نمازهاى مستحب
سوال 366 :
ـ آيا صحيح است که فقط بعضى از رکعات نافله شب را بخوانيم، مثلاً دو رکعت شفع و يک رکعت وتر را بخوانيم؟
جواب :
بلى هر مقدار که مايل بوديد، مى توانيد بخوانيد و حتى مى توانيد فقط يک رکعت «وتر» را بخوانيد.
سوال 367 :
ـ کسى که به جهت عذرى نمى تواند نماز شب را در وقت آن بخواند آيا بهتر است قبل از وقت بخواند يا قضاى آن را بعداً بخواند؟ و نيز فرموده ايد: مسافر و کسى که براى او سخت است نافله شب را بعد از نصف شب بخواند، يا ترس دارد که در وقت آن بيدار نشود، آيا اول شب آن را بخواند بهتر است يا قضاى آن را بجاى آورد؟
جواب :
در هر دو صورت بهتر آن است که قضاى آن را بجاى آورد.
سوال 368 :
ـ گاهى براى جمع شدن مردم جهت نماز جماعت، نماز ظهر و عصر را کمى با تأخير اقامه مى کنند و فرصت خواندن نافله هاى نماز عصر هم وجود دارد، آيا خواندن نافله هاى نماز عصر، قبل از خواندن نماز ظهر جايز است؟
جواب :
خواندن آنها مانعى ندارد و صحيح است.
(صفحه171)
سوال 369 :
ـ آيا صحيح است که نافله ظهر و عصر را قبل از ظهر بخوانيم؟ و آيا فرقى است بين روز جمعه و شرکت در نماز جمعه، با روزهاى ديگر و عدم شرکت؟
جواب :
تقديم نافله ظهر و عصر از ظهر، در روز جمعه مانعى ندارد و صحيح است، چه در نماز جمعه شرکت کنند يا نکنند، اما در غير روز جمعه بنابر اقوى، تقديم جايز نيست و اگر کسى بداند که در وقت نمى تواند نافله ها را بخواند، چنانچه بخواهد قبل از ظهر بخواند، بنابر احتياط به قصد «رجا» بخواند.
سوال 370 :
ـ شخصى تا حدود نيم ساعت بعد ازظهر، نماز ظهر و عصر خود را فرادى يا به جماعت خوانده است و پس از آن مى خواهد نافله ظهر و عصر را بخواند، آيا به نيت اداء بخواند يا قضا؟ و آيا بين تأخير نافله عمدى و غيرعمدى فرقى وجود دارد؟
جواب :
خير، فرقى ندارد و مى تواند به نيت ادا بخواند.
سوال 371 :
ـ کسى که وظيفه اش خواندن نماز بطور نشسته است مثل بيمار، نسبت به نافله هايى که دو رکعت نشسته آن معادل يک رکعت ايستاده است، چه وظيفه اى دارد؟
جواب :
مستحب است هر دو رکعت نشسته را يک رکعت حساب کند، مثل شخص سالم.
سوال 372 :
ـ آيا صحيح است که يک رکعت از نافله را ايستاده و رکعت ديگر آن را نشسته خواند؟
جواب :
بلى، صحيح است.
سوال 373 :
ـ کسانى که نمازشان در سفر تمام است، حکم نافله هاى ظهر و عصر
----------
(صفحه172)
آنها چيست؟
جواب :
براى کليه کسانى که به هر جهت، نمازشان را در سفر بايد تمام بخوانند، استحباب نوافل يوميه ثابت و خواندن آنها مشروع و صحيح است.
سوال 374 :
ـ به قصد رجاء يعنى چه؟
جواب :
يعنى به اميد ثواب.(1)
سوال 375 :
ـ مامدى صحة استحبابية صلاة الرغائب الواردة فى مفاتيح الجنان فى اول ليلة جمعة من شهر رجب و استحباب الصيام قبله و هو فى يوم الخميس قبل الصلاة؟
جواب :
نقل العلامة المجلسى(ره) فى البحار، ج 98، ص 395، باب 25 عن اجازة السيد بسنده الى انس بن مالک عن النبى(ص): فضل ليلة الرغائب و صوم يوم الخميس قبله و روى ايضا عن کتاب الاقبال ما يناسب صلاة ليلة الرغائب و کيفية اذکارها ولکن فى اعتبارهما تأمل و نظر. و الظاهر انّ المذکور فى المفاتيح متخذ من البحار على نحو التلفيق بين الروايتين المشار اليهما و على هذا فالحکم باستحباب صلاة ليلة الرغائب و استحباب الصوم قبله مشکل. نعم لابأس باتيانهما رجاءً. والله العالم.
