خريد و فروش محصولات فرهنگى، هنرى و رسانه اى
تهيّه فيلم و کارتون از زندگى ائّمه ـ عليهم السّلام ـ
سوال 685 :
براى آن که مقام معنوى و شؤون ائمه اطهار و پيامبران ـ عليهم السّلام ـ محفوظ بماند، در ساختن فيلم زندگى آنان چه نکات و ضوابطى لازم است رعايت شود؟ و تهيه فيلم انيميشن (کارتون) و نمايش عروسکى از زندگى معصومين ـ عليهم السّلام ـ چه حکمى دارد؟
جواب :
بايد عمل به هيچ وجه حرام نباشد و دلالت بر خلاف واقع ـ که به منزله ى دروغ است ـ نداشته باشد و اهانت بر مقام شامخ معصومين ـ عليهم السّلام ـ نزد متشرّعه نباشد.
ويديو کلوپ ها
سوال 686 :
حکم اشتغال در ويديو کلوپ ها که محل عرضه ى فيلم هاى سينمايى و محصولات فرهنگى به جامعه است، چيست؟
جواب :
با فرض مشتمل بودن بر حرام، اشکال دارد.
فروش روزنامه با کلمات مقدّسه
سوال 687 :
آيا فروش روزنامه هايى که معمولاً نام خدا و معصومين ـ عليهم السّلام ـ و آيات قرآنى دارد، به مغازه دارى که از آن براى بسته بندى استفاده مى کند، جايز است؟
جواب :
اگر هتک حرمت باشد و با اين قصد بفروشد، اشکال دارد.
حق نشر کتاب
سوال 688 :
مؤلّف کتابى با ناشرى قرار گذاشته که حق نشر با آن ناشر باشد و بعد خود مؤلف اين حق را براى خودش برمى دارد و با ناشر ديگرى قرارداد مى بندد، آيا اشکال دارد؟
جواب :
اگر قرارداد آن ها ضمن عقد لازم شرعى بوده، اشکال دارد و اگر اين حق قابل تفويض باشد، پس از تفويض به اوّلى، تفويض به دوّمى ديگر بلامحلّ است.
سوال 689 :
آيا (محفوظ بودن حق چاپ و نشر) از نظر شرعى صحيح است يا خير؟
جواب :
بله، صحيح است.
خريد و فروش عکس هنرپيشگان و ورزشکاران و...
سوال 690 :
خريد و فروش پوسترهاى بعضى از هنرپيشه گان و يا ورزشکاران که با وضع بد و يا بى حجاب مى باشند و نگاه کردن به آن ها و يا نصب آن ها در خانه به جهت علاقه به آن هنرپيشه يا ورزشکار، چه وجه ى دارد؟
جواب :
چون معرضيّت براى مفسده دارد، اشکال دارد.
راديو و تلويزيون
سوال 691 :
راديو و تلويزيون داراى منافع حلال و حرام مى باشد. آيا خريد و فروش و انتفاع بردن از آن ها، جايز است؟
جواب :
خريد و فروش به قصد منفعت حلال، مانع ندارد و هم چنين استفاده از آن در جهت حلال نيز بى اشکال است. ولى بايد به هيچ وجه از آن منفعت حرام نبرند و در دسترس کسى که استفاده ى حرام مى کند، قرار ندهند.
آنتن ماهواره
سوال 692 :
آيا آنتن ماهواره جزو آلات لهو است؟ خريد و فروش و استفاده از آن، چه حکمى دارد؟
جواب :
با وجود فساد، استفاده از آن و خريد و فروش آن جايز نيست.
اينترنت
سوال 693 :
استفاده از اينترنت چه حکمى دارد؟
جواب :
تابع نحوه ى استفاده از آن است.
استراق سمع
سوال 694 :
آيا استفاده از وسايل استراق سمع براى تجسّس و شنيدن مکالمه مردم، ـ مانند ضبط کردن مکالمه افرادى که کراهت از افشاى آن دارند يا کنترل تلفن اشخاص ـ چه حکمى دارد؟
جواب :
در غير حال ضرورت منحصره نسبت به دفع مفسده ى مهمّ، جايز نيست.
سى دى
سوال 695 :
خريد و فروش سى دى چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر از مواردى باشد که تکثير و کپى آن ممنوع بوده، جايز نيست و هم چنين اگر تنها استفاده ى حرام از آن مى شود نيز جايز نمى باشد.
