رؤيت هلال
علم به حلول ماه رمضان در ميان روز
سوال 335 :
اگر پيش از ظهر اعلام کردند که امروز اول ماه رمضان است؛ تکليف روزه آن روز چه مى‌شود؟
جواب :
اگر مبطلات روزه را مرتکب نشده، بنابر احتياط واجب بايد نيت روزه کند و روزه بگيرد و بعداً نيز آن روز را قضا کند و اگر يکى از آنها را مرتکب شده، روزه او باطل است؛ ولى (به احترام ماه رمضان) بايد تا اذان مغرب از کارى که روزه را باطل مى‌کند، خوددارى نموده و بعد از ماه رمضان آن روز را قضا کند.
راههاى اثبات حلول ماه
سوال 336 :
اگر چند نفر عادل شهادت بدهند که دو نفر عادل ماه را ديده‌اند؛ آيا اول ماه رمضان يا شوال ثابت مى‌شود؟
جواب :
خير، بايد دو نفر عادل خودشان براى انسان شهادت بدهند که ماه را ديده‌اند و اگر رؤيت ماه را با واسطه نقل کنند، کافى نيست؛ مگر آنکه از گفته آنان، اطمينان به رؤيت هلال پيدا شود.
چگونگى علم به رؤيت هلال
سوال 337 :
اگر از گفته عده‌اى حدس بزنيم که فردا عيد فطر است، آيا مى‌توانيم روزه بگيريم؟
جواب :
تا هنگامى که براى شخص اطمينان پيدا نشود که فردا عيد فطر و اول شوال است، نمى‌تواند روزه را افطار کند.
ملاک اتحاد افق
سوال 338 :
هم افق به چه معنى مى‌باشد و نقاط هم افق چه نقاطى هستند؟
جواب :
مراد از "هم افق" مکانى است که از لحاظ امکان يا عدم امکان رؤيت با شهر مورد نظر، همسان باشد.
رؤيت هلال پيش از غروب (دستخط و مهر حضرت آقا (دام ظله)
سوال 339 :
در برخى از کشورها (مثل سوئد) امکان رؤيت هلال ماه شوال پس از غروب خورشيد تا دو سه روز بعد از رؤيت ماه نو در ايران منتفى مى‌باشد چون در اين مناطق ماه قبل از خورشيد غروب مى‌کند حال اگر در اين مناطق امکان رؤيت هلال قبل از غروب خورشيد وجود داشته باشد آيا همين مقدار براى اثبات هلال ماه شوال کفايت مى‌کند يا نه؟
جواب :
رؤيت هلال پيش از غروب براى اثبات حلول ماه قمرى جديد از شبى که پس از رؤيت است، کافى است.
وظيفه مکلف در حالت اختلاف مراجع تقليد در اعلام عيد فطر
سوال 340 :
اگر بين مراجع تقليد در ثبوت عيد فطر، اختلاف پيش آيد، وظيفه مکلف چيست؟ آيا هر مقلد بايد به نظر مرجع تقليد خود مراجعه کند؟
جواب :
در ثبوت اول ماه تقليد راه ندارد، بلکه اگر شخص از گفته و اعلام نظر مرجع تقليد، اطمينان به رؤيت ماه پيدا کند، بايد روزه خود را افطار کند و اگر شک داشت، بايد آن روز را روزه بگيرد.
تأثير چگونگى رؤيت در ثبوت هلال
سوال 341 :
در هنگام هم‌زمانى ماه مبارک رمضان با فصل پاييز و زمستان و شرايط خاص جوّى چگونه مى‌توان به رؤيت هلال از طريق چشم غير مسلح اکتفا کرد؟ آيا به لحاظ شرعى مانعى بر سر راه اثبات اين امر از طريق علوم جديد وجود دارد؟
جواب :
شرط ثبوت هلال، رؤيت با چشم غيرمسلح نيست، بلکه رؤيت با چشم مسلح نيز کافيست، کما اينکه از طريق علوم جديد اگر اطمينان حاصل شود، کافيست.
نقش اختلاف افق مجتهد و مقلد در حکم به رؤيت هلال
سوال 342 :
آيا حکمى که مجتهد در خصوص اول ماه صادر مى‌کند براى کسانى که افق محل زندگيشان تفاوت زيادى با افق محل آن مجتهد دارد نيز، لازم الاجرا مى‌باشد؟
جواب :
حکم مجتهد براى بلادى که بين رؤيت هلال در بلد او و امکان رؤيت در آن بلاد ملازمه نيست سارى نمى‌باشد، بلکه در آن بلاد بايد به حکم حاکم شرعى همان بلاد عمل نمايند.
