ هم چنين کفّاره دارد يا نه؟
جواب :
قضاى روزه بر او واجب است و کفّاره ى تأخير هم دارد.
بردن وسايل غير خوراکى به دهان
سوال 1416 :
آيا بردن وسايل غير خوراکى در دهان در هنگام روزه ـ مثل وسايل دندان پزشکى هنگام معاينه ـ ، باعث ابطال روزه مى شود؟
جواب :
اگر آن را از دهان بيرون آورد و باز داخل کند، نبايد آب آن را فرو ببرد.
کشيدن دندان در ماه رمضان
سوال 1417 :
حکم کشيدن دندان يا جراحى لثه و دندان ـ که باعث خونريزى مى شود ـ در حال روزه چيست؟
جواب :
بايد خون را فرو نبرد و کشيدن دندان يا جراحى لثه که موجب خونريزى شود، در حال روزه مکروه است.
گاز اکسيژن
سوال 1418 :
گاز اکسيژن که براى تنفّس مصنوعى وارد گلو و ريه مى شود، آيا روزه را باطل مى کند؟ اگر بيمار در آن حال بى هوش باشد چه طور؟
جواب :
تا وقتى که فقط گاز است، روزه را باطل نمى کند، از جهت گاز وارد حلق شده، امّا اگر در حال بى هوشى به سر مى برد، در صورتى که تمام وقت روزه را فرا گرفته باشد، روزه و قضاى آن واجب نيست و اگر قبل از زوال و قبل از تناول مفطر به هوش آيد، احوط جمع بين اتمام و قضا است.
شستشوى معده با دستگاه
سوال 1419 :
آيا شستشوى معده از طريق سُند معده، باعث باطل شدن روزه ى بيمار مى شود؟ (شستشوى معده با مايعات از طريق سُند انجام مى گيرد و دوباره، مايع وارد شده از طريق سند به بيرون کشيده مى شود)
جواب :
باطل کننده است.
ابطال روزه با قرص
سوال 1420 :
بعضى از پزشکان خوردن قرص در ماه مبارک رمضان را به واسطه ى ضرورت هاى طبّى توصيه مى کنند، آيا روزه انسان چه حکمى دارد؟
جواب :
روزه را باطل مى کند و در مورد ضرورت، کفّاره ندارد.
استفاده از اسپرى
سوال 1421 :
آيا استفاده از اسپرى، براى کسانى که تنگى نفس دارند ـ با توجّه به اين که استعمال اسپرى براى آن ها ضرورى است ـ در حال روزه جايز است؟
جواب :
اگر به صورت گاز رقيق مى باشد، باطل کننده نيست و در غير اين صورت باطل کننده است.
قرص هاى جلوگيرى
سوال 1422 :
زنى براى اين که روزه اش را بگيرد، قرص جلوگيرى از عادت ماهيانه مصرف کرده است. آيا روزه اش صحيح است؟
جواب :
روزه اش صحيح است، گرچه اگر ضرر مرض آور داشته است، تکليفا مصرف آن جايز نبوده است.
اندوسکوپى
سوال 1423 :
آيا عکس بردارى از معده با اندوسکوپى، روزه را باطل مى کند؟
جواب :
اندوسکوپى روزه را باطل مى کند، مانند فرو دادن شن و سنگ که باطل کننده است، هر چند جنبه ى غذا بودن را هم ندارد.
استفاده از دارو در شب جهت قدرت روزه
سوال 1424 :
فردى در صورتى مى تواند روزه بگيرد که در شب، از آمپول يا دواى خاصّى استفاده کند. آيا روزه گرفتن بر وى واجب است؟
جواب :
اگر اين شخص براى به دست آوردن آمپول يا دوا، به ضرر سنگينى دچار مى شود، روزه بر او واجب نيست و اگر به حدّ ضرر سنگين نيست، به دست آوردن دارو بر او واجب است و قدرت بر سبب (دارو)، قدرت بر مسبّب (روزه) است.