تکثير نرم افزارهاى خارجى
سوال 696 :
برخى از نرم افزارهاى کامپيوترى از کشورهاى خارجى به داخل ايران آورده و تکثير مى شود. در آن کشورها (کشورهاى سازنده اين نرم افزارها) تکثير آن، ممنوع اعلام شده است، حکم تکثير چنين نرم افزارهايى چيست؟
جواب :
مانند حق طبع و چاپ کتاب است که اگر اضرار به مؤلّف يا ناشر محسوب شود، جايز نيست. بلکه عمل انجام گرفته توسط او محترم است. ولى اگر آن کفّار از کسانى باشند که مالشان محترم نباشد و موجب فتنه نشود، تکثير آن جايز است.
توليد نرم افزار با استفاده از برنامه هاى تلويزيونى
سوال 697 :
برخى از برنامه هاى نرم افزارى، با استفاده از برنامه هاى تلويزيونى داخلى يا خارجى اعم از ماهواره... تهيه مى شود، توليد، استفاده و خريد و فروش و تکثير چنين برنامه هاى توليد شده اى چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر آن برنامه ها مشتمل بر حرام نباشد و حق ديگران نيز به آن تعلق نداشته باشد، جايز است.
فيلم هايى که ديگران از صفحه سينما مى گيرند
سوال 698 :
برخى از افراد با دوربين از فيلم هايى که در سينما پخش مى شود فيلم گرفته و پس از تبديل به سى دى آن را مى فروشند يا کرايه مى دهند، آيا استفاده از چنين فيلم هايى جايز است؟
جواب :
اگر فيلم مشتمل بر حرام نبوده و حق ديگرى (اعم از فيلمساز، تهيه کننده و...) به آن تعلق نداشته باشد، جايز است.
ضبط برنامه هاى تلويزيونى
سوال 699 :
آيا ضبط برنامه هاى تلويزيونى و خريد و فروش و مشاهده آن جايز است؟
جواب :
اگر مفسده اى نداشته باشد، جايز است.
ضبط برنامه هاى ديگران از صدا و سيما
سوال 700 :
برخى از برنامه هاى توليدى ديگران ـ مثل تصنيف ها، فيلم ها و... ـ که از تلويزيون پخش مى شود، توليد صدا و سيما نيست و حقوق مربوط به تکثير آن معلوم و مشخص نيست، آيا ضبط چنين برنامه هايى از تلويزيون، جايز است؟
جواب :
اگر مشتمل بر مفسده و حرام است، جايز نيست و از حيث تعلّق حق بايد احراز شود حق ديگرى به آن تعلق ندارد و گرنه اشکال ندارد.
اختلاف فتواى مرجع تقليد شکننده قفل نرم افزار با استفاده کننده از آن
سوال 701 :
برخى از افراد که اجتهادا و تقليدا شکستن و يا کپى کردن و تکثير فيلم و برنامه هاى کامپيوترى را جايز مى دانند، اگر برنامه اى را بدون اجازه کپى يا تکثير کنند و در اختيار کسى که اجتهادا يا تقليدا جايز نمى داند، قرار دهند آيا او مى تواند از چنين برنامه هايى استفاده نمايد؟
جواب :
خير، نمى تواند.
توليد نرم افزار با توليدات ديگران
سوال 702 :
برخى از شرکت ها و افراد بدون اجازه از توليدات ديگران استفاده مى کنند و سپس اجازه تکثير يا فروش محصول توليدى خود را به ديگران نمى دهند، در صورت علم مشترى به نحوه توليد غير شرعى چنين برنامه هايى، خريد و فروش و استفاده از چنين برنامه هايى چه حکمى دارد؟
جواب :
جايز نيست.
استفاده از موسيقى، آواز و تصاوير ديگران در توليد نرم افزار
سوال 703 :
سيستم تهيه برنامه هاى نرم افزارى به گونه اى است که هر برنامه اى به کمک برنامه هاى موجود در بازار و با ضميمه آن ها توليد مى شود که آن برنامه ها يا به صورت اصل يک برنامه نرم افزارى است يا بخشى از آن را تشکيل مى دهد و يا موسيقى ها و آوازها و يا تصاوير آن متعلق به ديگران است، آيا خريد و فروش، تکثير و استفاده از چنين نرم افزارهايى، در صورتى که غرض اصلى همان برنامه توليدى آن شرکت باشد، جايز است؟
جواب :
هر چه مشتمل بر برنامه هاى ممنوع التکثير يا مشتمل بر برنامه هاى حرام باشد، جايز نيست.
