احکام متفرقه ازدواج

احکام متفرقه ازدواج

هداياى عروس و داماد

سوال 426 :

معمولاً خانواده ى عروس بعد از عقد و عروسى، براى دخترشان هدايايى مى برند. پس از جدا شدن اين عروس و داماد يا مرگ عروس اين هدايا متعلّق به چه کسى است؟

جواب :

اگر براى دختر هديه آورده اند و او قبض کرده است، مِلک دختر است.

ادّعاى کم شدن جهيزيه

سوال 427 :

جهيزيه زنى بعد از متارکه ى زندگى، مدتى در منزل شوهر بوده است. حال هنگام تحويل ادّعا مى کند مقدارى از جهيزيه کم شده است، ولى شوهر مى گويد: من به آن دست نزده ام و اگر کم شده خود زن يا اقوام او برده اند. قول کدام يک مقدّم است؟

جواب :

قول مرد مقدّم است، مگر اين که زن بيّنه کند.

پولى که از جهيزيّه زياد مى آيد

سوال 428 :

پولى که پدر دختر از داماد جهت جهيزيه ى دخترش مى گيرد، در صورتى که از جهيزيه زياد بيايد، آيا براى پدر دختر حلال است؟

جواب :

بستگى به کيفيت دادن پول داماد دارد.

اختلاف نظر زن و شوهر در موقت و يا دايم بودن عقد

سوال 429 :

اگر بعد از واقع شدن عقد، زن و شوهر در دوام و انقطاع ازدواج اختلاف نظر پيدا کنند، ازدواج آن ها چه صورتى پيدا مى کند؟

جواب :

بنابراين که مدّعى دوام را مدّعى بقاى بعد از اجل بدانيم، قول مدّعى انقطاع، مقدم است.

هداياى ازدواج پس از فسخ عقد

سوال 430 :

در مواردى که نکاح فسخ مى شود، آيا مى توان به بازگرداندن هدايا و پولى که هزينه شده اقدام نمود؟

جواب :

فقط در هدايا ـ اگر موجود باشند ـ مى توانند رجوع کنند.

ياد کردن شوهر مرده

سوال 431 :

زنى پس از فوت همسرش، با مرد ديگرى ازدواج نموده است، به ياد آوردن همسر اولش، صدقه دادن براى او و رفتن بر سر مزار او، چه حکمى دارد؟

جواب :

اشکال ندارد.

خودسوزى زن بر اثر آزار همسر

سوال 432 :

اگر زنى به علت آزار و اذيت هايى که شوهرش نسبت به او روا داشته است اقدام به خودسوزى کند، آيا هزينه ى درمان او بر عهده شوهر است؟ اگر آتش سوزى به دليل ديگرى باشد، بر عهده چه کسى است؟

جواب :

در بودن هزينه ى درمان زن بر شوهر تأمل است و در ضمانِ سبب، احراز اقوائيت او از مباشر لازم است.

فرزنددار شدن همسر در مسافرت شوهر

سوال 433 :

در مسافرت هايى که بيش از يک سال به طول مى انجامد، اگر در سفر شوهر، همسر او داراى اولاد شود و اهل ايمان و عفت باشد، مرد نيز بچه را از خود نفى کند، آيا فرزند ملحق به پدر است و احکام فرزندى بر او مترتب مى شود يا خير؟

جواب :

خير، بايد امکان لحوق باشد ـ از حيث کم ترين و بيشترين مدت حمل ـ تا حتى موضوع براى لعان محقق شود.

جدايى بين زن و شوهر توسط اطرافيان

سوال 434 :

اگر بعد از ازدواج، پدر و مادر زن به دلايلى مانند بى کار بودن داماد يا نداشتن خانه و... براى مدتى طولانى بين آن دو جدايى بياندازند، شوهر در اين جا چه تکليفى دارد؟

جواب :

شوهر مى تواند زن را الزام به تمکين کند، هر چند با شکايت به محاکم قضايى.

وسايل خريدارى شده توسط شوهر

سوال 435 :

وسايلى که قبل از ازدواج توسط شوهر خريدارى شده و به خانه زن فرستاده مى شوند و جزو جهيزيه او محسوب مى شوند، مالک اصلى آن ها چه کسى مى باشد و آيا قول زن مبنى بر مالکيت آن ها مورد قبول است؟

جواب :

اگر در تصرف زن است، قول زن مقدم است و اگر معلوم است که از آن هايى است که شوهر خريده است، حکم تابع اين است که به چه عنوان داده است.