استمرار مرض
سوال 1425 :
بيمارى در ماه مبارک رمضان روزه نگرفته است و به استمرار مرض تا رمضان بعدى يقين دارد وى در قبال روزه هايش چه تکليفى دارد؟
جواب :
مى تواند پس از رمضان اوّل ـ رجاءً ـ کفّاره اش را بدهد، هر چند اگر در بين سال خوب شد، بايد روزه ها را قضا کند.
اختلاف نظر پزشکان در روزه گرفتن بيمار
سوال 1426 :
اگر دکترها در مورد روزه گرفتن بيمارى اختلاف نظر داشته باشند، وظيفه او چيست؟
جواب :
به علم يا اطمينان رسيدن يا حصول خوف و ترس عقلايى از ضرر روزه، وظيفه ى خود مکلّف است؛ هر چند سببش نظر دکتر باشد.
ترديد پزشک در توصيه ى روزه يا ترک آن
سوال 1427 :
در برخى بيمارى ها (مثل نارسايى کليه) با اطمينان، مى توان به بيمار توصيه نمود که روزه نگيرد. امّا در خيلى از موارد (به علّت شکّى که در اصل بيمارى و يا چگونگى تأثير روزه بر آن وجود دارد يا به علّت عدم وجود تحقيقات و نتايج لازم در مورد اثرات روزه بر بسيارى بيمارى ها و به طور کلّى به علت عدم امکان تعيين نقش روزه بر بيمارى)، پزشک واقعا نمى داند روزه را به بيمار توصيه کند يا خير. در اين صورت وظيفه ى پزشک در توصيه يا عدم توصيه به روزه، چيست؟
جواب :
به حسب ظاهر پزشک به منزله ى نايب از خود مريض است که اگر خصوصيّات را بداند، يا بيمناک است يا نيست، ميزان خوف و ترس ضرر است و احوط اين است که به خود مريض توصيفات را بگويد، اگر خودش خوف ضرر داشت، روزه نگيرد و اگر خوف ضرر نداشت، روزه بگيرد.
خونريزى دندان
سوال 1428 :
روزه دارى که دندان هايش خونريزى داشته باشد و مجبور باشد آن ها را بشويد و در حين شستن، خون به گلويش برسد، روزه اش چه حکمى دارد؟
جواب :
عمدا نبايد خون را در گلويش فرو ببرد.
درد معده
سوال 1429 :
سه روز اوّل ماه را روزه گرفتم، در بين روز ناراحتى معده پيدا کردم؛ لذا به تشخيص خود چند روز، روزه نگرفتم و بعد از مدتى دوباره گرفتم آيا روزه بر من واجب است؟
جواب :
اگر بيمارى شما به گونه اى باشد که بدانيد يا گمان کنيد روزه گرفتن براى شما ضرر دارد، نبايد روزه بگيريد و اگر روزه بگيريد، روزه شما صحيح نيست، و در صورت خوف ضرر در صورتى که خوف شما عقلايى باشد، مى توانيد روزه تان را افطار کنيد.
ترس از روزه گرفتن به واسطه چشم درد
سوال 1430 :
چشم من ضعيف است و مى ترسم روزه برايم ضرر داشته باشد، تکليف من چيست؟
جواب :
اگر خوف و ترس شما عقلايى باشد، مى توانيد روزه تان را افطار کنيد.
اظهار مريضى
سوال 1431 :
چند سال پيش در ماه رمضان خود را به مريضى زدم و در بيمارستان سرم به من تزريق کردند، تکليف روزه هاى من چيست؟
جواب :
اگر خلاف واقع بوده است، حکم افطار عمدى را دارد.
