واجبات احکام وضوء

واجبات وضوء

مساءله 1 - واجب است در وضوء شستن صورت و دو دست و مسح سر و دو پا و منظور از صورت درطرف طول از محل رويش موى سر تا چانه است و در طرف عرض آن مقدارى است که بين انگشت ابهام و انگشت وسط قرار گيرد البته اين درباره افراد معمولى است که صورتى متناسب با انگشتان و انگشتانى متناسب با صورت دارند پس کسى که صورتش از حد متعارف بزرگتر و يا انگشتانش درازتر و يا کوتاهتر است بايد به افراد متناسب الاعضاء رجوع کند و از پهناى صورتش آن مقدارى را بشويد که افراد متعارف مى شويند و شستن زيادتر از حدى که گفته شد واجب نيست ، بله شستن کمى بيشتر از حد نامبرده براى اينکه يقين حاصل کند که آن حد را شسته بر همه واجب است .

مساءله 2 - بنابراحتياط واجب است صورت از طرف بالا به پائين شسته شود و بنابر احتياط شستن برعکس يعنى از پائين ببالا جائز نيست ، بله اگر آب را از پائين ببالا بريزد ولکن نيتش اين باشد که با برگشت آب از بالا بپائين وضوء بگيرد جائز است .

مساءله 3 - دروضوء شستن مقدارى از موى ريش که از حد صورت خارج شده واجب نيست و اما آن مقدارى که داخل در حد صورت است واجب است و آنچه واجب است تنها شستن ظاهر ريش است و اما باطن آن واجب نيست چه اينکه ريش پرپشت باشد و چه کم پشت البته اين درصورتى است که ريش عرفا صورت را پوشانيده باشد ولى تخليل - يعنى رساندن آب به زير موى صورت - درخصوص ريش کم پشت احوط است و اما دست ها واجب است شستن آنها از مرفق تا نوک انگشتان دراينجا نيز واجب است کمى بالاتر از مرفق يعنى مقدارى از بازو بعنوان مقدمه شسته شود و جائز نيست در شستن صورت و دو دست حتى مقدار يک سر مو ناشسته نماند.

مساءله 4 - شستن جائى که جزء باطن بدن است مانند داخل پلک چشم و داخل بينى و مقدارى از لب هاکه هنگام بسته شدن ديده نمى شود واجب نيست همچنانکه شستن باطل سوراخى که براى آويختن حلقه درپره بينى ايجاد مى کنند واجب نيست چه اينکه هنگام وضوء حلقه بر آن باشد و چه نباشد.

مساءله 5 - برطرف کردن چرک زير ناخن ها واجب نيست مگر در صورتى که زير چرک جزء ظاهر انگشت شمرده شود همچنانکه اگرناخن ها را گرفته باشد وزير آن ظاهر شود بايد قبل از وضوء چرک آنرا پاک کنند.

مساءله 6 - اگر تکه گوشتى از صورت يا دستها کنده شده باشد و باطن بدن در آنجا ظاهر شده باشد شستن آنچه ظاهر شده و نيز شستن آن گوشت واجب است هرچند که بوسيله پوست نازکى به بدن متصل باشد.

مساءله 7 - ترک هائيکه پشت دستها پيدا ميشود اگر بقدرى باز باشد که باطن آن بچشم ديده شود بايد آب وضو را بباطن آن رسانيد و اگر آنقدر وسيع نباشد که داخل آن ديده شود واجب نيست .

مساءله 8 - تاول هائيکه در اثر سوختگى (يا بيمارى ) در اعضاى وضوء پيدا مى شود (مادام که منفجر نشده و يا اگر شده ) پوست در جاى خود باقى است شستن ظاهر آن کافى است و رساندن آب وضوء به زير پوست واجب نيست بلکه در صورتى که مقدارى از پوست کنده شده و بعضى ديگر باقى است شستن ظاهر آن پوست کافى است و لازم نيست همه پوست کنده شود و اما در صورتيکه زير پوست نمايان شده و پوست همچنان باقى است گاهى به بدن مى چسبد و گاهى نمى چسبد واجب است در اينصورت زير پوست شسته شود و اگر در هنگام وضو گرفتن پوست چسبيده لازم است آنرا بردارد و يا بکلى قطع کند.

مساءله 9 - وضو هم با ريختن آب بر عضو صحيح است و هم با فرو بردن عضو در آب چيزيکه هست درطريقه دوم بايد اين معنا رعايت شود که عضو ازبالا به پائين شسته شود لکن در خصوص دست چپ بايد نيت شستن را در حال بيرون آوردن دست کند تا مسح پاى چپ با آب جديد نباشد بلکه در دست راست نيز اين معنا رعايت شود مگر آنکه از دست چپ مقدارى باقى مانده باشد و آنرا با دست راست بشويد تا آنچه آب در دست راست باقى مى ماند آب وضو باشد نه آب خارجى .

مساءله 10 - واجب است برطرف کردن و يا حرکت دادن هرچيزيکه مانع رسيدن آب وضو به پوست عضو وضوء است و اگر شک کند دراينکه آيا چنين مانعى وجود دارد يا نه به شک خود اعتناء نکند البته اين درصورتى استکه شکش منشائى عقلانى نداشته باشد و اگر چيزى بر بشره عضو وضوء به بيند و شک کند آيا مانع از رسيدن آب به بشره هست يا نه واجب است آنرا برطرف نموده آب را به زير آن برساند.