تصرف در اثاثيه پس از فوت همسر

سوال 436 :

اگر شوهر فوت کند، جهيزيه ى زن که ديگر جزيى از زندگى آن ها شده بود، جزو «ما ترک» او محسوب مى شود يا خير؟ اگر زن فوت کند چه حکمى دارد؟ آيا ورّاث مى توانند در آن ها تصرف کنند؟

جواب :

ظاهرا جهيزيه اى است که از اموال زن است و به ورثه او مى رسد.

زن و مردى که با هم مسلمان شوند

سوال 437 :

زن و شوهر غير مسلمان که در آن واحد با هم مسلمان شوند، آيا بايد صيغه عقد نکاح را جارى کنند؟

جواب :

نيازى به تجديد عقد نکاح ندارند، زيرا زمانى متخلّل نشده که عقدشان در آن زمان باطل شده باشد.

حکم عقد دختر چهارساله بى سرپرست

سوال 438 :

از خانواده اى فقط يک دختر خردسال کمتر از 4 سال باقى مانده و بقيّه در تصادف کشته شدند و اين دختر بچّه هيچ فاميلى ندارد. آيا اجازه است که اين دختر به عقد پدر يک فرد محترم درآيد تا به عنوان زن پدر اين فرد، تلقّى و محرم شود و اين فرد بتواند سرپرستى او را به عهده بگيرد؟

جواب :

اجازه نيست و قبل از رسيدن به حدّ بلوغ و رشد نمى توانند او را عقد کنند. بلى در موارد ضرورت، که مراعات آن براى طفل لازم است، حاکم شرع دخالت مى کند.

عدم رضايت پسر و دختر

سوال 439 :

در صورتى که پسر و دختر در ازدواج با همديگر رضايت نداشته باشند و با حاکم شدن نظر پدر و مادر به عقد هم درآيند و بعد از مراسم عقد و عروسى به خاطر عرف مردم به چنين ازدواجى رضايت دهند، آيا اين ازدواج مشروع است يا خير؟

جواب :

با فرض اين که رضايت داده اند، اشکالى نيست و زن و شوهر هستند.

رابطه عقد شرعى با عقد قانونى

سوال 440 :

اگر مقدّمات عقد ازدواج قانونى فراهم نباشد، آيا مى توان شرعا عقد شرعى نمود؟

جواب :

بر عقد شرعى اثر شرعى مترتّب مى شود و منافاتى با اقدام دولت ندارد.

مفقود شدن شوهر و ازدواج مجدّد

سوال 441 :

همسر اينجانب مبتلا به اختلال حواس و روان است و قدرت شعورو تشخيص را از دست داده است، به همين دليل، چندى قبل بر اثر تصادف، تعادل جسمانى خود را نيز از دست داده است. اکنون قريب دو سال است که هيچ خبرى از ايشان نيست و به تمام مراکزى که احتمال مى رفت مراجعه کرده ام. هيچ گونه آثارى از ايشان به دست نيامده است و براى من يقين حاصل شده که وى در قيد حيات نيست، آيا مى توانم ازدواج نمايم؟

جواب :

اگر يقين به فوت شوهرتان نداريد، نمى توانيد ازدواج کنيد، مگر آن که با وجود شرايط، حاکم شرع طلاق دهد و اگر يقين داريد، بعد از گذشت عدّه ى وفات از زمان يقين به فوت او، ازدواج مانع ندارد، واللّه العالم.

سوال 442 :

زنى شوهرش در دفاع مقدّس مفقودالاثر شده و از قراين و امارات، علم به شهادت زوج پيدا کرد و شوهر نمود اما پس از پايان جنگ تحميلى، شوهرش از اسارت برگشت، وظيفه ى اين زوجه چيست؟

جواب :

زوجه متعلّقه به او است و نسبت به دوّمى شبهه است و بايد عدّه ى وطى به شبهه نگه دارد.

عقدنامه بايد نزد چه کسى باشد

سوال 443 :

عقدنامه بايد نزد چه کسى باشد؟ خانواده ى عروس يا نزد خود داماد؟

جواب :

تعيين شرعى ندارد و تناسب با متعهد له دارد و معمولاً نزد خانواده ى عروس مى گذارند.