وظيفه بيماران در قبال روزه
سوال 1432 :
به دستور پزشک از روزه گرفتن منع شده ام و اين باعث شده که مشکل روحى پيدا کنم؛ چه کنم؟ و کفاره هر روزه چه قدر است؟
جواب :
اگر با حال مرض روزه هم بگيريد باطل است فعلاً روزه نگيريد و پس از سالم شدن بايد قضا کنيد و مقصود اصلى بندگى است که در اين جهت بايد معرفت تحصيل کرد و کفاره آن روزه ها هم، در صورت عدم قضا تا ماه رمضان آينده، يک مدّ طعام براى هر روز است.
گمان به ضرر و کشف خلاف
سوال 1433 :
اگر بيمارى که گمان دارد روزه برايش ضرر دارد، با اين حال روزه بگيرد، ولى بعد از اتمام روزه متوجه شود که روزه برايش ضرر نداشته است، حکم روزه ى اين شخص چيست؟
جواب :
احتياط واجب در قضا است.
روزه ى تازه بالغ ها
سوال 1434 :
آيا دخترهاى 9 ساله امروزى ـ که اکثرا توانايى روزه ندارند ـ بايد روزه بگيرند؟
جواب :
بر پسر يا دخترى که تازه بالغ شده اند و قدرت بر روزه گرفتن ندارند، روزه واجب نيست و کفاره هم ندارد؛ ولى قضا دارد.
بلوغ دختران و روزه گرفتن آن ها
سوال 1435 :
سنّ تکليف دختران از چند سالگى است، به خصوص در مورد روزه، مى توان جثه و توان را در نظر گرفت؟
جواب :
خير، همان تمام شدن 9 سال قمرى ملاک است. اما در خصوص دخترانى که تازه بالغ شده اند و قدرت بر روزه گرفتن ندارند، روزه واجب نيست و کفاره هم ندارد، ولى بعدا بايد قضاى آن روزه ها را به جا آورند.
نهى پدر از روزه گرفتن
سوال 1436 :
در کودکى به علت ضعيف بودن، پدرم اجازه روزه گرفتن نمى داد و نمى دانستم که بايد قضا شود، حال نسبت به قضاى آن ها چه کار کنم؟
جواب :
بايد قضاهاى آن را به جا آوريد و براى هر روزه، يک مد طعام به فقير، کفاره ى تأخير بدهيد.
روزه ى افراد معتاد
سوال 1437 :
اشخاصى که معتاد به مواد مخدر ـ مثل ترياک ـ هستند، به طورى که روزانه چند نوبت ترياک مى کشند، آيا مى توانند در ماه رمضان روزه بگيرند و در حدّ ضرورت از ترياک استفاده کنند؟
جواب :
مثل سيگار کشيدن است که اگر ترک آن عسر دارد، مثل فردى است که ترک خوردن براى او مشقّت دارد و نمى تواند روزه بگيرد. ولى اگر قبل از ماه رمضان مى تواند اعتيادش را ترک کند يا عادتش را به شب تغيير دهد، احتياطا بايد اين کار را انجام دهد.
کسى که نمى تواند قضاى روزه هاى خود را بگيرد
سوال 1438 :
کسى که نمى تواند قضاى روزه هاى خود را بگيرد، تکليفش چيست؟
جواب :
بايد صبر کند تا قدرت بر آن پيدا کند و اگر اصلاً قدرت حاصل نشد، بايد وصيّت کند که بعد از موتش به جا آورند.
ناتوانى در مواقع روزه
سوال 1439 :
هنگامى که روزه مى گيرم، به شدت سست و ضعيف مى شوم و نمى توانم کارهايى، مثل درس خواندن را انجام دهم، وظيفه ى من چيست؟
جواب :
تا به حد خوف مريضى نرسد، بايد روزه بگيريد.
فوت مريض در ماه رمضان يا بعد از آن
سوال 1440 :
مريضى در ماه مبارک رمضان يا پس از آن، با اتصال و ادامه ى مرض مرده است. آيا روزه هايش قضا و کفّاره دارد؟
جواب :
اگر در همان سال مرده است، قضا و کفاره ندارد.