مساءله 11 - آنچه هنگام بهبودى زخم مانند پوست روى زخم بسته مى شود مضر به وضو نيست و برطرف کردنش واجب نميباشد همينکه ظاهر آن شسته شود کافى است هرچند که برداشتن آن آسان و بدون حرج باشد و اما دوائى که روى زخم خشکيده اگربرطرف کردنش آسان باشد واجب است و اگر آسان نباشد حکم جبيره را دارد و شستن ظاهرش کافى است .

مساءله 12 - دروضوء برطرف کردن چرکى که روى بشره عضو را گرفته در صورتيکه جرمى دينى نداشته باشد واجب نيست هر چند که اگر کيسه حمام بر آن بکشند جرم زيادى جمع شود البته اين درصورتى استکه عرف بگويد بشره صورت و دستها شسته شده و همچنين واجب نيست شوره سفيديکه روى دست گچ کاران و امثال آنان باقى ميماند را برطرف کند البته درصورتيکه دراينجا نيزعرف بگويد آب به بشره دست رسيده است و اما اگر شک کند که اين شوره مانع از رسيدن آب به بشره هست يا نيست برطرف کردنش واجب است .

و اما مسح سر، پس واجب مسح مقدارى از جلوى آن است و احتياط اينستکه کمتر از پهناى يک انگشت نباشد و بهتر از آن اين استکه مسح بمقدار سه انگشت بهم چسبيده باشد بلکه مسح کردن با سه انگشت و بمقدار سه انگشت از سر به احتياط نزديکتر است و دراين مسئله فرقى بين مرد وزن نيست .

مساءله 13 - در مسح سر واجب نيست دست به پوست سر برسد پس همين که دست روى موى جلو سر کشيده شود کافى است بلکه اگر موى جلو سر آنقدر بلند استکه اگر آنرا بکشند تا طرف راست و يا چپ سر مى رسد جائز نيست برهر مقدار زائد مسح کند چه اينکه آن موى آزاد باشد و چه اينکه در جلوى سر جمع شده باشد.

مساءله 14 - بنابراحتياط بايد مسح سر با کف دست راست باشد اگرچه جواز مسح با پشت دست و نيز با دست چپ اقوى است و جواز مسح با ذراع نيز خالى از وجه نيست و بهتر آنستکه مسح با انگشتان دست راست انجام شود و واجب است که با باقيمانده از آب وضوء صورت بگيرد پس جائز نيست دست را با آب خارج تر نموده سر را با آن مسح کند.

مساءله 15 - واجب است محل مسح قبل از مسح کردن خشک باشد به اين معنا که طورى تر نباشد که ترى آن بدست مسح کننده برسد و اما مسح قدمها واجب از آن اينستکه با دست روى پاها را مسح کند البته احتياط آنستکه از نوک انگشتان پا تا مفصل مسح شود هرچند که کفايت مسح تا بلندى وسط قدم که آنرا کعب گويند اقوى است اين ازنظر طول بود و اما از نظر عرض ‍ مقدار خاصى برايش معين نشده بنابراين همينکه عنوان دست کشيدن صدق کند کافى است و بهتر و بلکه به احتياط نزديکتر آنستکه مسح به پهناى تمام کف دست انجام شود همه جزئياتيکه درمسح سرگفتيم درمسح قدمها نيزمعتبراست پس در اينجا نيز محل مسح بايد خنک باشد و مسح بايد باترى باقيمانده از آب وضوء انجام شود نه با آب خارج .

مساءله 16 - درمسح پاها احتياط آنستکه با باطن کف دست باشد و اگر (بخاطر زخم يا علتى ديگر) مسح با باطن ممکن نشد با پشت دست و اگر آن نيزممکن نشد با ذراع (يعنى از کف دست به بالا) صورت بگيرد هرچند که جواز مسح با ذراع در حال اختيار اقوى است .

مساءله 17 - اگر رطوبت کف دست بخشکد از ساير مواضع وضوء از قبيل ابرو و ياريش و غير آندو ميگيرد و با آن مسح ميکند و اگر آن نيزممکن نشد وضوء را دوباره مى گيرد و اگر بخاطر حرارت زياد بدن و يا گرمى هوا وضوى دوباره نيز نتيجه اى نداشت بطوريکه هربار وضوء بگيرد آب وضويش قبل ازمسح خشک مى شود ميتواند با آب جديد دست راتر نموده مسح را انجام دهد و بهتر آنستکه هم با دست خشک مسح کند و هم با آب جديد و سپس ‍ تيمم نمايد.

مساءله 18 - در مسح بايد، ماسح (يعنى دست ) بر محل ممسوح کشيده شود پس اگر عکس اين انجام شود مثلا دست حرکت نکند بلکه سر و يا پاها از زيردست کشيده شود کافى نيست بله حرکت مختصر محل مسح - يعنى سرو پا - ضررى ندارد.

مساءله 19 - در مسح کردن پاها واجب نيست انگشتان دست و کف دست را روى انگشتان پا بگذارد و آنرا تا آخر بکشد بلکه همينکه تمام کف دست و انگشتان را روى همه پشت پا بگذارد و سپس آنرا بمقداريکه مسح صدق کند بکشد کافى است .

مساءله 20 - اگر برداشتن روسرى و بيرون کردن چکمه و جوراب براى مسح کردن بخاطر سرماى شديد و يا وجود تقيه ويا درنده يا دشمن و مثل آن حرجى جائز است بر روى آنها مسح کند و در مسح بر حائل همه احکاميکه در مسح بشره گذشت معتبر است يعنى مسح با کف دست و باترى آب وضوء باشد و همچنين ساير آنچه در آنجا گفتم رعايت شود.