محلّل

سوال 444 :

در بحث محلّل، صرف دخول کفايت مى کند يا هر دو بايد ارضا شوند؟

جواب :

علاوه بر دخول از جلو، بنابر احتياط لازم است انزال نيز صورت بگيرد. (به مسأله ى 2021 رساله رجوع شود)

منظور از عدالت ميان همسران

سوال 445 :

منظور از عدالت ميان همسران چيست؟

جواب :

عدالت واجبه، همان عمل به حقّ قِسْم است.

ازدواج دوقلوهاى به هم چسبيده

سوال 446 :

حکم ازدواج دوقلوهاى به هم چسبيده را بيان فرماييد؟

جواب :

بعض موارد آن مشکل است.

اداى وعده

سوال 447 :

آيا اداى وعده به زن واجب است؟

جواب :

مثل موارد ديگر است.

دروغ جهت جلب محبت زن

سوال 448 :

دروغ گفتن به زن براى جلب محبّت او، چه حکمى دارد؟

جواب :

مثل موارد ديگر است.

عدم جواز گفتن عيوب زن و تحقير وى

سوال 449 :

آيا شوهر مى تواند در مقابل ديگران، عيوب زنش را بگويد و او را تحقير کند، اگرچه به شوخى باشد؟

1) در صورتى که زن ناراحت شود؟

2) در صورتى که زن ناراحت نشود؟

جواب :

ايذاى مؤمن و مؤمنه جايز نيست.

تهمت به زن

سوال 450 :

اگر مردى به زنش تهمت ارتباط نامشروع بزند و نتواند ادّعاى خويش را در دادگاه صالحه اثبات نمايد.

1) آيا براى مرد جايز است دوباره با زن خويش ادامه ى زندگى دهد؟

2) آيا براى زن از لحاظ شرعى واجب است با همسرش ادامه ى زندگى دهد؟

3) آيا در اين خصوص زن مى تواند تقاضاى طلاق نمايد و به حقّ و حقوق خويش اعمّ از مهريّه و جهيزيه و دارايى هاى زندگى برسد؟

جواب :

با درخواست زوجه، مرد استحقاق حدّ قذف دارد؛ مگر اين که لعان را واقع سازد. ولى دوباره زندگى کردن بدون لعان مانعى ندارد و زن هم بايد به وظايفش عمل کند، مگر اين که طلاق خلع يا مبارات بگيرد.

اعتبار قول زن

سوال 451 :

آيا شرعا مى شود روى حرف زنان بى بند و بار، در پاک بودن از حيض و نداشتن شوهر و انقضاى عدّه حساب کرد؟

جواب :

سوال و فحص از حال آنان خوب است، ولى شرط نيست.

حکم فرزند متولّد شده بعد از عقد دوم با فرض شک

سوال 452 :

خانمى ابتدا به عقد موقّت مردى درآمده و پس از انقضاى عدّه، به عقد دايم مرد ديگرى درآمده است و بعد از شش ماه صاحب فرزند مى شود. شوهر اوّلى سيّد بوده و دوّمى عام، قراينى هست که فرزند ملحق به اوّلى باشد. مانند:

1) شباهت کامل کودک به شوهر اوّل و همين طور شباهت کامل فرزندان آن کودک به شوهر اوّلى؛

2) دو دختر آن کودک تا سنّ شصت سالگى حيض ديده اند؛

مرحوم آية اللّه بروجردى ـ رحمه اللّه ـ در چهل سال پيش فتوا به سيادت آن کودک و فرزندانش داده است.

آيا اين قراين، انتساب به شوهر اولّى را اثبات مى کند؟

جواب :

الولد للفراش الفعلى مادامى که امر موجب علم، برخلاف نيست.

عقد غيابى دخترى براى فرزند

سوال 453 :

پدرى در غياب فرزندش که در سفر خارج بوده، دخترى را به عقد او در مى آورد و پس از يک سال براى روشن شدن وضعيّت دختر، فرد مذکور به خارج سفر مى کند و موضوع را با پسرش در ميان مى گذارد. پسر نه جواب مثبت داده و نه جواب منفى و فعلاً هم معلوم نيست پسر مذکور در کدام کشور است. آيا عقد صحيح بوده است؟ در صورت صحّت، آيا فضولى است؟ و بر فرض فضولى، آيا پدر حقّ فسخ دارد؟

جواب :

فضولى است و فضولى نياز به فسخ ندارد.