سوال 376 :
ـ مشهوراست که در نماز شب به چهل مؤمن دعا مى کنند، آيا در اين
----------
1 ـ رجاء يعنى اميد، و وجه اينکه در بعضى موارد فرموده اند «فلان عمل را رجاءً انجام دهيد» اين است که بعضى از مستحبات با دليل معتبر ثابت شده و درهنگام انجام آنها قصد ورود مانعى ندارد، يعنى مى توان، عمل را به عنوان اينکه از طرف شارع به آنها امر شده انجام داد، اما براى بعضى از اعمال، دليل معتبر شرعى بر استحباب، وجود ندارد ولى دليل ضعيف و روايت غيرمعتبرى وجود دارد، لذا در چنين مواردى اگر بخواهيم آن عمل را به قصد اينکه شارع دستور داده و مستحب شرعى است، انجام دهيم، جايز و صحيح نيست بلکه بدعت و حرام است، چون حجت شرعى بر آن وجود ندارد و نسبت دادن به شرع، دروغ است، ولى در همين موارد، مى توان به اعتماد همان روايت ضعيف و به اميد اينکه شايد همان روايت ضعيف صادر و عمل مطلوب شرع باشد انجام دهيم که در اين صورت ثواب انقيادى و اطاعت و بندگى مى دهند، ان شاءاللّه.
----------
(صفحه173)
باره حديثى وارد شده و دليل شرعى دارد؟ و آيا دعا کردن به چهل مؤمن لازم است يا مى توان بدون دعا، نماز شب را بخوانند؟
جواب :
در اين باره حديث بخصوصى وارد نشده و به نظر نرسيده است (1) ولى مرحوم شيخ بهائى و کفعمى و صاحب جواهر قدس الله اسرارهم در کتابهاى خود(2) عباراتى دارند که اشعار دارد به اينکه در اين موضوع حديث بخصوصى وجود داشته هر چند عين آن بدست ما نرسيده است و ظاهراً منشأ شهرت مزبور، همين عبارات باشد بعلاوه روايات معتبره اى وارد شده که هر کس به چهل مؤمن دعا کند و پس از آن براى خودش دعا کند دعايش مستجاب مى شود، لذا در قنوت نماز وتر دعا کردن به چهل مؤمن وجهه شرعى داشته و بى اشکال است ولى لزومى ندارد و بدون دعا هم، نماز صحيح است.
سوال 377 :
ـ در دعاى بر چهل مؤمن آيا مى شود مثلاً به بيست مرد مؤمن و بيست زن مؤمنه دعا کنيم؟
جواب :
بلى، مى توان و در اين جهت فرقى بين مؤمن و مؤمنه نيست.
----------
1 ـ قال المجلسى(ره) فى البحار، ج 87، ص 276 بعد نقل عبارة المفتاح (مفتاح الفلاح الآتى نقلها) والدعا لاربعين من المؤمنين فى خصوص قنوت الوتر فلم اره فى رواية و لعلهم اخذوه من العمومات الواردة فى ذلک کما يؤمى اليه کلامهم. و قال صاحب الجواهر قدس سره فى ج 7، ص 34، دارالکتب الاسلاميه بعد نقل قول باستحباب الدعاء لاربعين مؤمناً، و لم نقف على خبر بالخصوص فيه الخ.
2 ـ مرحوم شيخ بهائى قدس سره در مفتاح الفلاح ص 256 در کيفيت نماز وتر فرموده است: ثم ترفع يديک و تقنت وانت تبکى او تتباکى... و يستحب ان تدعو الاربعين من اخوانک فصاعداً ثم تقول استغفرالله ربى و اتوب اليه سبعين مرة... ثم تقول العفو العفو ثلاثمائة مرة...
و نيز مرحوم کفعمى قدس سره در مصباح، ص 53 ط دارالکتب العمليه ـ قم، تصريح فرموده به دعا کردن براى چهل مؤمن در قنوت وتر، همينطور صاحب جواهر قدس سره در ج 7، ص 35 بعد از نقل قولى به استحباب دعا به چهل مؤمن فرموده ـ بل قد يقال ان اشتهار ذلک بين الاصحاب فتوىً و عملاً لايکون الاّ عن نصّ و ان لم يصل الينا و لعلّه للاستغناء و بهذه الشهرة عنه کما هوالشأن فى کل اجماع لانص فيه فالامر سهل و ان لم نقف فيه على نصّ.
----------
(صفحه174)
سوال 378 :
ـ آيا مى شود در دعا به چهل مؤمن، زنده ها را هم نام برد و دعا کرد؟
جواب :
بلى، فرق نمى کند.
سوال 379 :
ـ کسى که مى خواهيم به او دعا کنيم اگر گناهکار باشد آيا دعاى به او هم کفايت مى کند؟
جواب :
بلى، بلکه آنها نياز بيشترى به دعا دارند.
----------
(صفحه175)