نرم افزارهاى توليد شده به صورت مشترک
سوال 704 :
برخى از افراد يا شرکت ها، نرم افزارهايى توليد مى کنند که از برنامه هاى توليدى ديگران در برنامه خود استفاده مى کنند، اگر بدانيم آنان بدون اجازه از برنامه هاى ديگران بهره جسته اند، آيا استفاده از چنين برنامه هايى اشکال دارد؟ اگر ندانيم که آن ها اجازه گرفته اند يا نه، تکثير و فروش و استفاده از آن ها چه حکمى دارد؟
جواب :
لازم است احراز شود که حق ديگران به آن برنامه ها تعلق ندارد.
حاکم بودن قاعده سوق مسلمين بر بازار نرم افزار
سوال 705 :
نرم افزارهايى که از بازار مسلمين تهيه مى کنيم، آيا لازم است از نحوه شرعى بودن تکثير آن فحص و جستجو کنيم يا سوق مسلمين حاکم بوده و خريدن بدون پرس و جو از خصوصيات تکثير و پخش آن جايز است؟
جواب :
اگر غلبه با موارد ممنوعه است، سوال و فحص شود.
خريد و فروش فيلم ها و نرم افزارهاى مشترک ايران و خارج
سوال 706 :
آيا خريد و فروش فيلم ها و نرم افزارهايى که کار مشترک ايران و کشورهاى کفر است، شرعا اشکال دارد؟
جواب :
بله، اشکال دارد.
نرم افزارهايى که حاوى برنامه هاى ايرانى و خارجى است
سوال 707 :
برخى از نرم افزارها و برنامه ها متشکل از برنامه هاى مختلف يا تصاوير، آهنگ، فيلم و امکانات جانبى است که ممکن است مثلاً آهنگ و امکانات جانبى آن متعلق به شرکت هاى ايرانى بوده و بقيه برنامه ها متعلق به کفار باشد، آيا کپى گرفتن از چنين نرم افزارهايى شرعا جايز است؟ در صورتى که هدف اصلى انسان، استفاده از برنامه هاى خارجى (متعلق به کفار) آن نرم افزار باشد چه طور؟
جواب :
جايز نيست.
مشاهده فيلم هاى کپى شده
سوال 708 :
اگر فيلمى به صورت غير شرعى توسط فرد ديگرى کپى و تکثير شده باشد، مشاهده فرد ثالث در کنار مشاهده افراد ديگر، براى فرد ثالث ضمان آور است؟
جواب :
اگر تأييد باشد جايز نيست و ضمان مبنى بر صدق اضرار و استناد آن فى الجمله به او است.
فيلم هاى خارجى با زير نويس فارسى
سوال 709 :
آيا فيلم هاى خارجى که در مراکز کفر توليد شده و دوبله نشده اند؛ اما زيرنويس فارسى دارند را مى توان کپى کرد؟
جواب :
خير.
فيلم هاى دوبله شده خارجى
سوال 710 :
آيا کپى کردن فيلم هاى خارجى که متعلق به کفارى است که مال آنان محترم نيست؛ ولى توسط مراکز دوبله داخلى، دوبله شده جايز است؟
جواب :
جايز نيست.
کپى فيلم بر روى حافظه کامپيوتر و عودت فيلم
سوال 711 :
ويديو کلوپ ها برنامه هاى خود را در مدت زمان محدودى کرايه مى دهند، آيا جايز است برنامه کرايه اى را بر روى حافظه ى کامپيوتر کپى و پس از عودت دادن سى دى، از آن برنامه ى کپى شده در خارج از محدوده ى زمانى بهره برد؟ مانند فيلم هاى سينمايى، مستند و.....
جواب :
اگر معلوم است که اين کار مورد رضايت صاحب حق اصلى فيلم نيست، جايز نمى باشد البته اين در صورتى است که محتواى فيلم مشتمل بر حرام نباشد و در غير اين صورت از اين جهت نيز جايز نيست.