حکم خنثاى مشکل

سوال 454 :

آيا به خنثاى مشکل، عنوان زن (مؤنث) اطلاق مى شود يا مرد؟

جواب :

اگر خنثاى مشکل است، حکم زن يا مرد ندارد.

ازدواج باخنثاى مشکل

سوال 455 :

مردى با خنثاى مشکل ازدواج کرده و از دُبُر با او وطى کرده است، پس از آن متوجه شده است. آيا اين ازدواج صحيح است؟

جواب :

اين ازدواج باطل است واگر با جهل وطى کرده، به وجه ى وطى به شبهه است و اگر با علم وطى کرده، نه محکوم به زنا است و نه لواط؛ اگرچه کار حرام است و استحقاق مهر هم ندارد.

اگر ميّت زنده شود

سوال 456 :

اگر ميتى ـ فرضا با دعا يا اعجاز و خرق عادت ـ زنده شود، آيا زوجه اش بر وى حلال است؟

جواب :

زن او در عده ى وفات است، با رجوع به او حلال نمى شود، نياز به عقد مجدّد دارد.

ادعاى تعويض دختر هنگام عقد

سوال 457 :

صيغه ى عقد دايم جارى شده و عاقد مى گويد: با وکالت از زوج بوده است و دو شاهد هم حاضر بودند. ولى زوج مى گويد که عقد باطل است، زيرا من از مجلس بيرون رفتم و دختر را عوض کرده بودند و صيغه بدون وکالت و رضايت من جارى شده است. زوج شهادت شهود را هم قبول ندارد. آيا قول وى پذيرفته مى شود؟

جواب :

زوج مدّعى فساد است که خلاف ظاهر امر است، زيرا ظاهر حمل بر صحّت است و بايد فساد را اثبات کند.

لزوم اطلاع به زوج با فرض حرام بودن زن بر او

سوال 458 :

اگر بدانيم زوجه ى فردى بر او حرام است، ولى خودش به جهت جهل به حکم نمى داند، آيا واجب است وى را آگاه کرد؟

جواب :

واجب است به او گفته شود، زيرا جهلش عذر نيست.

اختصاص ازاله ى بکارت به جماع

سوال 459 :

دخترانى که با جماع پرده ى بکارت آن ها زايل نمى شود و اصل جماع هم قابل اثبات نيست، آيا حکم باکره را دارند؟

جواب :

اگر دخول درباره ى آن ها ثابت شود، ديگر حکم باکره ندارند.

عدم صدق نشوز با عدم امنيّت جانى و ناموسى براى زن

سوال 460 :

مردى زوجه اش را کتک و افتراهاى فراوان ناموسى و حيثيّتى مى زند. زوجه در اثر ضربات، بى هوش مى شود. چند ساعت پس از درمان پزشک، به هوش مى آيد. زوج، با ميل و اراده خود، وى را به منزل پدرش مى برد و تا شش ماه وى را رها مى کند و هيچ تماسى جهت درخواست مراجعت نمى گيرد. تنها مى گويد زوجه بايد بدون قيد و شرط به منزلم بازگردد. آيا خوددارى زوجه از مراجعت به منزل شوهر، در فرض عدم امنيت جانى و مالى و ناموسى، نشوز محسوب مى شود؟

جواب :

نشوز صدق نمى کند، و اللّه العالم.

عقد پسر و دختر نابالغ در فرض کراهت پس از بلوغ

سوال 461 :

به اصرار پدرم در هفت سالگى به عقد ازدواج دايم پيرمردى درآمدم. آن موقع در اين باره هيچ خبر نداشتم، حالا که بالغ شدم، پدر و مادر با زور و اکراه به خانه شوهرم مى فرستند. من هميشه به پدر و مادرم مى گفتم: من اصلاً نمى دانم عروسى من کى انجام شده و شوهرم را تا به حال نديدم. ولى از آغاز عقد و پس از بلوغ اصلاً بر اين نکاح رضايت نداشته ام و مصلحت عقلايى هم در اين نکاح نيست. حکم شرع مقدس اسلام درباره صحّت عقد مذکور چيست؟

جواب :

اگر هنگام عقد ـ يعنى سنّ هفت سالگى ـ مفسده بوده، عقد صحيح نيست و اگر اکنون مفسده است نه هنگام عقد، تأثيرى ندارد.