عمل مقلدين چند مجتهد به فتواى يکى از آنها در مسأله رؤيت هلال
سوال 343 :
کسانى که از مجتهدين مختلفى تقليد مى‌کنند، آيا مى‌توانند در مسأله رؤيت هلال به فتواى مجتهد واحد عمل کنند يا خير؟
جواب :
اگر مجتهد جامع‌الشرايط حکم به اول ماه يا آخر ماه نمايد ديگران بايد بدان ملتزم شوند.
ثبوت هلال ماه نو در شهرهاى هم افق
سوال 344 :
اگر هلال ماه مبارک رمضان در شهرى ديده شود، آيا در شهرهاى ديگرى که افق آنها يکسان بوده يا دو ساعت فرق دارند، اول ماه ثابت مى‌شود يا نه؟
جواب :
اگر ملازمه‌ى بين بلدين در امکان رؤيت هلال محرز باشد، براى شهرهاى ديگر نيز کافيست؛ و صِرف اختلاف در وقت غروب ميزان نيست.
معيار ثبوت رؤيت هلال براى کشورهاى غرب محل رؤيت
سوال 345 :
اگر ماه در کشورهاى شرقى رؤيت شود آيا براى کشورهاى غربى خودبه‌خود ثابت مى‌شود يا خير؟ و حدود آن چيست؟
جواب :
رؤيت در بلد شرقى گرچه غالباً ملازم با امکان رؤيت به طريق اولى در بلد غربى است، ليکن گاهى به ملاحظه‌ى اختلاف زياد در طول جغرافيايى، چنين ملازمه‌اى منتفى است. و معيار کلّى ملازمه‌ى بين بلدين در امکان رؤيت هلال است.
نظر مجتهد در مورد رؤيت هلال
سوال 346 :
اينکه گفته مى‌شود مجتهد بايد در مورد رؤيت هلال حکم دهد تا براى همگان لازم‌الاجرا باشد منظور چيست؟ و چه کسانى را شامل مى‌شود؟
جواب :
منظور اظهار نظر و رأى راجع به اول ماه است و صِرف ثبوت ماه نزد وى حکم نيست. و منظور از حاکم، مجتهد جامع‌الشرايط و در درجه اول ولىّ امر مسلمين است.
حکم بلاد واقع شده در غرب محل رؤيت هلال
سوال 347 :
اگر ماه در انگليس ديده شود، آيا براى مردم کشورهايى که در غرب آن واقع شده است هم ثابت مى‌شود؟
جواب :
اگر رؤيت ماه در بلدى ملازم با رؤيت يا امکان رؤيت در بلد ديگر باشد، براى آن بلد ديگر هم کافى است، اما ممکن است در اثر اختلاف زياد در طول جغرافيايى، رؤيت در بلد شرقى ملازم با امکان رؤيت در بلد غربى نباشد.
هم عرض بودن مناطق در رؤيت هلال
سوال 348 :
شمال کانادا در عرض جغرافيايى انگليس قرار دارد، آيا با انگليس هم‌افق است؟
جواب :
صِرف هم‌عرض بودن کافى نيست، بلکه ميزان ملازمه بين رؤيت در يک بلد با امکان رؤيت در بلد ديگر است.
شک در عيد فطر
سوال 349 :
اگر شخصى در روزى که شک دارد عيد فطر است يا نه، روزه را عمداً افطار کند، وظيفه‌اش در قبال روزه آن روز چيست؟
جواب :
اگر در روز شک در عيد فطر بودن، روزه را عمداً افطار کرده و بعداً هم يقين به عيد بودن آن روز برايش حاصل نشد و بيّنه شرعى بر عيد بودن آن روز قائم نشد و حاکم شرع معتبرى هم حکم به عيد بودنش نکرد، روزه آن روز هم قضا دارد و هم کفاره.
شک در شب قدر
سوال 350 :
در محل سکونت من بدون رويت هلال ماه و بصرف گذشتن 30 روز از شعبان جمعه را اول ماه رمضان اعلام نمودند در حالى‌که اول شعبان هم به تحقيق معلوم نبود لذا استدعا دارد تکليف حقير و ساير دوستان در استفاده از شبهاى پر فيض قدر و قرائت دعاى روزانه و اعمال مخصوص برخى شبها و روزها را معيّن فرماييد.
جواب :
بعد از گذشتن سى روز از ماه شعبان حکم به اول ماه رمضان مى‌شود حتى اگرچه هلال ماه رمضان را نديده باشند، ليکن به شرط آنکه اول ماه شعبان به طريق شرعى ثابت شده باشد وگرنه گذشت سى روز اعتبار ندارد. ليالى متبرّکه‌ى قدر وجود واحد مستمر است و در درک فضيلت شب قدر و درک فضيلت ادعيه‌ى خاصه‌ى زمانهاى خاصى از ماه مبارک رمضان اگر خصوصيت زمان براى مکلف محرز نباشد، مى‌تواند با احتياط و تکرار عمل، آن فضيلت را درک کند.