دريافت پول از زن براى امتناع از ازدواج مجدد

سوال 462 :

اگر زن در قبال بذل مالى ـ که متعلق به او است ـ به مرد، از او بخواهد که ازدواج مجدد نکند، اين شرط صحيح است؟ اگر مرد بعد از قبول شرط به آن عمل نکند، نسبت به مالى که دريافت کرده چه تکليفى دارد؟

جواب :

هبه ى مشروطه است و با تخلف، زن مى تواند مالش را پس بگيرد.

اختلاف مرجع زن و مرد

سوال 463 :

در صورتى که فتواى مرجع تقليد زن و مرد مختلف باشد، وظيفه چيست؟

جواب :

هر کس بايد به وظيفه ى مرجع تقليدى که بايد، يا مى تواند از او تقليد کند عمل نمايد، واللّه العالم.

ازدواج فرزند نفى شده

سوال 464 :

فرزندى که به وسيله ى لعان از الحاق به پدر نفى شده است، آيا مى تواند با کسانى که قبل از نفى (لعان) محرم بوده، ازدواج کند؟

جواب :

ظاهرا مى تواند.

پيوند تخمدان

سوال 465 :

در صورتى که تخمدان زنى را به ديگرى پيوند دهند و اين پيوند موفقيت آميز باشد، فرزندانى که از اين زن متولد مى شود متعلق به صاحب تخمدان است يا به زن دوم؟ مسأله محارم شوهر و زن اوّل و دوم و محارم فرزند چگونه است؟

جواب :

با فرض بقا و عدم تغيير تخمک ها، فرزند متعلق به صاحب تخمدان است و نسبت به زن دوم و اقوام او هم احتياطا بايد احکام محرميّت را جارى کنند.

ازدواج دوم قبل از فسخ عقد اوّل

سوال 466 :

پدر، دختر نابالغى را به عقد کسى درآورده است. دختر بعد از بلوغ مى خواهد با شخص ديگرى ازدواج کند و پدر هم راضى است. قبل از فسخ عقد اوّل با شخص دوّم ازدواج کرده است و دخول هم صورت گرفته است، وظيفه چيست؟

جواب :

عقد اوّلى باطل نشده و حکم آن مثل ازدواج و دخول با زن شوهردار است.

مراد از بکارت

سوال 467 :

اگر مراد و منظور از باکره بودن عدم ازاله ى بکارت و وجود آن مى باشد، پس زنى که چه به صورت اختيار همسر و چه به صورت خلاف شرع ازاله ى بکارت شده است و يا سابقه ى نزديکى با مرد را دارد، در صورتى که به طريق پزشکى بتواند پرده ى بکارت را ترميم کند، آيا از نظر ازدواج و مهريه،... مشمول زن باکره خواهد شد؟

جواب :

باکره نيست، ولى احتياط کنند.

ازاله بکارت بر اثر جراحى

سوال 468 :

اگر بکارت زنى با عمل جراحى از بين رود، آيا اين موجب جواز فسخ نکاح مى شود؟

جواب :

خير.

ادعاى شوهر مبنى بر باکره نبودن همسر

سوال 469 :

در مواردى اتفاق افتاده است که دختر و پسرى در زمان عقد با يکديگر روابط زناشويى داشته اند، ولى شب عروسى، پسر ادعا مى کند که عروس باکره نيست و او را رها مى کند و به سراغ زن ديگرى مى رود، حکم شرعى در اين موارد چه مى باشد؟

جواب :

در فرض سوال، مرد بايد زوال بکارت را قبل از عقد ثابت کند. (جهت توضيح بيشتر به مسأله ى 1945 رساله رجوع شود.)

اختلاف زن و شوهر در بکارت

سوال 470 :

اگر مردى در شب زفاف ادعا کند که خون خارج شده خون حيض است نه بکارت و زن آن را از بکارت خود بداند، تکليف چيست؟

جواب :

توسط زن هاى خبره استعلام مى شود و اگر خون کم است، طريقى براى تشخيص آن در مسأله ى 410 رساله آمده است.

قبول قول زن در عدم بکارت

سوال 471 :

آيا از نظر شرعى، اظهار شفاهى يا کتبى زن در باکره نبودن خود براى عقد دايم يا متعه وى کفايت مى نمايد؟

جواب :

اگر ظن به صداقت و راستگويى او باشد، کفايت مى کند.